Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 45, 9 November 1895 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

l'.i ltu-'Ui>iiia ;,ku usu ka mukuuhi « . j'i t- ro 11:1 ainu c, mal ka Oihaua L'•; 1 ;tku o llonoluiu noi, he 4120 !«■( i ma 11:1 he 2018. l-.i iioiko ae 0 Kauka Wayson o i .1 (.)!;», i>c nui ha poe i loohia . I<<k<j nei o ko kulanakauhale rno 1.0 kunu kuleu, ke anu amo ka ma'i 1 > ka »»jui. M:t ko kaknhiaka Poaliwii fiei, i h )io iiku i'.i ka mokUHhi Kiti;*u 110 k >ra mau awa nia na llono-a-iMi-hu.i ii ine kn luoku o Kōawo. Lehau pono konu oneki mc m oliu-i. K hoowehiwehiia aku ana 0 loko o iolani Hale meke Kia Hoomanao > ka Moi Kalakaua i hauaia me ka noeau nui 0 Mr. AUan ltutehinson, m.i Ue kulanakauiiale o Kapalakiko. lle $2.000 ke kumukuai o ua kii ia. Maiuna aku 0 ku mokuahi M»lulani o ka Poalua uei, no na Kona, i i»aia aku ai 0 Mr. G. K. Keawehaku no Kona llema. Osa kekahi 0 na iioa 0 ka Papa Loio o na aha kukau ole o ke 'aupuni. ka Poalua nei, m hopuhopu iion ia kekahi poo lapana, 110 ka lauiima pu ana ma keia haunaeio kuloko i haulani ae ai ma ke ahiahi l'oakahi nei, mawaeua 0 na lapann a mo llawaii. Ma ka Poakahi nei i ku mal ai ka mokuahi Warimtf joiai na Panalaau mai 0 ka llema, a huli hoi loa aku la 110 Yanekoua. A he nui na kamaaiua 0 kakou nei i hekau aku maluna o kona oueki no na kainuiu o Ameriko. lle lono kal loaa inai ka <*la Hamau leo māi-o Ewa } " ua ioaa aku in.i ke kakahiaka Poakolu nei ke kiuo make © kekahi bebo o eha (4) mahiua paha ka nui, tna kaha one | e kokoke ana i Waimaiu. Aloha j waio 110 ka hoi. Ma ka Poakahi nel, mawaenu o ka hora 10 me 12 o ko kakahiaka, ua haawi ae la ba bana aupunl he mau leo meie ma kalu uoho o ka Oihpiua Kanikela o lapana, no ka hooliiwahiwa ana i ka ia hanau o ka Kmepcra o lapana. * % _ * . £ pau ana ma ka la 15 o keia m ilama, ka manawa 1 ae ia ai ka uana aua o ka iehulehu hookaa nuhau o ka apana Ohi Auhau o Honoluiu nol, i na Buke Auhau o keia makahiki, a ke hala keia la, ua pau ka wa pono e loaa ai ko kuleana hooUalahaia uo ka (iq!u aua a ka Luna AuUftu. Ela iloko uei 0 ko kulanakauhale he halo kamahao o kona hanaia aaa, oia Uoi, Ue hale la o 24 kapuai ka iauia, a Ue 54 kapuai ka ioa. He nlm nae hale ke klekie, iiuna a Ilain. O ke komu © koaa kamahao aohe kui i kaklala ai koaa iaau Uoopaa ma k«fkt|*p o k£ hale; aka, ua okomoia ua laau a pau iloko o m mewae i milikaa noeau ia 0 ku maka o ke kiia. Ka ka lapa* ua i kapHi i nel haie. Aia keia Uaie ma kahl kokoke I ka uapo a HaaiiUainuuu. Ane Hke paha ko knmahao me ko ka iuakini o

I Oka 320i oua |K*e i hoohiki ae e ' iHo i niaa m&kaainaoa oiaio no ke | supuoi o liawaii ne! I keia wa, ma ke | keena kakauolelo o k* Aha Kaapuni, ma Alilolaui Ilale, iioko o ka mina* vi i miii OknkM 2 a >'ovemab,i 6, ua | iiiki aku i fce 30. Ha 15 po« HaWaii rodoli, I OililMii, a he 14 no ko na aina e. | Ma ke* kaalo aaa. aku ina ka |>aia o ke Keena Kakau Kope, ma Aliiolani Hale, ua ikea be 61 ka nai o na palspaia kupono i ke kakaa kopeiai paa maloko ona buke oia keena, iloko oka puie i bala aKO la. Ame he mea la, o ka huina nul o na haaolelo iloko oia mao palapala i kope ia, bc 30,000 a oi. Ma ka auina la Poalua aku nei, i kapaiulu mai ai no ke awa o Kou nei ka mokuahi Kinau, mai kona mau awa mai o Maai a me Hawaii. A ua holo la e ua Kaupu hehi a!e la o na Pae Afna o Hawaii nei, ke kowa mawaena o Hoaelulu nei ame Lahalna iioko o na hora 5 aiffe 20 minute. - Ua hookohuia ae nei o Dr. Iga Mori, he lapana, i kauka malalo o ka Oihana Hoopae I/imahana. O kosm hu!i hol ana mai nei no i i mai lapana mal, ma ka niokuahi Coptic o keia pule iho la uo, a loaa no nae kahī koalaala o ka huli hoi ana mai nei. Ia nei no oia i kahl wa, hookahi makahiki i hala ae nei. Md ka Poalua rei i hoau mua ai ka Lunakanawai Kaapuni hou i knna kaupaona no ke kau hoopai ana inaluna o na haihai kanawai i hoea uku imua onn. He eha (4) ia | poe, eiua o lakou i hoopai paahao ia ! me ku uku wahi elila pu hoi, ahe elua he hoopai tlala wale no. Ona mea hope plua, no ka hewa hanal puupuu i kekahi mau Pake; a o ko na mea mua elua, no ke apuka. O -ka hlhia uiua loa a ke kiuie Hawaii i noho ai e hoolohe, ma ka auina la Poakuhi aku nei, oia ka hoopii a ke aupuui kue ia Keoki Hapakela no ke kuai waiona me ka laikiui ole, ao ka hopena, ua hookuu ke kiure4 ka mea i hoopiiia. lle mau elua ka aoao "kopi paakai." Ile hihia keia mai ka Alm Apana aku eei o Ilonolulu ka hoohalahala la ana. Ona Loio Ilosa a me Kane na kokua o ka mea hoopiiia.J Ma ka Poaha aku nei, ua kuhahihala ae la kekahi o na pahu barena a kekahi kaa Kikane e lawo ana iua Alanui Papu, ma ke alo iho oka halekuai o Makanani, ma ka huina 0 Alanui Popu me Kalepa, a hehee nui aku la iiuna o ka lepo iloko o na huro aiia a kamaiii lawe nupepa o ke &ar. Ma ka ike' akahiko, he ulia iaki ia hoailona no kalii kaiaiwa kaa a o ka oha waiwai paha. Ma ke awakea o ka Poaha nei, ua hoiopukaiaki ae la kekahi lio huki kaa mo kona mau ili huki no o haualaoa ana ma kona mau aoao, mai uka mai o Alanui Betela a hoea i alanui Kalepa, mawaho iha o kahi kokoke i ka Blue Gate paa i ka mea nana oia o alualu ana. He kohu Kavalia no ke kaula ili ka mea nana e alualu ana īualuua o kona wahi iio uuku iii, ino ka pila Gita ma kekahi aoao. Ma ka auiua la Poakolu nei i lioohikiia ai o Lunakanawai Kupa e ka Luuakanawai Kiekie Alapaki, uo ka luwelawe aua i ka Oihana Kuhina o ko na Aiua E. Amaiala no i hoomaka aku ai oia e hakilo pono i na haua o pili ana i kana oihana; aka, ua pau pono loa na hana oia keena Ika hooponoponoia e ko Kuhlna mua—Mr. Haki—nolaila, aohe koena hana i hekau iho maluna oke Kuliina hou o ko na Aina E.

O ku paue a Kuhina Haki i waiho I aku ai imua o ko Kanikela Kenera-! la o Beritaola, oia hot o Mr. Hawes, | no na mea e pili ana i ke koi a fee Aupuni o Beritania no ka uku ana I na koi poho a kona inau kanaka Pelekane ponol, no ko lakou hopnia ana ma ka wa kaua kipi aku nel, ua kakauia maluua o na kanana loio, a ke hoonohonoho Uke ia iho na apana -kanana i p&a i ke kakauia, ua hiki ka maooanoa i ka eha (4) inlha. MainuH o ka lokomalkai o ka Mea aaua i hana i na mea a pau, ua haawi mai la Ola he makana hiwahlwa niai waena mal o ke kihapai oMr. ame Mrs. Wm. Keiki ma Kunawai, Honoiulu. Oili inal !a i keia so he keikikane mohaha a maikai, onwaena o ka hora 1 i ame 12 o po B»bati aku nei Nov. 3. He mao oplo na makaa o ke kama i oiii mai la t a o hauoli ao laaa i ka ke Akua inakana maemae ! haawi mai la iloko o ko !a opiopio, he makamae hoi oi afe« i ke gula ame ke daimam, Oial, Jie hoa paaua pu ke kane memakou ma kela oiUana; o k| makou kalokalo i ka Mea nānai haawi mal U, e hooioihi !a naiao ko a « hoopomaikai i« hoi ko xbjQM»lßia mm k o knl&mm aku.

Ua h&ht aleu lano ke kāhaa kau.i kaUiaina no Waainelo&e, Amerika Huiia, ke Kahina Uakl o ke Aopanl o Hawaii, me ka piha makaukaa oo ka hana. Oia ko Ilawail nei ;/«kaua no keia akoakoa ana mai o ka Ahaolelo. Xolailj, e noho aoa ka Pukaua lioko o ka Hale Kaltki oka Oihana Kuhina ma Waainetona. 3ia ka aluoa ahiahi o ka Poakolu nei, oiai kekahi o oa kaik&mahine a ko makou makamaka 31 r. A. Fernandez, e holo ana ma ke kaa ma kahi alanui mawaena o Aliiolani Ilaie ame ka Hale Mele Hoo, ua hookui aku ia ka hale o ke kaa me kelapou kaola e kakoo ia maka paia Waiklki o ka heana o ka Haie Meie Hoa. Aoie i ix>ino kekahi oia. Ua hoea mai i Hawaii nei, mai Inia Hema mai, o Mr. James 3tanes, no ka liele mak>»ikai ana aku mawaeea o kekahi oko kakoa mau kihapai kanu kope, no ka noli aua i ke ano o koonei iaw#iāwe kauu kope ana, a e loaa pu ai hoi na Kunia alakai maikai, e hiki ai ke kma ona laau hoomake a hoopau ponale-. Ua loaa mai na lono i o kakou ne>, e huli hoi mai ana mai Kikaue mai o Mrs. Anniā Montague, ke kiukamahine Hawaii i kaulana a punl ke ao vei, (( ke Kahuli ieo lea okn ao nei." Kekahi oiwi pont>i keia oka aina, i hoopaMpa'i aku i ea puukani ona aina e, a hp mea na Haw&ii e kaena ai, "Hawaii no ka oi." He mea pono i kela ame ke ia ohana ke loaa ona laau lapaau mama no na ma'i oka opu. I laau iapaau puhili ole no ka "Moku ino ioa <.» lepo" (Diarhea) Nahu, Umii, Kolera. ame na uia'i apau o ka opu, aole he laau iapaau oi aka o ka maikai, elike me ka PERRY DAVIS LAAU PfiNIKILA (Pain Killer). Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima, a ke haua mau ia nei i kela ame keia la, ma na aina apau o ka honuiunei. Oka Hui Kuai Laau Lapaau o l!olister, ka Agena. O ka Ia Sabati aku nei (,Nov. oia kft la lianau oka Eineneia o lapaua, ao ka piha ana ia o na makahiki he kanaha-kumamaono oia Poo Aupuni o ke ao nei. Ma ka Poakahi uei i malama ao ai na keiki 0 ka "Pua Laniuma" ina hana hoomanao kulaia no ka hōohiwahiwa aua ika la hauau o ko lakou Emepera. Ma ka mokuahi Kalaueline o ka Poalua nei i hulihoi aku ai o Lunakanawai Kaleo a me kana lede no Ilana, «'Aiaa ua lani haahaa." I holo mai nei laua no ka ike ana i ka ohana aloha o ko makou hoaloha 1 hala aku la i ka aoao mau o ko ke kanaka ola nna, oia o Mr. J. U. Kawainui ke kanaka lluwaii mua loa i | ahai i ka lianohano o ka noho hoo- | puka nupepa ana no na makahiki he kanakolu a oi.