Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 46, 16 November 1895 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

He] oliia n niakou nniu moololo hou e puka aku nei īua ko makou p«pa o koiii !a. Ma ka auina la l'oaono aku noi, ua hoopuka inai tu ke Kiurc linwaii 1 ka olelo hoahowa inaiunn o Masler Woodwatd, lie&uanae kiuio kue. Ua ae ia o Profesa John <iuinl>y Wooil oke Kulanui o Punohuu, e lawelawe i ka oihana loio iloko o na Aha Hookolokolo a pau o ka ]&C pubal|ki o Uawaii. "Maikai Kauai, hoiuolole i ka malie," ke ike aku ika nani oka Makeko la hou eku nei uia Aina Hou. Ko lielo awiwi noi kona liuom&mae ia nna. Kia iho na Pauku Momi Ehiku a ka Mea liaiolelo Kuanelio Yalman; HaMa 1:3; lialeiu 27:3; Ilaielu 37:8; H&ielu 71:3; Ilalelu 103:3; llalelu 113:3; Halelu 113:3. E huii iho. Ma ka Poakahi nei, i hookoiahi ka Palapala Kauoha a Alieo F. Ilikikoki iiuua oka Alia. Ua hookohula oW. O. Kaiuika i luua hooko kauoha malaio o ka Boua o $12,000.

Ma ko kakahiaka Poakolu nei i ikea aku ai ka Luuakanawai Whit* ing maloko o kona Keena Oiliaua. Ua hooiwhala ae kona nawaliwali i ninipo iho nei iloko o keia mau hi. Eia ke lioomaemao hou ia mai nei ua alanui UilU e hoopuni aua ia Aliiolaui Ilale. Ko hoonohoia nei me napohaku pa)iaakea. Aolo i ukakuu iho ua hana mikiala u ke aupunl e hooneo nei. I|K« ho6i)bho *fcit*P» pohaku hou I ia nei ma ke nlo iho o ka llalekuai o Waila Ma, īna ke kihi hikina aoao ma Waikiki, ma kapili mauka oka huiua o na Alanui Papu uie Molwahine. H* mawaena oko kakou pohai m>! he Kauka Kukinl waiwai. Aia mauka o Puuuui kona wuhi i noho ai | keia wa t ma ka hale uoho o Mr. Emalula. O kona ohana pu kekahi meiaioalaila. Ua hoopauia ka weheia aua o ka haieeuii * Beroai I malaiua ai in WMii £ hooiuAu ana no nae o Kauka Morray i ka lawelawo oihaua «n* ma ke keena oihana iloko nei o k©k«la»»lt&uhale. % Aia makai ae nei o Kahakaauhma kah! hOomaiu paahana imi naaiua emai, hekanaouo kueuamaha poe kummahn o lakl»lWTO«ol3a,ft<) k© koena iho holeo Koloa,

E pau aku ana kekahi mau laaa o Kamaki Kuea i ka pa'ipa'i ia ma keia mua aku, i malaelae ai ke ka ana mai ona |>oc pahi ohe e paa&i ana malaila, imua o na inakaikai e Ihk-.i ana ilaila maluna o na kaa»lto. īnana p n:i makamaka o H*rtiolulu oel i kA Olelo lloolaha hou a ka Papa Ola, no ka mea e pili a«a i na wahi i mau ke kapu no ka Liwaia aea maloko o na jxalena o Ilunolulu nei, e puka aku nei ma ko iuakou pe-pa o keia la. O ka averika o na lilo aupuni iloko oka la hookahi, no ka hanaia ana ona alanui o Honolulu nel, he $175.00. Akahi no a hoeu ikaika ia na hanaia ana o na aianui, maho-: pe iho o ka ka hala ana o kahi mau Ia liuliu o ka hoomalolo ana. j Ke hoomakaakau pono ia nei he ajmua alna kukulu hale maikai loa e 3ir. P. C. Jones, ma ka aoao mauka o ke Alanui Knakini, e piii ana i ka uw&po o ke kahawai o Waikahalulu. Na Mr. S. C. Dwight e paaliana nei ka hoomaemaeia ana o ua wahi ia. E makaala na [>oe Kalepa Awa no ka wa e Kuai Kudala ia aku ai na Laikini Awa: Koolaupoko, Oahu, 1; Wailuku 2; Lahaiua 2j Makawao, 1; Kohala Akau, 1; Kau, 1; Lihue me Waimea, Kauai, 1 pakahi. Ma ka la J0 o Dekemaba ae nei e kuai kuelala 4a aku ai.

Ohuohu j)oiio maoli ko anaina uiakaikai o Ua HaleKeaka Pake ma ka po Poaono aku nei, no kaikekumaka ana i na haua akainai a kekahi I'ako hana koaka nona ka iuoa o Lo Fat, ma ke kuwaiawala laau. Ua manaoia 110*1,700 ka uui ona poo makaikai ma ia po. Ma ko kakahiaka Poalua nei i lioopuka mai ai ke Kiuro Koronero i ka lakou oielo hooholo o hooiaaua, ua pepohi maoliia o Shik Yok, he kelki Pake, o Wong Look, mamuli oka hou la ana ika pahi. Ua pili ka hewa pepehi kauaka ia Wou<j Look. v Ma ka hoopii a John 11. Siiva kuo ia J. W. Kuaimoku o Kona Ilema, ua waiho hou aku nei ka mea lioopiiia ho olelo pano i hoopouoponoia no ka hoopii a ka aoao nana ko koi, a o kekahi kumu pale, oia ko "Kanawai ona mea e Epa ole ai." Ile mau keiki lao oo no keia u elua no Kona Iloma.

Na MeA llou MA IIAENA KAUI —Ua hanau iho nei ma ka ia G o Novcmaba uei, ISVō, lio elua keiki na Mr. Malaia w. a mo Pauahi k. iuai ko laua puhaka mai, lio mau keikikauo i hauau maWie mai. Nolaila, lie lioolaupai ana keia ika aina o ku au hoomaemao Kepuhalika hou. Ua hoo kohuia aku o Mi.ss llarriet Wildor i Agena Hooiaio Aeliko I»a--ahana, no Ilonoiulu nei, J. W. Maby, ,James ]Nlattooii, A. V. Car« vallio, i mau Agena lloolaio Paahana, no Hilo, Hawaii; llarry T. ISlills, no Kona llema, Ilawaii; A. N. Kepoikai a me Cieorgo Hons, uo Wailuku, Maui. Ma Kikihale ae nei, mahope koke iho o ka hora 7 kakahiaka oka La Pitle (Babati), loaa aku la ke kiuo make o Mr. J. M. White. Loaa aku ia mawaena o ka paia halo a me kona moe, ua leie loa ka hauu. Ma ka hora C uo o ia kakahiaka, ua ike ia aku no oia ma ko kua aku o koua hale e Mr. Sam M. Kamakau.

| Ua iioopii ae nei o Mrs. T. K. j Foster ia Mr. Hanale Walakahauki, no ke pani aua ika auwai mai ke kahawai mai o Nuuanu a komo ae ma kahi kokoke i ko Kapena Mii?t wahi. Ua paniia keia auwai muli o ke kanoha a ke Komite Papa Ola, ma ka wa Koleni iho nei. No Mrs. Foster ke kuleana wai o keia auwai. He hana nui aku ana keia. Mahope iho oka haia ana ona La Pu?e (S abali) he kanalimakumamahiku ka nui o ka maiama anaina haipule ana a na hoahanau o Kawaiahao maloko oka haie ha&u papa, mauka ihoo ko lakou luakioi, e huli hoi aku ana lakou me ka ulumahiehle nui iioko oko iakou luakini • |>au ilio nei ika hauaia a ui, ma ka la apopo. Ua hoohui ia ma ka i>or»U o ka mare a lilo i io hookahi ma ka la 14 o Noveinaba nei, o Mr. Piipiilani (Bipi) mo Miss llencritta Kaanaana, mahope o ka paa ana oka mare ana ua panee ia mal na mea i hoo* makaukau ia no na mea mare a me na hoaioha i akoakoa aku e ike i ko laua hoolllo la ana ! io hookahi, he nui a iehulehu na hualoha ame na makauiaka i hoonuu Iho i ka ioko* maik&i o na paa mare, ma kahi o na uiakua laua i uiare la ai, ma ka uku-iut> Nuuanu, oia o Niolopa, e hooloihi ia ko oiua mau ia maloko o ka berita gu|a maemae o ka mare o noho ana he kaoo a wahine.

He la hoomalkai i ke Akna Mana Loa ki U 2S o keia mahloa &o ka u Labui Ilawaii." Pela ke kuahaa a ka Pereskleou o ke AuV»uni. U& haawi ae o Mr. E*l. Pari> be paina hoolianohano 110 Mr. Gwrge Angu~, maloko oka iiolele Uieholien, ma ko ahiahi Poakoiua nei. Ke hookalakupaa mai nei <4 ka Poai Lewa" i keia mau la, oiai ka makaoi e pa lauwili ana ma o a maanei, me ka hookulaknlu paka ua ana ia Honolala nei. Ma ka auina la Poaha nei hookuu ia mai ai o Jim Brown mai ua lima o ke kiure, no kela h«wa kipu ma Kiklhale i kaiii wa mamua aku nei. 0 Mr. S. K. Kano ka loio o ka mea 1 hoopiiia. • -V O na kanaka Ilawaii he mau kaleana ko lakou iloko o ka Hui lloomoe Teleponc o Kona me Kau, e hoomanao he halawai ka ia hui e malamaia ana ma Iloluaoloa, Kona | Akau, Hawaii, ma fea la 2 o Dcke- i maba ae nei.

Oiai ua ekekei mai nei na wawae kbpu o ka Papa Ola mai na kaha aku nei o Waikiki i keia mau Ia aku nei, nolaila, ua ikea ka hihimanu o na kaha one oia mau kaha me ka nui ona poe lawaia, e hele ana uie na lamalama. Ola no ia kini, ke a mai la ko ahi. Ua hoopuiwa ia ae kekahi poe ma na kaiaulu o Puowaina ao nei, Auwaiolimu amo Kaheliuna, ma ka auwina la Poalua iho nei, i ka ikeia ana aku o kekahi kanaka iluna o Puowaiua, ma ka huli ana ma'Honolulu nei, e paa ana i kekalii lepa ulaula me ke pohaka keokeo o waena, a e noke ana ika hooluli mai kahi aoao a kahi aoao, me ( <be ani peahi aua la, na ke Kawelu o Lauihuli. I keia la no e ulele hou ai na keiki lae ula, o na Kaa hehihehi wawae, i ka imi aua i ka mea oi o ka ike mawaeua o lakou. A eia na moho: Cseorgo Angus, ka mea nana i ahai ae nei ka lanakila o ka heiliei o ka Poakolu nei; oD. G. Sylvester; T. King; Eilwin Parisj Perey Lishmana ame Arthur Giles. Nawai la auanei ka eha a iakou?

Ua hoopuka mai nei ka Aha Kie« kie i ka olelo hooholo ma ka lioopii a ka llui Nupepa I3uletina, kue i na Lunahooponopono o ka Nupepa namu lndepcnUent, malalo oke palo kumu āimamla a ka aoao hoopiiia i ha palapala hoopii a ka aoao lioopii ma ko auo, ua pono ko palo kanawai a ka aoao lioopii. O Loio E. P. I)oIe, ke kokua ma ka aoao hoopii; a o ka Loio Paulo Numana ma ka aoao hoopiiia. Ma ka po Poakahi nei, ua nolio ka Aha Kaapuni e hoolohe ika hihia a ka llepuhalika o Ilawaii kue ia J. L. Stevens a me kaua wahino, uo ka hewa kuai waiona mo ka laikiui ole. Mahope iho oka hala aua o kahi wa o ka noouoo ana a ua Jiure, ua hoopuka mai lakou i ka olelo ho»holo, e hookuu aua i ka wahiue; a uo ke kane hoi, aohe olelo hooholo ake Kiure, oiai, ua pa'i-a-pa'i na aoao elua. Tai»a-tai. Ua hoopii ao uo nei o W. O. King ia AHen Hutchinson imua o ka Aha Apana o Houolulu nei, a ko ka mea hoopii i ka. huina o $217.55, n6 kekalii aelike i kakauia mawaena o ka mea hoopii amo ka mea lioopii ia no ka mea e pili aua i ke kia hoomauao o Kalakaua. Ma ka na ka mea hoopii o hooikaika e ioaa ka hanaia ana o ua kia hoomanao la

ika mea hoopiiia, a iea e loaa ia haua iaui, alaila, e loaa ika mea hoopil uo kona kuleaua he $200. Aka, ua lioole ka mea hoopiiia i keia koi, ma ke ano, aia a loaa he kia hoomauao uona ke kumukuai o $10,000, aiaila, kuieana ka mea hoopii.