Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 47, 23 November 1895 — Page 3

Page PDF (1.92 MB)

This text was transcribed by:  Leinaala Kamana Padeken
This work is dedicated to:  Kumu Pua Hopkins ame Kumu Carol Silva

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

_______________________________________________

Koena mai ka Aaoao Elua mai.

Paa ana ana o ia palapala aelike a na aoao elua maluna o Peresidena Cleveland, ma ke ano oia ka Lunakanawai Koho, a Aha Uwao paha i aelikeia e na aoao hoopaapaa elua. He mea pono ke hana hou ia i aelike mawaena o ua mau aoao elua la, e hoomana ana ia Peresidena Cleveland i Lanakanawai Koho a Aha Uwao paha.  Ma keia a@@@ o ka hihia, ua hiki i kahi aoao hoopaapaa ke hoole i ke kuleana ole o Peresidena Cleveland, a @ kahi Peresidena e ae paha, aole hoi o Mr. Harisona, e noho mai ma ia ao, aia wale no a hana hou ia he aelike, e like paha me ka Protest a Ke Aloha Aina , e hoike mai nei, no ka hoomana ana aku o ua mau aoao hoopaapaa la ia Peresidena Cleveland ma ia ano. A o kela pane a ka hoaloha Ke Aloha Aina i hoike mai ai, “Ua apono iho o Sanford B. Dole, ka Lunahoomalu o ka Aha Kuhina a Ahakuka o ke Aupuni Kuikawa i ka Protest a ka Moiwahine Liliuokalani, ua pololei ia. Nolaila, ua haawi mai laua a elua i keia hihia na’u e noho uwao aku.” He pane kela i kakoo ole ia e ka mea hoike maopopo, oiai na ka makamaka nupepa i hooiaio mai penei: “Ua kakauinoa o Sandford B. Dole, ka Lunahoomalu o ka Aha Hooko ame Kuka o ke Aupuni Kuikawa, ma kela ahiahi o Ianuari 17, 1893, i kona apono ana i ua Protest la a ka Moiwahine, a ua paa ko Dole inoa maluna o na kope elua (a) ke kope i ka Moiwahine (b) ame ke kope i hoeunaia ia Peresidena Harisona. Aole ia Peresidena Kalivalana. O ka Lunakanawai koho i aelikeia e na aoao a i elua i kinohi (ke olelo nei makou pela, no na hoonee ana i na kalai manao ana maluna o keia kumuhana) oia o Peresidena Harisona. Na ka aelikae oia hoi ka Protest , wahi a ka hoaloha nupepa Ke Aloha Aina , mawaena o ka aoao hoopii a me hoopii ia i hoolilo ia Peresidena Harisona i Lunakanawai koho. Na ia mana hookahi no auanei e hoaahu aku ia kulana maluna o Peresidena Kalivalana, aole nana e kii wale mai malalo o ka@aelike a na aoao’ elua i hana ole ai me ia, a i hanaia ai hoi me Peresidena Harisona. Ina @ puni aku ke Aupuni Hawaii i kana alakai ana, ina ua paa io o Peresidena Cleveland i Aha Uwao, kaulana kamahao,elike me ke alakai a ka hoaloha Ke Aloha Aina . Aka, aole nae pela.

Alaila, ma ka Aoao o ke Kuokoa ke hoole mau loa aku nei ia, aohe i loaa ka mana noho Ah@ Uwao a Lunakanawai Koho ia Peresidena Cleveland no ka hoopuka ana i ka olelo hooholo no ka mea e pili ana i ka ninao o Hawaii nei, a ke hoolilo nei ke Kuokoa i ke Aloha Aina i kakoo no keia hoole mau loa ana o ke Kuokoa . O ka aelike – Protest – i ae ia e na aoao elua, aia ia me Peresidena Harisona, aole me Peresidena Cleveland. E nana i Ke Aloha Aina , Puka La, Nov. 18, 1895.

_________________

 

Ka Make ana o Mrs. William

Foster.

_______

 

Ua make ma ka la 15 o Novemaba nei o Mrs. Mary Winter Foster, maloko o ka Hotele Colonial o Kapalakiko, a oia ka wahine a William Foster, i noho lunakanawai hoomalu ai no Honolulu nei, a kakauolelo no hoi no ka Aha Kiekie. He hoahanau oia no Mrs. E. R. Hendry o Honolulu nei; Alice Winter a Honokaa; Mrs. Albert Horner o Kukaiau, a kaikuahine hoi o John W. Winter o Honolulu nei, ame Frank L. Winter o ka Hui Mahiko o Wainaku, Hilo. He kamaaina oia no Honolulu nei.

Ua hoolewaia kona “konowailua” mai ka Halepule Kolukahi mai (Trinity Chapel) maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko, hora 11 a.m. o ka la 7 aku nei. Na Rev. George Wallace o Honolulu nei mamua, i lawelawe i ka oihana hoolewa. Eia na poe,lawe pahu; W.J. Martin, J.A. Morrou, C. W. Parke o Honolulu nei, C. W. Akepoka o Honolulu nei manua, F. G. Skaife ame William Morris. 

_______________

 

Mamuli o ka lokomaikai o Mr. Dilinahama, ka Lunahoohana nui o ke Alahao o Oahu nei, ua kau aku la ka Mea Haiolelo Euanelio kaulana Mr. Yatman ame kahi poe maka kamaaina o ke kulanakauhale nei, maluna o ke kaa ahi no ka “i’a hamau leo o Ewa,” a hoea loa i ka ulu niu o Pokai, ma Waianae me ka Poakolu nei.

_____________

 

Ma ke ahiahi Poalua nei, i hoea aku ai ka Puali Himeni o ka Hui a na Hawaii Opio ma kahi noho o Mrs. Mary E. Foster, a haawi aku la i na leo mele hoohauoli i ua le@e la, i mau “kanaeuae, a i mohai hoi na ke aloha,”  no na hana lokomaikai a ua le@e la i ka Hui, oiai ma ka mokuahi Australia o ka Poakolu nei i hala aku ai oia no ka “hau oki o Kaleponi.”

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA IHOLO.

@@i a Mahope aku o lulai 5, 1895.

Hiki i Wala @@@ la pau

Hiki i W@@@ o Ewa na la a pau

Hiki i Wal@ auao na la pau,

Wili o Ewa

Kau Ukana

Na la a pau

Koo Hul@@ll

                                                     A.M.    A.M.      P.M.      P.M.

HAALELE IA HONOLULU       6:50     9:15        1:@@  5:10

Haalele Ia MANANA                  7:@@  9:@@    2:@@  5:@3

HAALELE WILI O EWA           5:19    10:1@     2:@@  6:@@ 

HIKI I WAIANAE                                  10:@4                 6:@@

 

Wili O Ewa

Na la a pau

Waianae na

la a pau

Wili o Ewa

Kaa Ukana

Na la a pau

Koo Sabati

Waianae na

la a pau.

 

                                                    A.M.   A.M.     P.M.   P.M.

HAALELE IA WAIANAE         6:11                 1:@@

HAALELE IA WILI O EWA     7:19      9:10       2:07      3:51

HAALELE IA MAKAHA          7:50       9:15      2:29      1:22

HIKI I HONOLULU                   8:23       10:@0   3:11     4:55

Ma na po Poaono a me Sabati e hiki ana ko ka Wili o Ewa mai kaa i Honolulu ma ka 3:55 aole ma ka 4:55 P.M.

E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi.

G.P. DENISON,

              Luna,                  F. C. Smith,

                           Lana Kuai Palapaia Holo.

__________________________________________________________

HOOLAHA.

_____

O na Olelo Hoolaha a pau i manaoia e komo iloko o ka Nupepa puka hapa-pule GAZETTE, e hoounaia mai i keia Keena mamua ae o ka hora 5 ahiahi o na Poakahi a me Poaha a pau, a o na Olelo Hoolaha no ka Nupepa KUOKOA mamua ae o ke ahiahi Poaha o na pule a pau. Ina e lohi aku mahope ka hookomoia ana mai, aole keia Keena e hoahewaia ke haule ke komo ana ma ia pule, aka, e hoopuka ia no i ka helu o kekahi pule mai.

HUI HAWAIIAN GAZETTE,

                                         Ma o

                                                                 GEO. H. PARIS,

2570-3t                                            Luna Hoohana.

HOOHUI AINA O HAWAII

ME AMERIKA.

______

Hooiaia keia Lono e Kekahi Roialiti.

_______

Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi “Mariposa” ma ke kakahiaka Poaha nei, Novemaba 22, ua loaa mai la ka lono i ke KUOKOA mai Kikako loa mai, e hoike ana, ua makaukau o Peresidena Kalivalana no ke kumuhana Hoohui Aina mawaena o Amerika Huiia ame Hawaii nei;

A ua laulaha ae hoi ka lono mawaena o ka poai Roialiti , ua haiia mai lakou e ka liwe Makapolena , ua ae o Peresidena Kalivalana no keia kumuhana, mamuli nae o ka hoihoi ana mai na ka poe koho balota o Hawaii nei e koho ia ninau, mamuli o ke koho balota akea ana,

NU HOU HAWAII

______

Mawaena o na ohua a ka mokuahi “Mariposa” i lawe mai nei no Honolulu nei, o Kale Kalaitona kekahi, he hoa no ka Papa Loio Hawaii. He maikai kona ola kino.

_______

Ke noke la ke Kauka o ka mokuahi Belgie, i oleloia ai nana i lawe mai i ka mai kolera i Hawaii nei, mamua aku nei, i ka hooleole, aole na ua moku la i lawe mai ia anoano o ka luku.

_______

He mau lealea heihei moku liilii, kai malamaia ae ma ka la 16 aku nei, maloko o ke awa ae nei o Kou. He hoomanao ana no ka la hanau o Kauliluaikeanuowaialeale.      Aloha no.

________

= Aia maluna o Puowaina e hana hou ia nei ona lua hookio wai no ka aupuni, malalo o na alakai a me na hookele ana a ;Mr. Brown. A ua manao wale ia, e pau pono ana ka hana ia ana o la luawai ma ka la 1 o Ianuari ae nei.

_________

Ua waiho mai nei o Kuhina Elele W.R.Kakela i kona palapala haalele iohana Kuhina Hawaii ma Wasinetona, a ua loaa mai nei i ke Keena o ko na Aina E. Ma ka la 1 o Dekemaba ae nei e kaawale ae ai oia mai ia kaulana ae, a pani ia aku e Kuhina Haki.

______

Ina e hoea mai o Hon. C.R. Bihopa no Honolulu nei, mamua ae o ka la 19 o Dekemaba ae nei, ka la hoomanao a na Kula Kamehameha no ka Makua Alii Pauahi, alaila e haawiia ana paha he paina luau maoli e na haumana o ua mau kula la.

_______

Ua laulaha ae ka lono, eia kekahi mau makamaka o na “pio Kalaiaina” e paa mai nei iloko o Kawa, ke hele nei me na palapala nonoi no ke kakauinoa ana o ka lehulehu, e uwalo aku i ke Aupuni e hookuuia a e huikalaia lakou. He 100 ka, o na poe kakoo ikaika i ke aupuni i kakauinoa aku la malalo o ua palapala la. Pela ka lohe. “E kala mai oe i ka makou lawehala ana, elike me ka makou e kala aku nei i ka poe i lawehala mai ia makou” O ka mea i hooko ole i keia olelo, aole i apono o Iehova i kana pule ana.  

 

NUHOU KUWAHO

LANAKILA HAAHEO LOA KA

AOAO REPUBALIKA.

_______

OEHU NA MANA NUI O EUROPA I KA

MAHINA KIWI PIPI O TUREKE.

______

KA HOME NOHO HAWAII MA

ITALIA.

______

Hemo ka Berita Mara o Barona Wahine

Gine Sobrero o Italia mai a

W. R. Willkoki aku.

______

Kela ame Keia Lono.

______

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Australia i ka Poaono, Nov. 16, ua loaa mai la ia makou na mea hou makamaka loa mai na aina mamao mai, a oia keia e panee ia aku nei no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu.

 

KOHO BALOTA LUNA AUPUNI O

AMERIKA.

O ke koho balota i malamaia mai nei ma na Mokuaina o Amerika Huina, Novemaba 5, ua kaili ae ka Aoao Repubalika i ka lanakila haaheo.

Ma ka mokuaina o Makekukeka koho hou ia no o Kiaaina Ferederika T. Greenhalge, he Repubalika. He huina nui o 63, 444, na balota ona. O ka Ahaolelo, ua ikaika loa ka Aoao Repubalika.  O ka pono koho balota no na wahine, ua haulehia ma o ka huina oi o na balota, i manao wale ia, maluna aku o ke 75,000.

Ma ka mokuaina o Nu Ioka, lanakila no ka Aoao Repubalika. He Ahaolelo Repubalika ko laila. Maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka, ua manaoia he aneane 10,000 ka huina oi mamua o ka heluna averika, no na heluna oi o no balota no na moho kuloko a ka Aoao Tamani , oia hoi, mai ka 25,000 no Sohmer, ma ke ano Luna Hooiaio, a ka 17,000 no Purroy i Kakauolelo Okana Aina. Kohoia ka Meia Repubalika ma Burukalina.

Ma ka mokuaina o Peniselevenia, ua lanakila o Haywood, he Repubalika, nona ka huina oi o 175,000, maluna aku o na balota i haawiia no ka moho Demokrata, oia a Meyers, no ke kulana Puuku o ka Oihana Waiwai.

Ma ka mokuaina o Merilana, ua kohoia ka huina nui o na Repubalika, he 16,000 no ka paa balota aupuni. E loaa ana i ka Aoao Repubalika he ikaika oi aku i ko na Demokarata, ma ke koho lokahi ana o lakou iloko o ka Abaolelo. E kohoia ana he Repubalika ka mea e pani ana ma kahi o Luna Senate Gibson, he Demokarata.

Ma Virginia, oia mau no he Repubalika. Koho o Nu Ierese ia John W. Griggs, he Repubalika, i Kiaaina.  Huina nui o na balota, he 27,983. E lilo ana he  Repubalika ka mea e noho aku ana ma kahi o Luna Senate Kamika, he kanaka Demokarata. He paa baota Repubalika pololei ka ka mokuaina o Ohio i kono ai. O ka huina nui o na balota o Bushnell, no ka Oihana Kiaaina, he 100,000. Coxey, he kanaka no ka Aoao Makainana (Populist) he 25,000 ona balota.  E koho hou ia ana o Kiaaina Foraker i pau i pani ma kahi o Luna Senate Brice, he kanaka Demokarata.

Ma Kene@uke, lanakila ke Kiaaina Repubalika, oia o Bradley. Maloko o ko laila Ahaolelo, he 65 Demokarata, a he 69 poe Repubalika. O ke koena aku o na hoa, he poe koa Aoao Makaainana. Lilo holookoa o Misisipi i ka poe Demokarata, he 50,000 ka huina oi. Ma Kanasas ame Nebraska, kohoia na moho no na Oihana Lunakanawai, he poe Repubalika. He elua Luana Senate Repubalika,a he elua Lunamaainana Repubalika  no keia kau Ahaolelo Nui ae.

Ma Ilihoi, kohoia o Hadley, he Repubalika ma ka Mahele Koho Balota 18, he 300 balota ka oi mamua o ko Lane mau balota, ka moho Demokarata. Ma ka Okana Aina o Cook, e komo pu, ana o Kikako, koho na poe Repubalika ia Ball no ka Aha Kiekie, he 35,015 ka huina hui, a pela pu me ka lakou mau moho apau no na luna o ka oihana hoomaemae kulanakauhale.

Ma Denever, kohoia ka paa balota Repubalika, koe nae ka Puuku o ka Oihana Waiwai ame ka Luna Auhau, a me he mea la o ke Kakauolelo Okana Aina O Detroit, Mikigana ame Baltimore, he Repubalika wale no.

 

KOI PONO I KE AUPUNI HAWAII.

 

Ua hoopii aku nei o Kapena F. D. Walter, o Honolulu mamua, ma o kona loio la, oia o Frank Higgins o ke kulanakauhale o Victoria, Columebia, i ke Aupuni Beritania no kona poho a poino, mamuli o kona hoopaa wale ia ana e ke Aupuni Hawaii ma ke ano he mea i hoohuoi ia no ke kipi. O ka nui o kana poho i  koi ai, he $5000.

 

KIPI KULOKO MA KINA

Sana Peteroboro, Nov. 4.- Ke laulaha loa aku la ke kipi kuloko o ka poe Dungana, ma ka aoao komohana akau o Kina, a ke komo aku la iloko o ka mahele aina o Kansu. Ua hoouna aku nei ke Aupuni o Kina i na pualikoa a pau o kahi hoolulu koa ma Kashgar, no ke kahua o ka haunaele, a ua hookohu aku la ia Li Hang Chang, ke Komisina Imeperiala Kiekie, no ka haawi ana i na kauoka no na hana e kinai ia ai ke kipi.

Berelina, Nov. 4.- Ua olelo ae ka Ahaolelo i keia la, ua hoea mai la i kulanakauhale nei o Kolonela von Hannekin, ke Aliikoa Geremania i lilo ai i Lunakoa Kokua ia Li Hang Chang, mai Kina mai, I hoomanaia me kekahi mana piha no ka hoolala ana i na hana o ka hooponopono hou ana i na pualikoa o Kina, ma kea no Rukini, Farani a Geremania paha.

 

KE KAUA KIPI MA CUBA.

 

Havana , Nov.2. – Ua lele kaua aku la he 800 poe kipi maluna o kahi kauhale o Sabanna, mahele aina o Santa Clara, oiai hoi na poe koa pualu aupuni o kahi hoolulu e mahiai ana. Ua pau i ke puhiia i ke ahi, e na poe kipi, he 60 hale, a ua ala mai he wahi hooili kaua mawaena o lakou ame kekahi pualikoa aupuni uuku i hoounaia mai Camajuani, He ehiku poe i make.

Nu Ioka, Nov. 2. – Ua olelo ae ka lono kuikawa mai Havana mai i ka nupepa Herald: Ua telegarapa aku la o Ilamuku Campos i keia la, ua lokahi like ka Aha Kuhina, no kana mea e hana ai, a i ike ai he pono ke hanaia ma Cuba. Ua kohoia o Senor San Pedro i Kiaaina ma Pina del Rio.

Ke manao nei o Sepania e kapili i mokukaua elike me mokukaua “Ka Weliweli” (Terrible) o Beritania.

 

KA UKU POHO A KINA IA IAPANA.

 

Ladana, Oct. 30 – He huina dala o 8,000,000 paona , ma ke Dala Pelekane, e hoouna ia aku ana i Iapana, ma ka la apopo, e ka Banako o Enelani, ma ke ano, oia ka uku poho mua a Kina e hookaa ana ia Iapana.

Ua manaoia, he 3,000,000 paona e hoolilo ia ana no ka hookaa ana i na aie no na moku ame na lako kaua. A ua manaoia nohoi, e hoolilo ia aku ana ke koe na, i koe no ke kuai ana i mau mokukaua hou. Me he mea la, aole e aeia ana e puka aku ke dala gula mailoko aku o na Banako, aka, he me oiaio nae, e lilo ana no ke dala gula i mea e loaa mai ai ke dala keokeo.    

 

RUSIA ME @ IAPANA.

 

Seoul (Corea), Nov. 6. – Ua hiki ia’u ke hoouna aku ia oe, ma ka hoike ana, ua olelo ae o Kauna Ito, ko Iapana Kuhina Nui, aohe Kuikahi Kalaiaina i hana ia mawaena o Iapana me Rusia.

                                                                            John A. Cokerill.

Sana Peteroboro, Nov.6. – Mai kahi mea i hilinai ia , i loaa mai ai na hooia ana aohe kuikahi o ke ano e ae i hanaia mawaena o Rusia ame Iapana, aka, he kuikahi pili kalepa wale no,  Nolaila, aohe he mea ano nui, e like me na hoolele hauli ana ma Parisa. Aole i loaa mai i na Aumokukaua Rukini he kauoha e hoolulu i keia kau Hooilo ae, ma Port Arthur.

Ke kali nei na Kauka o ke Aloalii no ka wa hanau o ka Emepera wahine. He maikai ke ola o ka Emepera.

_____

NU HOU HOPE LOA O NA AINA E.

{Mokuahi “Mariposa,” Poaha, Nov.21.}

Makaukau o Peresidena Kalivalana no ka hoohui ia Hawaii nei ia Amerika. Lono mai Kikaho mai, Nov.13. Nupepa Chronicle Nov.14.

Hapapa na lima o Geremania i ka mokupuni o Quemoy, ma na kaiaulu o Kina. Lono mai Ladana mai, Nov.13. Nupepa Chronicle Nov. 14.

Mau no ka ooloku ma na pe’a hikina o Asia, Hilinai ole o Rusia ia Iapana.

Welo elua hae Aupuni Repubalika. Ko Hawaii Repubalika ame ko Helevitia Repubalika. Ma Hotele Ocbidental ka Hae Hawaii, no Kuhina Haki; a ma ka Hotele Palace ka o Helevitia, no Kuhina Dr. Jean B. Piods.

I keia pule ae, hoea aku ke KUOKOA me na Nu Hou a pau.

 

NU HOU KUWAHO.

 

(Mokuahi Monowai, mai ka Hewa mai, ma ka po o ka la 14 o Novemaba).

KINA ME RUSIA.

 

Ladana @ Oct. 27.- Ua olelo ae ka nupepa Standard, o ko Rusia hookuene pono ana ma Port Arthur, ma ke ano hoopeepee a hoopukamaka maoli paha, oia ka mea nana e wehe hamama ae i ka ninau holookoa e pili ana ia Kina. Ina ua paa io ae ana ke kuikahi i lono lauahea ia ae ai, mawaena o Rusia ame Kina, aole loa o Beritania nui e ae ana e paa ia kuikahi.

Parisa, Oct. 27. – Ua olelo ae ka nupepa Ka Manawa (Le Temps) no ka mea e pili ana i ke kulana o Rusia ma ka Hikina, e pono no o Rusia ke ae laelae ia aku e ohi ia i na hua o kana mau hooikaika kalai aupuni kuwaho ana. Ua lokahi like ae no na manao o kekahi mau nupepa Farani e ae, me keia manao o ka nupepa Ka Manawa.

 

Kanahai, Oct. 26.– Ua hookau aku la ka Emepera o Kina i na kea a me na medala hoohanohano maluna o hoa ko’iko’i o ka Oihana Kuhina o Rusia no ko na Aina e.

Kanahai, Oct.29. – Mamuli o ka hopohopoia o poha ae ka hau naele kuloko kue i na malihini maloko o Canton, ua hoouna aku la ke Alii Kiaaina o Honokaona he 400 poe koa nolaila.

Sana Peteroboro, Oct. 30. – Ke kukulu la kekahi hui he alahao e hoohui ana ia Teherana me ke Kai Casepiana, nona ka lilo i manaoia he elua miliona ame ka hapa dala rubi (roubles), i hiki ai ke paa ia ka Oihana Kalepa o Peresia, a ua hoike ia ae, ua hooia ke Aupuni e haawi i na uku puka no kela ame kia mahele.

Parisa, Oct. 31, - Oiai ka nupepa Ka Manawa i hoole ae ai no ka lono e pili ana i ke kuikahi mawaena o Rusia ame Kina, ma ke ano he hana ia i hua ole ae i ka manawa kupono, ua olelo pu ae la no ia, aole no nae o Rusia e hoopalahela wale ana no ka loaa ana ona manawa nona e uwi maloo ai ia Kina.

Sana Peteroboro, Oct. 31. -  Ua hoanaokoa aku ka Emepera o Rusia o ka la 18 o Mei ae nei, oia ka la e lawelaweia ai na hana ponoi Moi maluna ona.

 

FARANI.

 

Parisa, Oct. 29. – Ua hooholoia ke noi a M. Rouaoriti, iloko o ka Hale Ahaolelo makaainana, e pili ana no ka huliia ana no na hana pono ole i ike ia iloko o ke Alahao Hema, a o ka poe a pau i hawahawa pu na lima iloko o ia hana, e pono e hoopii kanawai maoli ia. Mamuli o keia lanakila ana o ke noi, ua haalele ke Kuhina Nui, oiai, oia ma ka aoao kue i ua noi la. Ua aponoia kona haalele ana e ka Peresidena. Ua loaa keia lanakila i moeuhane mua ole ia ma muli o ka hui ana o ka aoao Socialiti a me ka aoao Kuokoa. Ua hooholo lokahi na Hoa o ka Hale o na Makaaiaole e ae i na hoa o ia Hale e komo o na hui kalai waiwai.

Parisa, Oct. 31. – Eia o M. Bour geois, ke wae nei he aha kuhina hou, a ua manaoia e komo ana o Lockroy, Honotaux, Cavaignac ame Peytral.
Parisa, Nov. 1. – Eia na hoa o ka Aha Kuhina o Bowrgeois: Bowrgeois, Kuhina Nui a Kuhina Kalaiaina; Ricard, Kuhina Hookolokolo; Cavaignac, Kuhina Kaua; Lockroy, Kuhina Aumoku; Berthelot, Kuhina Waiwai; Dessague, Kuhina no na Hana Kuloko; Mesureus, Kuhina Oihana Kalopa; Combes, Kuhina no na Panalaau; Vigu, Kuhina Oihana Mahiai. Aole i komo o Honotaux iloko o ka Aha Kuhina.

 

AFERIKA.

 

Ladana, Oct.31. – Loaa mai la na lono mai na kapakai eli gula mai o Aferika, ua hoole mai la ka poe Asenati i ka palapala koi a Beritania, a nolaila, he mea akaka loa e nee aku ana iloko o ka wa pokole ka pualikaua i hoomakaukaui iho nei e Sir F.C. Scols, ka Alihikau Kiekie ma ia mau wahi no ke kue ana aku ia lakou.

Ladana, Nov. 1. – O ka palapala koi a Beritania i ka poe Asenati, ua pau ae la kona wa i haawiia no ke kali ana, ma ka la aku la i nehinei.  Ua lauahea ae ka lono, ua makaukau ke Alii (o ka poe Asenati) no ke kaua.

 

AUHEE NA KOA SEPANIA.

 

Nu Ioka, Oct. 27. – Ua laulaha ae ka lono, ua hoauhee aku la na kanaka oiwi o Cuba i na koa Sepania, a 800 oia poe koa i make.

 

FARANI ME MAKEKAKEKA.

 

Parisa, Oct. 27. – Ua hoole loa ae la ke kuikahi mawaena o Farani ame Makekakeka i na aelike a me na kuikahi mawaena o ka poe Hova ame  na lahui e ae.

BERITANIA NUI.

Ladana, Oct. 26. – Ua hoolaha pili Aupuni ia ae, ua hoopalauia ke Kamaliiwahine Maud o Wale i ke Keikialii Kale, ke keikikane elua a ka Hooilina Kalaunu o Denemaka.

Ladana, Oct. 27. – Ma kekahi palapala a Pohakuhauoli i kakau ai, ua hoike ae la ia, ua haawi mai ke Akua i ke Suletana o Tureke i “Mea Ino” no na kanaka, a manaolana ua kuhikuhi puuone la o Enelani, e hiki koke mai ana no ka manawa e anai ae ai i ua kupueu la mai ka ili ae o ka honua.

Ladana, Oct. 26. – Maloko o na manao hoakaka o ka Pall Mall Gazette, no na mea e pili ana i ke kuikahi mawaena o Kina ame Rusia, ua olelo ae la ia, o ka manao nui wale no o ia kuikahi, oia ka poino ana o ka Oihana Kalepa o Beritania ame ke poho pu ana o na dala apau i hoaie ia aku iloko o Kina; a he mea nohoi ia e haawi aku ai he noho hoomalu ana mai a kekahi mana kuwaho maluna o ka moana Pakipika, a me ka hoomaaloalo ana ae o na mokukaua Rukini mawaho o Vanekoua ame Sidane. Ua koi ikaika ae la ua nupepa la, e lalau hou o Enelahi me ka hookaulua ole a paa mai maloko o kona lima ia Port Hamilton, mawaho mai o na kapakai o Corea.

Ladana, Oct. 31. – Ua haule loa iho la na Makeke Hoopukapuka Dala ma Europa ponoi, mamuli o na hokuku a honene kaua e oiliili mai nei. Ua hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Times mai Viena mai, ua maopopo loa i ke Suletana, ke hoao nei na Mana Nui o Europa e hookukaokoa loa aku a kaawale na hookuee ana mai a Enelani; a ke hoike mai nei na nupepa aupuni ua hooki iho la o Rusia ame Farani i ka huki like pu ana me Beritania nui, no ka mea e pili ana ia Aremania, a o Geremania hoi ke ku nana wale mai la no ia aohe ana hana.

________________________

Ke lonolono ia mai nei e hoounaia aku ana paha kekai Komisina kuikawa e ke Aupuni, no Honokaona, Kina, no ka ninaninau a huli pon o

ana no na mea e pili ana i kekahi mau Pake paahana i hoea mai nei ianei, malalo o na palapala aelike.

_________________________________________________________

Hoolaha Hou.

__________________________________________________________

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI, APANA
Ekahi o ko Hawaii Pae Aina, Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o C. Kaonohi, i make kauoha ole. Kauoha no ka hoolaha no ke noi e hooponopono ia ka waiwai.

Ma ka heluhelu ame ka waihoia ana mai o ka Palapala noi a Sarai (w) o Waimea, e hoike ana, oia ke kaikamahine ponoi a C. Kaonohi, ka i make kauoha ole ma Honolulu, ma ka la 28 o Okatoba, M.H. 1895, me ka waiho ana he waiwai maloko o ko Hawaii Pae Aina i kupono e hooponoponoia; a e nonoi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono @la Ahiena, @@Ua kauohaia o ka POALIMA, ka la 20 o DEKEMABA, M.H. 1895, ma ka hora 10 kakahiaka,oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina,

 Novemaba – M.H. 1895   

 Na ka Aha :

                                     J.A. THOMPSON,

Kakauolelo o ka Aha Kaapuni Apana Ekahi.

                              2573-3

_____________________________________________

Olelo Hoolaha a ka mea Paa

Moraki no ka Makemake

E Hooko I ka Moraki

a e Kuai aku.

_______

KULIKE AI ME NA OLELO O KEKAHI

Moraki i hanaia e JOHN NAHINU ame KAPULE, kana wahine, ia J.A. Magoon, Kahu, i hanaia ma ka la 1 o Mei, M.H. 1894, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope,  Oahu, maloko o ka Buke 147, aoao 202 me 203; ke hoikeia aku nei ka lohe ma keia, ua makemake ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i na olelo o ua moraki la i uha’i ia ai, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee ma ka wa no k@ hookaa ana.

Ke haawi pu ia aku nei ka lohe, ma keia, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu, mai keia la aku, e hoolahaia aku no ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, no ke kuai kudala akea ia ana, ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ma ka POAKOLU DEKEMABA 18,

M.H. 1895, ma ka hora 12 o ke awakea o ua lala.

                               J. ALFRED MAGOON

                                   Kahu a mea Paa Moraki.

No na mea e pili ana i keia Moraki, e ninau ia DOROTHEA LAMB.

Hanaia, Honolulu,Nobemaba 19, 1895.

O na aina i paa ma ua Moraki la, eia:

Akahi: O kela apana aina a pau i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 1,466 ia Henry Clark, maloko o laila, he kanaha-ku-mamaiwa eka, a aina a pau, i ikeia Ke Ahupuaa o Honokaa, maloko o laila, he ekolu haneri ame iwakalua-ku-mamawalu 9-20 eka, a oia kahi hapa o ka Palapala i  Sila Nui 6,857, Kuleana 7,713 a oia kela wahi i hooliloia aku ia John Nahinu i oleloia, e J.W.L. Lapauila, ma ka palapala kuai i hana ia ma Feberuari 22, M.H. 1890, a i kopeia ma ka Buke 125, aoao 9 me 10.

O keia mau Apana aina elua i hoike ia ae la ala ma ma Kona Hema, Mokupuni o Hawaii.

2573-3                                

 

Ka Hoolaha Makemake a ka mea

Paa Moraki e Hooko i ka

Moraki a e Kuai aku.

_______

I KULIKE AI ME NA OLELO O KEKAHI

Moraki i hanaia e LILIA KEAWEAMAHI, ame D. KEAWEAMAHI, kana kane, ia Yim Quon, i hanaia ma ka la 29 o Maraki, M.H. 1893, kakau kope ia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 130, ma na aoao 398-9 me 400, a i hoolilo pono ia aku hoi e Yim Quon i oleloia ia Mrs Eliza P. Luce, loaa ponoi iho a ma ke ano Kahu no J. Alfred Magoon, ma o ka palapala hoolilo waihona la, i hanaia ma Aperila 27, M.H. 1894. ke hoolahaia aku nei ma keia, ke makemake nei ua waibona (assignee) e hooko i ua moraki la, no ka uhalia ana, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa i oo ai.

Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi ma keia, mahope iho o ka hala ana o ekolu pule mai kela la aku, e :hoolaha ia aku no ua waiwai la i moraki ia, no ke kuai kudala ia ma ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka POAKOLU, la 18 o DEKEMABA, M. H.  1895, ma

ka hora 12 awakea o na la ‘ia.

                                     Mrs. E.P. LUCE,

                                    Kahu Waihona o ka Moraki.

No na mea aku i koe e ninau ia DORETHEA LANA ma ke Keena o  J.  Alfred Magoon.

Hanaaia , Honolulu, Novemaba 20, 1895.

O na aina i paa ma ua Moraki nei, oia na aina e waiho ana ma ka aoao hikina o ke Alanui Emma, ma Honolulu, a oia hoi.

Akahi. O kela hapa a pau o ka Palapala Hooko Kuleana 3,690 B, ia Waikane, i hooliloia aku ia D. Keaweamahi i oleloia ae nei, ma ka Palapala Kuai, i hanala i Okatoba 16, 1877. kope ia ma ke Keen@ Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 53, aoao 133-4-@, ka area 12 -100 o ka eka,a-

Elua. O keia hana a pau o k Palapala Hooko Kuleana @@@ ia Makalaweiawe i hoolilo ia aku ia Lilia Keaweamahi i oleloia ma ka ia 14, o Novemaba, M.H. 1877. ma ka Paapala Kuai, maloko o ka Buke 32 aoao 188, area 33 4-100 o ka eka.

Hoolaha Hou

_____________________________________

A HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA

Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai e Ku@@le k. no Kamalo Molokai, i make kanaka ole. Ma ke Koena inoa o Hon. J.W. Kalea, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

Ma ka heluhelu a me ka wai@@ia ana @@i @ ka Palapala @oi a Akuai k.@ @oike ana ua make kauoha ole o Ku@@@ k. no Kamale, ma Molokai i ka la –o--------,@ a e @oi ana e hoo@@kaia ka Palapala Hooko@o L@@@hooponopono Waiwai no Ako@i k.

Ua kauohaia, o ka POALUA ka la i o IULY, M.H. @@@, ma ka hora @ kakahiaka, @@@ ka manawa i kohola no ka hoolohe ana i ua mai la imua o na Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i @@@ e hoike mai i ke kumu, @@@ ke kumu olelo ko lakou e me ole ia ai ua nei la. A e keia kau@@@ e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule makou o ke Kuokoa Nupepa ma Honolulu.

Kakauia ma Wailuku, ko Hawaii Pae Aina,

Oct. 30, M.H. 1@@@

           Na ka Aha:

                                       G. ARMSTRONG

                                                   Kakauolelo.

@@@3

__________________________________________________________

HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA

Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana e ka Waiwai o P. Kaluna, no Kalawao, Molokai, i make kauoha ole. Ma ke Koena inoa o Hon. J.W.Kaina, Lunakanawai Kaapuni.

Ma ka heluhelu a me ka waihola ana mai e ka Palapala Noi a Cicilia Umi Kaluna @.e hoike ana ua make kauoha ole o P. Kaluna no Kalawao. Molokai, i ka la – o Maraki, @@@ a e nei ana e hoopukaia ka Palapala Hookahu Lunahooponopono Waiwai iaia.

Ua kanohaia o ka POAKAHI ka @@ @@ o DEKEMABA. M.H. @@@@, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i @@ nei la imua o na Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, Maui, a ma ia manawa e@ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i @@@@ e hoike mai i ke kumu, ina ke kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.

Kakauia ma Wailuku, ko Hawaii Pae Aina.

Nov. 11, M.H. 1@@5

            Na ka Aha:

                                        G. ARMSTRONG,

                                   Kakauolelo Aha Kaapuni

@@@@@

____________________________________________________

HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA

Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Pupule (k) no Kanaio, Maui, i make kauoha ole. Ma ke Keena imua o Hon. J. W. Kaina Lunakanawai Kaapuni Apana Elua. Ma ka heluhelu a me ka waihola ana mai o ka Palapala Noi a Nakaikuaana e hoike ana ua make kauoha ole o Pupule (k) no Kanaio, Maui ma Honolulu i ka la 11 o Okatoba, 1@@@, a e noi ana e hoopukala ka Palapala Hookahu Lunahooponopono Waiwai no Nakaikuaana (w.)

Ua kauohaia o ka POAKAHI ka la 16 o DEKEMABA, M.H. 1895, ma ka hora 10 kakahiaka oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lanakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, a ma ia manawa @ ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pi@@ e hoike mai ke kumu , ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i eolu pule maloko o ka Nupepa Kuokoa nupepa ma Honolulu.

Kakauia ma Wailuki, Maui, ko Hawaii Pae Aina, Oct. 30, M.H. 1895.

     Na ka Aha:

                             G. ARMSTRONG,

                                              Kakauolelo

2571-3

___________________________________________________

HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA

Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Mokupuni o Maui, Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Lahela Shaw (w) no Lahaina, Maui i make.

No ka mea, ma ka la 21 o Okataba, M.H. @@@ na waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa o Lahela Shaw i make aku la; a me ka Palapala Hoopli e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no Chas. B. Cockett ua waihoia mai o Chas. Cockett.

Nolaila, ua kauohaia o ka POALUA, oia ka la 3 o DEKEMABA, M.H. 1895, ma ka hora 10 a.m. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Lahaina Maui, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia’i  ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia Palapala Kauoha, ame ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

Kakauia ma Wailuku,ko Hawaii Pae Aina,

Oct. 24, M.H. 1895

               Na ka Aha:

                                       G. ARMSTRONG,

                     Kakauolelo Aha Kaapuni Apana @@

2570-4

__________________

Hoolaha Hoolina Waiwai

___________________

                           

U A MAKEMAKEIA NA HOOLINA O NO

Mai Lepera i make ma ka Kahua Mai Lepera, Molokai, no lakou na inoa malalo nei, o waiho ae ma ke keena o ka Papa Ola me na hooiaio kupono, i ka lakou mau koi no ke koena dala o na waiwai o na mea i make iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole, e lilo loa no ia mau dala no ka pomaikai o ka Waihona o ke Aupuni.

Malahea k. 39 makahiki, no Honolulu, hoounaia i Kalaupapa, Mei 1888, make Iune 30, 18@6.

Luukia Mahuka w. 52 makahiki, no Honolulu hoounaia Maraki, 1893. make Augate 30, 1895.

Kamaka Waikele k. 69 makahiki, no Kalaupapa, Molokai, make Okatoba, 1896.

Honolulu , Nov. 13, 1895.

                                    J.T. WATERHOUSE

                               Peresidena o ka Papa Ola.

2572-3

_________________________________________________

Olelo Hoolaha i na Poe Ale

O IAI, UA HOOKOHU PONO IA MAI NA

mea no laua na inoa malalo iho nei i @au Luna Hooko Kauoha no ka Waiwai o JOHN KALAMA, o Makawao, Maui, i make , nolaila ke

haawiia aku nei ka lohe i na kanaka a pau e

waiho mai i ka lakou mau koi i hooiaio pono ia i ua waiwai ia o John Kalama i oleloia, ina paha ua hoopaaia ke koi ana ma o kekahi moraki la, a ma kekahi ano e ae paha, i na mea no laua na inoa malalo iho nei, iloko o @@ne malama mai keia la aku, a i ole, e hoole mau loa ia aku no lakou. O na poe hoi a pau i aie mai i ua waiwai la, ke kauohaia aku nei ma keia, e hookaa koke mai i na mea ko laua na inoa mahalo iho nei.

Hanaia ma Makawao, Maui, Novemaba 9, 1896

                                      CHARLES COPP

                                       SARAH KALAMA

Na Luna Hooko Kauoha o ka Waiwai o John Kalama.

2572-4

___________________________________________

Hoolaha a ka Lunahoopono.

pono Waiwai.

_________

N O KA MEA, o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohu pono ia mai oia e ka Mea Hanohano W. A. Whiting Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Ekahi, i Lunahooponopono no ka waiwai o Clarisa E. Cummings  i make.

Nolaila, ke hoolahaia aku nei o na poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make.

E waiho mai i ka lakou mau koi iloko o na malama eono mai keia la aku, ina paha ua hoopaa ia a hoopaa ole ia paha ma ka moraki. A ina aole e waihoia mai iloko o ia manawa, alaila e hoole mau loa ia aku no. O na poe a pau loa i aie i ka mea i make. ke kauohaia aku nei lakou e uku koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma kona Koena ma Kapuaiwa Hale, ma Honolulu,

Hanaia ma Honolulu, Iulai 29, 1896

                                      W H CUMMINGS

Lunahooponopono o ka waiwai o Clarisa E. Cummings i make.

2559-2-17-96

 

OLELO HOOLAHA

________

O KA MEA E LOAA AKU ANA I KUU LUKA

ia Ah Lai e lawaia ana i na ano ia a pau ma ke Kai Lawaia a Kukuluaao me ka loaa ole o ka ae mai a’u aku, e hopuia a hoopiiia ma ke Kanawai.

                                                        JOHN K. KAMANOULU.

Kukuluaeo, Nobemba 12, 1896.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

_________

KE HOOLAHA IA AKU NEI I KULIKE AI

Me kekahi palapala kuai iloko o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka la 3 o Feberuari, 18@2, e William H. Kamaki o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia Alexander J. Cartwright, Esq., Kahu Waiwai o ka Waiwai o R.W.Holt, i make o ia wahi hookahi no, i hoopaaia ma ke Keena Kakau Kope ma ka Buke 151. ma na aoao @@@ a me 383, a ke manao nei ka mea nona ka inoa malalo iho, e hooko aku i ka moraki no na kumu, no ka hookaa ole ia o kumupaa a me ka ukupanee.

Ke hoolaha pu ia aku nei mahope iho o ka hala ana o na pule ekolu mai ka la aku o keia hoolaha, e kuai kudalaia ka waiwai i hookakaia ma ka moraki, ma ke kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAONO, la ae e NOVEMABA 1895, ma ke hora 12 awakea o ia la, ma ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan.

Kakauia ma Honolulu, Nov.2, 1@@6

                                BRUCE CARTWRIGHT

                                Kahu Waiwai o R. W. Holt i make

A i ole ia

      Cecil Brown,

                   Loio,

O ka waiwai i hoopaaia ma kela Palapala Moraki i oleloia, oia no kela poe aina a pau o waiho la ma Wailuku, Mokupuni o Maui, ko Hawaii Pae Aina, i hoakaaka piha ia penei:

O keia poe aina a pau i hoopaaia ma ka @ila Nui Helu 6496, ia Kikane, he 1 me 6-100 aka, a me kela poe aina a pau i oleloia ma ka L. O. A. Helu @@, ia Opu Nui, he 2 me 35-100 eka, oia no hoi ka aina i hoolikia ia W.H Kamaki, ma ka palapala @ J. Kanui @ hoopaaia ma ka Buke 74. aoao 433 a me kela apana aina ma Wailuku i oleloia ma ka L.C.A. @@@@ i haawiia ia Opu Nui a i kapaia o “Mokuhau” a me “Keahupio” a oia no hoi ka aina i hooliloia la W.H.Cummings ma ka palapala kuai a G.N. Willi@@g, i hoopaa ia ma ka Buke 100, ma na aoao 129 a me 121.

2576-4