Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 1, 3 January 1896 — Ke Kumuhana Hoohui Aina a Kamehameha III. [ARTICLE]

Ke Kumuhana Hoohui Aina a Kamehameha III.

(Unnhiia noloko mai o ka Hoike a Komiaina Blonnt i waiho aku ai imn» o Pereaidena Kalivalana, a hahao loa ia iloko o ka Ahaolelo.) [Hoomaula.] Olelo Hoopii i ka Peresidena o na • Mokuaina Huiia o Amerika, Oial, ua waiho aku, me ka hiki ole ke pale ae, ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke Kuhlnao ko na Aina e, no ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, imua o ka mea nona ka inoa maialo iho nei, ke Komisina o na Mokuaina Huiia o Amerika, he kauoha paa, malalo o keBila Nui oke Aupuni Hawali, ma ka olelo Hawaii ame ka olelo Enelani/I kakauinoa ia hoi laua eka Moi a sila ia me ka Hoailona Alii ai kakau hooia ia e ka Mea Kiekie Keoni Ana, ke Kuhina Nui, a i kakauia laua a i elua ma ka la 28 o keia mahina, a e hoike ana i keia'mau hoakaka ana i ke komisina nona ka inoa malalo iho nei: Oiai, mamuli o ko ka Moi ame ko na 'Lii hoomanao ana ina hana o ka 1839 a me ka 1849, uahilinai ole lakou ia Farani, a ua makau hoi iaia. Ua hoomaopopo lakou, aole loa o Farani I malama i olelo aeiike* me Beritania Nui ma ka la 28 o Novemaba, 1843, aole boi ona manao e hana mai I keia Aupuni, aia malalo oka hoomalu ana o ke Kanawai o na lahui. Ua hoakakuuia no nae ko lakou mau hopohopo, aka, ua hoala hou mai no nae ma o ka palapala 'la a Monsicur (Mr.) Perrin, Helu 18, o ka la 22 aku nei, ame kana "palapala olelo wale n oka la 15 nei, ike Kuhina nona ka inoa malalo iho nei, a ua waihoia aku hoi ia mau palapala imua o ka Moi a me kona Aha Kuhina ma ka la 28.

A mamuli hoi o ko ka Moi kamakainallio pu ana me ke Knnikela Kenerala o ka Moiwahine 6 Beritania, ua manaoio oia, mamuli o ko Beritania Nui komohia pu ana me Farani iloko o na hihia, aole hiki iaia ke haawi mai he wahi mauaolana e loaa al ka maha ī keia wa.

Nolaila, ua hiki ole i ka Moi ke hoomalu i na pono Amerika a me ko na lahui e ao iloko o kela Aupuni, a mamuli o keia kulana nawaliwali, ua nonoi oia i ke Komiaina » na Mokuaina Huiia o Amerika, a i keia wa, ke hoopii kuoo aku nei ia i ka Peresldena. Ua makemake loa kā Moi i na keehina i hoonohonohoia mahope ae nei, e iike me ke anooko lakou hoikeia ana: 1. E ioaa ka pono hoomalu palekana i kela mau pono like apau, mai na poino mai apau e hoea mai ana mai na mana kuwaho mai, maialo o ke kiai ana a ka Bepubalikao na Mokuaina Huiia o Amerika, a (ina e hiki ana la ke hooponoponoia e ka keresidena o na Mokuaina Huiia o Amerika me ka hookaulua oie) maialo nohoi o ke kiai ana a Beritania Nui, a o Farani hoi. 2. Aia nae a ae ke aupunl hope e huipu me na aupuni mua elua, a i oie pela, «lalla, malalo wale no o ka hoomalu ana a na Moknaioa Huiia o Amerika ame Enelaoi. 3. Ina aole ae o Enelani, alaila, o na Mokuaina Huiia wale no o Amerika. 4. Oi nae ka makemake oka Moi e apoia mai kela Aupuni, malaio o kp nohona hoomalu, ke ano he Aupuni kuokoa, a e malu ai wale no mai na hoopiUkia kuwaho ana mai. Ina hiki oie ke hana ia pela, alaiia, e aho makou a haawi aku ika t noho mana nui ana maluna o keia mau mokupuni ilōko ona Uma ona Mokuaina Huiim o AmeHka, īnamua o ka hoomau ana aku e lilo i ?uahi na na hoopiiikia kuwaho ana tuai, e ku ana hoi he aka (Bhadow) wale no o ke ano Moi aole nae ka mana, a e auamo ana nae i na koikoi a ka mea ikaika e hoouka mai ai me ka mana lima-kahi, a e hooia ia mai nae e na Mokuaina Huiik o Amerika kona (ko ka Mo!) mau pono ame na kuleana paa ponei iho, i wahi haawlna daia hoi nona iho, kana aliiwahine, ka hooilinn Mal, kona inau Alii kona raau luna aopuni kiekle, na waiwai a me na pono makaainana apau, ame na aelike 6pāu o kela ame keia ano i kau maiuna ona me ke kue

ole i ke kanawai no ka hooko ana aku. 5. Ke makemake sei ka Moi e hanaia he kukakuka maia ana, ma* muli o ka mana a me ka ae ana o na Mokuaina Haiia o Amerika, maluna 0 kekahi o na kamahana ka'i lalani 1 hoikeia ae nei, no ka hana koke ia ana aku ma ka wa e komohia aku ai iloko o kekahi pilikia kokoke, a aole nae e hana ia a e olelo ia ae paha keia ina mamuU o na hana maikai ana a ka Peresidena o na Mokaaina Huiia o Amerika, Farani ame na mana Aupuni Kalepa e ae, e hooholo iakou e hookuu iaia (ke Alii o Hawaii. L. H.) me ka , mana no ka hooponopono ana a imi | hoi i na mea e malu ai kona iahul e like me kona manao, a e hoomalu hoi ina haole ame ko lakou mau waiwai, me ke koi hoopaakiki ole ana hoi e haawi aku oia i na hooia koikoi loa ana i hiki ke kauia malana o kekahi poo Aupuni, malalo <j na kanawai o na lahui. 6. Ke ae laelae nei ka Moi, elike me na mea i ikeia ma ka wa a Kapena Lapeloke iloko o ka makahiki 1839, ame ka wa o Adimarala de ( Tromeiin ma ka makahiki 1849, ua | nele maoli ia i ka mana no ka hoomaiu ana i na Mōkuaina Hulia o Amerika ame ko lakou waiwai nui maloko nei o kona mau mokupuni, Ina e hoea hou mai ana ia mau ano kaua ku ole ike kanawai; aoiai aole ona manaoio iki, aole loa e hoea hou mai ana ia mau ano hana, mainuli 0 na wahi kumu hoohalahala ano ole i kona Aupuni, e hauoli loa auanei ka Moi ke ike e noho kuikawa ia-mai ana kona mau mokupuni e na , pualikoa o na Mokuaina Huiia, e like me ka ike ana o ka Peresidena ua lawa ia no kahoomalu ana i na kanaka apau o na Mokuaina Huiia o Amerika ame ko lakou mau waiwai, a hiki i ka wa e loaa ai a e noonoo ia ai kekahi hooponopono paa ioa ma kekahi o na kumu 1 hoikeia ae nei. O ka mea nona ka iuoa malalo iho nei, ke Komisina o na Mokuaina Huita o Amerika, ua lohe a ua noonoo oia 1 keia mau kumumanao koikoi i hanaia ma ka inoa ame ke kauoha paa a ka Moi Kamehameha 111, ke ae nei oia e hoouna koke a kela i ke Aupuni o na Mokuaina Huiia, no ka nonoi ana'ku i mana piha no ka hana ana,-a ma ia wa liookahi nohoi, e malama ioa ia me ka inalu keia haua, a e lioomau no hoi oia 1 ka hana ana i na mea apau e hiki ana iaia no ka hoomaluia ana o na waiwai Amei'ika a no ke kakoo ana aku hol i ka hanohano o ka j Moi ame kona mau pono,"tna ke | ano he Poo Aupuni Kuokoa, ma na ! launa aloha ana me na Mokuaina Huiia a e nonoi aku ana ia lakou no ka hoomalu ana. Hana paluaia maloko oke Kulanakauhale o Honolulu i keia Ia 31 o Maraki, 1851. (Kona Siia Oihana), Luther Severance. (Sila o ka Oihana o ko na Aina e) H. C. Wyi/lie ; Kuhina, o ko na Aina Jb.

♦Olela aelike, Oia kela olelo knkala liui o Enelaui Farani i haawiia mai ai no k©KuokoaoHawaiin«i -