Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 4, 24 January 1896 — HE MOOLELO NO EBINE LANOKA. KA NAITA O KE Kakela Ulaula, KA WELI O KE KENETURIA UMIKUMAMALIMA. Ka I-Ioola hoi o Farani, a o ka Mea Nana i Hooki i ke Kaheawai ana o ke Koko Maloko o Parisa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO EBINE LANOKA. KA NAITA O KE Kakela Ulaula, KA WELI O KE KENETURIA UMIKUMAMALIMA.

Ka I-Ioola hoi o Farani, a o ka Mea Nana i Hooki i ke Kaheawai ana o ke Koko Maloko o Parisa.

"iVa ke aheahe makani i laiee mai Ka lono hauoīi o ka malvhia t Aole hoi me ka heleuluulu^ Aka, ileko o ke aheahe malie." MOKUNA 11. Ke ike nei au, he anoe loa oe mai na poe e ae a'u i halawai mua ai ma keia ao. He hoike ana no nae ia i ke ano o kou hanai ia ana, ame kela koko maikai e holo ia iloko o kou mau aa-koko. He mea e kuu makamaka opio, e like aku ana no oe me kou makuakane. E hai aku no hoi au ia oe, he nui kou poe hoaioha maloko o keia kulanakauhaie, a pela no hoi, he lehulehu no kou poe enemi. O ka poe a pau • kakoo nei i ka Pope, o lakou na enemi ou, a o ka poe hoi e kue mau loa nei i na hana a keia kanaka o lakou kou poe hoaloha e like la me a'u nei. Nolaila, ke kau leo aku nei au ia oe, a he mea maikai e maliu iki mai oe, orai oe ma keia kauhale i piha me kana mau hana eleele o ka pepehi kanaka, ame na powa hana mauaonao haalele ioa. Ua piha keia kulanakauhale me na hui malu i oi aku ka mana a me ka ikaika mamua o na noho moi apau 0 Europa nei!" wahi a Kalo Giovane, me ka hoohaahaa ioa ana iho i kona leo, me he mea la, ua hopohopo oia o lohe ia mai paha e kekahi mea. "Ke hoomaikai aku nei au ia oe e kuu makamaka maikai, no kau mau olelo ae maika!, a ke iawe mai nei au ia mau ao ana a malama me ka poina ole. Aka, no ko'u hopohopo nae no lakou, aoie ioa o'u kanaiua no ko lakou lehulehu ana, a hookahi wale iho no hoi au. Eia me a'u na kii a pau i kaha ia o ke kaiekoma (ka iua huna o ka poe powa o Roma malalo o ke kulanakauhale, he wahi hoi i kaulana loa, oia kahi a na powa ino loa o Roma e noho ai, a e hana ia ai o na karaima eleele ioa. He wahi keia i hanaia i ka wa kahiko loa mamua aku o ke au o Kaikala. He mau tausani ka nui o na kino i powa malu ia malalo o ia wahi. O na poe a pau 1 komo aku ilalo o laila, aole loa he hookahi o lakou i hoi hou mai i keia ao me ke kino ola, koe wale no ka mea nona keia moolelo a me kona maknakane) a i haawi la mai hoi e ko'a makuakane. Ua maopopo loa hoi ia'u na wahi huna o oa ina 'la, oiai ua kula ia e a'u keia mea mai ko'u mau la kamalii mai. Ke maoao uei hoi au e hele llaiia e makaikal ai ma ka ia apopo, ke ole hoi kekahi mau keakea e haiawai e me a'u," wahi a ke koa opio Ebine Lanoka. «•Alaiia, ina oe e aa aoa e hele hookahi ma keU, w»hl, alaiia, o oe ka makamua ioa o na kanaka ooa kela ao 1 aa e hana pela, no ka mea» aole loa kekahi kanaka me ka noonoo oialkal e iho ma kela w»hi, koe wale oo paha ka heheos. loa nae he kanaka eaku oe, aole hoi he keiki «ka Lanoka, aiaiU, ke kapa aka nel ao ia oe he popale. Kolai* la, oa hoike no ke koko iloko o koa mao #a kokoF Hoowopopo ifeo lao Eblne, he

mea oiaio na olelo a pau a keia ka« naka, ao!e hoi e iike me kana i koho mua \vale ai, he ano iike la keia kanaka oie ke ano oka poe ana i ike ai maioko o ke keena inu rama; aka, he &no Uke no paha ko iakou ano a pau, he poe hiki oie ke hilinai ia, a he poe hoa kopono oie hoi ma ka haiawai ana aku ma kahi mehameha, aka, mamuli nae ona hana maikai a kona makuakane i hana ai ia Kalo Giovane, oia kona kumu i lilo ai i hoaloha maikai loa nona. laia hoi e naiu ana īa mea, ua pane hou mai la na ona hale Ih, a ia wa ua kanaka la i hoike maoli mai ai i kona ano e like me keia mau olelo: "E kuu Lanoka maikai, ke inakemake nei &u e hoike aku ia oei ko'u ano maoli, o kuhihewa mai auaoei ee la'u, nolail», ina oe he kaoaka e aku, aole loa au e hoike aku ana i kela mea ! Mai kuhi mai

oe he anela au, aole loa ! He mau makahiki mahope mai o kela hoopakele ana a kou makuakane ia'u, ua hoopiha mau ia ko 7 u naau me ka ioaina no kela ekalesia Katolika, a me na mea a pau i pili i kela hoomana; noiaiia, ua komo au iloko o kekahi hui i hoala ia. maloko o keia kulaoakauhale e na kanaka Italia oiaio a pau i lilo ole i hoahanau no ua hoomana ia, a oia poe, he ann kakaikahi loa, oiai he mea I maa mau i ko makou lahui, he bapetizo la n« keiki liilii a pau mamua o ko ulu ana ae a nnnui, oia no hoi ka maalea o na kahunapule Katolika. He kakaikahi loa na makua i laue ole i ka lakou poe keiki e bapetlzo. Nolaila, na hapaiia kela hui a makou me ka m&lu loa, a lloko hoi o ka nawaliwaii; eia nae, ua ulu ae me ka iohi a me ke kupaa no nae. Peia iho la ka nee malie ana a hiki ika nui loa ana, ame ka pii mau ana o kona ikaika, a hiki i kona lilo ana i hui wehweli nui ioa ia, a e weliweli nui loa ia nei no hoi a hiki i keia ia ano. Owau hoi kekahi o na pno o ua hui ia; aole loa au e hoike iki i keia mea ina he kanaka e aku oe, nolaila, e hoomaopopo iho oe, ke kue loa nei au i na ruia o ua hui la, a īoa hoi e lohe ia ana keia hoopuka ana a 7 u ifke!a mau mea ia oe, he mea maopopo, he kanaka make au ileko o iwakalua kumamaha hora mai keia wa aka a kaua e kamailio nei. Oiai, ua hai mai nei oe ia'u, e hele ana oe i ka la apopo e makaikai ai i ke kaiekoma, ke hoike aku nei au ia oe, oka poe e noho nei ma kela mau wahi kupalanaha, ona iaia ia o ua hui la o makou. No ia mea, e ike o knu makamaka maikai, aoie au he kanaka au e hilinai ole mai ai, aka, ia oe nae, aia oe wale no, ke olelo aku nei au me kuu hoohiki ana ma ka inoa o ke Akua Kiekie Loa, aole au mea e hopohopo ai no'u ! He hoaloha oiaio oe no'u ma o kou ma* kuakane ia. O keia man iima o'u, au e ike mai la, he nui na kiheahea koko i hoopaumaeie ia ai keia mau manamana. He nui hoi na ola I o-a ia e a'u, ma ka hoopoioleana, he kanaka karaima ioo eleele loa au ! He powa Ino menemen ole, he kakaikahi oa malihini i Kipa mai ma ko'u home nei, a i oili hou aku me ke ola. Nolaiia, e ike oe, he oiaio $eia a'u e hoike aku oel ia oe, aole hoi he mau oielo paiaoaieia loa hoi oe he kanaka e, aoie !oa ao e kamaiiio iki aku ana'ikeia man mea. Noiaila, mai hopohopo oe, a kanaioa hoi—e noho oeou kela haie me ka mannhen oleokekahi iauoho oa. £ ha! hoo akn no hol au ia oe e Lanoka, o keia poe kaoa* ka a pao an i ike mai nei maloko o keia keena, he poe iala waie oo lakoo a pau no oa hoi ia. Aka, aole ao mea e hopohopo hoo aka al no lakoo, oiai oa ike ao la oe, a owao no kou poukalaMa oiai oe ma Eoma nei; koe bm aehookaki kaoaka, oia hoi keia kanakai ka iho aei me ee ioa miaute mamoa ikonei. Aei* ipa*.