Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 13, 27 March 1896 — AHAOLELO O 1896 KE KAU MAU O KA REPUBALIKA O HAWAII. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1896

KE KAU MAU O KA REPUBALIKA O HAWAII.

' La Hnoa 20. Puakahi, M*r.„l7. Kl ĪULE O »A 3EXAT£* | hane*o*» hora waleoo! ka n«.bo «oa o ke Seoafie, apa ka ha- j ha* Heiohelu ekahlla ka btia l»oa>; wai u oa Ainn Aupun! o Hilo, a | «miliola i ke Kmoile o oa Aloal Aopooi. Hooiaha niai o HoUleio o j Kotitit)i, b« hooloU no ke kaoawal | kobo halolM. HAi*E U J*A MA|CAalMaiJ*. | Hora 10 o<»biik«hale. Apoaolaka Mk» o ka Bila Helo I o ka Hai», •

hoomana ana i ke Kahina Kalaialna • hana i kahi mau hooiimaliiua, me na hooioii ake Benate. W»ihoia ne ka nooooo pa ana me ka bila kana* wai. Olal hoi o Raikar f \ oke komite alna aapuni o hoike mai ana m> ta Bila Senate fl«ia I, ma kekahi maa hooiolo, ua komo miti ke Kohina Walwal ame ke Kahlna Kaiaialna a hai me ke Kahio* o ko na Aioa E, a hapniia Ka u<xmoo «oa no ka Bii» Ha««io«, aw k* hoike aoa mai o ka Lanahoomalu. O "Kaali*" Bona kai kohoia i lanahoomalu no kt» Komite o ka Hale. Hapaiia ka Blla Haawlna | roa ka heluhelu moa. [ "Moiwnhine Kanemake" Kapio- ! lani f $4,000. UcXu Nnl o Hanana , o Hana i f 400 no k* wahinekaoe- [ make- a J. U. Kawaioai, ka lana ; huopooopuao mtta o k*U {«(», maUlo o ke kuiou, oiakekahi u na koo

i iknika (» ke Aupum i tm v>> i hala » ae A ke bo»»h»HKe i?» «e k«I» | uiv k* uku o $4,000 »h Knpioiani, 80 ka ha»m .idm i h«*i)>n «| n*# ie Aupub! t *<4fe p»>tio tr «kvr«bu«i k« !«• hui tK> keia «ktai hnnwinn u«ku « 00l iii nei. M« kv imi « li'W« kv, wiihoi* i We Rtunile W*iwtj. HoohoioiA k* uku «» u* iy»he)e< qlelo i*ake* ma I*l*u* «AiW aie kn mn | huoholoi* oui k« EilU H««* wioa a ke Beante. x f : Lun»k®)i«W»i Kk»puol ujiw, $&,- luti»k*iiiwm) eiu», $t,00&; «ma, **,£#*,« *tu k« &iln«K»Mlo e»Ua v $8 ( U00, wailmi* i ke Komite Haokoiokuio» W>ibo pu i« k« hmkwif» o ke Kakiiuoieio o kM Als)iv Kaapuni oon «'Mokupuni kui o M»u " i« Koa»Jto houk*bi oa Kflknuolelo pokole o kn At»a ktm|iuni Apao» 3, Knkauoleiu Aim Hooko, $2,4000; Kiinikeia Kenemia HnwhU uim Kapaiakiko $8,000, » lin» ,-i ua loaa o ia oihana i ka huio«« i kasl2,tfoo no ke.Aupuni. Waihu iu ka haawina kokua i na ko* i ke Kouiiie Ku.<, Mh k.i wa i hnp iii* ni kH nuonoi* apM i kd ukt? o ka Luna Hcx.it» Nuf, ua waiho mai kc Kuhiim ))? uiau olelo hoakaka naauao. E apouo ann ia i ka wmiao inuUhn ou« hoM o ka Halo o ua Mnknaiuau»», he mea poiio ke u!a k© Aupum uiaioko pouoi iho o kuna mau loaa. E kau» oha ana hoi ke Kuhuia i ka Haie o na M»kdum.tua e noii pouo l«»a m« ke ukahele ikn Hili Haawina, u aiaopopo na kuoou i haawiia ui ke d«la I» ka U hulehu. Ht- <n i<<» aku ka uiiiikai norw e haaiele ihu in Ha> waii nei, uiamua o koua heio int uial a ma ka puk<« auiaul iniMikaa dai« o ke Keena Waiwai oke Au puui, a hai āka i na luiua iiaut» oJie Aupuoi, "Aole hiki ia*u ke uku aku ia oakou; e heie inai oukoa i ka la apopo." Niuau o Kaeo i ke kuuiu i haawi ia hi he $4,666 \ ka luna ohi auhau o Maul, a he $4,000 i ko Kaoai, oiai he oi aku ka auhau i ohiia e 2a ? Pane ke Kuhiua Waiwai, he nui aa uiokupuui h ko Maui iuna ohl e heie aku ai. Oieio o Hohikauii, iua e ana ia ka uku euamuii o ka uui o ka aina, hl.iilu t» li(H)ht*iahaia hix Uo Hawaii «»keiki." Oleio hou o Kaeo, 0 ke ana • kupono e ioaa ai ka uku i oa iuna ohi, mamuii ia o k« nui o ka auhaii i ohiia. la wa pane u WinesetanH, ina pela, aiaiia, e pono e uku ia ko Oahu nei keiki i $4010. Waihoia na haawina o ka Oihaoa Leta me ka Oihana Dute i kekahi komite wae o 8 iala. Hora 1 o o* hoopanee ka Hait\ AUINA LA. O na haawina mai ko ka Loio Kuhina mai a ko ka M»kai Nui u Ka »Ji, eiike me ka mea i hoikeia ma ka Bila Hnawina a ke beoa le, a 1 hooiahaia aka ma ka heiu c ke Kuokoa, ua hooholoia. Ma ka baa* wina o ke kak*uoi*lo aka Mikkai Nui o Hilo, oio hoi, he $1,200, ua oui mawaena o Rike* ke ame Kaikarofa, he mau keik! na« w»l# no VniA ti6 BkML IKoe

0 fti*el(e 1 ke» f ot* haool,*» kokaa © !o«a ana I kela kaoUm e pooo ai kaoa hāna, ā makemakā "ika e kapae loa ia k*fc JuawiBa, «Uihope Iho cr*OM tOM«ffil v l MThotflakl m ka Laio Kaolttt Koe o A»ik«rofa 1 keia noi. Hoohulpia elike ai«i ka o Maui, $1,200; ōlo kakaooMio a ka Makal Nol o Kaoai, |»00. Nnwu 0 Makabaraid«: He«ba la ka kamo o ka like ole aoa o oa haawloa tiku 0 keia poe, oial e hookaa auhao tina »0 ko Kaoai poe elike oohoi me ko Mani poe ? Hooholoia elike me ka Biia Haawina. Hoohoioia oa uku o oa hope eoakal ooi o oa mokopooi o Hawail, • | like oie ka Bila a ke Beiuiiv, i hoolaha moa ia ako e ke K\:o~ KOA. WaihoU ta ilamu o $45,000 ka oko o ua eoakai u Hawaii i ke Komile Waiwai. Hoohuioip oa uku 0 ua hope ūimk&i noi o M»ui, ellke me ka Blla Haawioa; a waihoia ka hoiui o $31,000 ka uko oo« makai 0 Miiai 1 ke Komite Waiwni. 1 &a hoest «oa 1 kt> Kauni, oa iioooi o Katnj, e )ioomrfbuahoaia ae ka oku oka hope makai 00l o Liheie, mai Ka $1920, elike me ka Biia i* 1 ka «2400, eiike me k* oka o Ika hope aiakai uui o Waiouea. MaJbope ihi/1> rm bwl«ki aoa »k» Leilo Kuhioa», oa hoio eiike me ka Bil». fiooli»tlu I<m im «m *hMfiwina ooa hope m*kui « »e «i KaUa», u |**ijt |Ht me kt» but»<t o $l5 P uao no oa iuax»h

Lole i Oaho nei, holo na haawinn o na hope makai oui, elike me kn Bila Haawioa. Nonoi nae o WioesetonH, e hooinahuahuaia ae ka uku 0 k.< Iwpe uiakai oui o Waiaone, oiai he kanaka loakaukao ia. Hop<* makai nui u Ea«, $1440 Waihoia ka hoina o $140,000 no na makai o Oahu i ke Komite Wai wai, mamuii o ka hooh»lahala * Rikeke, me ke ooi a Raikarofa. Nh kakauolelo elua o k» Halewai, $2880. Makai o ka Aha Kiekie, $216®; niakai k«a, $2400; o< kauka o ka halemai lef>era ma Kalihi me ka halep'iahao $2000. Waihola I ke Koroite Waiwai ka huiua o $55,000 ka uku o oa luna paahao, na kiai a me oh luok o Kaw i. Waihoia ka haawina o ke Kahukula nui ame ka haawioa uo oa lilo 1 ke Komite Hoonaauao. Hooholoia ka $6000, no ka Agena Aiun Aupuni. Koho ka Lunahoouialo i ke komite w«e na haawina oihana letit a me dute: Makabaraida, Kaeo ame Kikeke. Noooi o Robikanu e hoopanee ka Hale, a olelo ka Loio Kahinu, he hopohopo kona i ke uoi e hoopaoee ka hale, o olelo mai kekahi mau hoa o ka hale iaia i ka moiowa. Hu ae la ka aka. Hoopaoeeia. La Hana 21, Poalua, Maraki 17. IA HALI O NA BENATX. Apoooia ka hoike a ke Komite Hui o na haie elua no ka mea e pili ana I ke Bila Nul o ke Aupuni. Pela hoi ka o'elo hooholo a ke Beoate e hoomaemae uoa i keia kioauoau o ke Keeoa liamuku o 1890, a i apooo la e ka hale. Waiho mai o Kikila he palapala hoopii na 25 iooa, e ooooi aoa e hoo loliia ke kanawai e pili aoa i oa pooo w»i, e hookolokoloia oa hihia 0 ia auo imua o na aha apaoa me Kaapuoi, ma kahi 9 oa Aha Komiaiaae ku nei ī keia wa. Waihoia i ke Komite Hookolokolo. Waiho maioLaiki, he noi mai na kanaka mai he 50 o Kauai I haawlna o $5000 oo kekahi alaoui hou. W»ihoia i ke kowite o oa aloa aupuiu. Mai laila uiai oo be palapala hoopii khkauinoaia e 25 kanaka Hnwnii, e noi aau e hoopanee loa ia ka bihi uuuawoi opiuma. Waihoia 1 ke Kouiite Opiuiua. iioolaha mai o Kikila, e lawe mai ana oia he kauuwai e hoomana aua i ke Kuhina Kalalaina e haawi i laikini hana alekohola no loko mai o ka hala kahiki a hūaai • ae; he ka nawai e hooioli ana I ka pauku 5$ o ka Mokuoa 57 o oa Kaoawai o 1892 e pMi aoa i ka Oihana Hookolokol#. Ua paoe ke Kuhloa Walwai no ka uioau a Makaoalepa, e pili ana i k<> k* aupuni manao ana e hoomahonhua i ke dute maluoa o na wai na e komo mai ana iloko nei o ka aina mai Kaleponi mai, a waiwai Amerlka e ae hoi i auhau dute ia i keia wa. Nona ponoi iho, o ka ho* euui aoa i ka auhau dute maluua o na waina mal Kaltponi mai, no lakou ka ikaika alakohola e oi oleaku mamua o ka 12 pa>keneta, ina nae e iawa i»ono ana na ioaa o ke aupuni nona ibo. Maoao oia, he mea maikai oo ka iuu ia ana o ka waina, aka, i waina maikai nae, elike »o me na waloa Kalepool. Ua waiho ae • Raikl he mau oinau i ke Kuhina Waiwai, ina paha ua hanaia na aeiike me na laiaamokuahi malaloo ke kanawai e ku nei ī keia wa no ia mea; a pehea la ke kulana o ka oihana hall leta i ko na aina *? Ua pane ke Kuhioa, mamūU o ke kanawai i hooholoia ma ke kau kuikawa aku nei, ua loa» ke kuleaua i ke aupunl e hookuu aku i ua hul mokuahi uiai kekahi mau kaki aku, no ka lawe wule ana I na eke leU. Ua hana aeUke ka Hoi Mokuahi Caaada, AuBeteraUa. Aole i haoa aeiike ka Hul Mokaahi Paklpika, aka, ke lawe nei no nae iakou i na •ke leU, me ka uku ole, a ua loaa no hoi ia Ukou kekahl mau pono. Ua pau ka manawa no ka uku hoomau ana i ka Hui Oeeanika, a ua hoole ka hui i ka hul uwapo, wai, auhau, halemai, a uku hale dute. Ua hiki no i ke Kuhina ke waiho mai i na palapala hoikeapau nokeia mea, ke makemake ia. Waihoia k«ia kumuhana 1 ke Komite KaleNa Laimana he kanawal kokua i ka Hui Waihooa Buke o Hilo. Na Kaikl, aa makaakaa no ka heluhe* lu ekolu ka blla i ka Ahaolelo i ke Komile Buke Helu. NA KMA HOOHANOHANO O KB AU« PUNI AJL£L Noooi ke Kuhlna o ko na aina e, • heokomoia p>a ka bila haawina he ilama o $1,485. 88 no ka hookaa «na I kekahi mau aie, malalo okeaupu ni aiii, oo oa kea hoohanohano ame na hoohiwahlwa • ae he oui. Kue «t*e o Kikila i keia, aole ona manao ikl he mea pooo ke uku ka Kepuha* iikai keUaie. Ma kiwaokeaupani Moi, na kela kanaka ame keU kenaka e loaa ana na kea hoohlwahlwa, • uku no ia mau mea, a o na dala I loaa mal oo k mau mm, he bmi pooo ke hoounaia I FWrant. pono ke |>aa ma ka moolelo o kaU au • oee oei, n» AhaBeoale • «sku i na ai« i hanaU •kaPoukno ke AUi. £ poAo k» kaa Sa keU aU

in*lutiM o k»t WHiWhl u ke alii i uiiike. Olelo ke Kuhīaa, he mea oīaio oa ke alii i make i haoa i keia ait», «ka, ma kona aoo he luaa aupani ia t ua lilo keia haoa i hnoaia e ia i loea e iii ai maluoa o ke aupuoi, a he mea * maikai no ke aupuoi ke hookaa aku ia «ie o ke aupuoi Moi. Kokua oBchmidt i ke ooi a ke Kuhioa. Hooholo loa ia ke uoi, oiai nae o Kikila, Makaoalesa, Xorthrup Hokin» ame Horoer i koho »i ka aoan kue. Xo ke ooi a. Laimaoa uo ua kukui o Hllo, ua hoihoi hou oi» ia ooi, mamuli o ko ka Loie Kuhioa olelo aoa ke ooonoo oei ica aha Kuhio.i oo ia mea, ūoooi ia aoa ka haie 0 oa Makaainuoa oo la mea; aka, ma ke ooi a Makaoaleaa, ua hooholo in i $2,500. Kamailio iki ia ke KaoawaiLuoa Hooia. Al.iila, waihoia ka BiU Haawloa holoekoa oo ka hooholo loa «oa, ma ka heluhelu ekoiu. Hooholo lokahiin. Hoopaoee bou ia ka 000000 i:t aoa o ke Sila Nui o ke Aupuoi. Hoopaoee. KA HALE O NA MAKAAINAKA. Mahope )ho o kaheluhelu ekahiia ana oka bila kanawai hoakea 1 kuhi mau alauui o Hooolulu nei, ua waihola i ke Komite Pa'i. Na ka Loio Kuhioa, e lawe mai aoa oia he kaoawai oo ke kuai aoa 1 oa waiwai o oa aioa e maaoel. Hooholoia ke kaoawai hoopae uiai i ka aila mahu i wahie a oo oa oihaoa akeakamai, ma ka heluhelu ekahiia ana, a waihoia 1 ke Komite Pa'i. Nioau o Haouoa i ka Loio Kuhioa. Ehia ka oui o oa makai o loko o kela ame keia apaoa hookolokolo 0 Maui? Heaha ka uku mahioa o ka mea hookahi ? Hapaiia ka heluhelu elua ia aoa o ka bila kaoawai hoopaa looa o oa kaoe. I ka.hoea aoa o ka ooooooia aoa o ua bila la i ka pauku 13, ua 00001 o Haouoa, e aho e hooinaha ka Hale, ke ikeia aku nei ka maka pooiuoiu o kahi mau hoa. Hoopaoee ka hale. ' AUINA LA. Hora 1:30 ooho hou ka hala a hoomauia ka ooonoo aoa o ka bila kaoawai kakauiooa. i ka pau pooo aoa o oa paoku i ka ooooooia, ua hooholoia a waihoia oo ke kakau mikioiia aoa. O ka heluhelu ekolu ia aoa lua ka Poaha. Hapai ka Hale i ka nonooo aoa i Ira Blla Kanawai Helu 1 o ka Hnle i hoololi ia ai e ke Seoate, oo ua hooliuialima a ke Kuhioa Kalaiaina. Apoaoia ka hooioii a ke 6eoate Hapaiia ka 000000 aoa o ka Hale oo ka Biia Helu 6 o ke Sēoate oo oa alaoui o ke taona o Hilo ma ka belubelu, Mahope iho o oa hoakaka aoa a na hoa, ua waihoia oo ka Poaha, ma ke aoo he haoa ia oo ka la. Ma ke kapaeia aoa o oa rula, ua waiho mai la ka Loio Kuhioa i ka pane no ka nloau <*kaiko" a Haouoa: MAKAI o MAUI, FEBERUARI 1894. Wailuku— 13 makai, 1 kapeoa $ 5t 4 makai $35 140 2 " 37 74 8 " 30 90 1 « 25 1 « 20 1 » 15 Makawao— 7 makai, 1 kapena 35 3 makai $30 90 1 " 25 2 " $15 30 Haoa— 6 makai, 1 kapena 30 4 oinkai $20 80 1 " 15 Lahaina — 7 makai, ī kapeoa 30 3 makui $30...... 90 1 « 25 2 « $15 30 Molokai— 9 makai, 1 kapena 25 2 makai $20 40 6 « 15..... 90 42 $1054 Helohelu mai oia i ke kanawai no na waiwai mai o ka aina e mai, a Uoko nei o ka aiua, no ke kuai ana. Aole i komo maloko o ia ka* oawai oa oupepa. Hoopaoee. La Hana 22, Poakola, Mar. 18. KA HALK O NA BSNATE. O ka hapa nui o oa hana a keia Hale ma keia la, aia no ia iloko o na kaoa komite. Ua ae la na hoo 101l a ke Seoate no ka Blla Helu 1 o ka Hale. Walho mai ke komiie hookolokolo I ka kolke • apooo aoa i ka bila kaoawai e pili aoa I aa buke moolelo • na aha apana. Waiho mai o Hol»tein i kan* bUa kanawai e haoleli ana i ka Pnuku 13oke Kanawal 8, e piil ana i ke koho balota. Haawila i ke Komlle Pai. Walhoia ka tnea e piU atta I se Bila Nui i ke Komlle Hoikau. Noonoo ia ka Bila Kanawal Helu 5, hoio ma ka halahela elua a waiho ia i haoa no ka la aoa ka Poaloa. KA HALS • NA MAKAAIMAIKA. Walho mai o o ite komiie koa • apooo aoa i ka bUa kain«mi • hoakaka pono anaina haoa fcme»ia maaaoke Kahioa okoo» •iMo, a»s ka mea e pll! aoa i ka

Oihaua koa. Hoikemai no la puk» hila kaoawai ak* lioio Kūhinā e pili ana i ke kual ana i na nupep* o ko na aina ema na alanui, me kekahi hoooonopono ma ua kanawai la, oia hol, aa hiki i na mea apau e paa ana he laikini kuai a kaiepa waiw*i maloko nei o keia aina Apon*>ia ka hoike ma ke noi aka Loio Kuhiua. Holo no *na ka heluhelu elun, a waihoia iua ka auina la ae e helahelu ekolu ai. Hoike mai no o Kohikana o ke komite Hookoiokoio e apono ana i ka uku o ke Kakauolelo elua o ku Aha Kiekie i $300, a o ke Kakauolelo mua $3,600. Aponoia ka hoi~ ke, waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka biia haawiua. Haawi hou ia i manawa i ke komtte iaia ka biia kauawal hoakea i kahi mau alanui o Honoluiu nei. Hoolaha mai o Haia o Hana, e lawe mai ana oia be hoololi no ka Phuku 30, mokuna 57 o na kanawai o 1392, e piii ana ī na AhaKaapuni. Na Hanuna he oielo hooholo uo ka uku ano ina nupepn, a waihoia ma ke pakaukau. Aponoia <a hoike a ke komite e pili ana i ka hoike a ke Kakauolelo 2o ka Aha Kiekie. Hooholo pu ia ka uku oke Kakauolelo 1 me ke kue ole īa. Waihoia na itamu e pili ana ī ua uku ona Kakauolelo oke Keena Kaiaialna i kekahi komite wae. Pela no na uku o na poe paahana 0 ke keena ana aina, koe nae ko ke ana aina nui o ke aupuni, i ke ko* mite ona aina aupuni. Apon iia. Aponoia. Hoohoioia ka uku o ka Luna Nana o ka Oihana Hoopae Limahana 1 $3,000. Hooholo ia ka uku oke kokua luna-wai elike me ka Bila Haawina. Holo nohoi ka uku oka luna kiai wai ma na paipu. Waiho ia ka uku o na paahana o ka makeke i ke Komite Waiwai. Kapaeia ka haawina o ke kanaka kaha kii o loko o ke keena o na hana hou o ke Aupuni. Nui ka hoopaapaa o Rikeke no ka walwai ole o he haawina. Hoomaha ka Hale. AUINA LA. Hooholo loa ia kā bila kanawai no ke kuai ana i na nupepa e na aina e ma na alanui, ma ka heluhelu ekolu ana, mamuli o ke noi a Hanuna. Nee ka noonoo ana o ka Hale ma na haawina e pili ana i ka Papa Ola, Kakauolelo $3,000; holo. Uku ona Kauka Aupuni $36,000. Kela ame keia iilo $18,600; iawe ana i na opala o loko nei o ke kulanakauhale $10,800; uku paahana hoomalu eemoku $1200; kokua halemai $7,200; uku no na paahana nana malalo o ka laikini hookamakama $2,400; no no na lilo hookaawale mai lepera $38,400. Luna nui halemai pupule, $3,600; uku o na kokua $21,600, ma ke noi a ka Loio Kuhina, w«iboia i ke Komite Wae. Uku o ke Komisina no ke kahua ululaauo ke Aupuni $4,800; Porofesa Koeble $5,060; uku mea malama kihapai $2,040; mea kiai ia Makiki $1,800; na poe paahana o Makiki $1,080. Hooholoia na haawina no na hale Aupuni, Ema me Kamaki kuea, hale liina Aupuni ma Maemae; mea kfai a malama o ka Hale Oihana Uooko. • Oihana Kinai Ahi o Honolulu $37,720, oihana kukui uwila waiho ia ike komite wae. Uku oke kakauolelo uwila $1200; uku o ke kauka holoholona $1200; *nea kiai hale pauda $1200; uku o ke kuene o ka oihana kinai ahi o Hilo $240; no na poe kiai hale kukui $6,720. Ma ke noi a Haiualanl, hooholo loa ia ka huina o $18,600 no na lilo paahAna o ka Papa Ola. Lilo o Kikeke ame Winesetona i komite wae no ka noonoo ana i ka uku o ke kauka lio. Koh«ia o Hikeke, Bona, Kaeo, Winesetona ame Haia i komite kuikawa e hele ai I ka halemai pupule.