Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 14, 3 April 1896 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Ursula Chappell
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

 

Ka Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII. Ka Hui Alahao Me Aina O Oahu Manawa Holo Mai a Mahope aku o lulai 5, 1895 

 Will o Ewa Hiki I Waianae Hiki I wili o Hiki I Waianae Hiki I Waianae Kaa Ukana na la a pau Ewa na la apau na poaouo uio na la apau Na la a pau Sabati walo no. 

 A.M. A.M. P.M. P.M. P.M. 

 Haalele ia Honolulu 6:40 9:15 1:15 1:45 3:10 Haalele ia Manana 7:40 9:35 2:28 2:28 3:33 Haalele WIll o Ewa 8:10 10:19 2:49 2:49 6:14 Hiki i Waianae ----------- 10:34 ------- 3:24 4:49 

 Waianae na Will o Ewa Waianae na Will o Ewa Iki i Waianae la a pau. Kaa Ukana la a pau na la a pau. nae ua Poao Na la a pau no me Sabati Koe Sabati 

 A.M. A.M. P.M. P.M. P.M. 

 Haalele la Waianae 6:44 ---------- 1:32 --------- 4:16 Haalele Will o Ewa 7:19 9:10 2:07 3:51 4:51 Haalele la Manana 7:50 9:48 2:35 4:22 5:22 Hiki i Honolulu 8:23 10:30 3:11 4:55 5:56 

 E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi. 

 G. P. Denison Luna. F. C. Smith Luna Kual Palanala Holo.

 

 

 

 

NU HOU HAWAII

 

E hoomaha ana na Kula Aupuni i keia la.

 

Ua pau ae nei ka Hui Loio o Hatwela, Kakina ame Stanley.

 

E paaia no kau nupepa “Kuokoa” ina aole oe e uku mai i kau dala uku pepa.

 

Ma ka Poalua nei, ua oili ae ma ka Home Hoohanau Keiki, he ekolu mau bebe iloko o 24 hora wale no.

 

He nui ko makou mahalo i na hoa Ahaolelo Hawaii maoli iloko o ko kakou Hale Ahaolelo e noho nei i keia wa.

 

Ma ka Poakolu nei, Aperila 1, i noho ai ka Ahahui Euanelio Mokupuni o Oahu nei maloko o ka luakini o Kaumakapili.

 

Ua noho ka Ahahui Nui o na Moramona o Uta ma Laie i keia wa, ma ke ano he halawai makahiki nui ia, elike me ka mea maa mau ia Ekalesia.

 

Ua lohe mai makou ke noonoo mai nei kekahi poe e kukulu i Ahahui Kalaiaina pili laula no na poe Hawaii a pau o kela ame keia mahele kalaiaina e ku nei iloko o ka aina.

 

Ma keia huli hoi ana mai nei a ka mokuahi Mokolii mai Molokai mai, ua halawai oia me ka ino ma ka moana. Ua lilo kekahi heleuma ona ma Pukoo.

 

He hoike waiwai nui ka ka Papa Hoonaauao imua o keia Kau Ahaolelo e noho nei, no ka mea a pili ana i ke kulana o na kula o loko nei o ka aina.

 

He kumumanao noeau ka Rev. Kauka Hai i heluhelu ai imua o kekahi ahahui hoolaulea a hoonaauao o loko nei o Honolulu no na mea pili i ka auhau aupuni.

 

He iwakalua-kumamalima ka nui o na keiki Hawaii e ao nei me na haole keaka i ke ano hooikaika kino, e like me ke kuwalawala, lele kowali, a pela aku.

 

E hoouna e na makua Hawaii i kaoukou mau keiki i na kula olelo Enelani, oiai, o ka olelo Enelani aku ana kaolelo e ola ai ka noho’na o keia mua aku.

 

Manuunuu na moolelo hoike Kula sabati e hoea mai nei i o makou nei. He mea maikai loa ke hoike mai i na mea ano nui o na hana, aole hoi o ka laukua wale mai.

 

O ka nui o na make o Honolulu nei iloko o ka mahina o Maraki a@ nei, he 65. He $8 Hawaii, 7 Pake, 10 Pukiki, 5 Iapana, 2 Beritania, 2 Amerika, a he 1 o na lahui e ae.

 

E laukanaka aku ana o Kuloloia, kahi hoolulu kaa ahi o ka Hui Alahao o Oahu nei, i na kanaka, oiai, ilaila aku ana e poahi ai na lio holo poai i ka rina poepoe o ka mere-go-raunu.

 

Ma ka pule kakahiaka o Kaumakapili i kela Sabati aku nei, ua hoea aku ilaila na haumana o ke Kula Kaikamahine o Kamehameha, a ua nui ka mahalo o ke anaina ia lakou no ka maikai o na himeni.

 

Ma ka mokuahi Malulani o ke ahiahi Poakolu nei i holo aku ai ke Aliiwahine Kanemake Kapiolani no ka Mokupuni o Hawaii. O ke awa e pae ai o Kailua, ke ikeia ke okaikai o mua aku; aka, ina he malie, alaila, haia loa ia i Kau, a i ka hoi ana mai o ka moku e kipa ai i Kailua.

 

 

 

He mau hoike hapaha o na Kula Sabati ka malamaia maloko o na luakinio Kaumakapili ame Kawaiahao, a uanui na poe makaikai i akoakoa ae ma ia mau halepule no na hana hoike Kula Sabati.

 

Ua malamaia ae he papa ahaaina momona ma ka Poalima, Maraki 27, ma ka home noho o ke Aliiwahine Kanemake Kapiolani, ma Waikiki, a he ahaainahoomanao ia no ka ia hanau o ke “Keikiala” Kalanianaole.

 

Malunao ka mokuahi Malulani o kaPoakolu nei i hala aku ai keia mau hoa o ka Papa Loio no ke Kau Kiure ma Kailua: H. Holstein, George (Pukuniahi) Kamauoha, J. K. Kahookano, Enoch Johnson ame J. M. Maunakea.

 

O ka Poalima Hemolele keia, a i keia La Pule ae, oia ka la Pakoa. O ka la apopo hoi, he Poaono Hemolele ia. Ma ka ia aku ia i nehinei oia ka Poaha Hemolele, oia ka ia honi wawae o ka Epikopo, i mea hoomanao i ka Iesu hana ana i kana poe haumana.

 

Ma ka auwaina la Poalua nei, ua holo hehena ae kekahi lio ma Alanui Moiwahine, a i ka hoea ana i kekahi wahi e ku ana kekahi poe kaa mamua iho o ka pa halekuai o Hackfeld, ua hooku’i ae la ia me kekahi mau kaa elua, a palahuli aku la ua mau kaa la ilalo.

 

Ua lohe mai makou, ma ka hoopii hoeha a Akoi (Pake) ia Loo Cho (Pake) imua a ka Aha Apana o Wailuku, ua hoopaiia ka mea i hoopiiia. He $ 100 ka hoopai me $ 4 ke koina. O keia Akoi (Pake) ka mea nana ka palapala akea a akou i hoolaha aku ai mamua aku nei.

 

I keia huli hoi ana mai nei a ka Malulani, ua hekauia ae oia ma ka halema’i (ala-huki-moku) no ka lapaau ana i kona mau palapu, a me ke kakahiaka Poakolu nei i pau ai kona pilikia, a ma ke ahiahi iho, haulani hou kona kino no na ale hakukoi o na kai ekolu ma kahikina.

 

Ma ke ahiahi o ka Poaha ekolu o keia mahina, ke ole e loaa na kuia, e haiolelo ana o Mr J. K. Kaulia imua o ka Hui o na Opio Hawaii, ma ka lakou keena halawai mau, ma ka hale pohaku o Foster, e kokoke aua ia ka hale hana hao; a o kana kumumanao, oia ka mea e pili ana i “Ka Oihana Kahuna” o Hawaii nei.

 

Ua hopuia kekahi poe Pake kuonoono o Honolulu nei ma ka Poalua nei, no ka hewa haawi kipe dala i kekahi o na luna o ka oihana dute. O na Pake i hopuia, oia o Kat Poo ame Loo Chit Sam o ka Hui o Wing Wo Chan, ame Lee Chin o ka Hui o Wo Sing. Ua hookuuia iakou ma ka bela no ka huina o $2,000 o ka mea hookahi.

 

Ma ke awakea o ka La Pule nei i holo pukalaki ae ai kekahi lio e huki ana no i kekahi kaapio, nona ka helu 69, makai mai o ke alanui Mililani, hookui pu me ka pou ipukukui uwila ma ke alo ponoi iho o ka Hale Mele Hou, a palahuli loa aku ia ma ka aoao mauka o ke alanui Moi. Ha’iha’i a lele e na huila o kekahi aoao o ke kaa, opaha ka hale, a ua ewa na pili o na nihoniho mua.

 

Ma ka po Poana o kela pule aku nei, ma ia wa e nanea ana na mea apau iloko o ka hale-pea o ke keaka lio ma ke kihi Waikiki, aoao mauka o ka huina o na alanui Papu me Beritania, ua ha’i iho la kekahi mau noho holo papa loloa o loko o ua hale-keaka la, a hanee iho la ka papa me kanaka ilalo. Hookahi wahi keiki kanaka maoli i ha’i ka wawae; aka, ua kaa nae kona lawelawe lapaauia ana malalo o na lilo o na ona no laua ka hale-keaka.

 

Ua hoouna mai nei ka poe o Hilo he Olelo Hooholo hoahewa imua o ka Mana Hooko ame ka Mana Kaukanawai o ke Aupuni, no ka hoolawa ole ia aku o ko Hilo makemake ma na noi dala i mea e hooholo pono ia ai ka lakou mau hana hou i makemake ai. Ma ka Poakolu nei i waihoia aku ai ka lakou palapala o ka olelo hooholo i aponoia e kekahi halawai makaainana imua o ka Peresidena, e ke Komite, oia o H. C. Aukina. A. B. Loebenstein, D. Kamai ame Charles Notley.

 

Ua haiolelo ae ka Lunahoponopono o keia pepa, imua o ka Ahahui Hawaii Opio, maloko o Foster Hale, ma ka po o ka Poaha, Maraki 26, no ka mea e pili ana i ko na Hawaii kahiko hoomaopopo ana no ke kumu mua o ka aina ma ka Pae Aina o Hawaii nei. Ua ikeia mamuli o na mele kahiko loa o Hawaii nei me he mea ia, he hookahi no na Pae Aina o Hawaii nei me ko Nuuhiwa, Polapola a Nukilani. Mamuli o kekahi rula i kauia e ka Ahahui, aole hiki ke hoolahaia aku ua kumumanao ia a hiki i ka wa e hoolahaia ai e ka Hui, nolaila, ua hiki ole ia makou ke hoopuka aku i ua manao la.

 

 

Mai Maikonisia mai.

 

I ka lon@h@@ponopo o ka nupepa Kuokoa; Aloha oe: 

Ke hooipo hou aku nei au me oe, no ka ekolu o ka a anawa, no n@ wea hou o ko makou  mau Ailana @@@@@, oia o Kilipati nei. Kenoke ae nei @o makou i ka honuu i ka mo@o@ o ua mau ailana nei, oia hoi keia: 1 – Ka hala i ku’iia a wali, i hoomo’aia a mo’a. Ua kobu koele palau o Hawaii o kaua, he ono ia la me ka i’a mo’a, ame ka i’a maka nohoi. 2 – O ka Ape i hoomo’aia, kaulai i ka la maloa, a hiki i ka wa e ai ai, h@oma u i ka wai a kupa hou, a hui pu me ka Niu, e like me ka makemake. Ua hiki i keia mai ai ke waiho a hala he mau makahiki. Ke noke nei i ka haupa, o kela o keia, aohe nae ikeia’ku o ka waihona, hele e ka hala, a waiho e hoi ka i’a, a kau mai la no ka poi mamua. Aloha no.

Ka lahuikanaka. O ka noho anao ka lahui kanaka, he piha molowaka hapanui, a he hapa ka poe hana. Olelo mai iakeau, ina e hana ikaika loaa i ka ma’i. He lahui puni lealea nohoi. He poe puni hula keia. Eia no lakou ke noho nei iloko o na pupupu hale kahiko o lakou. Paa maluna a hakahaka malalo a puni. Aole i ano e a’e ka noho ana. Ke hoike nei au i keia ma ko’u mokupuni ponoi iho.

Na hana a ka Haku Ke ku nei no ka hana ma ko’u kihapai me ka nee malie no. He piha mau no ko makou mau anaina haipule. Ke a nei no ka malamalama ma keia mokupuni. Aole a’u e hoike aku i ka nui o na haahanau; oiai he hoike helu makahiki ka’u i ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii.

Kula sabati. Ma keia haawinahana Ekalesia, ke holo mua nei, ma keia kihapai. He nui ka ikaika o na haumana i ka hoopaa i na pauku Baibala ma ke Kauoha Kahiko, ame na ninau pu nohoi ma ia mau pauku. He ekolu papa: (1) Papa o na Pokii kane me wahine; (2) Papa o na Opio kane me wahine; (3) Papa o na Makua kane me wahine. Ke pule nei au no lakou i mau ko lakou nee ana imua a lanakila, a kau mai ka lei o ke ola mao. Ua emi mai na hana hoomanamana ma keia kihapai ame na hana ino e a’e.

Luakini. He kukulu halepule ka makou hana nui i keia mau la, a ua paa iloko o na pule elima. Ua  nani keia luakini i hanaia, me ka manaoio. E hui ana ko makou ahahui Paeaina Kilipaki maanei.

Nonouti. Ke haawi nei au i ko’u mahalo i ko’u mau hoahanau kakaikahi i hooikaika i keia hana nui, i na kane ma ke kukula ana, i na wahine hoi ma ka hana lauhala i pili no luna iho. O ka Haku pu me oukou i na wa apau.

Ka ahahui o na Kilipati. Ua noho ko makou ahahui ma Nonouti i Dekemaba 16, 1895. Ua akoakoa mai na kahu Hawaii, na Kumu KIlipati ame na laia mau o ka aha, aole no he mau mea ano nui koe wale, no ka noonoo ana no na dala o ka mahina hou, oiai hoi. (1) Aole e hooili i ka Papa Hawaii; hooholo ia, e waiho no maanei. (2) Ka poni ana i kekahi haiolelo Kilipati i kahu no Marakei, poni ia oia o Rev. Bi@ibo Nauoko. (3) Ka @noonoo ana i na kumu Hawaii no ka hoi ana i keia makahiki oia hoi o J. Nua, ua make kana wahine a o D. Kaai, no ka nawaliwali o kona oia kino mamuli o ka hoomailo o ka Rumakika ma ko’u mau wawae, hooholoia e hoao i hookahi makahiki.

Ua noho keia aha no na la ekolu me ka hapa i noho lunahoomalu ia e Rev. Tesaoi, S. P. Kaai kakauolelo. Hookuu na hana me ka maluhia, ke hoi nei na hoa no na apana pakahi, me ka hoonoho hou ana i mau kumu hou mai ke kula mai o Kusaie. Na ke kakauolelo e hoike piha aku i ka moolelo o ka Ahahui. Ike hou i ke one oiwi. Haaleleaku la au i ko’u kihapai, me na hoahanau e uwe mai ana mahope, no Butaritari. Ku ka miku no hookahi la me hapa, kuai nanahu ko makou kapena no ka moku he iwakalua a oi paha tona. Haaleleia Butaritari no Kisaie, ku malaila hookahi pule, halawai me na kumu o ke kula Kusaie ame Kasda, kaulua iho la makou no ka aina ia po a ao ae. Au’a mai ia ke kumu o ke kula ia’u e mee hou, a e malama i ka hana o ke kula Sabati e hiki mai ana, a ua ae aku ia ia loo poloai. Ua haawi ia mai la ia’u ka hana oia la, ua hai aku la au i kela olelo a Iesu ma ka Euanelio a Ioane 10:11. Pau kela ia moe hou, Poalua no ka moku.

Haalele ia Kusaie no Luka, kaupu mai ia ma keia holo ana ka wahine a ko makou kapena Kauka Pease me Mrs. F. Emsley. A hiki ina Luka, la 23 o Ianuari, ike ia lahuikanaka ano e, ame ka lakou olelo pakake. Noho malaila e@ a pule, haalele ia uka i ka la 6 o Feberuari, no Honolulu n@a na la mua ekolu ma ka moana, na akoakoa mai ia n h@@ aukai oia hoi o ka heoa ma, o kaluai ma, o poluea ma, apau kela mau la, mamao aku ia ua mau hou aukai la. He maikai ka   makani @@ keia mau ia, a me ka 1-27. Ua pa mai la kekahi makani mai ke komohana mai e lawe ana ia makou no ka hikina, a ma ka la 1 o Marski ikaika wai la ua makani nei, a ma ka po Sabati ua oi aku ka ikaika ma ke kupono, a ma na horawanaao o kela po ua @@@ mai la ke kai iloko o ko makou mau rumi, aia hui na wahi opeope a makou ke puke mai nei hoi i o aia nei, ke @@keke mai nei hoi na wahi pakini i loko o ka wai nui, aia hoi ke anu ke iniki mai la i kahi pauku kino. A nau io no keia moana, a ao ae ia ike ia iho la ka laau maka ame ka laau moloo, a ike ia iho ia kahi i komo mai ai keia kai, paa aku ia i ke pani ia. Ua like o Hikuao iloko o kela mau la me he wahi pauku laau ia e olokaa ia ana e na ale o ka moana.

Aka, o ko makou wahi kapena he oia mau no kona mau helehelena. No ka mea ua maa keia mau kai iaia i ka hele ia mai kona mau ia opiopio mai. A mamuli o keia makani ikaika mahope mai, noiaila ua holoia i kekahi la he 223 mile a he 48 sekele iloko o elua pea wale no e holo nei. He mau la ekolu a oi pau iho la ua makani nei. A piha na pule eha pau iho la ka wai o kamoku, a ke nui mai nei ka leo o kahi hoaimu a makou “pau ka waipilikia ka wai pilikia ka wai. Ala hoi ma ka palekai o ka moku ke nakeke mai nei hoi ka hao a na wiliki e hoomoa wai ana no makou.

Pau ae la ka pilikia wai, a ke kokoke aku nei makou no ka aina, a ke kohokohoia aku nei na la e ike ai i ka aina, hauoli ae la ka manao o na wahi oluio au moana o ka ike aku i ka maka o ka ohana, na makamaka ame na hoaloha.

Ke kope nei au i keia leta ma ke moana Pakipika nei, ke luli nei hoi ka moku i o aia nei. O ka nui o ko makou heluna ma keia huakai au moana he 21, he poe kanaka makua a he 3 mau keiki liilii, he elua na ko makou kapena a he 1 na J Nua huiia 24.

A penei ka okioki ana, kapena me kana wahine, malama moku me ka h@li pahu me 7 sela, luna lawe kiaha me kahuai, hookahi malama keiki na ke kapena, elua kumu haole, ekolu kumu Hawaii, pau ae la keia. Lulana iho la ka pihe a ke Akua wahine ia makou i kekahi mau la ekolu a hala’la na la i manao ia ai e ku i Honolulu.

Ke @@@ loa mai nei ka makani a loaa pono iho la makou i kela olelo a Solomona 15:22. Hilihewa na manao, ke ole ke kukakuka ana, a ma ka po o ka la 13 o kela mahinaloaa hou makou i ka makani mahope mai a he 70 mile i koe ike i ka aina. Maraki 16 Sabati i hala iho la a ma ka hora 11 p.m. hooho ia ana ka aina eia ka o Molokai, a ma ke kakahiakanui Poakahi o ka ia 17 pili no ka uapo. Hooku’u iho la ka iuhi o keia holo ana iloko o keia mau la loihi, o ka nui o ko makou  mau la holo mai Luka ahiki i Honolulu nei he elima pule eha ia, na mile i holo ia mai Luka mai ahiki i Honolulu nei eha sautani a oi, aole nae keia o na mile pololei, o kahi i holo ia i ka Hikina Akau@apela aku.

Mahalo i ka lokomaikai o ke Akua i kona kiai malama ana iloko o keia holo ana. Ke hooki nei au ma keia wahi, me ke aloha i na keiki o kou hale pai, owau no me ka oiaio.

D. KAAI, ma ka oneki o Hokuao, Maraki, 17, 1896.

 

NA HOALOHALOHA.

 

O makou o na Aha elua, Ekalesia ame Kula Sabati o Haiku, Maui.

Ua hooholoia he mea pono e koho ia i komite na lakou e haawi i mau olelo hoalohaloha ia Rev. Sam Kapu, ka makamaka a hoaloha o keia mau aha elua, i hooneleia i ke kokoolua ole ma keia noho ana.

Ma ke ahiahi Sabati, Ianuari 26, ua loaa mai na lono ma he telepone, ua oluolu i ke Akua Mana Loa ka lawe ana aku i ka hanu ola o Mrs. Lilia S. Kapu ma kela ao, a haalele mai la i kona hoapili he kane ame na keiki makua ole e noho u ana me ke kaumaha ma keia ao.

Hooholoia – Mamuli o ko Mrs L. Kapu hala ana, ua komo pu keia mau aha elua Hoko o ke kaumaha a me ka luuluu nui, oiai o ko Rev. S. Kapu kilana, he mea kokua i na hemahema a me na pilikia o ka Ekalesia a Haiku. Ma koua ano he Peresidena no na Kula Sabati o Maui a me Molokai, ua ioaa ia makou ke kaana pu ana me oe no keia mau haawina kaumaha.

Hoohoioia – O ka ukana luuluu a kaumaha i ili iho maluna ou a me na keiki makua ole, ua loaa like la ia kakou a pau, o kou mau ehaeha ana, o kakou pu ia haawina hookahi.

Hoohoioia – Ke noi nei ka ieo pule o keia mau aha elua, i ka Haku ia Iehova Kikemu, e hoomama mai i na naau kaumaha a luuluu nohoi, oiai o Kana i hoike mai ai, Nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku, e hoonaniia Kona inoa.

Hooholoia – E hoounaia i hookahi kope o keia mau olelo hoalohaloha i ke kane i hooneleia i ka hoapili ole, a i hookahi kope i ka Nupepa Kuokoa.

O makou iho no me na waimaka,

          REV. D. KAUMIUMI,

          P. KEAUPUNI,

Komite   J. P. HAULANI,

          J. P. KAPIHE.

Haiku, Maui, Feb 8, 1896.

 

 

 

 

 

Haolaha Mana Hookolokolo.

 

I LOKO O KA AHA KAAPUNI APANA HOOlolokoio E@@@ o ka Hawaii Paeaina @@ ka @@@ o ka waiwai o SAM KAMAKA. KAPA @@@@ a me @AMAKAOKALANI oe mau keiki @@ ole, no Honolulu, Oahu.

Hawaii o ka waihoia ana mai o ka palapala hoopi a Pai Kamaka kaha malama o ua mau

keiki la, e @@@ ana e ae ia ola e kai kudela  aku i ka waiwai paa o na mau keiki ia e wai@@ kokoke la me ka Alanui Kapiolani a me L@@ lilo, Honolulu, @elaila, ke hai ia aku nei ka lono i na piakoko a me ka poe a pau i kuleana o ka

POAKAHI, la 6 o APERILA  18@@ hora 10 kahahiaka ma ka @@mi @@okolololo Alilolani Hale, Honolulu, ola kahi a me ka mau@@ e hoolohe ia ai o ua palapala hoopii ia a e hoeke mai lakou no ke aha la e ae ole ia ai ua noi la.

Honolulu, Maraki 19, 1896.

Na ka Aha :

J. A. Thomson,

Kakauolela

@@@@-@

 

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA HOOaolokola Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hana o ka Waiwai o G. P. HONUAKAHA @ o Waikele, Ewa, a@u, i make kanohaole

No ka mea ua waihoia mai he palapala hoouli e ka Lunahooponopono Waiwai , Henry Smith,  e nonoi ana e kuai kudala ia na aina o ka mea i make e waiho la ma Waikele, i oleloia, i mea e hiekaa ai i ka aie o ka mea i make.

Nolaila ma keia ke hana aku nei ka lono i na poe a pau i kuleana, o ka POAKAHI la 6 o APERILA, 1896, hora 10 Kakahiaka, ma Alilolani Hale Honolulu, Oahu, o@a kahi a me ka mana wae e hooloheia ai o ua palapala hoopii la , a e hoike mai lakou no ke aha la e ae o@e ia ai ke noi a ka lanahooponopono waiwai.

Honolulu, Mar. 18, 1896.

Na ka Aha :

GEORGE LUCAS,

Kakauolelo

2580-3

 

 

A HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI EKOLU o ko Hawaii Pae Ai@a Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ke Noi ame ka Hoike Waiwai a Kahananui w., Lunahooponopono waiwai o ka waiwai o Hilinai k. i make o Kau, Hawaii, a ma ia palapala i nonoi mai ai oia e hoopukaia ke kauoha hope no ka mahelehe’e ana i ka waiwai o koe ana maloko o kona lima i na poe i kuleana ia mau waiwai, a e hookuuia oia a me kona mau hope mailoko mai o na koikoi a pau e pili ana ia hana.

Ua kauohaia, ma ka Poaono la 11 o Aperila. A.D. 1896, ma ka hora 10 a.m. kakahiaka, mamua o ua Lunakanawai la ma ke Keena, maloko o ka Hale Hookolokolo ma Kailua, Kona Akau, Hawaii, a oia ka manawa a me kahi no ka hooloheia ana e ua Noi la a me ka Hoike Waiwai, a ma ia manawa e hele mai ai ka poe a pau i kuleana e hoike mai ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.

Hanaia ma Hilo, Hawaii, K. H. P. A. 28, 1896.

Na ka Aha :

DANIEL PORTER,

Kakauolelo.

2689-8

 

 

A HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Daniel Kaawa k o Kuhua, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole.

Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Gardner K. Wilder, Lunahooponopono o ka waiwai o Ekekela Kaawa w. e olelo ana o Daniel Kaawa k, o Kuhua Hilo, wa@i, na make kauoha ole ma ka la -o---- ----, A.D. 1887, me ka waiho iho he waiwai i oko o ko Hawaii Pae Aina, a e noi ana e kukalaia na hooilina.

Ke kauohala uei, o ka POALIMA, la 8 o MEI, A.D. 1896, hora 10 kakahiaka o ia la. oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la ma ka Hale Hookolokolo o keia Aha ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai ka poe a pao i kuleana e hoike mai ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai na noi la.

H@naia ma Hilo, Hawaii, K. H. P. A Feberuari 14, M. H. 1896

Na ka Aha :

DANIEL PORTER,

Kakauolelo

2588-3

 

 

Kuai O Kekahi Aina Waiwai Nui.

I KULIKE AI ME KEKAHI KAUOHA O KA Aha Kaapuni o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi. e kuai aku no ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ke kuai kudela akea, ma ka hale kuda la o Jas. F. Morgan, Honolulu, ma ka hora 12awakwa o ka

Poaono, Apr. 18, 1896,

i keia aina a pau i hoakakaia malolo iho nei : Aia ma ka apana ma ka aoao maika o ke Alanui Moi, hokoke i ke Alanui Alapai, ma Honolulu, nona ka laula o ke alo, he 50 kapuai ma ke Alanui Moi, a he 150 kapuai ka loa, e holo ana iloko, a e hui ana me ka pahale o Mrs. J. B. Atherton, o keia hoi ka aina i hooliloia mai ia J. Alfred Magoon, Kahu, e Kawainui ame Umi kana wahine, una ka palapala kuai, Mei 25, 1891 i kopeia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 133, @ma na aoao 63 me 64.

NA KUMU AELI: - Kuike ke dala, ma ke Daia Gula o Amerika

Na ka mea e kuai mai ana na lilo o ka hanaia ana o ka palapala kuai.

Kumukuai maluna aku o $ 1,550.

J. ALFRED MAGOON.

Kahu o rebecca Panee Hu @eku.

He apana aina maikai keia, oiai ke ku nei ia ma k@hi maikai.

2591-4

 

OLELO HOOLAHA.

 

O WAU o ka mea nona ka inoa malolo iho nei ke hoolaha a ke papa loa aku nei au i na mea a pau e hele wale ana maluua o kuu aina kuai mai a Kamai k. a me Leimalama w m”i, oia ka aina o Hawaii k i make, a ili mai ia Kalua w. kana kaikamahine ponoi a i hooliloia mai hoi e ia ma kekahi Palapala Kuai a Kamai k. e oia nei a lilo mai ia’u. nona ka i@ he 1 4-10 eka e waiho la ma Alaeiki, Kipahulu, ‘okupani o Maui, a o ka mea a mau mea e hoolohe ole ana i keia mau olelo papa a loaa aku i kuu hope a’u e hookohu nei ia Mr. Mahi k. o Kipahulu i oleloia maluna, e hoopiiia no e like me ke Kanawai.

MOLAE k

Hauula, Koolauloa, Oahu, Mar. 12, 1896.

2590-2

 

 

MIKINI HUMUHUMU

Hoomaemae a Hana Hou

I KA WA POKOLE.

Percy J. Blick.

Alanui Moiwahine, Mawaena o ke Alanui Puowaiua ame Kawaiahao, ao ao mauka.

Hanaia no ka hana ma kahinoho o ka mea no nana ka mikini, a me kahi o ka mea nona ka iaoa maluna ae.

2589-1m

 

 

OLELO H OLAHA.

O na poe lawelawe hana ole a pau me ka Hui Hanai Hipa o Humuula, ke papap io@ ia aku nei akou aole e hele maluna o na alanui a ala @@@@ o na aina e hoho mana ia nei e ua Hui la ke loa a ole ka ae ia mamua.

O na ilio e loaa aku ana maluna o ka aina, e pepehiia no; aole loa e ae ia ka ho’apua ana ma alanui.

HUMUULA SHEEP STATION COMPANY.

Kalaieha, Apr. 20, 1896.

2544 1

 

 

Manao Hooko Moraki a Kuai aku o ka Mea Paa Moraki.

I KULIKE AI ME NA OLELO O KEKAHI palapala moraki i hanaia e Henry F Hartel mana a me Emma Bertelmann kana wahine, ia Samuel C. Alien, e lawelawe oiha : na ana :ma ka inoa Hui o ALLEN A M@ ROBINSON, Kakauia Maraki 10, 1892, i kope ia ma ke Krena o ka Luna Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 1@2, aoao 444, 465 me 466, ke hoalahala aku nei ma keia, ke makemake nei ka mea paa moraki e hooko i ua moraki ha no ke kumu i uhaila, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ke kumupaa ame ka akupanee ma ka wa e oo ai.

Ke hoolaha pu ia aku nei hoi, mahope iho e ka hala ana o ekolu pule mai keia ia aku e hoolahaia aku no ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia, no ke kuai ia ana aku ma ke kudala akea, ma ke Keena Kudala o W.S. L@ce, Honolulu a e kuai ia aku no ma ka POAKAHI, la 27o Aperila, 1896, ma ka hora 12 o ka awakea.

S C ALLEN.

Mea Moraki.

No na mea i koe e nina@ ia J. ALFRED MAGOON, Lo@@ o ka maa moraki.

O ka waiwai i paa ma ua moraki la, oia, k@la aina a pau @ waiho la ma Kalaokahua, Honolulu, i hoaka piha ia maloko o ka Palapala @ila @ui @@ ia Henry Bertelmann, maloko @ laila he @@@@ (area) o 60.000 kauai kuea, me ae hale a pau malana iho.

@@@@

 

 

 

Heolaha Hooko a ke Mea P@a Muraki no ka Makemake e Hooko i ka Moraki a e Kuai aku.

 

I KULIKE AI ME NA OLELO O KEKAHI moraki i hauala e ELIZABETH K. NAHAOLELUA, ma keoa kuleana po@oi iho ame K@A NAKAOLE UA, kana kane ia Malie K@hai i hana@@ ma Decemaba 2@ 1893 i kopeia ma ke Keena AAkau Kope, Oahu, wa@oko e ka Buke @@@ @ @000 na me @@@ ke hooiahahaia aku a@@ wa keia ke makemake @@@@@@@@@@. Kadu malolo o ka Palapala K@ueau a ua Ma@@ Kahai nei i make e houa @ @@@ @@@@, na ka u@aiia @ ua o na olelo ola hui. ka aku ole ia ana o ke kumupaa a @@ ukupahoe i ka wa @ bookaa ai.

Ke hooleha  pa ia aku nei hoi mahope iho @ ka pau ana o ma pale ekolu mai heia ia aku @ hoolahaia aku na ka waiwai i paa ma ua moraki  ia no ke kuai ia ana aku ma ke kuai kudala akea ma ke Keeoa Kudala o W S Luce, Honolulu, ma ka POALUA la 14 o Aperila, 18@@ ma ka hora 12 awakea o uaia la.

C W BOOTH.

Kahu malalo o ka Palapala Kauoha a Malie Kahai, mea paa moraki.

 

Hanaia, Honolulu, Maraki @@, 1898

Eia ua aina maloko a ua moraki la

AKAKI Ke kuleana pono a pomaikai e pau o Elizabeth Nahaolelua ma keia ap@na aina e waiho la ma Kamekela, Nuuanu, Oahu.

E hoomaka ana ma ka huiua @@@@ ma k@kihi mawaho o ka paie wai, a e holo ana ma ka paiena penei:

N. @@@@ @ @@ kp. ma ka aina o Lamali@, alaila.

N. @@ @@ W. @@ kp. ma ka aina o Kalolaalauiki, alaila, ma ke kae kahawai aku

S. 37 63 W 136 k ma ka aina o Kekuanaoa, alaila.

S. 30 30 W 73 kp ma ka aina o Kawaalauiki alaila.

S. 30 30 E 40 kp i kahi i hoomaka ai maloko o laila ne @8@ 1000 o ka @ka a oia n@ hoi kai hoikeia he Apana 3 maloko o ke Kuleana 6343 Mahele @ ia Kalaeokoi.

ALUA O na kuleana apau o na o Elizabeth Nahaolelua ma ke ahupuaa o Laupahoehoe, @ waiho ana ma Hamakua, Hawaii, i hoikeia ma ke Kuleana 634@ Mahele @ ia Kalaeokekoi

@@@@-@@

 

Olelo Hoolahaaka Mea Paa Moraki o ka Makemake o Hooko i ka Moraki a e Kuai Aku.

 

I KULIKE AI ME NA OLE OO KEKAHI Moraki inanaia @ L L A KEAW@@MAUI ame D. KEAWEAMAHI kana kane ia Yim Quo@ i hanaia ma ka la 29 o Maraki 189@, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope Oahu, maloko o ka Buke 139, ma na aoao 396.9 me 400, a ua hoolike ia mai hoi ua moraki la e Yim Quo@ ia Mrs. Eliza P. Luce, no kona pomaikai iho a ma ke ano Kahu no J Alfred Magoon, ma o ka palapala hoolilo la (assignment) i hanaia i Aperila, 27, 1894, ma keia ke hoolahaia aku nei, ke makemake nei ua mea nei i hooliloia mai ai ka moraki e hooko i ua moraki la, no ka u@@@a ana o na olelo hoopaa maloko o laila @ia hoika uku ole ia ana o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

Ke hoolaha pu ia aku nei hoi, mahope iho e ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku, e hoolahaia aku no ka waiwai i paa ma ua moraki la, no ke kuai ia ana aku ma ke kuai kudala akea, ma ke Keena Kudala o W. S. Luce, Honolulu, ma ka POAKOLU, la 15 o Aperila 1896, ma ka hora 12 awakea o ua la ia.

MRS. E.P.LUCE.

Kahu a mea i hooiiloia mai ai ka Moraki. No na mea i koe, e ninaa ia Dorothea Lamb, ma ke Keena o J Alfred Magoon, Honolulu.

Hanaia Maraki 18, 1896

Eia na aina i paa maloko o ua moraki la, eiano kela mau aina a pau e wa@no la ma ka aoao hikina o ke Alanui Ema, i@a Honolulu, a oia ho:

Akahi: O kela hapa a pau o ke Kuleana H@ona Helu 3690 B. ia Waikane, a i kuai lilo ia aku ia D. Keaweamahi, ma ka palapala kuai i hana ia ma ka la 16 o Okatoba, 1877, i kopeia ma ke Keeua Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 53, aoao 133 4@; i@ 12-1000 o k@ eka@a

Elua: O kela hapa a pau o ke Kuleana Hoona @elu 436 ia Makalawelawe i kuai ia aku ia Lilia Keaweamahi ma Novemaba 14, 177@ ma ka palapala kuai a kopeia malokoo oa ka Buke @@ aoao 488, ili 354-1000 o ka eka.

2690-4

 

 

HOOPANEEIA KEKUAI A KA MEA PAA MORAKI.

Olelo Hoolaha a ka Mea Paa Moraki no ka Makemake e Hooko i ka Moraki a e Kuai aku.

I KULIKE AI ME NA OLELO O KEKAHI Moraki i hanaia e CHRISTINA  GERTZ a me ANNA GERTZ, kana wahine ia J.A. Magoon @ he Kahu Malama Waiwai no C. H. Banning a me B R Banning, i hanaia Dek 11, 1894 kopeia maloko o ke Kena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 151, aoao 272 apela aku, ke haawiia aku nei ka lohe ma keia ua makemake ka mea paa moraki i oleloia e hooko aku I ua moraki ia no ka uhaiia ana o ka a@like o a hoi, ka hookaa oie ia aua o ke kumupaa a me ka ukupauee, ma ka wa no ka hookaa ana. Ke haawi pu ia aku nei ka lohe, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu mai kela la aku e hooiahaia aku no no ke kuai, a e kudalaia aku no hoi ma ka hale kudala o W. S. Luce, kihi o na Alanui Papu me Moiwahine, Honolulu, ma ka Poakahi, Aperila 6, 1896, ma ka hora 12 o ke awakea o ua la ia.

Eia iho na waiwai e kuai ia aku ana:

Akahi – O kela apana aina a pau e waiho la ma Kawaiahao, oia kela apana (Lot) 13, Palapala Sila Nui 1758 a 19@@ paha

Alua – Na i ako Hale maluna o ua aina la.

Kuike ke dala, ma ke Daia Gula o Amerika. O na palapala kuai, na ka mea ililo ai keia mau waiwai e uku.

No na mea i koe, e ninau ia J. A. Magoon, Kahu, a i ole, ia.

DORATHEA LAMB,

Honolulu Hale, Alanui Kalepa, Hanaia Honolulu, Mar. 10, 1896

2589-3       

 

 

 

 Olelo Hoolaha a ka Mei Paa Moraki no ka Makemake e Hooko i ka Moraki a e Kuai aku

 

KE HOOLAHAIA AKU NEI MA KEIA, mamuli o kekahi ma@a kuai maioko o kekahi moraki, i hanaia ma ka la @2 o Ianuari, A.D. 1894, i hanaia e W. B. Naumu, @ ikeia no @oi o Naumunui, o Kekaha, o ka mokupuni o Kauai, ia Clifford B. Wood o Honolulu, Mokupuni o Oahu, i kopeia ma ke Keena Kakau Kope, ma loko o ka Buke 143 aiai 437 a i ka 459, a ua makemake ua Clifford B Wood nei e hooko i ua moraki nei, no ka uhaila ana o na olelo maloko e ua moraki la, oia hoi ka hookaa @ie ia ana o ka ukupanee ma ka wa no ka uku ana.

Ma keia, ke haawila aku nei ka lohe, e kuai kudalaia aku no na aina a pau, ame na mea a pau i pili i ka aina, i hoikeia maloko o na moraki la, ma ke kuai kudala akea, ma ka hale kudala o Jas. F Morgan, ma ke alanui Moiwahine, ma Honolulu, i oleloia ma ka Poakahi. Aperila 6, AD 1896, ma ka hora 12 awakea o ua la ia.

O ka waiwai iloko o ua moraki la, na hoikeia penei:

O kela apana aina a pau e waiho la ma Kapelawai, Hanapepe, ma ka Mokupuni o Kauaii oieloia, maloko o ialla, he ehiku eka, a oia ka aina i hookela maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 7958, kuleana helu 6922 la Kapaehaa, a ua ili mai iaia W B Naumu mai kona makuahine mai o Eleao, oia ke kaikamahine a hooili@@ hookahi ma ke Kanawai o Kapaehau i oleloia

CLIFFORD B. WOOD.

Mea Moraki aku.

Kuike kedaia. O na lilo palapala, i ka mea kuai.

No na mea i koe, e ninau ia J.M. Monsarrat Maunakea Loio.

Honolulu, Maraki 13, 1896

2389-4

 

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

Ke E hoolahaia aku nei ka lohe i na mea apau i kulike ai me ka mana kuai i hiikomoia iloko o kekahi moraki i hanaia i ka la 30 o Aperila, A.D. 1884 e Apua k o Laie, Koolauloa, @okupuni o Oahu, ia A Jaeger, Kahu o Honolulu, Mokapuni o Oahu, I olelo mua ia, kopo a ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuai, Buke 83, aoao 469-470, ke makemake nei na A Jaeger Kahu la e hooko aku i ua moraki la, no ke kumu ka uhakila o ka aelike iloko o ua moraki la, oia ka hoo kaa o’e ia o ke kumupaa a me ka ukupauee i @a wa e hookaa ai.

Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o keia mau aina a pau, na pouo hoaaina ame na pilikana iloko o ua moraki la e kuai ia aku no na ma ke kudala akea ana ma ka hale kudala o James F. Morgan ma Alanui Maiwahine, Honolulu, ma na POAKAHI, la 6 o Aperila, M. H. 1896, hora 12 awakea o la ia.

O ka waiwai i paa maloko o na moraki la, oiakeia malolo iho:

O keia maua apana aina eha a waiho la ma Laie, nona ka ili he 74-100 o ka eka, oi iki aku a emi iki mai paha, a oia no ka aina i kuhikuhi pono ia na paleaa maloko o ka Palapala  @@la Nui Helu 63@@ Mahele Aina Helu 10622 ia Peka a i ili mai i ua Apua ia mai kona makuahine mai Puaka@@a, ke kaikamahine a hooiliaa poloioi ma ke kanawai o ua Peka la.

A JAKOEU, Kahu.

Mea e pua nei i ka Moraki.

Kuike ke Dala. Na uku hana palapala, i ka mea e lilo ai. No na mea i koe, e ni@@@ ia J.@. Mooaa@@@@. loio o ka mea e paa nei i ka moraki.

Honolulu, Mareki 13, 1896

2089-4