Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 14, 3 April 1896 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

K hoomaha ana na Kula Aupuni i keia la. Ua pau ae nei ka Hui Loio o Haiwela, lCakina ame Stanley. ( E paaia no kau nupepa "Kuokoa" ina aole oe e uku mai i kau dala mku pepa. Ma ka Poaiua nei. ua oili ae ma ka Home Hoohanau Kelki, he ekolu mau iloko o 24 hora wale no. He nui ko makou mahalo I na hoa Ahaolelo Hawaii maoli ilokoo ko kakou Hale Ahaolelo e noho nei i keia wa. Ma ka Poakolu nei, Aperila 1, i noho ai ka Ahahui Euanelio Mokupuni 0 Oahu nei maloko o ka luakinl o Kauimikapili. Ua noho ka Ahahui Nui 0 na Moramona 0 Uta ma Laie i keia wa, ma ke ano he halawai makahiki nui ia, elike 010 ka mea maa mau ia Ekalesia. • Ua lohe mai makou ke noonoo mai nel kekuhi poe e kukulu i Ahahui Kalalaina pill laula no na poe Hawaii a pau o kola ame keia mahele kalaiaina e ku noi iloko o ka aina. Ma keia huli hoi ana mai nei a ka mokuahi Mokolii mai Molokai uiai, ua halawai oia me ka ino ma ka moana. l'u lilo kekahi heleunm ona ma Pukoo. He holke waiwal nui ka ka Papa Hoonaauao imua 0 keia Kau Ahaolelo e noho nel. 110 ka mea e pili ana :l ke kulana o na kula o loko nei o ka aina. He kumumanao noeau ka Rev. Kauka Hai i heluhelu al imua 0 kekahi ahahui hoolaulea a hoonaauao 0 loko nei o Honolulu no na mea pili i ka auhau aupuni. He iwakalua-kumamallma kā nui o na keikl Hawaii e ao nei me na haole keaka i ke ana hooikaika kino, e like tne ke kuwalawala, lele kowali, a pela aku. E hoouna e na m&kua Hawaii i ka oukou mau keiki I na kula olelo Enelani. oiai. 0 ka olelo Enelani aku ana ka olelo e oln ai ka noho'ua 0 kela mua aku.

Manuuuuu na moolelo hoike Kula Sab;ui e hoea mal nel l o makou nei. He mea malkai loa ke hoike mai i na mea ano nu) o na hana, aole hoi o ka iaukua wale mai. O ka nul o na make o Hooolulu nei iloko o ka mahina o Maraki aife nei. he 60. He 88 Hawail, 7 Pake, 5 lapana» 3 Beritania, 2 AmeHka. a Ee 1 o na iahui e ae. E iaukanaka aku ana o Kuloloia, kahi hooiulu kaa ahi o ka Hul Aiahao o Oahu nei. i na kanaka, oial, llalla aku e poahi ai na iio holo poal I ka rina poepoe o ka mere-go-raunu Ma ka pule kakahiaka o Kaumnkapill i kela Sabati aku nei, ua hoea aku iiaiia na haumana o ke Kula Kaikamahine o Kamehameha, a oa nul ka mahaio o ke anaina la iakou no ka malkul o na himeni. Ma ka mokuahi Malulani o ke iiliiahi Poakoiu nei i holo aku ai ke AWi*hine Kanemake Kapiolani no ka Mokupuni o Hawaii. Oke awa e pae &i o Kjailua, ke ikeia ke okaikai o mua aku; ak». ina he malie, alaiia, hala loa ia l Ka u, a | k» hoi ana mal o ka mokii • kipa ai i Kallna.

H« roaa feo!fee bapaha o aa KuU Sabatl k&l malamaia maloko o na luakioi o Kaumakapfl! ame Kawaiahao. & oa nui na po*? makalkai I akoakoa a« ma fa ma« halepuie no aa hana hoike Kuia Sat»ats. Ua malamaia ae be papa ahaaina momona ma ka Poalima. >faraki 27. ma ka bco:« neho o ke Aliiwahliie Kanemake Kapielani. ma Waiklki, a be ahaaina hoorrr ;?;ao 20 ka la bauau oke "Ke- j ikuin ' Kaiaoianaole. Maluna o ka mokuahi Maiulani o ka Poakolu nei ( hala aku ai keia mau boa 0 ka Papa Loio no ke Kau Kiure ma Kailua: H. Holstein, George (Pukuniahi) Kamauoha, J. K. Kahookano, Enoeh Johnson ame J. M. Mauloakea. 0 ka Poaiima Hemolele keia, a i keia La Pule ae, oia ka la Pakoa. O ka la apopo hoi, be Poaono HemoLle ia. Ma ka ia aku la i nehinei oia ka Poaha Hemoiele, oia ka la honi wawae o !:a Spikopo, i mea hoomanao i ka K*su hana ana i kana poe haumana. Ma ka auwina Ia Poaiua nei, ua hoio hehena ae kekahi lio ma Alanui Moiwahine, a i ka hoea ana i kekahi wahi e ku ana kekahi poe kaa mamua iho o ka pa halekuai o Hackfeld, ua hooku'i ae la ia me kekahi mau kaa elua, a palahuli aku la ua mau kaa la ilalo. Ua lohe mai makou, ma ka hoopii ho* eha a Akoi (Pake) ia Loo Cho (Pake) imua o ka Aha Apana o Wailuku, ua hoopaiia ka mea i hoopiiia. He |100 ka hoopai me $4 ke koina. O keia Akoi (Pake) ka mea nana ka palapala akea a makou i hoolaha aku ai mamua aku nei. 1 keia huli hoi ana mai nei a ka Malulani. ua hekauia ae oia ma ka halema'i (ala-huki-moku) no ka lapaau ana 1 kona mau palapu, a ma ke kakahiaka Poakolu nei i pau ai kona pilikia, a ma ke ahiahi iho, haulani hou kona kino no na ale hakukoi o na kai ekolu ma ka hikina. Ma ke ahiahi 0 ka Poaha ekoiu 0 keia mahina, ke ole e ioaa na kuia, e haiolelo ana o Mr. J. K. Kaulia imua o ka Hui o na Opio Hawaii, ma ko lakou keena halawai mau, ma ka hale pohaku o Foster, e kokoke ana i ka hale hana hao; a o kana kumumanao, oia ka mea e pili ana i "Ka Oihana Kahuna" o HaVaii nei. Ua hopuia kekahi poe Pake kuonoono 0 Honolulu nei ma ka Poalua nei, no ka hewa haawi kipe dala i kekahi 0 np. luna o ka oihana dute. O na Pake i hopuia, oia o Kat Poo ame Loo Chir Sam 0 ka Hui o Wing Wo Chan, ame Lee Chin oka Hui oWo Sing. Ua hookuuia lakou ma ka bela no ka huina o $2,000 o ka mea hookahi, Ma ke awakea 0 ka La Pule nei i holo pukalaki ae ai kekahi lio e huki ana no 1 kekahi kaapio, nona ka helu 69, makai mai o ke alanui Mililani, hookui pu me ka pou ipukukui uwila ma ke alo ponoi iho o ka Hale Mele Hou, a palahuli loa aku la m& ka aoao mauka o ke alanui Moi. HaHha'i a lele e na huila o kekahi aoao o ke kaa, opaha ka hale, a ua ewa na pili 0 na nihoniho mua. Ma ka po Poano 0 kela pule aku nei, ma ia wa <? nanea ana na mea apau iioko o ka hale-pea o ke keaka lio ma ke kihi Waikiki, aoao mauka o ka huina o na alanui Papu me Beritania, ua ha i iho la kekahi mau noho holo papa lolqu o loko 0 ua hale-keaka la, a hanee iho la ka papa me kanaka ilalo. Hookahi wahi keiki kanaka maoli i ha'i ka wawae; aka, ua kaa nae kona lawelawe iapaauia ana malalo o na lilo 0 na ona no laua ka hale-keaka.

Ua hoouna mai nei ka poe o Hilo hc Olelo Hooholo hoahewa imua o ka M&na Hooko ame ka Mana Kaukanawai o ke Aupuni, no ka hoolawa ole ia aku b ko Hiio m&kemake ma na noi daia i mea e hooholo pono ia ai k& iakou mau hana hou i makemake ai. Ma ka Poakolu nei i w&ihoia &ku &i ka l&kou palap&ia o ka oielo hooholo i aponoia e kekahi halawai m&kaain&n& imiia o ka Peresidena, e Komite, oia o H. C. Aukin&. A. B. Loebenstein, D. K&mai ame Charles Notley. l'& haioielo ae k& Lun&hoponopono o keia pepa. imua o k& Ahahui H&waii Opio, m&ioko o Fo®ter Haie, ma k& po 0 k& Poaha. Mar&ki 26, no k& mea e piii &n& i ko n& Hawaii k&hiko hoom&opopo ana no ke kumu mua o k& aina ma k& P*e Atn& o Hawuii nei. U& ikeia mamuii o na meie kahiko to& o H&w&U nei me he mea I&, he hook&hi no n& P&e Ain& o H**rali nei me ko Nuuhiwa. Pol&pola & Nukli&ni. M&muii o kek&hi niia I kauia e ka Ahahui r &ole hikl ke hool&h&i* aku oa kumum&n&o I» & hlkl Ikaw& • hoolahai* «1« k& Hui. noiaii&. » hiki ole i& makou ke hoopuk* &ku i ua m&n&o i*.