Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 16, 17 April 1896 — AHAOLELO O 1896. KE KAU MAU O KA REPUBALIKA O HAWAII. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1896.

KE KAU MAU O KA REPUBALIKA O HAWAII.

I i i , (Koena o ka La Hana 29, Mar. 25.) Hooholoia ka Bila Kanawui e ho- ' akaka au.t i im hana a ke Kuhiua o | Ko ua Aiua E, uo ka uiea e pili ain» |i ka Oihana Ko;i. Heiuheiu elua ia ;ka Hila Kauawai e pili aua i uu Pouo Wai. Waihoia ka heluhelu i ekolu anu o ua Bilu KaunWni I» no |ka Poaliuia, ma ke ano he nana no ,ka la. Ma ke kapaeia ana ona ruia i ua waiho mai o Kikila he hoike mai i ke Kooiiie Hookolokoio ujai, uo Ke | kanuwai e hoohuihui ana i na kana> ■ wai laikini. Waihoia ka hoike a nooU(n» pu me ka bila kamwai. ; HALE O >*A MAKAAIKANA. Hoike uiai ka uoho, ua loaa mai : ka Haie mai o na Senate ka bila kaūawai pili koho balota, i holo ai ma i ka heluhelu ekoiu ma ka la mamua iho. Nouoi mai o Baikorufa o fee Komite o na Aina E, iaia i haawiia aku ai ka bila kauawai no ka hoakea ana i kahi mau alanui oHonolulu,e i haawiia ua bila kaoawai la i ke komite kuikawa ua lakou e noonoo uei kekahi bila kanawai i like loa uo me ia ke auo. Hoike mai ke Komiie Waiwai uo ke ooi a Hauuua e htH>kaawale aua i $400 maloko oka bda haawina, i \ uku hoooi&u uo Mrs. Kawaiuui. Ua ; hoole ke Komite. j 1 nei la i hoehu ae ai c> Hai» he •lelo hooholo e hanwi aua i ka Pere- : sidena o ke Aupuni i ka mana e hoi i mai a uoho iloko oka Haie oka : Oihana Maua Hooko. Waihoia ma

| ka papa, mahope iho o ka hoike aoa mai uke Kuhina Kupa, aole loa i maopopo iki keia keehina hana e koi ia oaai nei e ka olelo hooholo i ka aha Kuhina. Hoolaha mai ke . Kuhina Kupa he hoololi kauawni ' kana uo ka Mokuua 106 o na K«ua> , wai o 1892, ma ke kapaeia aua o na ru!a, heluheiu ekahiia ka bii». Ha» wiia i ke Komite Pai, no ka uuuhi ' ana ma ka tv!eio Hawaii ame ke pai ana. | Waiho mai o Rikeke he mau oi- . uau i ke Kuhina K&l&i&ina, uo k& . nui ona Ulo aupuni i ka mokuahi : kolomoku Eieu, no ka makahiki > hookahi e pau ana Ikala 31 Dekemaba, 1595; «pela pu hoi uie 1 koua mau ioaa. | Waiho mai o Hanuna he olelo I hooholo ehoke ae ka Hale ona i Makaaiuaiia l ka uiaimo kue ioa i j kanawai opiuma. Waihoia o»a kn | papa a noonoe pu i»«i k» bila kauaW*l.

Hapaiia ka noonoo no ka haawina $400 no ka wahine kane-make a Kawaiuui. Ikaika ko Hauuna kokua a«n i keia Haawina, pela no o Kamauoha, a ua kue kekahi poe tna ke koho ana, ua api>noia ka hoike a ke komite e hoole ana i ka haawi ana ia huawina. Hoomauia k-i nouuoo ana o ka Hale no ka hiia hinwiuM. Aole i K' noi a Kauiauoha e h OLuahu.-huaia ba uku oka LuiiakaiiHu,»i o na Aj>ana Hookolt»knlo Kk<?lu :une Eha, ruai ka S6o<»o a ka $7090. Loaa i ka Lunak.imuwii Apana o Kona Ak;tu he $50 iiu ka iiiahina, ua like ia ine $1,200 mo elua mnkiihikl. Hope Makai Nui o Kona Akau, Hopr MuKhi Nui o Koloa, $1,200, ka wi i kamailioia ai ka mea e pili Mim i ka hoomahuahua hou ana aw i ka uku o ka Hope Makai Nui o Puna, ua ku mai o Hanuna a olelo mai, ua ioaa ka bila haawina i keia wa i ka mai upu ohao, oiai ke pii ae nei ka pehu. Haawiia keia haawina i kekahi kouiite wae. Ma ke kapaeia ana o na rula, heluhelu ujai o Kuhiua Kupa i ka palapala hoopii ana Pukiki. (L T a hooiahaia aku ke ano nui o ua palapala ia maloko o keia pepa, ma ke Kuokoa okala 3 o Apenla nel.) Haawiia keia palapala hoopii i kekahi komite wae. Hoomaha ka Hale.

Auwina La. Hapai hou ia k« noonoo ia ana no ka bila haawina, Na makai o Maui, $31,000; na Makai o Oahu nei, $140,090. Mahope iho o ke kamakamaiiio ana no kekahi mea e piii ana i ke keena hooiu, ua hapaiia ka noonoo ana no na haawlna o ka Papa Hoona*uao, oīa hoi, ua hooholoia he $384,000. Uku o na Ltnra£ffla $4,500. Uku o ka Agena Aina, $6000,* uku o ke kakauoielo me na Afena Aina, Apana eiima $4,800. Na Hope Afe na, $4,420. Mea uialama buke $2,400. Mahope iho o ko k» Hale kama iiio ana ma kekahi mau itamu haawiua e piM »na i ka oihann ana aina ua hoike mai ka iuuahoomaiu Naone i ke komite uoonoo uo ka uku o ka hope makai nui o Puua, oī« Raikan>fi«, Kauiauuha » uje Kikeke. Ke komite hei uo ka paiapai» Uuopii a na Pukiki, ola u Haia, IWna, Kaeo, Wiuesetona auie Kaikaruf.u Hoopauee aa H*ie. Lt Haua 30, Poaha, Maiaki 26. KA HALK O JiA SKNATEH'»ike mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kakauinoa ka Peresi<ten* i ka bil« kanawaī e hoomaua ana I ke Kuhit.a KiUaiaiua e hana i kekafci mau houiinialima* Noooi mal oia 1

maoawa hou aku no ka pane ana i na nioau a Kauia.uoha. Waiho ae o Kuhina Kupa i ka palapala hoopii a na Pukiki imua o ka Aha Senate, a haawiia i kekahi koniite wae, no lakou na inoa e hoikein mai ana e ka Peresidena. Aa Northrup mai oke Komite fluikrtu, he hoike no ke Siia Nui o ke Aupuui, e hoololi ana a e hooponopono ana ma kekahi mau mea. Htf»wiia īke komite pai. Hoike nuai o Kalauwina o ke Komite Kale< pa» V waiho i ka hiia kanawal eM* kini aua I ka hanaia ana ok* Alekahola mailoko mai ona huaai o loko o keia mau mokupuni. Hoolaha mai o Holstein e lawe mai ana oia he kanawai e ae aoa e hanaia ka waina. Hoohoioia ma ka heluhelu ekoiu ke kanawai no ka hana hou ana i ke kanawai kivi!a. Pela no hoi ka bila kanawai no ka oihana hookolo. aolo. Ka halh o na mat: aainana. Hoike ke .a Kalaiaina, ua kakaumoa ka Peresidena i ka bila kanawai e hoomana ana i ke Kuhi» na Kalalaina e haua i kekahi mau hoolimalima. Waiho mai o Bona o ke Komite Ola, he huike no ka paiapala noi a na mai lepera o Kalaw.-"»: 1 L*a luihi ka wa i hoolakoia ai ke kahua mai lepera me na laau lapaau a Kauka Goto, a ua hoouna hou aku nel ke aupuni he mau k«uohu laau huu o ia ano; 2 e haawiia nn ua laau lapaau a Goto i ka poe apau e make make ana ia mau ano laau, me ka uku ole, ke lawelawe hr>i lakou elike me na auhikuhi; 3 he nui loa ka lilo uo ke kukulu ana i kekahi hale auau laau ma Kalaupapa, eiike me ka hale o ia ano hookahi ma Kalawao, e hiki ana na lilo i ka $3000, aole ka Papa Ola i ike i ke kupono oia hana ana i keia wa. Aka, ua hiki Pna poe apau ma Kaiaupapa ke loaa wale na iaau lapaau a Goto, a ma ko lakou wahi ponoi no lakou e auau ai. Nonoi o Kamauoha, e waihoia ka hoike a ke komite ma ka papa, oiai, o na mea i hoikeia mai a ka Papa Ola i keia Komite, oia ke lakou e hoike mai nei. He mea pono ke loaa hou mai he mau mea hoakaka, a nolaila, he pono ke holo kino ke komite i ke kahua mai lepera, mamua oka no oia aua o keia noike. Ae ia keia uoi.

Na Hanuua i waiho mai i ka hoike a ke Komite Aina Aupuni me na Hana Kuloko, no ke noi mai Kau, Hawaii mai, i kakauinoaia e na poe he 60, e noi ana e weheia i alanui mai Punaiuu aku a hoea i na aina aupuni houoe hookuonoono no Waikaloua. Ua hoapono ke komite i ke noi a ka poe noi, a ua ninau ke aupuni i ke komite no keia mea, a ua hoikeia mai e hookoia aku ana ke noi, a e iawe mai ana ke aupuni he biia kanawai e hookaawale aua i elala no na alauui nou; aia a lawe mai ke aupuni ia bila kauawai, aole auaoei e neie ana ka hookomoia iho i haawina no keia aianui i noi ia mai. Waihoia ka hwike ma ka papa a noonoo hou ia aku. Na keia ko mite hookahi no, no ka haie hoaha ukana ame ka hana ana I ke awapae o Napoopoo. Waihoia ka hoike m« ka papa.

Hooiaha mai o Bona, e lawe eaai ana oia he kaaawai e hoopau ana i ke kanawai kinai i ka laha ana o na mai aai ma o ka hookamakama la. He kanawai e papa ana I na hana kiki-pu ma ka la Sabati Karistiano. Pane ke Kuhioa Kaiaiaina no na ninau a Kikeke e piii ana ia Eieu. Na iilo o ka hoohana ana i ka moku iioko o ka makahiki hookahi, $10,406.03. Na loaa o ka moku iioko o ia makahiki, $10,520.70. Waiho m*i o Kamauoha he oieio hoohoio e kohoia kekahi komite wae e ka Ahaolelo no ka hui pu ana me na agena • na hul mahi raiki ame na hui mahiko, ame kekahi mau oihana mahlai e ae, i maopopo ai ka nui o na paahana o kela a me keia iahui e hoohanaia nei e iakou t keia wa, mal&io o na paiapaia kepa a aoo e «e paha. Haawiia i ke komile o ita paiapaia ho*»pii a na Pukiki. Ht4uheiu ekahiia ke kanawai e pUi Aoa i ka hae aupuni. Haawiia i kt? komite h«x>koiokoio. Hoopanee ka Haie. iLa Hmns» 31, Poaliuia, Mnmkī 27. KA HAI4E O NA SKXATK. Pi»uo ke Kuhina Kalaiaina no na ninau a Hobtein: 1 O ka haawina no ke ai«nui mai Kohai» » Waimea i ka M. H. he Pau

loa no ma ia alanui. Oka haawioa o 1595, he $S,OOO. Aole i hooliloU, E hana nku ana *e aupuui a p«a ke alanui, ke lo akt Ual«. Ma k» hoike a Papa AUuui o K -h»la Akau, he $5,000 ka lawn loa. Oka Bruoer hoi i hoike m*i »i m» kooa iKe enegio!a, he $12,000 ka Uwtt. He $5000 i hookomola ma ka bila haawmaaie dalt no keia hana; 2 ao« !e ke awa pae o Hoookaa no ke au* panf; 3 ma ka 1852, u» hookaawnle ia he $10,000 no ka kokua i kt Kemiaina Aioa, i hlkl iu ke hooko bi* kiwaweia na noi aina hookeonoono, ma kela ame keia wahi e ik« ia ana he pono. Aule maopopo loa ka wa e hiki ai ke weheia na aina hookuonoono ma Awini, Kohala Akaa; 4 o ke awMpae o Honoipu, no keannuni ao ia, aoie ia he waiwai ponoi no ka lunahoomalu o ka papa alanui o Kohala. Eia oa dala i hoolllola i 1898, alanui Honoipu, $412.46; alanui Mahukona, $567,44. Aoie ke kuhina kaiaiaina i ike :ki h.e mau hoi)balahala kekai.i i hut < mai imua ona; 5 oiai e-hoi.Ko ana kekahi mea kukulu hale maloko nei o Honolulu, ma na wahi i kno ileui e ke kaoawai, i na oleiu o k>i l'auku 2, Mokuna 2 o ke Kanawai o 1886, aole hiki i ke Kuhin» ke pnpu aku. Nonui o KiKila e haawi hou ia aku i uianawa no ke komite opiutna Hoolnha mai o Hokina e lawe uiai ana oia he kanawai no na palapala 3lla no na hana akamai. Kohoia ke ko »»ite wae n»> k* paiapala ho pii a na Pukiki; Holsteiu, BH'auwina, Haiki ame Wrlght. llooholoia ma ica heluhelu «*koiu ka bila kanawai pili i na ponu wai. Maanei, haiolelo mai ke Kuhina Waiwai uo Ka mea e pill ana 1 ka bila kanawai a!e elala. Hapaiia ka noonou ana i ka bila kanawai a ke Senate Helu 12 e pili ana i na laikini, a ma ke noi a Makanales i, ua waihoianoka Poaknhi. Ma ke noi a Kikila, ua heluhelu a ka holke a ke komite o ke siia nui •> ke aupuui. Mahope lho o kekahi mau kamailio ana, ua ka hoike a ke kcmite mamuli o ke noi a Kikila. Hoakaka mai o Kuhina Kupa, mamua oka hookuuia ana 'o keia kau ahamelo, e koho ana na hoa o ka Hale i elima mau hoa o ka Aha Kuka o ke Aupuni. Ma ke noi a Kikila, ua aponoia na h'-ololi a ka Hale o na Makaainaua no ka Bila Kaoawai Helu 6. Ma ke kapaeia ana o na rult, hoike mai o Kikila, ua waihoia aku ka Bila Helu 8 imua o ka Pereaidena no ke kakauinoaia ana. Heluhelu ekahiia ka bila kanawai hoopaainea Ma ke noi a Kikila, ua waihoia ka bila kanawai no ka hoopouopono hou ia ana.

Ma ke kapaeia ana o na rula, waiho mai la o Kahiaa Kupa he palapala hoike noai ka Pereaidena mal, □o kekahi mau hookohu aupunii Kanikela Keoerala no na Mokupuol o Ator#B, oia o Beroado Machado de Forier, Kaaikela ma Seattle, WaslDetoaa, Averlka Huila, o John H. Carter. Lilo keia palapala i hana bo ka !*. Hoopenee. KA HALE O KA MAKAAISA9A. Hoike mai ka linaheomalu no kekahi mau bila kanawai i hooholo ia e ka Hale o na Benate, ma ka heluhelu ekolu. Hoiie mai o Klkeke 0 ke komite o aa blla kanawai i hooholoia, ua waihola aku imua o ka Pereaidena ka olelo hoohoio hui e pili aoa i ka hooia ana i oa kikoo daia o ka Ahaolelo. Nana ma! oo he hoike na ke komite waiwai e apono ana i k i noina o $55 f 000 ne ke ola o na paahao, a peia me na it*mu apau o ke Keena Kaiaiaina, i haawiin uini al n* ke komite e noo> u. o. Ma ke noi a Hanuoa, wnihoia ka holke ma ka papa a noonoo pu uie «» . b.U haawioM, aponoia. Na Hanuna i w*.h> mai i ka hoike a ke koinile aina aupoul, no ka hoopii mai Ewa mai, i kakaulneeia e na iuoa he 160, e uoi aua • weheia 1 alanai h«>u mai ke kabawai mai o Halawa a i ka Pukaki. O ka haoa ana i aianui h«/u eiike im- ke noi, ua hoikela ma ke kanawai o ka uie« nana e hana ia han*. No ka haawina ho» o $2,600 no na liU» i maiwoia o ua alanui ia, e walh©ia ma ka papa a noonoo pu me ka biia hnawloa. N» Kaeo tuai o ke kamUe hookoiokoio e pili ioi i ka BiU Kaniwai Beoate. »*o kolio b*lnta i hoopwapaai», e hrx»h'»lo ia. k« bIU- Waihoia ka hoike iua ka p*pa « nooooo po <tie kn bila knuawai. Kaioauohī» mai i haawiU ai k«

uku o k« Hop# Mtkni Nui o Pun*. ua «ponoN k» ukn *m } $t. »00. Wmholn tuN ki |in(>!i i pū i* me tn bilH h««win». HcHjm»opop«» ni*t o Knhin»» Ku|»« no Qa hiw eliui* « kohol* »ku Atta om ka Ah* Ho<»k<s «Hk*? ih> h«»i iu-> kmiui i lke m\ ui* ka Aha B«iut« Hooliha laai o Hik 6 Uvre iuni t*nt oia he kaoawai e an« i aa kau hookolokolo kaapuaU Waihoia ika komite. Holk* iuai oH» auoa • lawe nui ana Ui he hoolol\ no ka moknoi S1 o oa kiiMml koUeawa, © piii ana ika |nili waiwai. Hapaiu ka helahelu elua tn ana o kn biia haawina. Kue o Hanuua i ka hoopli ia au* aa oka uku oka Hope Mmni o Puna, a kokua ikaika o llaikoruf* i me Kamauoha. Hooheio iue ia ka uku o $1,200. Nouoi kn Loio Kuhiun e noon*x> hou ia ka uku oka Hopo Makai Nul o Kawaihau, uj.h ke nuo hoe« mi iho» a.ka, kue ioa o Kaeo i kei* noi a ka Loio Kuhin», ua h«ule kv noi. Mnhope ih<> o k« hi-lumeiu m nn* o kekahi m«u hlt«i knnawui, ua - paneo ka haie.