Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 17, 24 April 1896 — Page 5

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Paka Westin
This work is dedicated to:  Awaiaulu

AHAOLELO O 1896

_____

 

KE KAU MAU O KA REPUBALIKA O HAWAII.

______

 

LA HANA 32.

 

                                                                        Poaono, Marakai 28.

 

KA HALE O NA SENATE.

 

   Hoike mai ke Kuhina Waiwai no ka makaukau ana o na pane ninau auhau a Makanalesa a ua  waihoia aku ia mea na ka lima o Ralauwina.

   na Laimana, o ke Komire o na Aina Aupuni me na Hana Kuloko i pane mai no ke noi a kekahi poe kuonoono o Honolulu nei, e papa loa ia ka hanaia ana o na hale e uhiia ana me ka piula maloko o na  palena pale-ahi o Honolulu nei, oia noi, he hoololi kanawai ka ke Komite i hoomakaukau ai no ka Mokuna II o na Kanawai o 1886.  Heluheluia ma kie Bila Kanawai e ia, a haawiia i ke Komite Pa'i.  nana mai no no na hoololi i ka bila kanawai no ka hale waihona buke o ka lehulehu ma Hilo, e noi ana e hooholoia ua bila kanawai la.  Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila kanawai.

   Ku mai ke Kuhina Waiwai a hoakaka ma ino ke Kanawai Helu 84 o ke Aupuni Kuikawa, e hookaawale ana i mau haawina dala no na haumana hele kula malalo o ke Aupuni ma ke Kula Nui o Oahu, Kula Nui o Iolani, Kujla o Kamehameha a me Kula hanai o Hilo.  Ke koe nei he $854 i pau ole i ka unuhiia mailoko aku o ia haawina iloko o  ekolu mahina i hala ae nei.  Ua hoole ka Luna Hooia i ka hooia ana i na bila kikoo no ia kaawina.  He mau haawina nae keia i hooholoia mamua ae o ka hooholoia ana o ke Kumukanawai.  Ua hookaa mau ia no keia mau haawina e like me ka mea mau.  Ua hui ka Mana Hooko me ka Luna Hooia, a ua manaoia he mea pono ke ukuia keia mau dala.  A na manao nae ka Mna Hooko ina ka Olelo Hooholo Hui e aponoia ana e ka Ahaolelo e pono ai ke hookoia akau keia hana.

   ua kue o Kikila i ka hiki ana e aponoia ka Olelo Hooholo, mamuli o kona manao ana he hana kue Kumukanawai wale no ia.  Ua waihoia ka olelo hooholo ma ka papa.

   Heluhelu mai o Holstein i ke kanawai e hoololi ana i n pauku 2 me 3 o ke Kanawai 82 o ke Aupuni Kuikawa, e pili anaa i ka hanaia ana o ka waina mailoko mai o ka waina i hoouluia ma Hawaii nei.  Waihoia i ke Komite Pa'i.

   Heluhelu mai o Hokina i kana bila kanawai e hoololi ana i na palapala sila no hana akamai.

   Hapaiia ka noonooia ana o ka Bila Kanawai kakuinoa.  Mamuli o ke noi a Walakahauki he mea pono e loaa ona manawa i na hoa ae nana ai i keia bila nolaila, ua hoopaneeia ka Hale ma ka hora 11:30.

_____

 

HALE O NA MAKAAINANA.

 

   Hoike mai ka Lunahoomalu no kekahi mau bila kanawai elua o ia Bila Kanawai Senate no na pono alanui ame me pono wai, n aholo imua o ka Aha Senate ma ka heluhelu ekolu ana.  A  pela me ko ka Aha Senate ae ana i na hoololi a ka Hale o na makaainana i hololi ai no ka Bila Senate no na alanui o Hilo, Hawaii.

   Heluhelu mai o robikana o ke Koite Hookolokolo i ka hoike e apono ana i $1500 ka uku o ke Kakauolelo o ka Aha Kaapuni Elua.

   Ninau hoi o Robikana i ke Kuhina kalaiaina, in apaha e hookaa waleia ana kekahi mau apana aina hookuonoono ma ka puu i kapaia o Tantalus, maluna aku o Makiki.

   Mai ia Winesetona mai o ke Koite Kalepa, e olelo ana e hooholo loa ia ka bila kanawai e pili ana i ka hae Aupuni.  Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila kanawai.

   Mai a Roikorofa mai, o ke Komite Aina Aupuni no kekahi mau haawina dala i haawila na lakou e noonoo, oia hoi ka haawina o $5ooo no kela ame keia lilo no ke Iomisina Aina Aupunni; $2760 no ka oihana ana aina kuwaho; $5000 no ke ana ana i na alanui e hoolalaia ana; $9000 no na lilo o ke ana ea  a me ka pii ana o ke kai.  Ua olelo ke Komite e hooholoia keia mau haawina a paua.

   na  Robikana mai o ke Komite Koa mai, e hoike mai ana e hooholo loa ia ka haawina o $65,760 no ke kola o na koa.

   Waiho mai o Kamauoha he palapala hoopii mai Kohala mai e nonoi ana e kukuluia @@@ halekula hou ame ona hale noo no ke kumu.

   Malalo o ke kapaeia ana o na rula, ua nonoi mai la o Rikeke i mau olelo hoakaka no ka mea e pili ana i na lilo pa'i.  Ua ike oia o kekakhi mau bila ua kikooia aku ma ka oinoa o kona Komite, aka, o kekahi mau bila hoi aia ma ka inoa o ka Peresidena.  O kana mea i makemake ai e ike, oia keia he mea pono anei i kona Komite ke apono i keia mau bila.  Mahope iho o na olelo hoakaka ka ka Loio Kuhina ame kekahi ma u hoa e ae o ka Hale, ua nonoi mai o Robikana e haawiia na bbila o ia ana i ke Komite Buke Helu no ka noonoo hou ia ana.   Noi hoi o Rikeke e hoounaia n abila no na hana unuhi a ka Ahaholelo ia Komite hookahi no.

    W aiho mai o kamauoha he mau ninau i ke Kuhina kalaiaina: (1) He rula anei kekahi e paa nei maloko o ke keena o ka Luna kakau Kope e olelo ana o na palapala i anaia me na hooponopono a me na kaha, aole ia mau palapala e kopeia ina e hoakka ole ia ke ano o ua hoololi la i hanaia e ka Lluna Hooiaio? (2) Ina o ia ano, alaila, ua pili aku anei ia i na palapala i hanaia me nei mau hoololi ma ka wa mamua aku o ke kauia ana o keia rula? (3) Ina rula io kekahi o keia ano i hanaia, aole anei i kue i ka Pauku 71 o ke Kumukanawai?  A eia hou, e kauohaia aku ke Kuhina o ko na aina E ee hoolako mai oia i na hoa o ka Hale me na  kope a pau o na kukahi paahana mawaena o Hawaii nei a me Iapana.  E waihoia mai na kope o ia ano ma na olelo elua--Hawaii me Beritania.

   Hoolaha mai o hanuna e lawae mai ana oia he bila kanawai e hoo-loli ana i ke kanwai hookamakama.

   Hapaiia ka noonoo ana o ka Hale no ka bila kanawai e pili ana i ka hae Hawaii.  Hooholoia ma ka heluhelu elua a  waihoia ka heluhelu ekolu ma ka Poakahi.

   Hoopanee ka Hale.

_____

 

LA HANA 33.

                                                                   Poakahi, Maraki 30.

 

KA HALE O NA SENATE.

 

   na Raiki ma e palapala mai Waimea, Kauai mai, e nonoi maiana e kukuluia ona halekula malaila.  Haawiia i ke Komite Hoomaaauao.

   Waiho mai hoi o Makanalesa he palapala hoopii e kukuuia ona hale kaawai ma Makiki.  Haawi ia i ke Komite o naa Palapala Hoopii Hukau.

   ua ninau ae no hoi oia i ke Kuhina kalaianaina ina paha ua  loaa mai iaia kekahi palapala hoopii no ka hoonee ana aku i ka hale hoahu pauda o ke Aupuni e ku nei ma Puowaina.

   I keia wa i hapaiia mai ai kko ka Hale noonoo ana i ka bila kanawai kakau a hoopaa inoa, ma ke ano he hana pau ole.  Ma ke noi a ke Kuhina Waiwai e kapae loa ia ka papuku 1 o ke kanawai, ua haule ia noi, oiai he 13 ma ka hoomau no i ka pauku a 1 ma ke kue.  Haawiia hoi na papuku 2, 8 me 1`4 i ke Komite Hookolokolo, a ua hooholoia na apuku e ae o ka bila.

   Alaila, hapaiia ko ka Halae noonoo ana no ke kanawai laikini.  Hooholoia na pauku mua he 15 o ua kanawai la, a ma ka pauku 16 no ka mea e pili ana i na oihana hoopoukapuka waiwai paa, agena a hoaie dlda mamuli o ka loaa ana o ka laikini he $50 e hiki ai ke lawelawe i keia ano hana.  Ua holo ka laikini o $5o no ka makahiki, a ua  hooponopono hou ia hoi kekahi ma uhuaolelo ma ia wahi.  Hoopaneeia hoi ka noonooia ana o ka pauku 18, a hooholo loa ia na apuku 19 me 20, e pii ana keia i na laikini awas.  Pauku 21 no ke kumukuai o na laikini awa, no Honolulu ka uku oi maluna o $1800; Hilo me Wailuku $500; Lahaina $250; no na apana e ae $100.

   Hoopanee ka Hale.

 

KA HALE O NA MAKAAINANA.

 

   Hoike mai ka Lunahoomalu ua loaa mai kapanae o na ninau a Robikana mai ke Kuhina Kaliaiana mai, no ka mea e pili ana i na apana aina hookuonoono ma Tantalus, oia hoi, na pau i ke  anaia n apana aina malaila a eia ke noonooia nei i keia wa.

   Hoike mai o Roikorofa o ke Komite o na  Aina Aupuni i haawiia aku ai ka itamu o $12,347 no na kahua hoolulu me kanu o ke Aupuni, na manao ke Komite he mea pono no ka hawiiana i keia haawina, oiai e hooneeia aku ana ke akhua ahooulu mea kanu o ke Aupuni e ku nei ma ke Alanui Moi, ma ka aoao hema o ka puu o Puowalina, a ma ia ano e hoomahuahuaia aku ai na hana a mahuahua pu hoi me na lilo.

   Waihe mai o B@@@ @@ aina@ i ke Kuhina Kalaiaina, e hoike aku i ka pii ae a i ka emi iho paha o ka heluna o na Pukiki, Pake ame na Iapana i lawaeia mai na ke ano paahana iloko o na makahiki elima i kaahope ae nei.

   Aponoia na hoike komite i waihoia ma ma ka Poanono no ka haawina o na koa, pela hoi ka hoike a ke Komite o na Aina Aupuni ame ka hoike no ka Oihana Ana Aina.

   Nonoi o Rikeke e hookomoia ma ka Bila Haawina i $587 no A. B. Loebenstein, no kekahi mau lilo ana aina Aupuni i lawelawaeia e ia ma Hilo.  Waihoia i ke Komite o na Aina Aupuni.

   Aponoia ka hoike a ke Komite no ka itamu o $12,347 no na ulu laau a kahua hooulu laau o ke Aupuni, a hooholoia hoi ka haawina.

   Aponoia ka hoike a ke Komite e hooholo ana i $1500 ka uku o ke Kakauolelo o ka Aha Kaapuni Elua.

   Nonoi o Kamauoha e hapai hou ia ka noonoo ana no kaulu o ke Kakauolelo o na kau kaapuni Ekolu me Eha.  Ua kueia nae e Robikana.

   mahope iho o ko ka Hale noonoo ana i kekahi mau bila kanawai, ua hoopaneeia ka Hale.

___________________

 

EBINA LANOKA.

___

 

MOKUNA III.

 

      "E owaka ana na makakila,

       E lele ana na hunahuna ahi,

       E loe ia ana na leo kaniuhu

       Me ka halulu o na kino,

       E hiolo makawalu ana,

       I ka ili o ka honua"

 

   "Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo kiekie loa ana no oukou, a he mea oiaio, aole loa oukou e kaniuhu iki ana ame a'u, a aole hoi e nele ka hauoli o ko oukou ma naau, aole hoi elike me ko oukou noho ana malalo o na alii pwa, ke kaumaha, ka weliweli mau o ka naau ame ka pilihua mau.  Aole loa pela au e hana aku ai ia oukou, e lilo ana oukou i poe hoaloha pilipaa no'u, a ma ko'u wahi e moe ai, malaila pu oukou, a ma ko'u whai e ai ai, malaila pu oukou, a ma ko'u wahi hoi e hele aia, o oukou pu me a'u.  E haawi no au ia oukou i na mea a pau a oukou e makemake ai maloko o na palena o na mea kupono e loaa ana la'u.  E hele ana kakou e hoopakele i ka poe i hana ino wale ia, a e holoi ae hoi i ke ino mai ka papalina ae o Farani.  Ke lanakila hoi kakou elike me ka'u e ike e nei, alaila, e papahi like ana  oukou i ka lei o ka hanohano keikela, a e lilo hoi ko oukou mau inoa pakahi i lei na ko keia ao holookoa e hiipoi mau ai no na keneturia e hoea mai ana!  Nolaila, i keia wa ano, he haawi aku nei au ia oukou pakahi he eke dala pakahi, a e hoihoi keia ame keia i kela dala a haawi i ko oukou ohana pakahi, i ola no lakou e noho ai a hiki i ko oukou huli hoi hou ana mai."

   Haawi hou ae la na koa i na leo huro ekolu me ka nei o loko o ua wahi ia i kau a mea he nakelo o na leo.

   I keia wa, ua hookuu aku la o Eebine i kekahi hapa o na koa e hoihoi i ka lakou mau eke dala i ko lakou poe ohana, me ke ao pu ana aku nae o Eabine ia lakou e hele aku lakou me ka hoike ole i kko lakou anao pihoihoi, a e huna loa hoi i ka lakou mau eke dala maiialo o ko lakou mau kkoloka loioa, a mahhope hoi o ka ike ana i ko lakou mau ohana, e hoi koke ma lakou i hiki ai laia ke hookuu aku i kekahi hapa o na koa.

   No na makahiki he nui, ua noho keia poe koa me ka piihua a me ke ano kauwa kuapaa malalo o ko lakou poe alii powa, aka, i keia ia ano, ua kohu hehena ko lakou mau hoonoo i kau a mea he lealea, ua hoi hou mai la ka noonoo kuokkoa iloko o ko lakou mau umauma, a ua ea ae hoi ko lakou mau poo iluna ma ke ano he kanaka kino uhane e like me ko na kanaka lanakila e ae.  Akahi no lakou a hiki ke kapa iho no lakou ponoi iho ko lakou poe uhane.  Mamua aku i ka wa malalo o keia hui weliweli, aole e hiki ia lakou ke hoomaopopo iho no lakou iho ko lakou mau ola, oiai aia ko lakou mau ola pakahi ilojo o na lima o ko lakou poe alii powa.  Ua hiki loa i kekahi o na lii powa o lakou ke kauoha ae ina no ka lealea wale no, e okila ke poo o kekahi o lakou, he mea oiaio, e lele ana keia poo mai ke kino aku, me ke pekupekuia o ke poo i o  lanei  e ke alii nana i kauoha me he ia he kinipopo, a aole loa e hiki i kekahi io na ko ake pane aku.  O k mea e pane aku ana, a ano hoomakuekue iho paha o na maka, a ike lihi mai ua lii ia, e oiaio e moku pu ana ke poo o la mea me ka hookaulua ole.  Me ka olelo pu mai o ua alii ia, i na koa e nana aku ana, ina he mea kue kekahi iwaena o lakou e oki kkoke ia kona poo ame na poo o kena ohana apau.  mamuli o keia mau hana hoomainoino  ino loa a ua poe alii powa la, ua kau ka weli i nakoa a pau.  Aole a lakou wahi e manao aku ai e holo, no ka mea, ua puni na wahi apau o ka aina i na poe kokua i ua poe powa la, aka, aole nae nae i ike mai ka lehulehu i keia mau @@ na hoomainoino a keia poe, na kuhi kekahi poe, he poe maikai loa keia a e poe haipule oiaio.  Oiai na uhiia lakou me na koloka o ka oihana kahuna i na wa apau; a i ko lakou wa e hele ai ma na alanui o Roma, ua lawae ae la lakou i ke kulana o na kahunapule, me na buke ahipule ma ko lakou mau lima me ka namunamu mau ana o ko lakou amu waha, me he ia, e haipule ana, aka, o ka mea oiaio nae, e helu ana lakou i ka nui o na poo i pau i ke okiia mamui o kana kauoha.

   Aole e hiki i kekahi o n akoa ke aa aku e hele e hookaulana aku i na hana ino a ua poe ia, no ka mea, ina e hoao ana kahi e hana peia, e make ana oia me ka oiaio loa, ame kona ohana pu ina hoi he ohana kona.

   Aole oia wale ke ino a kela poe powa e hana ai, o kekahi, o ka hoohaumia i na kaikamahine ui opiopio o ka aina.  Ina lakou e ike ana a lohe paha he kaikamahine ui ka kekahi mea, e kauoha koke ia ana kona mau koa e hele a aihue koke mai i ua kaikamahine la mai kona home mai, a i ole mai kahi no e loaa ak ana, a lawe mai na ua poe alii powa la e hoohaumia, alaila, ina e hoonaukiuki ke alii powa nana i hoohaumia ke kaikamahine mamuli paha o kekahi mau olelo a ke kaikamahine iaia, alaila, e kauoha koke ia no kekahi koa e oki i ke poo o ia kaikamahine.  Aia  wale no ka pakele o ka wahine a hoohiki mua mai oia aole oia e kamailio iki ana no na mea i hanaia maluna ona.  Me ka olelo pu kau no nae o ke alii powa, ina oia e loe iki ana no ke kahi wa aku, no na mea ana i hana ai maluna o ia wahine, e make koke no oia me ka hakalia ole.  Nolaila, u noho na kaikamahine ui opiopio o roma, ka poe hoi i lohe mai na poe i hana mua ia, ma ke kamailio malu loa nae, e noho mau ana lakou me ke kau ma  o ka weli no ke kii ia mai.

   Ua hoike aku la nae na koa ia Ebine Lenoka, o ke alii powa ana i hoopaa pio ai ka oi o ka ino ame ka hana i na hana hoomainoino loa mamua o na lii powa e ae maloko o ua hui powa ia.  I ko Ebine lohe ana ia mea, ua pane aku la oia:  "E like me ka awaawa o ke kiaha ana i hoohainu aku ai ia hai, pela ho ka awahia o ke kiaha a ke Akua Kiekie loa e hoohainu aku ai iaia!"

 

   Iloko o keia wa pokole, ua hoopiha koke ia na puuwai o keia poe koa me ke aloha oiaio no ko lakou aliikoa opiopio.  I ko Ebine wehe ana ae i kona papale kila, he mea e ka mahalo o napoe apau no kona kana ka ui a maemae o ka helehelena, a oia ka kekahi i pane mai ai:  "E like me ka haawina ui maikai a ke Akua i haawi mai ai ia oe e ko malou haku opiopio, pela no ka ui a me ka maemae o kou puuwai a makou e ike kumaka nei i keia hora ano!  Nolaila, ma kau wahi a kauoha ai, malaila makou e hooko ai me ko makou mau uhane ame ko makou mau puuwai!"

   "E like me ka hana a ka hoahanau i aloha i kona heahanau plea kakou apau e pono ai, a pela hoi kakou pakahi e hana ai kahi i kahi, e kokua aku i ka mea nawaliwali, a e hoopakele hoi i ka me iloko o ka poino, oia ka moto o ka naita oiaio?" wahi a ke koa opio me ka mino aka waipahe ma kona mau papalina mohaha.

   mahope iho o ka pau pono ana o na koa i ka panai ana aku i ka lakou mau makana i ko lakou poe ohana pakahi, ua kauoha aku la ke kou i kekahi mau koa e hele aku makai o ka uwapo kumoku, a e ninau aku i ka poe  @@@ moku ina he oku no kekahi o lakou e ae mai ana e lawe ia lakou no farani.  E nonoi aku no nae i ka ona a i ole i ke kapena paha e hele pu mai me laua imua ona, a  e loaa hoi oia ma ka hale hookipa o kalo Giovane i keia mau hora pokole.

                                                                                                                      (Aole i pau.)

______

 

NA HOALOHALOHA.

____

 

Ia Rev. S. Kapu ame na keiki:

   O makou o na Lunakahiko o ka Ekalesia o Wailuku, a ma ka inoa o ka Ekalesia au e noho kahu nei.  Oiai, ua ili iho maluna ou a me na keiki i hooneileia i ka maku ole ke kaumaa nui makolukolu, me ka ehaeha  ame ka waiohia; oiai ua oluolu i ka Mea mana Loa, iloko o kona mana kupalanaha ka lawe ana aku i ke ola o kau wahine i aloha nui ia, a makuahine hoi o na keiki i hooneieia k ka makua ole.

   A no ka mea hoi, ua wae ke Akua ia oe a me kau wahine no ka oihana laa, a ua haalele aku olua i ko ke ao nei, a ua hele mai a lawelawe i ka hana a ko kakou Haku iloko o keia Ekalesia.  Akua ia oe a me kau wahine no ka oihana laaa, a ua haalele aku olua i ko ke ao nei, a ua hele mai a lawelawe i ka hana a ko kakou Haku iloko o keia Ekalesia.

   A no ka mea, o Mrs. Lilia kapu i hala akau ia ma ke ala mau o na mea apau, "E hanoli ana kakou nona, no ka mea, ua make oia i ka make ana o ka poe peno, a ua hoomaha oia i kona luhi; a e kana mau hana maikai, e lilo ana ia i kia  hoomanao mawaena o keia anaina ana i hookamaaina ai."

   ke hoolalo aku nei makou i kona ano Karistiano a haipule io me ke aloa, olai kana mau hana maikai e waiho mei iwaena o ke kihapai; nolaila, e

   Hooholoia:--Ke kome pu aku nei makou ka Ekalkesiaa o Wailuku me oe iloko o ke kaumakena a me ke kanikau pu ana, me ke aloha a me na keiki pu hoi i hooneieia i ka makua ole.

   E Hooholo hou ia:---Ke pule nei makou i ka Mea mana Loa, e hoomama mai i kou kaumaha a me na ehaeha o keia mau ia, a me na keiki i hooneieia i ka makua ole.  "No ka mea, o kakou ke hele aku ana i ona ia, aole ia e hoi hou mai ana."

   E Hooholo hou ia:--E hookomoia keia mau olelo hooholo ma ka buke moolelo o ka Ekalesia, a o kekahi kope i ka Nupepa Kuokoa.

                           Me ka minamina nui,

                                      JOHN W. KALUA,

                                         JAMES MALULU,

                                     MOSES KAUHIMAHU,

                                                    W.B. KEANU,

                                                         D. MAHUKA,

                                           M.P. WAIWAIOLE.

   Wailuku, maui, Feb. 9, 1896.

_______

 

Ia Rev. S. kapu ame na keiki:

   Miss Esther Kanu, Miss Lilia Kapu, Miss Mary Kapu, Miss Louis Kapu ame Elia Kapu.

                                                                                                                     aloha oukou:--

   O makou o na poe nona na inoa malao iho nei, ke Komie i koho onoia e ke Kula Sabai o Wailuku, no ka haawi ana aku i na olelo aloha; a

   No ka mea, na oluolu i ke Akua nana Loa, ka lawe ana aku i ke oia o Mrs. Lilia kapu mai keia ao maulelule a i ke ao mau loa maluna , a mai ke Kula Sabati o Wailuku, a i ke Kula Sabati maluna o Ierusalema ho, ma ke awakea o ka la Sabati, Ianuari 26, 1896.

   O Mrs. Lilia Kapu, he Kahukuia Sabati oia no ke Kula Sabati o Wailuku, a ua noho oia ma ia kulana no hookahi makahiki me eha hebedoma ana i lawelawe ai i ka hana me ka kupaa, hoomamawanui, ke akahai, ka koluolu, ke aloha mae ka haipule io e like me na koa maikai no Kristo; nolaila, e

   Hoohoioia:--Ke komo pu aku nei makou me oukou e uwe pu, a e @ pu me oukou n ka hiamoe loa ana o Mrs. Lilia Kapu.  "E uwe pu me ka poe e uwe ana, a e u pu me ka poe e u ana."  A ke pule nei makou i ka nana o na Lani, e hoolluolu mai ia oukou ilooko o ko oukou wa kaumaha.  A no ka mea, o ka haawina i loohia mai, ua ooko o mai ia i ka pili ana me ka kane, a i kak pili ana me na keiki aloha; aole ma ka Home, aole ma ka Halepoule, a ma ke Kula Sabai, a ma na hana pono a pau ana i lawelawe ai oiai oia me kakou.  Ua nalo, ua moku a ua pau ka lohe ana i kona leo aloha maia ia kakou aku.

   ke uwe pu nei makou me oukou, a ke noi aku nei e waiho aku i na kaumana maluna Ona, a nana no e ooluolu mai.

   E Jppjp;p jpi oa:--O ka make ana o Mrs. Lilia Kapu, oia ka make ana o ka poe pono.  e poule ana, "E ke Akua, e hookina aku oe i kuu uhane" Amene.  He haawina oluolu ia nona, a he kumu hooikaika hoi ia kakou, e ake nana e ike i ka make ana o kapoe pono, i like hoi ko kakou hope me kona.

   Ke kuiou nei makou imua o ke Akua mana Loa, a ke noi aku nei e hooluolu ma ia kakou iloko o keia kaumaha a e ike iho, "O kakou a pau ke hele aku ana i ona la, aole hoi o Mrs. Lilia Kapu e hoi hou mai i o kakaou nei."

   E hooholo hou ia:--E hookomo ia keia mau olelo hoalohaloha iloko o ka buke moolelo o ke Kula Sabati o Wailuku, a o kakeahi kope i ka Nupepa Kuokoa.

                                         Me ka minamina nui.

                                                        ELIA HELAKUNIHI,

                                                        M.P. WAIWAIOLE,

                                                                MRS. MALULU,

                                        MRS. KAMAKA NAKAHIKI.

   Wailuku, Maui, Feb. 9, 1896.

________

 

E NANA MAI I KEIA

____

 

   E hoouna pololei mai i na dala uku Nupepa a Olelo Hoolaa paha, a ano e ae paha, e pii ana i ke KUOKOA ma ka inoa HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, aole ma ka oinoa o kahi me e ae.  aole ma ka inoa o ka Luna Nui a Luna hooponopono hoi.

___________

 

       E loaa no ka Lunahooponopono o keia pepa ma ka Poakolu ame Poahu o kela ame keia pule, ma kona keena oihna maloko o ka alepai o ka Hawaiian Gazetter, ma Alanui Noi, a mana la e ae (koe ka la Sabati,) ma kona keeena loio, maloko o k ahale-pohaku ma ke kii o na Alanui Betela me Moi, pili pu me ke keena o ka Loio J.L. Kaulukou.

______

 

   I ke kau hooilo o 1893, loohia iho ia o F.M. Martin o Long Beach, wes Va., i kekahi anu ikaika, a kuene pono loa io la ke kunu.  A ua hhoike mai la oia i konna oia ana:  "He nui na laau kunu a'u i hoao ai, aole nae he ola ike, a hiki i ko'u wa i kuai ai i omole laau Kunu a KAMALENA,  ua loaa koke ia'u ka maha, a iloko o ka wa pokole ua ola loa au."  Ke lookia oukou i ke kunu a i ke ana paa, e inu i keia laaau, aole ananei oukou e hoao i na laau he lehulehu wale aku, maua ae o ka loaa ana ia oukou he ola.  He 20 makahiki a oi o ke ku @aa o keia laau ma ka makeke kuai, a ua  nui kona makemakeia a ua kaulana no hoi.  He 60 keneta no ka omole.  E kuaiia aku ana e na poe kuai laau lapaau apau.  BENSON & SMITH, na Agena ma ko awaii Pae Aina.

 

Hoolaha Kumau.

 

   aolel loa e maikai a oluollu ke oia ana o kekahi me kino uhne oia ina he aaiole kona akepaa  hiki ole ke lawelawe i kana mau hana me ka hololea.  E hahai ana ka nalulu a me na nawaliwali e ai ma ka moali o ke ake poualo.  He mea oiao keia i hooiaoio ia ma na wahi o na poai oluolu akau iloko o ka hapaha keneturia, o na

 

HUALE A AYERS,

 

oia wale no ka LAAU HOOLAAKE maikai loa i ikeia.  E hoola nana i ka lepopaa, ka naluia eha, na ma'i oloko o ka opu, a ma ke anao LAAU OHANA aohe ona lua e like ai.

   O ka Ayers Sasaparila, oia ka laau Hoomaemae Koko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hooponopono ana ia loko o ke kino o ke o ka ili, e hoopau ana i na maluhilukanaka.  E pepehi a ulupa ana i ma PUHA, e hooia ana i ma pohapohahi o ke oia ana a e kipaku loa ai i no ano ma'i a pau.  O ka poe ma'i no ka wali pono ole o ka ai, ka nawaliwali mau a ano ma'i e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau

 

SASAPARILA A AYERS.

 

he laau e hooikaika ai i ka nawaliwali, a e hoopuipui mai ai i ke kino.  maka inu ana i keia laau, e hoonoono ia ia ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke ola ana.

   O ka Ayers Cherry Pectoral laau, aohe lua ma ka ooia awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUUEHA.  E hooia ia na KUNU KALEA a me na ma'i pii i ke ake me ka hikiwawe loa.

   O na Huaaale e Ayers, na Sasaparila  me ka Ayers Cherry Pectoral, aia kahi e loaa ai ma ka Hale kuai o ka

 

Hollister Drug Co. Lt.

 

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2514

 

KAKELA MED KUKE

 

Ka Halekuai Nui

 

---O NA---

 

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA

 

HANA KAMANAA A PAU

 

Na lako pili hao kukulu hale,

            Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao ilio, Na Pahi, Na Upa, Na kope hulu, Na Pulupulu.

 

PALAU LIO

 

Na me mahiai, Na au ho, Na au koi, Na kua bipi, Na lei bipi, N aaulahao bipi, Na uwea pa, Na kaa palaia, Na mea piula, Na ipuhao.

 

Makau me Aho Lawaia

 

Na Iliwai, Na kauia, Na hulu pena, Na pulumi, Na pena, me ka aila, Na kopa, Na aila mahu, Na pakeke.

Na pakeke hao, Na kapu hao, Na pauda, Na kakaepele, Na awikik, a me Nn ipukukui.

 

Mikini Humuhumu Kulana

 

wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi ka Remington, Elua Lopi.

 

A me na ukana he nui loa kela ana me keia ano.

 

Kakela me Kuke

3916  @