Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 18, 1 May 1896 — Page 1
| This text was transcribed by: | Micki |
| This work is dedicated to: | mom |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XXXV. HELU 18. HONOLULU, POALIMA, MEI 1, 1896 NA HELU APAU 2396
Hoolaha Lois.
W. R. KAKELA
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
2870
Hoolaha Humau.
Wilder & Co., (WAILA MA.
Mea Kuai Papa a me na Lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale.
Kihi o Alanui Molwahine me Papu.
396-o
PAPA! PAPA
AIA MA KAHI O
Lewers & Cooke
(LUI MA)
Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.
E LOAANO NA
PAPA NOUAIKI
O kela a me kwia ano.
Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O'a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa
NV PILI HALE O NA ANO A PAO
A me na
WAI HOOHINUHINU NANI
O na ano a pau loa.
Na Balaki o na Ano he Nui Wale
Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau kei mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e ili anama ka laua oihana na ka
Uku Haahaa Loa,
e like me ka mea hoio ana mawa@ o Lana a me ka Moa Kuai.
Heie Mai o Wae ne Oukou ihe.
2896-o
Ebine Lanoka.
MOKUNA III.
"E owaka ana na makakila, E lele aoa na hunahuna ahi, E lohe ia ana na leo kaniuhu Me ka halulu o na kino, E hiolo makawalu ana, I ka ili o ka honua "
I ka hala ana o na elele, ua kauoha aku la o Ebine i na poe i koe iho e noho malie no lakou malaila e kiai ai i ka lokou mau waiwai a me ka lakou pio a hiki i keona wa e huli hoi mai ai. Ua ae like mai la na poe a pau me ka hauoli. Aole nae o Ebine i puka koke aku ia wa. no ka mea, ua pelu hou aku la oia ihope no ke kii hou ana ikona koloka ma kahi ana i waiho mua ai ma ka ohuku pohaku.
He manawa pokole ua hoea hou mai la oia, a ma ia wa ua hele aku la oia a puka iwaho o ke alanui o ke kulanakauhale. I kona puka anaua hoomaopopo koke ae la no oia he ano kokoke loa kahi ana i puka ae ai mai kahi mai o ka hale hookipa o Kalo Giovani i ku ai. Aole i liuliu kona hele ana aku ua hoea koke aku la no oia i ka hale.
He mea e ko Kalo hauoli ka ike ana mai ia Ebine, a me ka minoaka ma kona mau papalina. ua hawanawana mai la oia:
"Ua lohe iho nei au i na mea a pau au i hana ai, a he mea oiaio ua nui ka mahalo o kela poe keiki ia oe (aia hoi na koa). Pehea, e lawe pu anei oe ia lakou i Farani?"
"Ae, ua paa kuu manao e hele pu analakou me a'u no ka paio ana ma ka aoao o ke Akua Kiekie Loa, a no ka hoopakele ana hoi i ka poe nawaliwali. He hana i kupono na kela poe wiwo ole e hana ai, aole hoi o na hana ekaeka a kela poe puuwai eleele.
Mamuli o na mea i haiia aku e na koa o ka hui powa i ko lakou mau ohana i ka wa a ka naita opio i kookuu ai i ua poe koa la e hoi e ike i ko lakou mau ohana me ka lawe pu ana i dala na lokou. i ko lakou pio ana i ka naita opio, me ka make ana o kekahi o na alii powa a me kekahi mahele koa o na koa helu ekahi, a me ka hoopaa pio ia ana o Don Farinsa, ke alii powa kiekie loa, ka mea hoi i kuhihewa nui ia he Kahuna Kadinela no Roma.
Ua kamailio aku kela a me keia i ko lakou mau hoalauna me ka hoike pu ana aku i na hana lokomaikai palena ole a ka naita opio. Ua like me ka hikiwawe o ka makani e pa ana pela iho la ka hikiwawe o ka pahola ana o ka lono mai kela pea a keia pea o ke kulanakauhale o Roma a hala oa aku ma na wahi mamao. Ua hele mai la na kanaka o keia a me keia an, mai ka poe kiekie loa a hanohano a hiki hoi i ka poe haahaae ike kumaka i ka naita a lakou i lohe ai na kona mau lima hookahi wale no i hoopio ka poe a ke aupuni i weliweli nui loa ai, ka poe hoi no lakou ke kaulana i kui aku ma na wahi a pan o ka honua.
Nolaila, o keia lono ua pio ua poe la, ua like ia me ke po'i wai e hoomaalili ana i na noonoo weliweli o na kanaka no kela poe powa: a ua kanalua loa hoi kekahi poe, no ka lanakila ana o keia kanaka malihini hookahi maluna o kela poe; a no ia mea ua hele mai lakou mau manao hoohuoi, e manao ana kekahi he ano kupua paha keia naita, a i ole, he kanaka oi loa paha o ka nui i oi loa ae ai kona ikaika mamua o kela poe.
Ua hele mai kela a me keia e ninau ana i na mea a pau e halawai mai ana, auhea la kahi i noho ai o ka naita nana i hoopio ka hui powa kaulana o Italia, ua hoike aku kahi poe a o kahi hoi ua like no a like ko lakou maopopo ole, nolaila, ua hoopiha kui ia na alanui o ke kulanakauhale o Roma me na kanaka, me he mea la ke nana aku he la kulais nui loa ia no laila.
(Aole i pau.)
MA KE KAUOHA
KANAWAI 14.
HE KANAWAI
E AE AI I KA LAWE ANA MAI I KA AILA MAHU NO KA WAHIE A ME NA HANA LIMA AKAMAI.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
Puku 1. Ma kei ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e like me kona ike he pono, e haawi i kekahi laikini i kekahi mea, hui, a i ole ia hoohui ana nana e lawe mai i ka Aila Mahu, i emi ole malolo o hookahi haneri defere o ke ana o (Fahrenheit), a e lawelawe ia mea no ka wahie a me na hana lima akamai iloko o kekahi oihauna a hana lima akami i ku i ke kauawai i hoakakaia maloko o ka laikini; cia no nae, aole e haawiia kekahi laikini o ia ano no ka lawelawe ana o ia aila maloko o na palena o ke kulanakuhale o Honolulu.
O ka uku no ia laikini he umi dala, a o ka laikini no ka manawa o hookahi makahiki mai ka la aku e hoopukaia ai.
Pauku 2. Mamua o ka haawi ana aku o ia laikini e kauohaia e waihoia ae me ke Kuhina he palapala bona maikai a kupono no na dala he hookahi rausani.
O na kumu o ka palapala bona, aole ka mea a paa ana i ka laikini e lawelawe i ka aila i laweia mai malalo o na olelo o keia Kanawai, maloko o na palena o ke kulanakauhale o Honolulu, aole hoi no kekahi hana e ae, koe wale no non na hana i hoakakaia maloko o ka laikini, a aole ka mea e paa ana i ka laikini e haawi, kuai a hoolako aku i kekahi o ia aila i kekahi mea hui a i ole ia hui paha i hoohuiia, e paa ole ana i kekahi laikini o keia ano no kekahi hana.
Pauku 3. E mauaoia o ke kulanakauhale e Honolulu no na hana o keia Kanawai, oia no kahi i homo maloko o ekolu mile mai ka huina o na Alanui Moi me Nuuanu.
Pauku 4. Ma keia ua haawiia ka mana i ka Luna Dute Nui e ae aku i kekahi mea e paa ana i kekahi laikini malalo o na olelo o keia Kanawai, e unuhi mailoko aw o ka Hale Dute i ka Aila Mahu i emi malalo o hookahi haneri me umi kuma malima degere o ke ana o (Fahrenheit) aole nae e emi malalo o hookahi haneri degere o ke ana o (Gahrenheit) no na hana i oleloia maloko o keia Kanawai; eia no nae, e hoailona moakakaia na mea a pau ihokomoia ai ka aila maloko "Aila Wahie, aole e lawelawe me ka uwiki."
Pauku 5. O na olelo o ka Mokuna 68 na Kanawai o ke Kau o 1890, e pili ana i ka hoahu ana a me ke aua ana i ka Aila Mahu, a me ka hooili ana o ia mea i na aina e, in a aole i like me ke ana i kauohaia, e pili no ia i ka aila o ke ano i hoakakaia ma ka Pauku 1 o keia Kanawai, ma na wahi i ku like ai me keia.
Pauku 6. O kela a me keia mea nana i lawelawe i ka aila o ke ano i hoakakaia ma ka Pauku 4 o keia Kauawai me ka laikini ole, a i ole ia ma ke ano kue i na olelo o kana laikini e manaoia ua pili ka hewa mikamina iaia, a in a ia e hoahewaia no ia mea e hoopaiia oia ma kekahi oku, aole e oi aku mamua o elima haneri dala, a i ole ia ma ka hoopaahaoia ana ma ka hana oolea no kekhai manawa aole e oi aku maluna o eono malama.
Pauku 7. E mna keia Kanawai mai kona la aku e hoolaha ia ai.
Aponoia i keia la 22 Aperila. M. H. 1896.
Sanford B. Dole.
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 15
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI I KA PAUKU 2 O KE KANAWAI I KAPAIA "HE KANAWAI E HOOHAIKI AI I KA HELE ANA MAI O NA EEMOKU PAKE." A OIA NO KA NOKUNA 80 O'NA KANAWAI O KE KAU O 1892. I KAPAIA "HE KANAWAI E PILI ANA I KA HOOHAIKI ANA I KA HELE ANA MAI O NA EEMOKU PAKE.
E hoeholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalike e Hawaii:
Pauku 1. O ka Pauku 2 o ke Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoohaiki ai i ka hele ana mai o na Eemoku Pake, " a oia no ka Mukuna 80 o na Kanawai o ke Kau o 1892, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai e like me keia mahope iho neia.
"Pauku 2. Ua hiki no ke haawaiia na palapala ae manauli o na kumu e komo mai iloko o kei Repubalika e ke Kuhina o ko na Aina E. me ke apono o ka Aha Hooko no na Pake e like me ka mea e koikeia aku ana e ka Papa Hoopae Limahana mamuli o ke noi ana maai a na poe e hoohana ana i na lima hana ohana. mahiai a hale wili paha, a maloko eia mau pala pala ae e paiia no ke kumu ma ka olelo Enelani a me na hoailona hua Pake. ua aeia ka mea e paa ana e komo mai i keia Rupublika mamuli wale no o ke kumu oiai oia maanei. aole e lawelawe aku ma kekahi oihana kalepa a hanalima akamai paha mawaho ae o ka lawelawe hana ohana a hana mahiai paha ma na mahinaai, a i ole ia maloko o na hale wili laiki, kope a ko paha, a i kona manawa e hoopau ai i ka hana ana ma ke ano limahana, oihana mahiai. a i ole ia iloko ao na hale wili ko, kope a laiki paha, a i ole ia ma ke ano kauwa ohana, e haalele mai oia i keia Repubalika, a no kela a me keia uhai ana i na kumu la, ke ahewaia oia e kekahi Lunakanawai Apana. e kauia maluna on a ka hoopai o hookahi haneri dala. Ua hiki no hoi ke haawiia na palapala ae e komo mai iloko nei o keia Repubalika e ke Kuhina o ko na Aina E no kekahi Pake e noho ana iloko nei o keia Repubalika ma ka manawa i hooholoia ai o keia Kanawai. a in a nae. na noho na mea la iloko nei o keia Repubalika no elua makahiki mamuakoke iho o ka hooholoia aua: a pela no hoi i na poe e a'e e makemake ana e noho no ka nanawa pokole iloko o keia Eepubalika ma ke ano he poe makaikai a he poe kalepa paha he mau kuleana ko lakou iloko o kekahi oihana kalepa iloko o keia Repubalika. ke oi ole aku nae ia noho ana mamua o eono mahina. a in a e haawi aku na mea nei i aeia o komo i palapala hoopaa i ke Kuhina i oleloia no elima haneri dala. mau poho i hoomaopopoia. e koakaka ana e haalele no oia i keia Eubalika iloko o eono mahina. a in a e loaa aku oia iloko nei o keia Repubalika mahope iho o ka pau ana o na mahina eono. 'uapili iaia ka hewa mikamina. a e kauia maluna on a ka hoopai ke ku ka hewa iaia no ia mea. e hoopaahaoia ma ka hana oolea no kekahi manawa aole e oi ae mamua o eono mahina. a no kela a me keia palapala ae i haawiia malalo o keia Pauku e ukuia ke Kuhina o ko na Aina E i elima dala."
Pauku 2. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolaha ia ai.
Aponoia i keia la 22 o Aperila. M. H. 1896
SANFORD B. DOLE.
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 16.
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI KE KANAWAI 21 O NA KANAWAI O KE AUPUNI KUIKAWA. I KAPAIA 'HE KANAWAI E PAPA AI I KA PILI WAIWAI." MA KA PAKUI ANA AKU I KEKAHI PAUKU HOU. E KAPAIA PAUKU 9 A.
EHooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
Pauku 1. O ke Kanawai 21 o na Kanawai o ke Aupuni Kuikawa. i kapaia "He Knawai e papa ai i ka Pili Waiwai," e hoololiia a ma keia ke hoololiia ne ma ka pakui ana aku i kekahi Pauku hou mahope iho o ka Pauku 9. e kapia "Pauku 9 A." a e heluheluia ua Pauku la e like me keia mahope iho nei:
"Pauku 9A. O kela mea keia mea i pili a i ole ia i pili wai wai paha ma kekahi heihei lio, heihei waapa, paani kinipopo. heihei kaa hehihehi wawae a i ole ia ma kekahi paani lealea a hana hooikaika kino ma an ano a pau. ma ke kau ana i ke dala a i ole ia o kekahi mea waiwai e ae. ua pili iaia ka hewa mikamina."
Puaku 2. E mana keia Kanawai mai kona manawa e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 22 o Aperila. M. H. 1896
SANFORD B. DOLE
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii