Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 18, 1 May 1896 — HAAWINA KULA SABATI. [ARTICLE]

HAAWINA KULA SABATI.

11. Mei 10. Na manao haaku|»ono no ka }>ule i hoapono ia. Luka I£:9-17. ALAILA. oielo mai la oia i keia olelonaee i kekalii poe i manao ia lakou iho he maikai, a boowabawaha aku ia haL 10 Hele ae la n& kanaka elua i ka loakmi e pule; he Pari§ak> kekahi a he loiia anhan kekahi 11 Ku aku la ka Parisaio oia ibo no. a pule aku la penei: E ke Akua ke aloha aku nei au ia oe, uo ka mea, aole au e I like me na kanaka e t ka poe hookaha. ka poe pono ole, ka poe moe kolohe, aole hoi zae keia lunaauhau. 12 Elna ko'u hookeai ana i ka hebedo wēm. hookahi, ua haawi hoi au i ka hapamni o ko'u waiwai a pau. 13 A o ka lunaauhau hoi, kn mamao «Jra la ia, aole hoi i leha iki kona mau inaka i ka lani. aka, papai iho la ia ma kona umauma iho, i aku la, e ke Akua, e aloha mai oe ia'u i ka mea i hewa. 14 Ke hai aku nei au ia oukou, oia ka mea i iho i kona hale me ka hoaponoia, aole kela, no ka mea, o ka mea i hookiekie ae iaia iho, oia ke hoohaahaa ia, a o . ka mea i hoohaahaa iaia iho, oia ke hoof kiekieia ae. 15 Alaila lawe ae la lakou i na kamalii uaku iaia e hoopa oia ia lakou; a ike ka poe haiunana, papa aku la lakou ialakou la. 16 Aka, kahea mai la leeu ia lakou e hele mai, i mai la, e ae aku i na kamalii e hele mai io'u nei, mai hoole aku ia lakou. no ka mea. no ka poe me neia ke aupuni 0 ke Akua. 17 He oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, o ka mea aole i hoolauna i ke anpn--01 o ke Akua me he keiki uuku la, aole loa oia e komo ilaila. Pauku Gula,—Luka 1S;13. A o ka luna auhau hoi, ku maiuao aku la ia, aole hoi i leha iki kona mau niaka i ka laui; aka, paipai iho la ia uia kona umauma iho. i aku la, E ke Akua, e aloha inai oe ia'u, i ka mea i hewa. Olelo Hoakaka.—l ka wa a le.su i j»ii aku ai i leiuwilema, ua hoopuka oia i inau olelo nane ma kona haiolelo aiuL Eia kekahi i hooinauia e pili ana i ke auo kupouo o ua inanao ma ka pule ana. 0 ka poe Parisaio, he i>oai hoo« kiekie lakou me ka paulele ana i ke auo maikai loa o ko lakou mau liana hoomana. O ka poe lunaauhau oia no na kanaka e ohi ana 1 na auhau o ke aupuni Koiua. l'a kue na kauaka linlaio i ke aupuni Koma. a hiN>wahawaha lakou i ka poe lawelawe no ua aupuni la, me he poe lawehala ino loa. !). Manao, —Kuhihewa kekahi mau kanaka ma ka hoapono ana Ia lakou. l'a hoohuiia me keia manao hoapiuio, ka manao hoowahawaha aku i na kanaka e ae. l T a iualama ole lakou i ko keAkua mauao e pili ana i ka pono, Ua pani lakon i ko lakou manao ma ka hakahaka o ko ke kanawai koikoi i ka pono. 10. Luakiui, —nialaila ua maa mau ka poe haipule e akoakoa ai i ka hora ekahi o kela a me keia auina la. Ua hoike aku ka Parisaio iaia iho nia ke aho he inea haipule loa. Ua hele aku ka lunaauhau e hoomama i kona kaumalia no kona ano lawehala. 11. Ku. —hoohaka, oia ke ano maoli o ka liuaolelo Helene. Ano okoa ka huaolelo, p. 13. ku mamao. Pule, —aole he wahi noi ma keia pule: lie olelo kaena wale no. Ilook^ha, —mamuli o ka olelo inaii nuui. Eono inau mea hookaha, o Inkou uo he mau lunaauhau eono. 12. Elua, — oiai hookahi la hookeai ma ka makahiki holookoa, Oihk. 1(»:2\). Waiwai,—na anoano liilii loa i laa uo lehova. Kaii. 14:22,23. oiai ua kaili aku lakou i na pono o liai, Luka 20:47. 13. Leha, —ua maa mau i ka poe Imlaio e ku iluna i ka wa pule, a leha na maka i ka lani. a kau na lima hohola. Hal. 123:1,2. Paipai,—ka hana mau a ka poe ludaio i ka wa luuluu. Ka mea, — hookahi, pela ke ano mau o keia luamala olelo. Aole i uianao oia i na hana o na kanaka e ae. 14. Hoaponoia,—aole like ko lesu oleloa*o me ko ka poe ludaio. O ka men nona mai ka uiohai. e hoi hou aku oia he uiea i apouoia. 15. Ka« lualii.—ai-waiu. Hoopa,—me ka pule hoopomaikai. Mat. 19:13. Papii,—me he mea la aole ku keia hauu i ko le»u hanohano. oiai. haiolelo oia ia wa e pili ana i na mea lani. Mat. 19:342. Aole nae he hana keia e hookeakea ai i kona kauiailio; aka, no k& hoonani ana kana oleloa'o me na hana hoohalikelike. 16» Hele mai,—He olelo keia no leeu mai i ka poe kamalii a me ka poe nele & pau loa. No ko lakou ano nele ua makaukau kona ano lako, Neia.— hoolohe, akahai, hoihoi. hoolalelale, aole kolohe, hookekee, pa« kike, walaau wale. 17. Hoolauiia, —hookipa, ae me, ka oluolu, lawe mai lue ka hoihoi, oia no ke ano hana mau o aa keiki e hauoli nui ana i ka wa e loaa al ia lakou he mau haawina mai na makamafemal. L Ka pule a ka Pari«aio me ka hoino aaa ia hai, 9-12. la wai «a oleloia ka oleio nane ma keia

haawina? Heaha ko lakoa knla na? Heaha ka ino o keia ano hana? Ca maa mau anei ke kalana lawehala ma keia Pae Aina? Pehea i maopopo ai ka hewa o keia poe? Owai na mea eloa i pii akn ika luakini? Heaha ko laua hana malaila? Ua oi aku anei ke koi o ka pule maloko o ka luakini niamna o ka pule »ma ka hale noho? Heaha ke ano haua maa mau o ka lahui Tudaio ma ka pule ana? Oi aku anei ka ikaika oka pule ma ke kukuli ana mamua o ka pule ana me ke ku ana iluna? He pule maoli anei ko keia Paris#io? l'a kuhihewa anei oia ma kona manao e pili ana i ka hapanui o na kanaka? Oi aku anei kona ano haipule no kona mau hana? Ua maikai maoli tinei kona mau hana? Heaha ko ke Akua oleloa'o e pili ana i na kanaka ano like me keia Parit*aio? Hoik. 3:17. Ehia mau la hemkeai no ka lahui ludaio ma ka makahiki hokahi/ Ua kauohaia ;inei lakou e hoolaa ia leliova i ka hapaumi o na mea aole no lakou he kumukuai? Ua kupono anei i ka poe Kai*istiauo e hoolaa aku i ka hapaumi o ko lakos mau waiwai lewa a pau loa' e hooholo ai i ka hana a ka Haku? Healia na kumu no kou hoohalahala ana i keia Parisaio? H. Ka pule oka lunaauhaii uie ka inilii ana i kona hewa, 13,14. Owai tui lunaauhau? Heaha ko lakou kulana? Ua kupono anei ka olelo hailiili aku ia lako a me ko lako oihana aupuni? No keaha la ua ku mamao aku keia luuaauhau? No keaha la koua leha ole apa na niaka iluna? No keaha. kona paipai ana ,iua kjoua umauma? Heaha ko lesu oleloao e pili ana i kona aponoia ana? He mea liewa anei ka lunaauhau? He mea hewa anei ka Parisaio? He* aha ka kupono no na mea liewa a pau loa? He niihi maoli anei ke ole ka hoike ana aku i ua hewa a pau loa pakahi? Hiki anei i ka niea hewa ke huikalaia ke ole kona mihi ana? Heaha ka inihi maoli? Ua noi aku anei i ke Akua Heniolele e huikala i kou mau hewa? Ua loaa anei ia oe ko ke Akua hoapono ana? Healia k«> It i su oleloao e pili ana ika poe hookiekie me ka poe hoohaahaa? Heaha kou kulana?

111. Ka pule o na niukunliine 110 ka pono o ka lak<»n īnau keiki. 15-17. He inaiia hwpomaikai anei ko ka pnle? l'ehea e maopopo ai e kupono o ko na makua hoolaa ana aku i ko lakou mau keiki ike Akua? Hiki anei i na keiki ke ulu wale a lilo ae i niau keiki no ke Akua? Pehea e mao]»o])o ai ua kulike ke ano keiki i ka pomaikai lani? ke aha la ke komo ole ana i ka pomaikai lani ke ole ke ano keiki? Ua nalowale anei kou ano keiki? Pehea e loaa ai ia oe ke kuieana o na keiki ake Akua? Ua kupono anei e hookonio i na keiki i ka j ahaaina o ka Ilaku inamua o ka piha ana o ko lakou mau maka-; liiki i ka umi-kumamahia? Heaha na kumu no ka hoeueu aua i na hoahanau e malama pono i ke ano haipule o na kaiualii ?Heaha na hana ma na Ekalesia e hookeakea ai i ka launa ana o na kamalii me ko lakou Haku e ola'i? Heaha na liana kupono e hoolauua ai i na kamalii me lesu? Manao I'ili.—l. Ua imi anei oe i ko lesu kalahala uo kou mau hewa? 2. Ua hoowahawalia anei oe ina mea e ae? 3. Ua malama pouo auei oe i ka halepule? 4. Ua malama mau anei oe i mau hora liaipule i kela a me keia la? 5. Ua iini anei oe i ko ke Akua hoapono ana ia oe inamua iho o na mahalo o na kanaka? 11. 7. Mei 17. Ka olelo nane ona ponna. Luka li>:ll-27. AI KO lakou hoolohe ana ia mea, olelo hou mai la oia i neia olelo nane, no ka mea, ua kokoke oia i lerasalema. a ua manao lakon, e ike koke ia ke anpnni o ke Akna. 12 Nolaila i olelo mai ai oia, o kekahi alii e hele ana ika aina loihi akn, e loaa iaia ke aupuni a e hoi mai. 13 Hea akn laia i na kaawaanahe umi, haawi aku la ia lakou i na pouna he umi, a i aku la ia lakou, e kuai oukou a hoi m&i au. H Aua hoowahawaha koua poekanaka iaia, a hoouna aku la i ka luna mahope ona, i aku la, aole o makou makemake i alii ia maluna o m&kou. 15 Eia kekahi, a loaa mai iaia keaupuni, a hoi mai la, kanoha aela, e kiiia ua poe kanwa la ana i waiho ai ike kaia, i īke oia i ka mea i loaa bou mai i kela mea 1 keia mea i ke kuwana. 16 Alaila, hele mai la ka mua i mai la, e ka Haku, ua loaa mai i kau pouna na pouna hou he umi 17 I aku la oia iaia» ua pono e ke kauwa maikai, ua nnilama pono oe ika mea uuku, e noho oe malnna o na kulanakauhalehe umi. 18 Alaila, heleWū la ka lua, i mai la e ka haku, ua loaa mai i kan pouna na pou na hou he «Hma. 19 A i aku la oia iaia, e noho hoi oe mahina o na kulanakauhale he elima. 39 A hele mai la kekahi, i mai la, e ka haku, eia kau pouna a*n i malama ai e waiho ana maloko o ke kahei 21 Noka mea» ua makau au iaoe,no ka um* he kanaka awaawa oe, ua kwe oe ika mea aole oan i waiho iho ilalo» a na ohi oe i ka mea aoln nau i luhi.

22 Okk> akn !a oia iaia. no kou wah» ponoi e bosheva akn ai aa ia oe* e ke kanwalokoioa, naike oehekanal» awaawa aue lawe ana i ka xaea aole naru e waiho ibo ilalo, a e ohi aaa i ka ioea aole na'n i iuhi. 23 Xo ke aha la i haawi ole aka ai oe ī ka'n kaia i kahi knai kala, a hoi mai aa e | ohi hou ao ia me ka uku hoopaoee? j 24 Alaila. olelo aku la ia i ka poe e ka mai e lawe ae i ka pou&a ioai raa ae a e haawi aku na ka mea iaia na poana I he nml 25 (Olelo la lakou iai&u e ka haku. he ami no a&a poona.) 26 No ka mea, ke olelo akn nei an ia oukon. o ka mea ua loaa, e haawi hou ia , no iaia. a o ka mea u£ loaa ole. e kailiia no kana. 27 A o kela mau enemi o'u, ka poe i makemake ole i alii au maluna o lakou. e halihali mai a e luku iho imua o ko'u alo. Pauku Oula, Luka 10:10. O ka mea malama pono i ka mea uuku, oia kai malama v pono i ka mea nui: a o ka mea i hana hewa ma ka mea uuku. oia hoi ke hana hewa ma ka mea nui. Manao Xui. E pono ke hana aku i na loaa mai ke Akua mai mainuli o ka manao o ke Akua nana iiiaawi mai. Olelo Hoakaka. Ma lerlko ua hoopuka aku o lesu i keia olelo nane, kona haiolelo hope loa ma I*erea mamuli o keia moolelo. Mai leriko : ua pii aku oia i Betania. Mailaila aku ua hele aku oia i lerusalema a haiolelo ma ka luakini. Aia kekahi olelo nane ano like me keia, oia hoi ka olelo nane o ke talena. MaL 25:14-30. Ma ua olelo la ano okoa na haawina, e like iue ke akamai, na lala, na iini, a pela aku. Ma keia haawina ua like a like ka nui o na pouna, elike me na palapala liemolele, ka hoohanau hou ia, a pela aku. Hookahi nae ka'olelo ao, e like me ka manao nui maluna ilio: me keia polena okoa me ke ano like ole o ka uku liana inaniuli o ke ano like ole o na taleua: me ke Ano like o ka pomaikai, mai keAkua mai, no kela a me keia paahana. ina paha nialama pono oia i kona liaawimu 11. Aupuni'—ua manao ka lehulehu e hele aku ana o lesu i lerunalema e hoopau ai i ke Aupuni Koma a hoihoi i ke Aupuni o Davida i ka lahui ludaio. 12. Alii, —ua like keia me lesu. Ua pii aku oia i ka lani, oiai ua waiho oia i mau haawina hana no kona mau kauwa, oiai na kaawale oia. Ia wa no ua hele aku o Herode a nie kana keiki i Koma e loaa ai ke Aupuni. 13. Pouna, —kekahi moni dala i kapaia "mina," e like me $ 17 i keia wa. Kuai, —oia hoi ka liana kalepa, maauauwa, piepiele. 14. /Hoowahawaha, —<a ihoole ka lahui ludaio i ko lakou alii maikai ia lesu no kona ano akahai, walaau ole, noonoo uhane. 15. Kauoha, —ma ka oiaio ke nana. pono nei o lesu ia kakou i kela ame keia la. 18. Mua, —ekolu wale no i noonooia, no ka mea, ua lawa na mea ekolu e hoike aku i na ano okoa o ka hana, oiai ua oleloia he umi lakou. Loaa, —aole ka nui o na talena ka mea nui e noono'> ai, aka, o ko kakou mau loaa mai 'io ke Akua pouna mai. 17. Ku!anakauliale, —mamuli o ke ano o ke alii ana ma na aina hikina. Va 'haawi o Kuio. ka Moi o Peresia, i mau kuhuiakanhale eliiku, pela ka olelo hoike i kona aikane. Ma Hawaii nei ua hoouohoia na alii punahele he mau kiaaina maluna 0 na mokuaina. 18. 18. Elima, —nia keia olelo nane, like ole na loaa, like pu na haawina. Ma ka olelo nane ua like ua olelo okoa 1 me na haawina okoa. Heaha ka imanao okoa? 19. Xoho, —me he j niea la e uui aku ana ka pomaikai | lani mamua o ka uku hana maoli. a pela no hoi e like ole ana na anuu o ko kakou pomaikai mamuli o na ano okoa o ko kakou malaiua ana i ko kakou mau haawina mai ke Akua mai, 20. Kahei. —aoie keia he kaei ma ka olelo Helene, aka nae kekahi hainaka no ka holoi ana aku i ka hou mai ka lae aku. Va hana ole ke kauwa inolowa. nolaihu aole i hanaia aku kona hainaka, Kin. 3:19. no kona liou, aka nae no ka huna ana i ka pouna o kona haku hana. 21. Awaawa, —puikaika, uahoa. manlua. paeaea. Ohi, —na like pu na manao o na kanaka e pili ana i ke Akna lokomaikai a me na. olelo o kekahi mau kanaka Hawaii e pili ana i na misionari "piikaha aina." 22. Waha.—ua kona hoahewaia me kona olelo e hoapono ai iaia iho. Ua hoike mai oia i ke alii kona hakn ana. oiai ua hoole oia i kona haawina hana ku(>ono. O kona olelo pakike aku i kona haku he olelo hoike e hoahewa mai ai iaia iho. 23. Hoopanee,—ina paha ua paakiki kona hakn hana, aole keia paakiki he kumu pale no ka molowa o ke kauwa. oiiii ua hiki iaia ke loaa ka uku hoopanee me ka hana lima ole. Ua ohiia na dala mai na bona Anpnni mai me ka hana lima ole, koe nae ke oki ana aku i na kikiki me ka upa lole. Aka, oi aku ka molowa ma ka hoole ana i ka hana mamna o ko ka haku ma ka ohi ana i kona uku hoopa-

nee. 24. Poe.—makai, kaiko. Uiwe ae% —waiwai ole na waiwai i hoohana ole ia aka, i waiho waie ia. mi bnke aole i heluheluia. pa aahn aole i hiwkoiuoia. ka poi i lilo wa!e i ai mahaha. piUahehe. Pela uo ko kakou wa kino ola ikaika, niau kaleana. 25. Olelo. —na alii «ualo paha. a i ole paha ka poe e hoolohe aua iko lesu haioielo. -6. Loaa, —aole e Kxia maoli ana na waiwai ia kakou ke ole ko kakou hoohana ana i na waiwai mamuli o ka pono. Ina paha ua makeniake ka knu i na dala he nui loa e houhauha wale ai. e lilo keia i hewa ano īiui ae ia kakou. ame ka pilikia nni ae mamna oka ilihune. <> ka hana ana i na liuia oia no ka mea e hooikaika ai ia lakou. O ka lima i hooliana ole ia. he lima mae wale, nawaliwali ia. 27. Luku. hiamuli o ko lesu olelo. loane S: 24.

L Xa liaawina i loaa. 11-14. Heaha na kumu elua no ko lesu luwpuka ana i keia olelo nane? Heaha na mea okoa i oleloia ma ka olelo nane o na lalena? Heaha kekahi olelo ao e pili ana i na olelo nane elua? Heaha ka manaolaiia ona ludaio e pili ana i ke Au])uni Moi o Davida - t a pololei anei keia manaolaua e hoilioiia ke Aupnni Moi i ka lahui ludaio? Ua ko anei na olelo wanana o ke Kauoha Kahiko uia o lesu la? I a loa anei ia lesu kona aupnni i keia wa? Heaha kana olelo kauoha i kana poe kauwa? Ika makahiki hea e pau ai kona nolio kaawale ana? Va makemake anei na kanaka Hawaii ia lesu e nohoalii maluna o lakou? Ehia mau kau'wa i oleloia ua loaa ia lakou he mau haawina? Va haawiia anei he mau dala i na kanaka a pau lo? Healiu ke kauoha i na kauwa he umi? I a like a like auei ko kakou mau liaawina uiai ke Akua niai? Va kupouo anei na ano okoa o ko kakon mau kuleana? Healia kekahi mau kuleana like a like nn kakou a pau loa?

11. >"a uku nui no na liana okoa, 15-10. E lioi hou ana anei o lesu e nohoalii maluna o ko keia ao a pau loa? Ia wa owai ka poe e liookolokoloia? Heaha ka ninau no kela a ine keia mea lawelawe pakahi? Heaha Ikou ano hana ma ka inalama ana i na haawina i loaa ia oe mai ke Akua mai? Va pono anei ia oe ke hoomakaulii paha, ke apua paha? Va hookolokoloia anei na kanaka nia ka la hookolokolo nui wale no, a i ole ia ua hookolokoloia anei kakou ma kela a me keia la hana? Ehia mau kauwa na oleloia ma keia mau apana Baibala ua hookolokoloia lakou? Va ninaninau ia anei na kauwa he umi? No ke aha la he mau kauwa ekolu wale no i oleloia ko lakou hookolokolo ia? Heaha ka olelo hoike o ke kauwa inua? **Ua maikai anei na haaia hoopukapuka? Ehia mau kanaka Hawaii ua loaa ia lakou na dala he $1000 ma na hana hoopukapuka? E hiki ana anei i na kauaka Hawaii ke lilo i poe kuonoono ina pi\lia aole no lakou he inau dala i ka wa a. lakou e puka aku ai mai ke kula aku? Heaha na ano hana i pili paa ai i ka hookuono<iiio ana? Heaha ka uku hana im mua o ke kauwa? T*a like pu liiiei ka nui o ka ukn me ka nui o ka hana? Va loaa anei na pouna lie umi ma ka liana linia wale no, a i ole paha ma ka noonoo ])ono ana. ka aua ana. ke akaliele, ka heahea, ke kiai ana i ka poe paalalo? Heaha ka olelo hoike o ke kauwa elua? Va like pu anei kona mau loaa? Va like a like anei kona ano hana? Va like a like anei ke kalo e ulu ana ma na loi okoa? Va like anei na uku hana o na kauwa elua? Va hookaulikeia anei na uku okoa me na hana okoa? Heaha ka olelo hooikaika i ka poe paahana makaulii, makaala. hooikaika, kupaa ma ka po®o, Rev. 2:25,26? 111. Na uku hoopai no ka poe apua, 20-27. Heaha ka hana o ke kolu o na kauwa? Heaha ka huaolelo hapa haole knpono no ka huaolelo Helene i unuhiia 4 *kahei" p. 20? Heaha kona kumu no ka hnna ana i kona pouna? Ua oiaio anei kona oleio hoike, ua makau anei oia i kona haku, a i ole paha ua ohumu wale akn oia. oiai na manaka maoli oia? Ua ae aku anei ka Moi i ka olelo hoohalahala o ke kauwa palaualelo? He oiaio Mnei ua hana mau ka poe hana lima a loaa na dala i na hakn hoo kanmaha wale? Va kupono anei no keia kauwa manaka e haalele hana no kōna manao e loaa ole ana iaia ka uku kupono no kona hana? Heaha ka olelo ao o ka Moi e pili ana i na waiwai ameoa Ioaa? Pehea e maopopo ai ua pololei a kaulike ka olelo "O ka mea na loaa e haawi hou no iaia?" Ua kupono anei e loaa hou ana na haawina nui ae I ka mea malama pono i kona hana? Heaha ko kakou nku hana ma ka lani, ka noho

hiolani wale me ka hana ole. a i ole paha ke akamai a me ka makaukau e hoohana mau a piha |h>uo i ko kakon mau mana nhane a imu Imi? Healia ka uku hoopai no ka ihh- uku ole a hoohenehene mau i ko lesn hoola? Manao IMli. 1. Va malama pono anei oe i kou mau haawina mai ke Akua uiai. a i ole ua manaka anei t>e? 2. Va ohumu aku auei ot k i ke Akua no ka oi o na loaa ia hai. oiai aole i liana oe mamuli o ka mea hiki ia oe? 3. Va hoopai ia auei ka poe noho nanea w;He iue ka hooholo ole ana i-ka hana o ka Haku e like me ka pw e hoo wahawaha ana me ke kue ana i ka hana aka Haku? 4. Ina paha ua loaa ia oe kekahi eke o ka laiki e malama ai. a i kekahi mea e ae kekahi eke like. owai ka mea ma lama pono, ka mea e waiho wale ana i ka laiki a palaho, a i ole paha ka mea nana i kann a loaa he niahinaai laiki e ul* pono ana? 5. E loaa an.a anei ia kakou ka pomaikai iaiii ma ke ano he irku hana palia. he haawina manawalea paha? *