Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 18, 1 May 1896 — Ko T. H. Davies Manao Hoakaka no ke Kumuhana e Pili ana i na Auhau Aupuni. [ARTICLE]

Ko T. H. Davies Manao Hoakaka no ke Kumuhana e Pili ana i na Auhau Aupuni.

Lnnahooponopono:—O ke kumuhana e pili ana ao ka auhau, he mea maopopo loa oia ka nlnau ano nui o ka manawa. a he ninau hoi ia i pili i ka pomaikai piU poioiei | kela ame keia kanaka e noho ma kela ame keia aina. No kekahi mau makahiki t hala ae nei ua toaa ia*a ka noonoo ame ka hoomaopopo.aaa, laa he aina e me kekahi i

oi aku kona kupono no ka auhaoia aaa mamuli o na loaa makahiki o ke kanaka. alaila, o ua aina la o Hawaii nel •do ia. aka nae ? aa hokui mau ia mai au me ka olehua ana mai he "huli paipu maoli no" ke ano o ka auhau aaa ma ia ano, e kupono ole ai ke hoohanaia maanei. No'u iho nae, aole au i ike i kahi kulaaa auhau oi ioa aku o ka ••huli paipu maoli." ku ole nohoi i ke kaulike, a,ma ka hapa nui o ka manawa. he ole maoii no. eiike ia me ka auhau waiwai e lawelaweia nei i keia wa. a pela nohoi e manaoia nei i keia *a. mamuii o na heluna o na laikini maluna o na poe kalepa liUii. O ka leo hooho e kue ana i na hui \ hoohuiia ame na hui i hoohui ole ia. na hui hoi e laweiawe nei i ka hapa nui loa o na hana o loko nei o ka aina, mamuli o ke kumu ua oi loa aku ko lakou mau kumu waiwai mamua o ka huina l i auhauia ai lakou, he lalau loa keia manao, oiai na ke Kanawai i hoomaopopo mai, o na waiwai apau e hiki ana ke puka aku mai loko aku nei o ka aina ma ka la 30 o lune, a i ole ia. e hiki ana hoi ke waiho oie iloko nei o ka aina a hoea i ka ia 2 o lulai, e hookuuia no ia mau waiwai mai ka auhau aku. Aole o ka hoololi ana ae i ka wa e helu ia ai ka auhau, he mea ia e hookuu ole ia ai mai ka auhau aku o ka waiwai i 1 waiho ole maloko nei o ka aina ma ka wa i heluia ai ka auhau, a e alakaiia auanei kela ame keia oihana mamuli o keir. rula. O ke kauiike ole o ke kulana auhau e lawelaweia nei i keia wa, ua maopopo loa ia ma ke ano penei: I ko kakou ike ana i kekahi kanaka e haawi ana i kana mau dala ma ka oihana kuai mea ai, a hiki hoi iaia ke hoololi i konā kumuwaiwai i kela ame keia elua mahina, e hiki ana no iaia ke imi iho i mea e paa aku ai kona kumuwaiwai. ka hapa nui paha oia mea, a noho mawaho aku nei o ka aina mamua ae o ka hoea ana mai o ka la e helu ai ka auhau; aka hoi, o ke kanaka i haawi i kana dala i iike nohoi ka nui me ko ke kanaka mua ae la, iloko o ke kumuwaiwai puna hana hale a hao paha no ke alanui kaa ahi, e loaa pono mai ana keia mau kuaauwaiwai e paa ana ma kona lima, a e hiki ana oia ke auhauia i kela | ame keia wa, mai kahi makahiki a kahi | makahiki. j Ua hookahuaia hoi ka auhau loaa ma-1 kahiki maluna o keia loina, e haawi aku kela ame keia kanaka no ke kokua ana i na lilo o ka lahui elike ka nui me ko ka loaa makahiki i loaa mai iaia, oiai oia e noho ana malalo o ka hoomlalu ame ka malama ana a ka lahui. Mamuli auanei o ka auhau loaa makahiki e loaa ana i kela ame keia kanaka, a e auhauiaana kela me keia kanaka me ke kaulike, a ke manao nei au e nui auanei na poe mawaho ae o na "barona kanu ko i ino" e ike iho ana i ka waiwai o keia loli ana. 0 ka helu auhau mau ma Enelani he t> peni ma ka paona ($5) —ua like paha ia me keneta no kela ame keia dala loaa. O na loaa makahiki apau e oi ole aku ana maluna o ka $800, ua hookuuia ia mai ka auhau aku, a o na loaa makahiki apau e oi ole ana mamua o ka $2500. e auhauia ana ia, e hookuuia aku ana ka huina o $800. Aole e uku papalua ana ke kanaka i auhau maluna o ia huina dala hookahi, a penei ke ano o ka auhau ana: Akahi —E uku ana na hui i hoohuiia he 2y 2 keneta maluna o ko lakou mau mah( le puka apau ame na bona loaa ukupanee, a mai loko mai hoi o kela ame keia maheie a mea paa bona paha e hookaaia ai ka auhau elike me ka nui 0 ka waiwai io o kela ame keia mea kuleana iloko o ka hui. Elua—E uku ana na hale oihana maluna o na loaa puka maoli o ka oihana 1 kela ame keia makahiki, a i ole ia, e uku paha iakou maluna o ka averika o na loaa puka maopopo o ekolu niakahiki i kaa hope ae. ke makemake lakou e hana pela. Ekolu—O kela ame keia mea ona hale a kanaka e ae paha i ku i ka auhauia, e uku no ia i auhau maluna o ka loaa makahiki e loaa ana iaia mai kela ame keia kumu loaa makahiki mai, i okoa aku hoi i ko na loaa makahiki i hoikeia ma na mahele Akahi ame Elua. E uku ana no na poe e noho ana mawaho ae o Enelani i auhau loaa makahiki maluna o na loaa makahiki e loaa ana ma Enelani. me he mea la e noho kino ana lakou ma Enelāni, a ma keia ano nohoi e hei pu ai na "barona kanu ko" e noho ana mawaho aku nei o ka aina, a o ka pono io maoli no nae ia. Aole loa e pakele ana kekahi aliimoku a aliikoa, luna aupuni e noho ana maioko o ka aina a mawaho aku paha o ka aina, mai ka uku ana i ka auhau loaa makahiki. E uku ana nohōi na loio, na kauka ame na poe eli luawai aniani i na auhau maluna o ko lakou loaa makahiki, ma kahi hoi o ko lakou uku ana i auhau maluna no o ko lakou mau waiwai paa a waiwai lewa hoi, a ua manao au he oi aku ke kaulike o keia auhau ana mamua o ka haawi ana ia lakou i laikiui, a auhau ana hoi i na kanaka no lakou na waiwai e haawi ole mai ana i kekahi loaa makahiki, oiai no nae paha e hooikaika ana no lakou ie loaa mai kahi hoowaiwai ana. He elua mau loina ano nui loa ma Enelani i manaoia he mau loina ano nui loai ia ma ka hoohana ana i ka auhau loaa makahiki. Akahi —O ka papa-hoike auhau e malama loa ia ia ma ke ano malu loa. Alua—O ka uku pa-keneta auhau i hooholoia, ua piu Uke aku no ia i na loaa makahiki apau'koe wale no ka huina auhau ole ia a'u i hoike ae nei. He mea keia e ka'ilike ai ka auhau maluna o ka poe paa kuleana a mahele uuku paha iloko o na hui i hoohuiia. elike la nohoi me na poe paa kuleana nunui iloko o ua mau ahahui la. Mawaho ae bol o ka loaa makahiki. he auhau aina kekahi; e ukuia ana e ka rnea nona aina, aole hoi e ka mea noho wale iho ho ma ua la; eia nae, aole I maopopo loa ia'u na olelo o ke kanawai no keia ano auhau. Ina hoi lawelawela ana ka auhau loaa makahiki maanei, e hoike wale aku aa he mea pono i na hui i hoohuiia ke auhauia maluna o ka averika o na mahele puka b ekoiu makahiki i mea hoi e hoohalike ai i na ioaa; a'e olelo pu aku hoi au o na loaa makahiki i oi ole aku mamua o ka <2000 e hookuula 9 ka a tt a o na loaa makahiki e hoea ana rica |ldod e ku no ia i ka auhauia, ke hooiaweia ae no aaeka 13000. 1 mea hoi e hoopauia ai ka pilikla e

halawai ana me na kulan» lielu auhau o na Pake ame na lapana. he mea pono paha ke kaaohala lakoa e malama i ka lakou mau buke malama walwai ma ka Olelo Enelani. a I ole ia. e uku no lakou i na auhau waiwai e Uke me mamua. Manaoio loa au he oi loa aku ka maalahi o ka auhau loaa makahiki mamua o Ke kulana auhau e ku nei i keia wa; oiai hoi e heluia ana ia ano auhau maluna o na huaheiu maopopo maoli, aole hoi maluna o na huaheiu koho wale. a he mea keia e paleia ae ai na hoopaapaa he nui e ulu mai ana mamuli o na auhau koho wale ana. a pau hoi na hoopii auhau ana e Uke me ka mea i ike mau ia ma ka auhau waiwai i keia wa. Aia he mau kanaka ame na poe opio e hakoko ana. me ka hoopono ame ka ikaika. e haawi ana hoi i ko iakou ola ame ko lakou ikaika ma na aina kanu kope, a o kela ame keia makaiua a lakou i hana ai ua hoopuipui aku ia i ke kulana holomua o ka hana. a ua hoomahuahua hou ia aku hoi he waiwai, a oia nae ka waiwai e auhauia aku ai iakou. a e aie ana paha lakou i dala i mea e hookaaia ai ka auhau Aupuni. me ko lakou ohi ole ana nae hoi he wahi hua oka ppmaikai. He mea maopopo ioa o ka aUhau maluna o ka waiwai he ku maoli no ia i ka lokoino āme ka. awahua i na kanaka o keia ano ae ia.. Owau iho no o kau kauwa hoolohe, THEO. H. DAVIBS.