Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 23, 5 June 1896 — He Palapala mai na Aina E mai. [ARTICLE]

He Palapala mai na Aina E mai.

Mv dear Papa: Aloha kaua a nui l oa: l_XJa hoohauoli loa ia mai au no ka loaa ana mai o kau palapala ia'u. Ua ike au i na manao alakai o kau palapala, a ua nui ko'u aloha, a ke hai aku nei au ia oe e papa, e lawe ana no aii ia mau manao a malama me ka hooko pono. Ma ka nupepa "Kuokoa" o ka la 8 o Mei nei, au i hoouna mai ai ia'u, i ike iho ai au i kuu palapala mua ia oe, a ua unuhi au i keia palapala a'u mai ka ol.'lo Hawaii a ka olelo Beritania imua 0 kekahi lede hoaloha o'u, oia o Mrs. Brown, ka mea nana au i lawe hoomakaikai i ke kulanakauhale o Kapalakiko ma ka la 9 aku nei, elike me ka'u 1 hai mua aku ai no ia oe mai ka'u, leta okala 4 aku nei. Ua unuhi au ma ka olelo Beritania elike nohoi me ka liiki ia'u. He mea hou iho Ia ia iaia, a ua olelo mai oia, he liana pohiliihi loa ia ma kona manao, aka, ua olelo aku au, aia ma ko'u aina hanau he poe wahine Hawaii oi loa aku ka makaukau ma keia hana, a pela no me kekahi poe kane. Ua hoike aku nohoi au iaia, no kona ninau ana mai no na kanaka Hawaii, ka hiki a hiki ole palia ia lakou ke kamailio ma ka olelo Beritania, a ua liai aku au, o ka hapanui o na opio Hawaii ua hiki ke kamailio ma ia olelo, na kaikamahine ame na keikikane. A ua hoike pu aku au iaia e hoololiia aku ana ka olelo lahui o ka aina i olelo Beritania, elike no me kau i hoike mai ai ia'u e papa. Ua kono mai no hoi keia lede ia'u e hele aku au i kona home, nokamea, he makemake kana mau kaikamahine ame kekahi mau keonimana e halawai pu me a'u, oiai ua kaulana loa o Hawaii ma keia mau wahi. Ua hele io no au ilaila, owau no ame kuu makuahine ma ke aloha, hui .pu me keia poe a launa kamailio pu 110 me lakou ma na mea e pili aha ia Hawaii, no ka Moiwahine hoi i pau (ke Alii Liliu), a nQ ke Aupuni Repuhalika. Ua hai aku au ia lakou no ke Alii Liliu, he wahine naauao ia, he piha ike oia ma na mea mele (music), ua lehulehu wafe kana mau inele i haku ponoi iho ai a pela hoi me ka music o ia mau mele. No ke Aupuni Repubalika, o ka hapanui o na Hawaii naauao ka poe kakoo ia Aupuni, a o kekahi poe Hawaii aia no lakou ke kali la a hoihoi aku o Amerika nei i ke Aupuni Moi, Ma keia mau olelo hope a'u, ua akaaka ae la na kaue me ka olelo ana ae, "Poor People!"

Eia keia, e papa, ua olelo mai kekahi o keia mau keonimana ia'u e hoomoeia aku ana no ka uwea telegarapa mai anei aku a i Honolulu. Aole nae maopopo ka manawa, i keia makahiki ae paha, a i keia makahiki no paha. Ke ikeia aku nei ke pioloke o koonei poe no na hooliuliu kolio balota Peresidena. E papa, he mau haneri ona poe ilihune e noho nei maaiiei, e hele ana mia na alanui, ma na wahi like olei o ke kulanakauhale, e hanu hele ana i wahi e loaa ai kahi pono o ko lakou noho ana. He ku nohoi i ke aloha ke nana aku. Ka hapanui o keia poe ma na makeke e noho ai, o kane, o ka wahine a o keiki —lee nui a hosa i ka mea iluna ke alo.

Hookahi a'u mea i aloha loa ai, e papa, oia hoi ko'u ike ana i kekahi makapo ua hele a elemakule loa e noho ana ma ka puka o kekahi halekuai, me kēkahi pu-a penikala ma kona liraa a ha apana piula hoi e kau ana ma kona umauma, ua kakauia hoi me keia mau huaolele, "Feed the blind," oia paha, "E hanai i ka mea makapo." I ko'u ike ana i keia makapo piiikia, ua helelei koke ko'u mau waimaka i ka nui oke aloha. He mau keilei no kana, pela ka olelo mai a k:-;kahi poe, eia nae, aohe malama iaia. 0 keia anei ka mea i oleloia, "0 ua mea kama ole iho la nohoi ia la?" I keia wa i ala mai ai iloko o'u na noonoo ana, Owau anei kekahi o na keiki e heluia, ma ke ano, he keiki naua makua olo? 0! 0! e kuu papa aloha, aole loa a:u e hana elike me keia. Aole! A no keia, ke olelo aku nei au i o'u mau hoa opio Hawaii, e malama kakou i ko kakou mau makua, i ko kakou mau papa ame ko kakou mau mama, i loihi ai na la ma ka honua a ke Akua, ka Makua, i haawi mai ai iā, kakou. E malama i kahi loaa uuku e loaa ana ia kakou i ole ai kakou e pilikia elike me keia a'u e ike nei, a i ole ai hoi e pilikia ko leakou mau makua, elike me keia makapo a'u i ike iho nei. Aloha wale na makua o kakou. E Kamehameha wahine e! E 'nana i kou mau makua!

Ma ka la Sabati, la 9 aku nei, haalele au ame Mrs. Brown, a'u i hoike aoi nei, i ko makou wahi o Oakland nei a kau ma ke kaa a holo a hoea i ka uwapo; malaila kau no luna o ka Ferry Boat a holo aku la no ke kulanakauhale o Kapalakiko. 0 ka uku kaa-ahi he kenikeni wale no, a pela no ka Ferry Boat. Ia makou i holo ai ma ke kaikuono, he wa ia ua halii mai la na eheu o ka pouli, a ua ike aku la au i ka aa mai 0 na kukui me he alanui pii la ka hoonohonohoia ana maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko. Ia wa ninau aku la au i ko'u kamaaina: Heaha la ka hana a kela poe kukui, he ahaaina paha? Ua hoole mai oia ia'u, a hai mai la he poe kukui kela no ke alanui i hoomoeia hoi iluna o ka puu, he kohu paii ke nana aku ke kiekia; aka, he hiki nae ke kaa ke holo iluna o keia puu a iho ma keia aoao a pela aku. He kiekie ka nani ke nana aku i ka po 1 ka aa mai ona kukui. I ko makou pili ana i ka uwapo; kau maluna o ke kaa (cable car), a na ka uwila hoi i huki a hiki i kahi a ko'u kamaaina i makemake ai e hoolauna ia'u me kona poe hoaloha. Ua hoohalaia e maua he mau hora liuliu me na hoaloha maanei, ua maikai hookipaia ana, a i ko maua hol ana no Oakland, ua nonoi mai bo keia poe ia'u e hele hou aky i ko lakou wahi. Ua haawi aku au i ko'u ae ana„ me ka olelo ana aku, ina loaa ia'u he wa maikal e hooko no au i ka lakou noi.

Ma ka po Poalua, Mei 12, konoia mai au e kekahi ohana kuonoono o Oakland nei e hele aku i ko lakou hale, auaae aku no au. I ka hoea ana ilaila, eia ka he anaina aha mele liilii ko laila. A mahope iho o ka hoolauna ana me na poe i hoea ae malaila, ua hoomaka na hana. Ua komo pu aku la au e himeni me lakou, he mau mele maopopo wale no. Mahope nonoi mai lakou ia'u e himeni au ma ka'u olelo ponoi, a ua himeni aku au ia "Ahi Wela," a i ka pau ana ua noke lakou i ka pa'ipa'i, a

nonoi hou no e himeni hou aku. a hooko 110 aii iko lakou nuik»'m:»k \tl[. liope iho o ka lua o ka'u himoni h,v wali i mele aku at. na ninau m;u ko. kahi o lakou ia'u inn paha e hikt u u ke hookani piano, a ua olelo aku ,».j 0 ka ogana ka mea hiki ia'u. Vu hel.> no au e hookani. O "Boautiful Zi,» n • ka'u himeni i hookani ai, oia paiia ka Himeni 581 o ku, Buke Himeni.llawaii "Nani Ziona o luna'o Nani ka puu e ku mau ai. Nani kauhale o ke 'Lii Nani ko laila poe Pokii." Ma ka olelo Hawaii no ka'u ana, o ka leo nae aia nialoko o ka linKu Ao Nani, aole au i himeni i ka niw mau ia kakou maloko o ka Huk. Mele 'Harmonv." la'u i hinunn n »; keia mele ua ike au i ka uhi an;i ih ( > na helehelena o ke aloha malun.-i ,> i :l . kou. a owau nohoi kekalii i koim hi :l pu iloko o ia haawina, oiai ua hu m;u iloko o ko'u puuwai ke aloha m» ;. :l aina hanau. na hoalolia o'u nia ke K ih Kamehameha ame a'u mau kumu o ka hope loa o ka'u himeni i ninlo :l • hookuu ai ia po, oia o "Hom«\ Sw. Home," i hoololi iki ia ae e a'u. "Mid uleasures and place.s. vsiier.«-o'. :• we may roam, Be it ever so humble. there's no pla. . like liome. A charm from the skies seems h;vllow us tliere, Whieh, seek thro' the world. is not with elsewhere, Home! Home! sweet, sweet hom'e. There's no plaee like homo. There's no plaee like home. I gaze on the moon, aa I tn\id tho foreign shore And feel that my ma-ma now thinks r»f her child; As she looks on that moon from our own cottagp door, Thro* the mai-le whose fragran«» shall cheer me no more." I ka pau ana o keia himeni a'u. ua piha maliaio no lakou, me ka ninau mai ia'u, heaha la ia mea he maile Hai aku au ia lakou, o kekahi lau a&la loa: ia o ko'u aina hanau, a he hanaia i lei hoohiwahiwa e na kane ame na wahine, a lie lei punahele uohoi i na kanaka Hawaii, he "ever-gr»n" fa ia makou. A elike no me na poloai i loa« ia'u ma San Francisco a'u i hoike ao nei, pela no keia poe i kono mai ai ia'u e hele hou aku au ilaila, oiai ua hamama mau na ipuka o ko lakou mau hom»> no'u. Aia ma keia hoi ana maf o ka mokuahi Australia e maopopo ai ko makou wahi e nee hou aku ai. Ua manao no nae au e holo aku ana makou no Sann Jose, ma ka hema o Kaleponi nei, « malaila e maopopo ai ko makou hol.» l°a no ka hikina e kiei ana i ka moan;» Atelanika. Eia ka hoi kekahi: E h'oolelo ha luna ana koonei poe i keia la Sabati iho, Mei 24, he la lealea no ia no kootu i poe, aohe hoomannoia ao he la pul» hanaia na keaka, na ano le;iloa no upau Pehea la, e ulu nui anoi koia ano han.< ma Hawaii ? Owau no kau kaikamahine ma ka aina malihini. E hoomanao ma»i ia'u iloko o ka pule i ke Akua. CECILIA KEALOHA POEPOK Oakland, Mei 21, 1896. Ua lioao ae kahi wahine Pukiki r ok, j ka lima o kekahi wahi kelki (Hawaii) me ke ko'i, ma ke ahiahi la Sabati nei, ma ka Kapalama ao noi Ua moku lihi ka peahi lima o kahi k< iiki, a ua hopuia ka wahino Pukiki i laweia i "Kaiakaua Hale." Ua oleiui » lie ano opulepule keia wahino. He hoo paapaa mawaena o keia wahi keiki mo na keiki a ua wahine Pukiki la ke kumu o keia olalau o ua wahine la. Ma ke awakea Poakolu nei i hoea mai ai no Honolulu nei kekahi waap i mai Kahului mai, malalo o ka hookol. ana a Kapena Bob English, ke Pailata o ke awa o Kahului. I lawe mai oi.' no Honolulu nei i ka Makai Nui o Maui me kekahi ope leta no ka mokuahi Auseteralia. He eha poo keiki Hawaii i hoe mai ika waapa. Ua kuhuli ka waapa iwaena moana, a ua lana hele na olulo o ka waapa iloko n ke kai no kekahi wa loihi. Aka, ua hoea maalahi mai no nae lakou ianf i maluna no o kahi waa a lakou 1 ho!o mai ai. Ma ka hora 7 a oi o ka po Poakoln nei, hoea ae la imua o ke Keena Mak.n 0 Honolulu nei kekahi elemakule haol. nona ka inoa o Nicholas 01dman. ho 7" paha ona mau makahiki, a hoiko ak ; la ka Oihana Makai, he makemako om 1 mau makai e hele e hopu i kekahi m.v: kanakaelua no ka hoeha ana iaia. Ak » ia Ava no i hoea mai ai he lono tolopnn i ka halewai, ua houia kokahi haol. ka pahi ma kahi kokoke ma ka pa kekahi kanaka (haole) nona ka inoa Rukini Frank, kahi hoi a Nirholas m : man i noho af. īka holo ana aku .. - . makai no kahi o ke kanaka i houia i 1 . pahi, he oiaio e waiho m'ai ana k*> V naka poino me 7 puka 1 houia nu V » Pahi ma kona opu. O ka mea nai . hana i keia, o nei haole no o Ni< !:• ! 01dman, nolaila, ua hopuia oia u ! " paaia. KA LAPAAU I KA WA?\ (Mai ka nupepa Pacific H<>alth t: Ka mua, e mare oe i ka wa? ' elua, e hoomanawanui oe. Mnlia t e loohia ana oe i na hakoko i'. ana ame na pilikia he nui nia hana, aka, aole ia he mea nou • i aku ai i kou homo me na heh-h.■!• i umamaluia e na kipona a ko k : maha. Malia hoi, he mau hakoko :r no ka kau wahine, no ka pono o - olua home, a malia nae yaha. ;i" like loa ke koikoi o ia mau hakoko ■ i loaa iaia, la hoi me kou r ak; hooi ia aleu auanei ke kaumaha o k wahine ke lohe mai 1 kou kani ;. ana. E hoi aku oe i ka home a pa: aku iaia i huaolelo hookahi o ke alo!. e nana aku iaia me na onohi mak piha i ke aloha, e ike auanei oe o ana ia i laau kupua kamahao e h>auhee ia aku ai na manao kaumah.i ■ kau wahine. E hui pu ana me k»-i;t aole oe e nele i ka malama i hooka'.i omole LA£U KUNU A KAMALENA maloko o ka hale. He mea maik '> loa keia, a me he mea la, aole no r liuliu loa aku ka manawa, a e mak' make ia ana kona hoohanaia ana. K ike auanei kau wahine, aole ka i hoohemahema iaia, aka, ua ake oe o malama i kona ola. E kuai ia ana • na poe kuai laau apau. 0 BENSON SMITH & CO. na Agena o ko Hawaii Pae Aina.