Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 24, 12 June 1896 — Page 5

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Inger Hojfeldt
This work is dedicated to:  Daughters of Hawaii

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iulai 5 1895

 

Wili o Ewa

Kaa Ukana

Na ia a pau

Koe Sabati

Hiki i Waianae

na la a pau.

Hiki i Wili @

Ewa na la apau.

Hiki i Waianae

Na Poaono me

Sabati wale no

Hiki i Waianae

na la apau.

 

A.M. A.M. P.M. P.M. P.M.

Haalele ia Honolulu 6:00 9:15 1:45 1:45 5:10

Haalele ia Manana 7:40 9:58 2:28 2:28 5:53

Haalele Wili o Ewa 8:10 10:19 2:49 2:49 6:14

Hiki i Waianae - 10:54 - 5:24 6:49

 

Waiane na

la a pau.

Wili o Ewa

Kaa Ukana

Na la a pau

Koe Sabati

Waianae na

la a pau.

Wili o Ewa

na la a pau

Hiki i Waia-

nae na Poao-

no me Sabati

 

A.M. A.M. P.M. P.M. P.M.

Haalele ia Waianae 6:41 - 1:32 - 4:16

Haalele Wili o Ewa 7:19 9:10 2:07 3:51 4:51

Haalele ia Manana 7:50 9:48 2:38 4:22 5:22

Hiki i Honolulu 8:23 10:30 3:11 4:55 5:55

 

E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa @ o ka papa ekahi.

@ P. DENISON,

            Luna. F.C SMITH,

            Luna Kuai Palapala Holo.

 

NA HOU HAWAII

            E loaa no ka aila mahu kumukuai oluolu no keia mau la "poo nui" o kakou ma kahi o Kakela me Kuke. He $2.20 ke kumukuai o ka pahu a na @kou no e hiu ae a noho ana i kou hale.

 

            Ma ka Aha Mele i haawiia e na haumana o ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao ma ke ahiahi Poalima kau nei, Iune 5. maloko o ka Hale Hui Opiopio, ua piha pono ka hale i na makaikai a ua maikai me ka maemae na hana i haawiia mai e na lede opio o ke kula.

 

            I ka Rev. S.L. Desha o ka Ua Kanilehua ka haiolelo ma ka luakini o Kawaiahao i ke kakahiaka Sabati aku nei, a ua nui ka mahaloia o kana haiolelo e na mea apau.

 

            Ua hoopaiia o Paul Richards, he haole Farani pa'i kii, imua o ka Aha Apana o Honolulu nei, ma ka Poaono aku nei, no ka hewa "na mea ino wale," mamuli o kona pa'i ana a kuai ana'ku i na kii haumia a maikai ole. He hoopaahao ma ka hana oolea no elima mahina kona hoopai.

 

            Ua lilo ae nei o Mr. Edmund Stiles (Kaila) o ka "Wailele o Hiilawe," makamaka a hoaloha o makou ame lakou la, i lima hana maloko o ka Banako o Spreckles & Co. Ua noho oia ma ke Keena o ko na Aina E i ka wa o ke Aupuni mua, a he kanaka opio oia i hilinai nui ia.

 

            Ma ke kakahiaka Poakahi nei, i ulele hookuku kipa ae ai ka puali o na "kaiko" wati ekolu, me na "kaiko" kiai o Kawa, a ua eo hou no i na "kaiko" o Kalakaua Hale. He 306 ka helu a na "kaiko" o Kalakaua Hale a he 304 ka na "kaiko" o ka Hotele Low (Kawa).

 

            O William K. Rathburn ka mea i hookokuia i Hope Luna Auhau no ka Apana o Koolauloa, ma kahi o J.H. Barenaba i hoopauia. Ua hoike mai kekahi poe kuonoono o na Koolau ae nei i ko lakou minamina i ka luna auhau mua i hoopauia. O ka pohuli hou hoi, he haumana ia no ke Kula Kamehameha.

 

            Nui ka mahaloia o ka aha mele puhi ohe a na haumana o ke kula o Sana Lui i haawi ai ma kela ahiahi Poaono aku nei. Nui na poe makaikai i hoea aku ilaila. A e haawi hou ana hoi ua kula la he anaina aha mele ma keia ahiahi Poaono ae. Ma na palapala komo e ae ia ai ka lehulehu.

 

            Ma uka ae nei o ke alanui Kuakini, ma ka Poaono aku nei, i kikoo mai ai na lima menemene ole o ka anela o ka make a kaili aku la i ke ola mai ke kino opiopio aku o ka hapuu hou a ko makou luaui J.K. Kaunamano. He mau la koliuliu no nae ko na kama opio la o ke ola ana a hala aku la. Aloha wale.

 

            Ke kukulu ia nei he hale hou ma ka aoao makai o ke alanui Kuakini, e kokoke ana i ka uwapo o ke kahawai o Puehuehu, a ua kohu taona maoli ia wahi o ia alanui ke nana aku i keia wa; aka nae, o ke alanui ma ia wahi ka helu ekahi o na alanui ino loa o Honolulu nei ke hiki mai i ka wa e hoopaki wahi ua ia'i.

 

            Ma ka Poalima o kela pule aku nei, Iune 5, i pane mai ai ka Aha Kiekie, ma o na Lunakanawai Judd ame Frear, no ka ninau a ka Peresidena i waiho aku ai imua oia Aha, no ka mea e pili ana i ke Kanawai Auhau no na loaa makahiki o ke kanaka, ma ke ano kue a kue ole paha oia Kanawai i ke Kumukanawai, a i ole ia o ka maua'e ana paha o na olelo o ke Kanawai Auhau loaa makahiki i ke Kanawai Auhau maa mau e ku nei; a o ka manao o keia pane, aia ma ka aoao apono i ke Kanawai Auhau maluna o ka loaa makahiki.

 

Moolelo o ka Ahahui Kula Sa

bati o Maui, Molokai a

me Lanai.

 

            Poaha, Mei 7, 1896. Halawai ka Aha e like me ka hoopanee ana. Peresidena ma ka noho. Hoomakaia na hana ma ka himeni Hoku Ao Nani aoao 71 a me ka pule a ka Peresidena. Kaheaia na inoa o na lala o ka Aha. Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala a aponoia.

            Hapaiia na hana i pau ole, oia ka hooponopono ana i ka pauku 36 o na Rula o keia Aha. Na R.J. Nawahine i heluhelu mai i ka hoololi o keia pauku, oia hoi ma kahi e olelo ana i elima keneta (5c.) no na dala a pau i hoolilo ia, a e hoohomo ana malaila i umi keneta (10c.). Aponoia. Na O. Nawahine i heluhelu mai i ka hoike e pili ana i ka Hookohu Kahukula Sabati Apana o Honuaula. Aponoia.

            Koena o na hoike Elele i pau ole: Na ke Kakauolelo i heluhelu mai i ka hoike Elele o Kaunakakai, Molokai, ma kapaeia ana o na rula, a ua aponoia. Mahope o ke aponoia ana o keia hoike Elele, ua kauoha ka Peresidena i ke Kahukula Sabati Nui o Molokai e hoi aku a hoike i ke Kula Sabati o Kaunakakai i na oleloao a keia Aha ma keia mua aku, oia hoi, e hana mai ke Kula Sabati o Kaunakakai i ka hoike Elele a kulike loa me na hoakaka ana a ka Pauku 17 o na Rula o keia Aha.

            Koena hana i pau ole e pili ana i ke koho ana i ke Kahukula Sabati Nui o Molokai: Na M. Kane i waiho mai i ka inoa o G. Kekipi i Kahukula Sabati Nui no Molokai. Hooholoia.

            Koena o na hana hou i pau ole: Oia ke kumuhana 3 me 4 e pili ana i ka hale hou a keia Aha, a me ka palapala hoohui a keia Aha me ke Aupuni, ua hoopanee loa ia mamuli o ka hiki ole ana mai o ke Komite Hon. J.W. Kalua.

            Kumuhana 5. Koho ana o keia Aha i Komite Hoalohaloha no Mrs. Lilia Kapu i make, oia o Mrs. Keanu, Mrs. Pelimer a me Mrs. Opunui. Ua heluheluia ka olelo hoalohaloha a keia Komite imua o ka Aha a aponoia.

            Koho ka Peresidena i Komite Wae, na ia komite e hana a hooponopono i kumu alakai o na hoike Papa Helu Kahukula Sabati Nui a me Kahukula Sabati Apana a waiho mai i ka wa e kaheaia ai no ia hana.

            Kumuhana 6. Koho ana i na Elele a keia Aha i ka Ahahui Nui ma Honolulu ma ke kau o Iune 1896. Kohoia o J.K. Hihio, M. Kane, D.N. Opunui, J.M. Napulou, D. Murray a me Hao Kawaimaka. J.K. Hihio oia ke komite e pili ana i na hoike kihapai, a o M. Kane oia ke komite e pili ana i na hana a keia Aha. A ua hooholo ka Aha e ukuia mailoko mai o ka waihona o keia Aha i $25 no keia mau komite elua ma ka $12.50 a ka mea hookahi, a ua uku aku ka Puuku i keia huina e like me ke kauoha a ka Aha. Hoopaneeia ka Aha a noho hou mahope iho o ka hoopanee ana o ka Ahahui Lunakahiko. Hookuuia me ka pule a ka Peresidena.

 

            Poalima, Mei 8, 1896. Halawai ka Aha e like me ia i hoopaneeia. Peresidena ma ka noho. Hoomakaia na hana ma ka himeni Hoku Ao Nani aoao 43 a me ka pule a ka Peresidena. Kaheaia na inoa o na lala o ka Aha. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala a aponoia.

            Ka hoike a na Komite Kumau: Na J.K. Hihio, Lunahoomalu o ke Komite Wae, i ka hoike Papa Helu Kahukula Sabati Nui a me Kahukula Sabati Apana, a waihoia no ka noonooia. Ma ke kuka ana o ka Aha i keia hoike, ua maopopo loa, aole i mohala na hoakaka ana a me na hooponopono ana e pili ana i keia mau hoike Papa Helu, nolaila, ua hooholo ka Aha e waihoia keia hana ma ka lima o ke Komite Hooko a keia Aha. Aponoia.

            Na Olelo Hooholo: Na R.J. Nawahine i waiho mai he olelo hooholo a ua aponoia.

            Kahi a me ka manawa e noho hou ai keia Aha: Hooholoia ma kahi e noho ai ka Ahahui Lunakahiko malaila e noho ai keia Aha, oia hoi ma ka Poakahi mua o Novemaba, 1896, hora 10 a.m. Kahea ka Peresidena ia Revs. O. Nawahine a me J.P. Kuia i mau olelo paipai pokole, a mamuli o ia mau olelo paipai ua kauoha ikaika loa ia na hoa o keia Aha e hoomau aku i ke kanu ana i na anoano o ka pono iloko o na kihapai Kula Sabati malalo o keia Aha, oia na mea e holopono ai keia oihana iwaena o kakou a me ka kakou mau pulapula.

            Heluheluia ka moolelo o keia halawai a aponoia. Hoopaneeia a noho hou ma ka manawa i oleloia maluna. Ma ke kauoha a ka Peresidena i ke Kakauolelo, e hoopukaia ka moolelo o keia Aha maloko o ka "Nupepa Kuokoa."

            Hookuuia ma ka himeni Hoku Ao Nani a me ka pule a Rev. O. Nawahine.

            M.P. WAIWAIOLE,

            Kakuaoleo.

            Wailuku, Maui, Mei 15, 1896.

 

KA LAPAAU ANA I KA WAHINE.

(Ma ka nupepa Pacific Health mai.)

            Ka mua, e mare oe i ka wahine; elua, e hoomanawanui oe. Malia paha e loohia ana oe i na hakoko ikaika ana ame na pilikia he nui ma kau hana, aka, aole ia he mea nou e hoi aku ai i kou home me na helehelena i umamaluia e na kipona a ke kaumaha. Malia hoi, he mau hakoko ana no ka kau wahine, no ka pono o ke olua home, a malia nae paha, aole i like loa ke koikoi o ia mau hakoko ana i loaa iaia, elike la hoi me kou, aka, e hooi ia aku auanei ke kaumaha o kau wahine ke lohe mai i kou kaniuhu ana. E hoi aku oe i ka home a pane aku iaia i huaolelo hookahi o ke aloha, e nana aku iaia me na onohi maka i piha i ke aloha, e ike auanei oe e lilo ana ia i laau kupua kamahao e hooauhee ia aku ai na manao kaumaha o kau wahine. E hui pu ana me keia, aole oe e nele i ka malama i hookahi omolo LAAU KUNU A KAMALENA maloko o ka hale. He mea maikai loa keia, a me he mea la, aole no e liuliu loa aku ka manawa, a e makemake ia ana kona hoohanaia ana. E ike auanei kau wahine, aole ka oe i hoohemahema iaia, aka, ua ake oe e malama i kona ola. E kuai ia ana e na poe kuai laau apau. O BENSON SMITH & CO. na Agena o ko Hawaii Pae Aina.

 

            MEA HUNA POHIHIHI

 

MOKUNA IV.

HOOMAKA O ADELO I KANA HOO-

KOLO ANA I KA MEHEU O KA

MEA HUNA POHIHIHI-HE PA-

LAPALA HOOHIKILELE-KA MA-

KAI KIU-OWAI O NEGWINA?

 

            'E KA HAKU-E ike iho auanei oe ma ka la i kakauia ai keia palapla, eia au i Ladana nei i keia wa. Ma kela Poaha i hoea mai ai au no o nei nei, mai Auseteralia mai. He oiaio, ua haawi mai oe ia'u i 200 paona dala i kumuwaiwai no'u, aneane 18 makahiki i kaahope ae nei, a ua lawelawe au i ka oihana mahiai ma Auseteralia mai keia mau dala aku au i haawi mai ai ia'u, aka, e hai aku au ia oe i keia la, he kanaka ilihune loa au elike me Lazaro. I ko'u hoi ana mai i Enelani nei, ua hana au mamua o ka moku i mea  e kaa ai ko'u uku moku. I keia kakahiaka i ike iho ai au maloko o ka nupepa ua hoi mai oe mai Enelani mai mai ka Hikina mai, a ike pu iho la no hoi au i kou wahi i noho ai, a ua kakau iho au i keia wahi palapala i mea e waiho aku ai maloko o kou keena, ke ole oe e loaa ia'u ma ko'u wa e hiki aku ai ilaila. Auhea oe, i hoi mai nei au i Enelani nei, i loaa ai ia'u ka nohona oluolu. Ua aikena au i ka auwana ma ka aina malihini. Makemake au i dala na'u a i nohona hooluolu hoi. E kuu haku, nau keia mau mea e haawi mai ia'u. Aole hiki ia oe ke hoole mai i keia noi, oiai, ua ike oe, eia me a'u kekahi waiwai huna, a'u i manaoio loa ai e haawi mai ana ka Haku Terevilana, ka makuakane hoahanau o olua me Geofere Terevilana. I waiwai nui no'u ke haawi aku au iaia i keia mea huna. aka, ua manao nae au, ia oe mua hoi au e hele mai ai. O ke kumu nui o ko'u huli hoi ana mai i Ladana nei, oia ko'u imi waiwai ana i mea e loaa ai ka pono ia'u, ma o keia me@ huna la a'u e paa nei.

            He aloha au nou, ke manao oe pela, aka, he-nou ke nana maka ma oe ia'u.

            GEOKI NEGEWINA.

            I ka pau ana o ka Adelo heluhelu ana i keia palapala, ua ano e loa ae la kona helehelena a pane ae la:

            "Ke hoike mai nei keia ilio ino i kona mau nino. He mea pono ia'u ke hoomalielie aku iaia. Aole pono ke ikeia nei mea huna a nei wahi holoholona i ike ai imua o Terevilana."

            I kela wa no, kikeeke mai la kekahi mea ma ka puka, hookomo iho la oia i ka palapala a Negewina iloko o kona kuku, hemo mai la hoi ka pani puka, a  komo mai la hoi kekahi kanaka. O keia ka makaikiu Rush.

            Ia Adelo i ike aku ai iaia i nalohia hikiwawe loa ae ai ka nanaina maikai ole i kau iho ai maluna ona i na sekona mamua iho, a hoalii iho la hoi ka nanaina hauoli.

            "Komo mai," wahi a Adelo i pane aku ai imua o ka makaikiu. "Ke ike nei au ua loaa aku ia oe kuu palapala, e Mr. Rush, a elike no hoi me kou ano mau ka eleu, pela no keia. E noho iho."

            O keia makaikiu, aole ia no loko o ka puali o na makaikiu aupuni o ke kulanakauhale o Ladana, aka, he lawelawe oia ia oihana nona ponoi iho no, a nolaila, i kapaia ai oia he Makaikiu Kuikawa. He kanaka oia i kaulana no ka wiwo ole, ka ikaika, ka eleu a me ke akamai nui ma ia oihana, aohe mea huna i hiki ole ke nalowale mai kana hanu hele ana ina oia e hoounaunaia e huli aku, mamuli o ka ikaika onou o kekahi puu dala nui.

            "Ke mau nei no paha oe ma ka oihana makaikiu?" wahi a Adelo i ninau aku ai i ua kanaka la.

            Kunou mai la ua makaikiu nei me ka helehelena kuoo.

            "He mau makahiki loihi i hala ae nei, ua hoolimalima au ia oe e huli oe no ka mea e pili ana ia Geofere Terevilana, mahope iho o kona holo mahuka ana mai i Ladana nei mai Terevilana Paka mai. Ua hoike mai oe ia'u, ua hookolo aku oe iaia mai Ladana aku nei a hoea i Livapulu, a mai laila aku holo aku ia no Amerika Hema, aole hoi oia i hoi hou mai i Enelani nei ma ka wa i huli hoi mai ai ka moku au i ike ai iaia e kau ana a haalele iho ia Livapula. Ke ole au e poina, ua hai mai oe ia'u, ua make ia ma Berazila, mamua o ka haalele ana aku o ka moku ia rio. He mea maopopo ua ikea kou noeau nui ma keia hookolo meheu ana au i hana aku ai no'u nei, a ua noho hamau no hoi oe me ka puai wahi leo ole ma keia mea. O keia ano hana hookahi no ka'u i makemake ai ia oe no keia wa."

            "Aia au malalo o kau hookauwa ana, e kuu haku," wahi a ka makaikiu.

            "Ua lohe paha oe ka Lede Beatirisia o ka Hale Kakela o Hametona?" i ninau aku ai o Adelo i ka makaikiu.

            Olino ae la ka hiona hoihoi ma na helehelena o ka makaikiu, a pane mai la oia.

            "He Lede kaulana loa o Beatirisia a puni o Ladana nei, e kuu He ui ia i hoaahuia me ke koloka o ke puanuanu?"

            "Oia, a ua hoopihaia no hoi ko Ladana nei me ke pahaohao nui no kona hoomau ana ma ke ano ana e noho nei i keia wa, oiai nae, he nui na kane i alana ia lakou iho imua o ke kuahu o ke ake ana e lilo oia i wahine e noho ana iloko o ka poai o ka materemonio, eia nae aole oia i ae iki. Nolaila, ke makemake nei au ia oe e imi oe i ka haina o keia ninau, Heaha la ke kumu o kona mare ole ana i ke kane?"

            I kela wa i mino ae ai ka lae o ka makaikiu, aole nae oia i kekahi huaolelo.

            "Manao anei oe e Mr. Makaikiu, he hana pohihihi loa keia?" i ninau aku ai o Adelo i ka Makaikiu, me ka hoomau ana aku no hoi i ka olelo ana.

            "Aka, e hiki ana nae ia'u ke hoike aku i kekahi mea imua ou, e lilo ai ia i piko no ke kaula i moe aku ai oia iloko o keia mea huna pohihihi, a na kou noeau auanei e hookolo aku a hiki i kahi e hoea aku ai oe i ka pahu hopu e ulaa pu ia ae ai keia mea huna a'u i ake loa ai e ikeia. I keia ahiahi iho la, i ka Hale Kakela o Hametona ko'u paina ahiahi, a i keia ahiahi no hoi, oiai au malaila i loaa ai ia'u kekahi mea hoopahaohao noonoo, a he mea hoi ia e hookalaia ai ka oi o ka'u mau noii ana."

            Ma keia wahi i hoike aku ai ua Haku Adelo nei i na mea apau ana i ike ai ma ka Hale Kakela o Hametona-kona hui kamailio ana me ka Haku Hametona, ka Lede Beatirisia, ka puuahi kamahao, kona hiki kino ana maloko o ka rumi o ka Lede Beatirisia ame ko ua lede la loaa ole ana ma ia wa o ka pua-ahi, elike no hoi me na mea i hoike mua ia ae nei.

            Alaila, pakui aku la ua Haku Adelo nei i keia mau olelo:

            "A i mea nou e Mr. Rush, e haohao ole ai no ko'u kulana e ku nei i keia wa a me ka Lede Beatirisia, i lilo ai keia makemake ana o'u i kau mau hookauwa ana, i mea makemake nui ia e a'u, a e kuloana pono ai hoi oe i ka hooko ana aku i ka'u mau kauoha, e hai aku au ia oe: He kane hoopalau au ma ka olelo ana na ka Lede Beatirisia, no kahi wa loihi i hala ae nei, a i keia ahiahi iho nei ia'u malaila, ua waiho hou aku au i keia manao imua o na lede la, oia hoi e berita hou oia me a'u ma ke ano i kane hoopalau au nana, a pela hoi ia i Wahine hoopalau na'u. Nolaila, makemake au e ike pono ia kona kulana oiaio maoli e noho nei i keia wa, he makemake no au e ike pu ia mau mea. Pehea la, e lawelawe anei oe i keia hana no'u nei?"

            Ua hoike loa mai la ka helehelena hoihoi o ka makaikiu, a mahope iho o ka pau ana o na olelo a Adelo, a i haina hou no ka ninau a Adelo, pane mai la oia:

            "E lawe au i keia hana na'u. O keia na ano hana a'u i makemake loa ai e komo kino aku ma ka noii ana ame ka huli hoomaha ole ana a hoea i ka pahu hopu. Aka, heaha la na mea nui au, i makemake ai e ike ia?"

            (Aole i pau.)

 

            He mea pono i kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau mama no na ma'i o ka opu: I laau lapaau puhili ole no ka "Moku ino loa o lepo" (Diarhea) Nahu, Umii, Kolera ame na ma'i apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku o ka maikai, elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer). Ua lawe laweia keia laau no na makahiki he kanalima, a ke hana mau ia nei i kela ame keia la, ma na aina apau o ka honua nei, O ka Hui Kua Laau Lapaau o Holister, ka Agena.

 

            No kahi hapaha dala hookahi iloko o ka pakeke o ke kanaka, he lehulehu na pomaikai e loaa ana ma oia wahi hapaha 'la; a o ka hoohana ana i kela ame keia ano hana e wiwai io maoli ai ua wahi hapaha dala nei, oia ka ninau e huliia ai e kela ame keia. Ma ko makou manao, aole paha he mea i oi aku ka waiwai mamua o ka pomaikai e loaa ana, mamuli o ke kuapo ana i ua wahi hapaha dala 'la, no kekahi omole LAAU HOOLA KOLERA A KAMALENA. He laau keia i kupono e hoolako ia e kela ame keia ohana. E kuai ia ana e na poe kuai laau a pau. O BENSON SMITH & CO. na Agena o ko Hawaii Pae Aina

 

            Hoolaha Mana Hookolokolo.

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA HOOkolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina, WILHELMINA VOGEL kue ia HANS BRODER ANTON VOGEL.

            Ka Repubalika o Hawaii. I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole, i Kona Hope: Me ka mahalo.

            Ke kauohaia aku nei oe e kii ia Hans Broder Anton Vogel, mea hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei ma ke Kau o Mei o ua Aha la, e malamaia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI la 4 o MEI ae nei, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a ai ke koi a Wilhelmina Vogel, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i kakuiia me keia.

            A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

            Ikea ka Mea Hanohano A.W. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi, Honolulu, Oahu, i keia la 13 o Mei, 1896

            (Inoa) GEORGE LUCAS,

Sila Kakauolelo.

 

            Ke hoike aku nei au o ka mea maluna ae he kope aiaio ia o ka Palapala Kii ma ia hihia; a ua kauoha ua Aha la e hoolahaia ia mea a e hoopaneeia ka hihia a ke Kau o Augate e hiki mai ana o keia Aha.

            P.D. KELLET, Jr.,

            Honolulu, Iune 1, 1896

2601-6

 

ILOKO o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Hoopii oki. Ma ke Keena. Wilhelmina Vogel kue ia Hans Broder Anton Vogel. Afidevita no ka Hoolaha ana.

            Ua hoohikiia o P. Danson Kellett Jr. o Honolulu, a ua olelo mai, ua nana oia he kope nee papa o ke KUOKOA puka pule i hoolahaia ma ka olelo Hawaii ma Honolulu, a o ka hoolahaia ana o ia mea, ua hoopili pu ia me keia ke kope i pai ia, a ua hoolahaia maloko o ua nupepa la no-, oia hoi, Iune 5, a i kakauinoaia a hoohikiia imua o'u i keia la-, 189-.

2602

 

MA KA HANA O KA WAIWAI! O A.W. HAALILIO k. o Hamakua, Hawaii, i make. He noi i Olelo Hooko e ae ana e kuai i ka Waiwai Paa. Ma ka heluhelu ana a me ka waihoia ana mai o ke noi a Charles Williams, Lunahooponopono o ka Waiwai o A.W. Haalilio k. o Hamakua, Hawaii, i make, e nonoi ana i kauoha a ka Aha no ke kuai ana aku i kekahi Waiwai Paa o ka Waiwai i oleloia ae nei, a e hoakaka pu mai ana hoi i kekahi mau kumu ma ke kanawai e hiki ai ke kuai ia aku ua waiwai la.

            Ua kauohaia ma kela, o ka poe apau i kuleana, ma ua waiwai la @ e hele mai imua o keia Aha, ma ka POALIMA @, la 3 o IULAI, A.D. 1896, ma ka hora 10 a.m. kakahiaka, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, ma ia wa a malaila e hoike mai ai i kumu e hiki ole ai e ae ole ia ai ke kauoha a ka Aha uo ke kuai ana i ua waiwai paa la.

            Kakauia ma Hilo, ko Hawaii Pae Aina, Mei 25, 1896.

            Na ka Aha:

            DANIEL PORTER,  

            Kakauolelo.

2601-3

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA HOOkolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hana o ka waiwai o ADDIE N. SMITH, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.

            No ka mea ua waihoia mai e G. Washington Smith, ke kane mare, kaua palapala hoopii e hoike ana ua make o Addie N. Smith, ma ka la 22 o Mei, 1896 a he waiwai kona e pono e hooponoponoia, a e nonoi ana e hookohuia oia i Lunahooponopono Waiwai.

            Nolaila, ma keia na kauohaia o ka POALIMA, IUNE 26, 1896, hora 10 kakahiaka, ma Aliiolani Hale, Honolulu, i oleloia, ma ka rumi hookolokolo o ua aha ia, oia kahi a me ka manawa e hooloheia ai o ua palapala i oi la a me ka poe a pau i kuleana, e hele mai lakou a e hoike no ke aha la e ae ole ia ai ke noi i hoikeia ae la.

            Honolulu, Mei 25, 1896.

            Na ka Aha:

            P.D. KELLETT, Jr.

            Kakauolelo

2600-3t

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA HOOkolokolo Ekahi o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hana o ka waiwai o KAHOA V. TALMAN, o Honolulu, Oahu, i make.

            No ka mea ua waihoia mai i keia la ka palapala kauoha hope loa o Kahoa V. Talman, e Elizabeth Kekaaniau Pratt, me kana palapala hoopii e nonoi ana e hooiaio i au palapala kauoha hope loa la, nolaila ke hai ia aku nei ka lono i na poe a pau i kuleana, o ka POALIMA, la 19 o IUNE, 1896, hora 10 kakahiaka, ma ka runi Hookolokolo o ua Aha Kaapuni la, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa e hoolohe ia ai o ua palapala hoopii la, a me na keakea a pau e pili ana i ua waiwai la.

            Honolulu, May 20, 1896.

            Na ka Aha:

            2599-3t HENRY SMITH, Kakauolelo.

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI

Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Lilia Keaweamahi kue ia David Keaweamahi. Hoopii oki mare.

            Ka Repubalika o Hawaii. I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope:-Me ka mahalo.

            Ke kauohaia aku nei oe e kii ia David Keaweamahi e noho ana ma Yokohama, Iapana, mea hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni, Apana Hookolokolo Ekahi i oleloia ma ke kau o ua Aha la e malama ia ana ma ke keena hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, i ka POAKAHI, la 4 o Mei, e hiki mai ana ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Lilia Keaweamahi, mea hoopii, elike me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia me keia.

            A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

            (Sila) Ikea ka Mea Hanohano Alfred W. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi, i ka la 13 o Mei, 1896.

            (Inoa) HENRY SMITH,

            Kakauolelo.

 

            Ke hoike aku nei au o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka palapala kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la e hoolahaia ia mea a e hoopaneeia ka hihia a ke kau o Augate e hiki mai ana.

            HENRY SMITH,

            Kakauolelo Oihana Hookolokolo.

            Honolulu, Aperila 13, 1896.

2598-7

 

Kela ame Keia.

 

HOOLAHA A NA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

            Oiai, ua hookohuia mai na mea no laua na inoa malalo iho nei i mau Lunahooponopono no ka Waiwai o Phillip Joaquin, o Lahaina, Maui nei, a i make, ma o ke kauoha 'la a ke Mea Hanohano J.W. Kalua, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Hookolokolo elua, ma keia ke hoolahaia aku nei na kanaka apau he mau koi ka lakou maluna o ua waiwai la e waiho mai ia mau koi me na hooia i hoohiki pono ia, imua o laua, ma Lahaina, Maui, iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole ia, e hoole mau loa ia aku no ia mau koi. O ka poe apau i aie i ua mau waiwai la, ke haiia aku nei ka lohe a ke kauoha pu ia aku nei hoi e uku mai ia mau aie i na Lunahooponopono nei wale no.

            FATHER ANDREW ame KAAIHUE,

            Na Lunahooponopono o ka Waiwai o Phillip Joaquin.

            Lahaina, Maui, Mei 29, 1896.

25601-4t

 

Ke Kuai Waiwai Paa a ke Kahu Malama.

 

KE HOOLAHAIA AKU NEI MA KEIA, E kuai ia aku ana ma ke kuai kudala akea, ke Kahu Malama o Lilia (w) Alexander, Haulani (w) ame George Leihauanu, na keiki oo ole a A.W. Maioho, o Koloa, Kauai, mamua, a i make, i kulike ai me ke kauoha i hanaia ma ka la 19 o Mei, 1896, e ka Mea Hanohano Jacob Hardy, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Elima o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, Kauai; ma ka POAONO, la 20 o IUNE, 1896, hora 12 o ke awakea, i ka pono a kuleana o ua poe keiki oo ole la maloko o na apana aina lehulehu e waiho ana ma ua mokupuni nei o Kauai, a i hoakaka ia penei:

1. Ka Moo Aina o Kaluanui, ma ka Ili o Kukuilolo, ma Hanapepe, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 7987, Kuleana Hoona Helu 10526 ia Nalohealua, maloko o laila, 1 Eka; 1 Ruda ame 10 Pereka.

2. Kela mau Apana ekolu i hoakakaia ma ke Kuleana Hoona Helu 3396 B. ia S. Kihei, e waiho ana ma Kalahea, a maloko o ka apana hookahi, he 1 Eka; 1 Ruda ame 32 Pereka; ame 16 Pereka.

3. Kela mau Apana i hoakakaia ma ke Kuleana Hoona Helu 8044 ia Alauka, e waiho ana ma Kalahea i oleloia, a maloko o ka apana hookahi, he 1 Eka ame 3 Ruda;  2 Ruda ame 29 Pereka; ame 6 Pereka.

            Kuike ke Dala.

            WILLIAM O. SMITH.

            Koloa, Kauai, Mei 20

2600-3

 

Allen & Robinson.

NA MEA KUAI PAPA O NA ANO APAU e loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, ma ke kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e kukulu hale. E kipa mai a e ike kumaka.

2396-q

 

Olelo Hoolaha a ka Mea Paa Moraki no ka Makemake e Hooko i ka Moraki a e Kuai Aku.

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o kekahi mana kuai i hoakakaia maloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 20 o Dekemaba, A.D. 18893, e Chop Choy, Ham Yook, Asee, ame Ham Mau, no Wailua lakou apau. Mokupuni o Kauai, Ko Hawaii Pae Aina, e hana ana @ ka inoa hui See Shing Wai Ma (See Shing Wai & Company), ia Quong, Wah On & Co. o Honolulu, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Palapala, ma ka Buke @45, aoao 396, 397 me 398, a ke makemake nei o Quong Wah On & Co. i oleloia, e hooko aku ia moraki la no ka uhaiia ana o na kumu aelike maloko o ua moraki la, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e oo ai.

            Ke hoolahaia aku nei nohoi, e kaai kudalaia aku no kela ame keia hoolimalima i hoikeia a i hoakakaia maloko o ua moraki la, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan ma Alanui Moiwahine, ma Honolulu i oleloia, ma ka POAONO, la 13 o Iune, A.D. 1896, ma ka hora 12 awakea o ua la 'la.

            Eia na waiwai i hoakakaia maloko o ua moraki la:

1. Hoolimalima mai ka waiwai mai o B.P. Bishop ia See Sing Wai & Co., hanaia Nov. 12, 1891, a kopeia ma ke Keena Kope Palapala Hawaii, Buke 134, aoao 296, no 8 makahiki, he 24 eka ka ili.

2. Hoolimalima mai ka waiwai mai o B.P. Bishop ia See Shing Wai & Co., hanaia Nov. 24, 1891, kopeia ma ke Keena Kope Palapala Buke 134, aoao 310 no 15 makahiki. He aneane 19 ½ eka ka ili.

3. Hoolimalima mai a Carl Isenberg mai ia See Shing Wai & Co., hanaia Nov. 3, 1892, no 15 makahiki. He 14 94-100 eka ka ili. Kopeia ma ke Keena Kope Palapala, Buke 140, aoao 225.

4. Hoolimalima mai a Carl Isenberg mai ia See Shing Wai & Co., hanaia Nov. 3, 1892, kopeia ma ke Keena Kope Palapala ma ka Buke 140, aoao 232 no 15 makahiki. He 14 94-100 eka ka ili.

5. Na hoolimalima e ae apau o ua hui la o See Shing Wai & Co. no na aina ma Wailua, Kapaa, Mokupuni o Kauai.

6. Na bipi han apau, na lio, na moa, na holoholona, na mea paahana, na hale, ame na mea i hana hou ia iho, na palau raiki, na hale kuai, ame ka raiki apau e ulu nei i keia wa ame na waiwai e ae apau o kela ame keia ano e ona ia ana e ko lakou, (na poe haawi moraki i oleloia) oihana mahi raiki ma Wailua i oleloia, Mokupuni o Kauai.

            QUOUNG WAH ON & CO.

            Poe Paa Moraki.

            Kuike ke dala. I ka mea kuai mai ka lilo no na palapala.

            E ninau ia Chang Kim no na mea i koe. Oia ka Agena no ka poe Paa Moraki.

 

            Mamuli o ka aelike aha, ua hoopanee ia ke kuai maluna ae a hoea i ka la 20 o Iune, 1896.

            Hanaia, Honolulu, Mei 12, 1896.

2602-td

 

Hoolaha Hooko a ka Mea Paa Moraki no ka Makemake e Hooko i ka Moraki a e Kuai aku.

I KULIKE AKU AI ME NA OLELO O KEkahi moraki i hanaia e HAKUOLE ame MAHIAIMOKU, kana wahine mare ia A.J. Cartwright. Kahu Malama Waiwai o ka Waiwai o Holt. hanaia Iune 9, 1885, kopeia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, ma ka Buke 23, ma na aoao 414 me 415, ai kuai li@o ia aku hoi ua moraki la ia J.A. Magoon, ma ka palapala hoolilo Ianuari 30, 1893, i kakau kope ia hoi, ke hoolahaia aku nei ma keia, ua makemake ka mea i hooliloia mai ai ua moraki ia e hooko aku i ua moraki la no ka uhakiia ana o na kumu oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee.

            A ke hoolahaia aku nei nohoi, mahope iho o ka hala ana o na pule ekolu mai keia la aku, e hoolahaia aku no kekahi hapa o ka waiwai i paa maloko o na moraki la no ke kuaiia ana aku, a e kuai kudala akea ia aku ana ma ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ma ka POAKAHI, Iulai 6, 1896, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

            No ka mea i koe e ninau ia.

            J.A. MAGOON.

            Mea i hooliloia mai ai o ua Moraki la.

            Eia ka waiwai e kuaiia aku ana:

            Keia apana aina apau ma Hamama, Manoa, i hoakaka pono ia ma ka Palapala Sila Nui 3471, Kuleana 1769, ia Malaihi, maloko o laila he 86-100 eka 2602-4t

 

Olelo Hoolaha a ka Mea Paa Moraki no ka Makemake e Hooko i ka Moraki a e Kuai aku.

            I kulike ai me na olelo o kekahi moraki i hanaia e Joseph Aea (k) ame Kahae Aea, kana wahine, ia Henry Waterhouse, hanaia Aug. 4, 1893, kopeia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, ma ka Buke 145, aoao 92 me 93, ke hoolahaia aku nei ma keia, ke makemake nei ka mea paa moraki e hooko aku i ua moraki la no ka uhakiia ana o ke kumu aelike, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e hookaa ai.

            Ke hoolahaia aku nei nohoi ma keia, mahope iho o ka hala ana o na pule ekolu mai keia la aku, e hoolahaia aku no ka aina i paa mloko o ua moraki la, no ke kuai aku a e kuai kudala akea ia aku nohoi ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ma ka Poakahi, Iulai 6, 1896, ma kahora 12 o ke awakea o ia la.

            No na mea i koe e ninau ia

            HENRY WATERHOUSE,

            Mea Paa Moraki.

A i ole ia J.A. Magoon,

            Alanui Kalepa,

            Honolulu.

 

            Hanaia Honolulu, Iune 12, 1896.

            Ka waiwai e kuaiia aku ana, penei:

            O keia apana aina apau e waiho la ma Waikahalulu, Honolulu i oleloia, a i hoakakaia penei:

            E hoomaka ana ma ke kihi Akau o keia Apana ma ka pa pohaku ma ke alanui a e holo ana ma ka merediana mageneti: Hem. 45 deg. 30 min. Hik. 11 kapuai i ka pohaku i hoailonaia me ke kaha pe'a; Hem. 44 deg. 00 min. Hik. 108.9 kapuai ma ka aina kula aku; Hem. 48 deg. 30 min. Hik. 137.5 kapuai ma ke kuauna a i ke kihi o ka pa laau; Hem. 35 deg. 15 min. Kom. 66 kapuai ma ka pa laau e pili ana me ko Waterhouse; Ak. 42 deg. 30 min. Kom. 24.5 kapuai ma ko Waterhouse; Ak. 67 deg. 15 min. Kom. 143.0 kapuai ma ko Waterhouse; Ak. 59 deg. 30 min. Kom. 106.5 kapuai ma ko Waterhouse; Ak. 41 deg. 20 min. Hik. 138.5 kapuai ma ke alanui ame pa-pohaku a i ke kiko hoomaka mua. Ka area 59-100 o ka Eka. Oia kekahi hapa o ka aina i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 664, Kuleana 1726 2602-4t