Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 29, 17 July 1896 — Page 10

Page PDF (796.26 KB)

This text was transcribed by:  Justin Santos
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

i kekahi hoolilo ana i na eka he 25.65i oleloia mai a William G. Irwin i oleloia a me ka hoihoi, hookuu, a hoolilo mai ka Ahahui Kapiolani Paka i oleloia, me ke kow o na kuleana o kekahi poe iloko o kekahi o na apana i oleloia, a e hoolilo aku ia William G Irwin i oleloia i na apana he kanakolu- kuma-mahiku i oleloia paaia nei e ia a e hoihoi aku ia William G. Irwin i oleloia i ka hoolimalima maluna o kela wahi o kona aina alodio i oleloia hookoe ia ia, a ma ia manawa e hoolilo aku i kahi i koe o ia wahi i huiia ma na eka he 25.65 i oleloia aole nae kekahi o na apana e pili mai ana i oleloia, ma kekahi palapala hoolilo ma ke ano malama, i kekahi poe he eono ko lakou nui i waeia ma ke ano i hoakakaia mahope iho nei, a i ko lakou mau hoolina a hope ma ke ano malama no ka manawa pau ole, no ka malama i kekahi Paka noa i ka lehulehu a e hana i na hana a me na mea e ae apau i kupono a i pili paha i ka hookoia ana o keia Pauku."

          Pauku 2.  E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e hoola-haia ai. 

 

Aponoia i keia la 13 o Iune, M.H. 1896. 

 

SANFORD B.DOLE

Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.

 

 

KANAWAI 76.

 

HE KANAWAI

 

E HOOPAU AI I KE KANAWAI 13 O NA KANAWAI O

          KE KAU O 1896, I KAPAIA "HE KANAWAI E HOO-

          MAOPOPO AI NO KE KAKAUINOA ANA I NA KANE

          E NOHO ANA MALOKO O KA REPUBALIKA O HAWAII."

 

E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii

 

          Pauku 1.  O ke Kanawai 13 o na Kanwai o ke Kau o 1896,

i kapaia "He Kanawai e hoomaopopo ai no ke kakauinoa ana i na kane

e noho ana maloko o ka Reubalika o Hawaii" ma keia ke hoopau loa ia nei.

 

          Pauku 2.  E mana keia Kanawai mai kona la e hoola-

haia ai. 

 

          Aponoia i keia la 15 o Iune, M.H. 1896. 

SANFORD B. DOLE

Perseidena o ka Repubalika o Hawaii.

 

 

KANAWAI 77.

 

HE KANAWAI

 

E HOAKAKA AI KE ANO O NA HANA MA KA HOO-

KUPA ANA I NA KANAKA O NA AINA E.

 

E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:

 

          Pauku 1.  Ua hiki i kekahi kanaka o na aina e e hooliloia

i kupa no ka Repubalika o Hawaii ma ke ano mahope iho nei,

a aole ma kekahi ano e ae:

 

          E wahio aku oia i kekahi noi kakauia i hooiaioia mamuli o

ka hoohiki me kekahi Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo

Kiekie.

 

          Pauku 2.  E hoakaka oia maloko o kana palapala noi:

         

          1. Ua noho oia maloko o ko Hawaii Pae Aina no kekahi

manawa aole i emi malalo o elua makahiki.

 

          2. Ua manao oia e lilo i kupa mau loa no ka Repubalika o

Hawaii.

 

          3. Ua hiki iaia me ka hoomaopopo pono e heluhelu, kakau

a kamailio i ka Olelo Beritana.  

 

          4.  Ua hiki iaia e wehewehe maopopo nona iho ma ka Olelo

Beretania i ke ano nui a me ka manao o kekahi Pauku, a i ole ia,

mau Pauku paha o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii.

 

          5.  He kupa oia no kekahi aina i loaa he kuikahi me ka Repubalika

o Hawaii e hoakaka ana no ka hookupa ana (me ka hoakaka mai i ka aina).

 

          6.  He kanaka ano mailai a hoopono oia, aole hoi me mahuka

mai ka lima mai o ke kanawai. 

 

          7.  E lawelawe ana oia i kekahi oihana, a i ole ia, kekahi

hana i ku i ke kanawai (me ka hoakaka i na hana la), a i ole ia,

ua loaa iaia kekahi mea e ola pono ai oia i ku i ke kanawai

(me ka hoakaka i ua mea la). 

 

          8.  Oia ka ona ma kona kuleana poni iloko o ka Repubalika o

Hawaii, o ka waiwai nona ka waiwai io i emi ole malalo o elua haneri

dala maluna a mawaho ae  o na hihia apau.

 

          9.  Ua hoohiki oia i ke olelo hoohiki i hoakakaia maloko o ka

Pauku 101 o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii. 

 

          Pauku 3.  Maloko o ka palapala noi e hoakakaia ka inoa piha o ka

mea noi, kona mau makahiki, kona wahi hanau a me ka la o kona komo

ana mai iloko o ko Hawaii Pae Aina.

 

          Pauku 4.  Na ka mea noi i ka manawa o kona noi ana, a i

ole ia, mamua ae paha o ke noi ana e hooliloia i kupa, e hoike

ae mamuli o ka hoohiki akakauinoa i ua hoohiki la ua hoopau

a haalele loa oia i kona noho kupa ana a kokua ana malalo

o kela a me keia alii o na aina e, poo, aupuni a i ole ia, aina

paha, a oi loa aku hoi ma ka hoakaka ana i ka inoa o ke alii,

poo, aupuni, a i ole ia, aina i noho ai oia ke kupa, mamua, ina

paha mamuli o ka hanau ana, hookupaia ana, a i ole ia, ma

kekahi ano e ae, a e kokua oiaio no oia i ka Repubalika o

Hawaii.  Ua hiki no e hoohikiia aku ka olelo hoohiki o ia

ano e kekahi mea i hoomanaia e hoohiki i na olelo hoohiki.

 

          Pauku 5.  E koiia no ka mea noi e hooiaio i na mea apau

i hoakakaia maloko o kona palapala noi a lawa i ka manao o

ka Lunakanawai i oleloia e ninaninau  i ka mea noi

malalo o ka hoohiki a e kauka aku a e ninaninau i no hoike

ana i manao ai ua kupono no ka loaa i ka mea noi na kumu e

kupono ai e like me ia i hoakakaia maloko o kana palapala

noi.

 

          Pauku 6.  Ma ka hooko ana i na mea apau i kauohaia ma

keia Kanawai e loaa i ka mea noi ke kuleana e loaa iaia kekahi

palapala hoike no ka hookupaia ana ma ke ano i hoakakaia e

na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie, malolo o ka

lima o ka Lunakanawai nana i hoolohe ka palapala noi, i hoo-

piliia me ka Sila o ka Aha Hookolokolo Kiekie a i hooiaioia

e kekahi kakauolelo o ia Aha.

 

          Pauku 7.  O ka palapala noi, ka olelo hoohiki i kauohaia ma

ka Pauku 4 o keia Kanawai, ke kope o ka palapala hoike hookupa

a me kekahi hoakaka pokole ana o na olelo ike i waihoia

ae e malamaia no ia me na moolelo o ka Aha Hookolokolo Kiekie.

 

          Pauku 8.  O kela a me keia palapala noi o kekahi kanaka o

na aina e e kuniia no ia e like me ke kuniia ana o na palapala

noi i na Aha Hookolokolo Kaapuni, a e koiia aku kekahi uku

o elima dala ma ke ano he mau koina ma ia hana ana.

 

          Pauku 9.  Ina ua loaa i ka mea noi mai ke Kuhina Kalaia-

ina mai kekahi palapala hoike no ka hana e like me ia i hoo-

manaia a i hoakakaia maloko o ka Mahele 2 o ka Pauku 17 o

ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii aole no oia e

koiia e hoakaka iloko o kana palapala noi ua loaa iaia na mea

e kupono ai i oleloia maloko o ka Pauku 2 o keia Kanawai, aka e

olelo no oia maloko o kana palapala noi ua loaa iaia ia pala-

pala hoike a e hoike aku no i ia mea, a i ole ia, ina ua nalowale

e hoike aku i kekahi kope i hooiaioia i ka Lunakanawai e

hoolohe ana i kana noi.  Ma na ano e ae apau e hookoia no

ma kana palapala noi na mea i hoakakaia ma keia Kanawai.

          A ponoia i keia la 15 o Iune, M.H. 1896.

 

 

                                                SANFORD B. DOLE,

                                      Peresidena o ka Repubalika o Hawaii

 

 

 

KANAWAI 78

 

 

HE KANAWAI

 

 

E HOOLOLI AI KA PUKU 17 O KE KANAWAI 26 O

          NA KANAWAI O KE KAU KUIKAWA O 1895.

 

E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:

 

          Pauku 1.  O ka Pauku 17 o ke Kanawai 26 o na Kanawai o

ke Kau Kuikawa o 1895, ma keia ke hoololiia nei ma ka pakui

ana aku i keia mau huaolelo mahope iho nei, mahope o ka

mahele elua o ua pauku la:

 

          "A ina e hooko ole ia ua mau kumu la, ua hiki i na Komisina

me ka hana a hana ole paha ma ke kanawai a me ka hoolaha ole,

koi a komo mua ole, e lawe i ka aina ma ko lakou lima,

a ma ia hana ana e hoopau i ke kuleana i loaa mamuli oia

aelike.  Ina e loaa kekahi lilo wale ana o ia ano, e kuaiia ka

aina ma ke kuai kudala ma ke ano holookoa a i ole ia ma na

apana no ke dala kuike a i ole ia ma na hookaa manawa ana

e like me ka manao o na Komisina he pono; a ina ma ia kuai

ana ua loaa he kumukuai i oi ae i ke kumukuai mua.  e loaa i

ka mea nana i kuai mua mailoko mai oia kumukuai ka huina

o kana mau hookaa ana i ke Aupuni no ke kumukuai o ka aina,

me ka ukupanee ole a me kekahi mahele iloko oia kumukuai

oi e like me ka nui o na kuina ana i hookaa ai.  Ina nae ma ia

kuai ana ua loaa he kumukuai i emi iho malalo o ke kumukuai

i kuai mua ia ai, alaila e hoolaweia mailoko ae o ka huina e

hoihoiia ana iaia kekahi huina i ano like me ka nui o ia emi

ke hoohalikekeia me na huina i hookaaia. 

 

          Ma keia ua hoomanaia ke Kuhina Waiwai e uku aku i ka

huina e hoihoiia ana i ka mea kuia e pau ana, ma ke kikoo o

na komisina, mailoko ae o kekahi dala i hiki e hoohanaia

no ia mea."

 

          Pauku 2.  E mana keia Kanawai mai kona hoolahaia ana.

Aponoia i keia la 15 o Iune M.H. 1896.

 

SANFORD B. DOLE

                                                Peresidena o ka Repubalika o Hawaii

 

 

KANAWAI 79.

 

 

HE KANAWAI

 

E HOOMAHUAHUA AI KE DUTE MALUNA O NA WAI-

          ONA, NA WAINA I PUHIA A ME NA MEA INU E AE

          I HANAIA MAILOKO MAI O NA MEA E AE AOLE

          MAI KA WAI O KA WAINA MAI: E HOOLOLI ANA

          I KA MOKUNA 25 O NA KANAWAI O 1892.  I KAPALA

          "HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA MOKUNA 28

          O NA KANAWAI O KE KAU O 1878, E PILI ANA I

          NA DUTE."

 

E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:

 

          Pauku 1.  O na waiona apau i puhiia a me

na mea inu e ae i hanaia mailoko mai o na mea e ae aole ka

wai o ka waina, ina ua hookomoia iloko o ko Hawaii Pae Aina.

ina ua komo iloko o ia mea he eiwa pa-keneta a aole e oi ae

mamua o umi-kumamaha pa-keneta o ka alekohola.  e kauia

i ke dute o kanaono no ke galani; ina na oi aku mamua

o umi-kumamaha aole nae i oi mamua o iwakalua-kumama-

kahi pa-keneta o ka alekohola, e kania i ke dute o hookahi dala

no ke galani; ina ua oi aku ka alekohola maloko mamua o

iwakalua -kumamakahi pa-keneta, e kauia maluna oia waiona

ke dute e like me ke dute i hoakakaiama ke Kanawai no na

waiona o ia ano like. 

 

          Pauku 2.  O kekahi mea e hoopae mai ana, a i ole ia, e hoao

ana e hoopae, a i ole ia, hoopae malu i kekahi o na waiona, a

i ole ia na waina i hoakakaia maloko o ka Pauku 1 o keia, me

ka uku ole i na dute; a i ole ia, nana i pa`ipa`i ia mea i mea e

hoemiia ai, a i ole ia, e hooliloia ai paha ke kuleana e pili iaia

ka hewa mikamina, a ina e ahewaia, e uku i kekahi hoopa`i

aole e emi malalo o hookahi haneri a aole hoi e oi aku mamua

o hookahi tausani dala, a oia mau waiona e hoopuia a e hoo-

liloia aku no ka pomaikai o ke Apuni Hawaii.

 

          Pauku 3.  E mana kei kanawai mai a mahope aku o ka la

ekahi o Iulai, M.H. 1897.

 

          Ke hooia nei au ma keia ua aponoia ka Bila Kanwai mamua

ae nei mahope iho o ka noono hou ia ana o ka vito o ka

Peresedina, ma ke koho ana ma ke kakau ana i na ae me na

hoole e elua hapakolu o na hoa apau i kohoia o ka Hale o ka

poeikohoia o ka Repubalika o Hawaii i keia la 15 o Iune,

M.H. 1896.

 

          Ikea:                                                            D.L. NAONE.

                   JAS. N. K. KEOLA, Kakauolelo.               Lunahoomalu.

 

          Ke hooia nei au ma keia ua aponoia la Bila Kanawai mamua

ae nei mahope iho o ka noono hou ia ana o ka vito o ka

Peresidena, ma ke koho ana ma ke kakau ana i na ae me na

hoole, e elua hapakolu o na hoa apau i kohoia o ka Aha Senate

o ka Repubalika o Hawaii i keia la 15 o Iune. M.H. 1896.

          Ikea:                                                  W.C. WILDER,

                   J.F. CLAY, Kakauolelo.                             Peresidena

 

 

          OLELO HOOHOLO HUI.

 

E hooholoia e ka Aha Senate a me ka Hale o ka Poeikohoia

 

          E ano poepoe ke kino o ka Sila Nui o ka Repubalika o Hawaii

i ekolu iniha kona ana waena, a o kona kii e like no ia me ia i

hoopiliia malalo iho nei a hoakakaia penei me na waihoolu

i pakui ia mai i kahua no ka palekaua.