Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 30, 24 July 1896 — He Leta mai Hivaoa mai. [ARTICLE]

He Leta mai Hivaoa mai.

He leta keia i heluhelu ia i ke anaina o Kawaiahao ma ka po Poakolu, July 15, 1896. Mai ka Makua Rev. James Kekela. Alolia nui kaua: He malihini au i kaawale loa i ka ike ana a kou mau maka; aka, he kamaaina au no ia wahi au e noho mai la. E oluolu paha oe e hookipa aku i ka malihini mawaena o na laina o kau nupepa "Ke Kuokoa." E hoike au i kahi moolelo ppkole no ko'u holo moana ana, a me ko ke Akua hoopakele ana ia'u, a me ka poe me a'u mai ka opu o ka moana hohonu a me na i'a ahiu o ka moana kai eleele. Ma Mei 6, hora 10, luial&le makou ia Puamau, Hiwaoa a holo au no Uahuna ma ka waapa me eono kanaka no Puamau. He 60 a 70 paha mile ke kaawale. Holo maikai no makou, he maikai no ka makani, he hikina akau, a ma ke aumoe o ia paha ka hora 12 t> ka po, hiki i Hane. Mei 7, kau aku la makou i uka o ia wahi, o Hane ka inoa, aia malaila kekahi poe no Puamau, he maliina okoa i hala e o ko lakou noho ana ilaila. 0 Yaeaha, Toatahaani, me Tanahoapu kana wahine, a ua noi ia au e ko lakou poe makamaka e kii aku a e hoi i Puamau. Ua paipai au ia lakou e hoi koke ma Hivaoa ma ia la no. Ma ka hora 5 p. m. o ia la no haalele makou ia Uahuna a holo no Hivaoa he 11 ko makou nui, o Nehu, Muhau, Puiheti, Tinitoua, Mateia, Vaeaha, Toatahaani, me Tauahoapu kana wahine, Natupa, Panatawa a me a'u pu no hoi.

Ma ke aumoe hora 12 paha o ia no j palia ka hapalua i pau a me ka loa i koe j a kau i Hivaoa, pa mai la ka makani ino mamua mai o makou, me ka ua! kualau a olelo aku la au i na kanaka Nuuhiwa e hoi hou kakou no Uahuna, aole kakou e hiki ke holo i mua, oiai mai Hivaoa mai ka makani. Ua hooholo ia kuu kauoha, oiai, owau no ka boti waapa. Hoohuli ae la makou i ka waapa, a hoi hou no Uahuna; a no ka eha o kuu poo, oiai" elua hapalua po i ala ia e a'u. Nolaila kauoha pono au i na kanaka elua, o ka mea iaia ka hoe uli o ka boti, e malama pono oe i kau hana, mai hiamoe, a lalau, o pau kakou i ka make. 0 Toatahaani teapu boti, ia Vaeaha ke kaulawaha o ka pea, malama pono oe i kau mai hiamoe, ina e hiki mai ka makani ino, kuukuu aku ke kaula o ka pea. Ia olua ko kakou ola, a me ka make, e malama olua i kuu kauoha i ola kakou, i ole e pau ana kakou i ka make. E hiamoe au, no ka mea, ua mamae ok.o tuu upoo, a ina e aa ana tu au a oe e hiamoe iti au, e mate au i Hawaii (He olelo keia o ia aina). Eia ka unuhi ana: "E hiamoe au no ka mea, ua eha loa kuu poo, ina penei au e ala ai e make no kuu kino." Hiamoe iho la au i ka hiamoe nui. Ua hiamoe paha na mea ia laua ka hpoa? I ke puhi ana mai o ka makani ī ka waapa, huli aku la kekahi &oao o ka boti, paa loa paha ke kaula waha o ka pea, holo lalau ka hoeuli o hope, a piha loa ae la ka waapa i ke kai. Owau hoi i ko'u puoho ana ae mai ka hiamoe nui,.aole hiki ia'u ke hanu pono, oiai ua pifia ae la kuu opu i ke kai. Ala e na kanaka Nuuhiwa, lilo lakou i ka hookuu i ka pea, ke kia, pua na hoe, kia-o ame na pono o ka waapa. Owau hoi, ke lana hele wale la no, me he apana pohue la i manao ole ia mai. Poina paha ko makou poe ia'u, ke manao la paha, ua loaa ia'u he hanu ola, ua piha kuu opu i ke kai, e aili wale ana no me keia, e-he, e-he, e-he. Ua kaawale hoi ka waapa mai a'u aku

ekolu a eha paha anana, a mai a'u a ia 'ī'auaiioapn ekolu paha unana. Aole au i il.e pono aku iaia, oia la puha kai lohe mai i kuu e-he. Kii mai o Toatahaani e kokua i kana wahine, pane aku o Tauahoapu ia Toatahaani, "0 Kekela kau e kii koke aku a lawe koke mai, o make auanei tke elemakule." Ivii koke mai ia oia ia'u (Toatahaani) a ia'u a hiki i o Tauahoapu la, olelo mai o Tauahoapu "E lawe loa oe i ka maleua Kekela iluna o ka waapa. Ke nana aku la au i ka waapa, ua lanaleila ke kai maluna ona. A o Tauahoapu a me Toatahaani, oia ko'u mau Anela hoola kokoke i hoouna ia mai e ke Akua, oiai au e aili ana, a palemo iho i ka opu hohonu o ka moana, a e ai ia paha e na i'a 'ahiu o ka moana kai eleele. Kau ae 1$ au i luna oka waapa. a ua mamao loa mai ka aina mai, oia hoi mawaena o Uahuna, a me Hivaoa. He pouli wale no ka lewa me na ao kaalelewa, me na huna ua. Ua hoomanao ae la ko!u uhane i "ka Haku. "Nou ka lani, a me ka honua, a me keia moana hohonu a makou e au nei, ke noi aku nei au ia oe e kuu Akua, kuu HQola, e malama ia ke ola 0 kau kauwa nei, a me keia mau kamaaina, a e hoopae ola hou aku ia makou ma ka aina maloo. O hoohenehene mai auanei na kamaaina naaupo, a me na haole aia mai na aina e mai. Ka! Auhea ka hoi o lehova ke Akua mana o ua o Kekela, a lakou hoi e pule mau nei, a e hoomana mau nei i ka po me ke ao. E pani oe ina waha o na aia, a me na hoomaloka a pau. E 1 ana, 'He hana misionari anei ka ke Kanaka Hawaii?' O kou makemake ke hana ia eka Haku. Ina e make ma keia moana oia no, ina hoi ma ka aina oia no." Ua hooikaika na kanaka e hoolana i ka waapa, a ua holopono, a ua pau ae la makou a pau iluna o ka waapa me ka maikai, aohe mea o makou i make, ao na wahi aahu iloko o na pahu, me na puolo oia kai lilo, a koe mai na wahi lole i ka ili. Elua paha hora ko makou lana ana a kau hou iluna o ka waapa, alaila hiki koke' mai la na ia ahiu hae o ka moana (mano). Ke uwe 'ia ka poe o makou i ka makau nui i ka pau i ka ai ia e ka mano, olelo aku au: "Aole iae mai o lehova e make kakbu i keia manawa iloleo o.ka opu hohonu o ka moana, a me na ia hihiu o ka hohonu. Ke noho alii nei o lehova maluna o ka moana." Pela ka manao o Davida ka mea haku Halelu. He oiaio anei ia manao o ua haku Halelu la? Hoolohe na mea a pau ika leo o lehova. Lanakila ae la ka o Noa ma maluna o ke Kaiakahinalii, lanakila ae la ka lahui kanaka o ka Iseraela ma ke kai ula, lanakila ae la o lona maluna o na ia ahiu o ka moana, a pae ola aku la i ka aina, lanakila o Daniela maluna o ka Liona, kela puaa ai kanakā, lanakila 0 Sakelaka, Mesaka, a me Abegenego maluna o kela umu ahi i pahiku ia ka enaena. Pela i maopopo iho ai ia'u, ua hoolohe !o na mea a pau i ka leo o lehova, ko ka moana a me ko laila mau mea e piha ai. 0 Tauahoapu.—He wahine kamaaina no ia ia'u a'me ko'u wahine oia kekahi lala o ka Ekalesia o ka Haku ma Puamau; ua hele mau no oia i na halawai haipule ma na Sabati a ua manao au, oia ke kumu o.kona.mau manao e hoola ia'u mai ka make mai. 0 Toatahaani, he kane hou ia nana, a he mau lima paahana laua no'u ma Pua«mau. 0 na mea e ae o ka waapa. he poe anela wale no lakou no'u, oiai ua hooikaika nui lakou e lana ka waapa, a hoakoakoa pu mai i na pono a pau o ka waapa, na lioe eono, na pine, kia, o, na kaula a me ka pea; a me ke ka liu.

Ua lana ka waapa. no lehova mai no l'O makou ola. "He kokua kokoke loa i ka wa popilikia." Owau no ka mea pule.no makou, a o ka Taualioapu a me Toatahaani na mea hoopakele ia'u mai ka piholo ana aku i ka opū hohonu o ka moana, a e hooikaika ana hoi na mea eae e lana ka waapa. Nolaila, ke manaoio nei au i ka Haku, he mau auela lioola wale no lakou a pau n.o'u mai ke Akua mai ka i kokoke mai ai ka make ia'u aia no i ke Akua ka huina o kmi mau la, oia hoi, aoie i hiki mai ka liope o ko'u mau la no ka hana a ke Akua maluna o'u. A ina e lawe koke aku oia ia'u iloko 0 ka opu hohonu o ka moana, owai la e pani ma ko'u hope? Owai hoi! 0 ke Akua no kai ike i na mea huna. Eia au ma Taiohae nei i keia mau la, mai Uahuna au a Uapou, a mai Uapou 1 Taiohae nei, e hoi hou ana au ma ka moku i Uapou, mai laila aku a Uahuna, mai laila aku ma ka waapa no Hivaoa. Ua palapala mai o Rev. James M. Alexander, Samuela Alexander, oia na keiki a Annie Alexancler, e holo mai ana lakou ma ka moku (Galilee) mai Kapalakiko mai, ma ka la mua o Sepetemaba, a e ku mua ana ma Taiohae, Nuuhiwa, a ua kauoha lakou ia'u e hele mua i Taiohae mamua ae o ko lakou ku ana mai. E ike auanei lakou i kahi a ko lakou mau makua i noho mua ai no ka oihana mieionai'i, a e hauoli ana maua o Kauwealoha ke launa me ka ohana o Rev. W. P, Alexander ka maua kumu aloha. Owau no, JAMES KEKELA.