Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 31, 31 July 1896 — Moolelo Hawaii Kumuhonua [ARTICLE]

Moolelo Hawaii Kumuhonua

Hoomakauhauia e Z. Kalai [Makua) i moke n i !u onnnopona hou ia e ka/ia keiki e O. Z. H'. Kalai opio ) Anuu Umikumamalima. 1S —Pukuiakuanuiakea (k) ia Kahulikahelamiiakea i\v), hanau o Kanekihili (k), a o Kanehekili no ia; o Kanewawahiiani (k), o Kaneikapulena ik). o Kaneikamalamalama (k). Kaneikolihanaakala ik>, o Kaneikamolehulehu (k). Kaneikawanaao (k), Kaneikapule (k>, o Kaneikamakaukau (k). o Kanekii. o Kanehaka (k), o Kanemakahiole'.e (k>. o Kanelele (k). o Kaneikoha (k). o Kanepaina (k). o Kanekakaa (k), o Kanekoa (k), o Kaneikokea (k). Kaneikokala (k), o Kanehulihonua (k). o Kanekaulanaulu kakaa*. k).o (.o oAki taoin taoin«n» ik). Kanemanaiapaiea(k). Kanemakua (k). o Kanehlunamoku (k), Kaneikapapahonua (k), Kanekiei (k). Kanehalo (k). Kaneohiohi (X), o Kanemilohai (k), o Kanepuaa (k), o Kanepuahiohio (k), Kaneneenee (k), o Kanemanaiahuee (k). Kanepohakaa (k>, o Kaneholopali (k), o Kaneikaonohiokala (k), Kanehulikoa (k), o Kanekauilanuimakakiheakalaninui (k), KaneuInpo (k). Kaneikamolimolialoha (k), Kanenweke (k). Kanekala (k), Kanewehe (k), o Kaneikawaiola (k), o Kaneikapuenaena (k), Kaneikeahilapalapa (k). Kaneulala ik). Kanepupule (kV Kanehehena (k), Kanelolo (k), Kanepauha (k), Kanehoola. Anuu Umikumamaono. 19—Pukuiakuanuiakea (k), ia Kahulikahelanuiakea (w). hanau o Kukeaohoomihamihaikalaninui (k), o Kuhooneenuu (k), o Kukalani (k), o Kukailimoku (k), o Kukealoewo (k), o Kumokuhalii (k). o Kupulupulu (k). o Knpaaikee (k), o Kupepeiaopoko (k), o Knpepeiaoloa (k). o Kualanawao (k), o Kuolonowao (k). o Kukaohialaka (k), Kukoalaulaulii <k), o Kumaune (k». o Kuhooholopali (k), o Kuiiliaka (k), o Kuliliaikekaua (k), o Kuhauia (k). o Kuikealai (k). o Kuikaweke (k). o Kuikeka-a (1:). o Kuikepaa (k), o Kuikahaawi (k), o Kuikepi (k), oj Kuikaioaa (k), o Kuikapono (k), o! Kuikahewa <k), o Kuikamake (k), o Kuikeola (k), o Kuikamolimolialoha | (k), o Kupalaxia!elo <k), o Kuilioloa ik). Kuula (k). j 20 —Pukuiakuanuiakea (k), iaKa-| hulikahelanuiakea (w), hanau o Lonoikeoualii (k), hanau o Lonoopuakau (k), o Lonoikapo (k), o Lonoikelio (k). o Lononuianiha (k). o Lonoikaualoko (k). o Lonoikauapakahea (k)„ ol Lonomealii (k), o Lonokaiolohia (k), o Lonokinau (k), o Lonoikiekie (k), o Lonoikiaweawealoha (k), o Lonokuli J (k), o Lonohonuamea k), o Lonoka-! pala (k), o Lonoponi (k). ! Anuu Umikumamahiku. j :U —Lonoikapukolikoiiko (k) ia Uli- j kahulipapakini (w), hanau o Kaneluhonua (k). o Kumuiipo (k), o Opuukahonua (k), o Kumuhonua (k), Hinamakakai (w), o Hinamalule (w), o Hinaanaiamea (w>. o Hinakeka (w), o Poele (w). o Powehiwehi (w), o Lalohana (w). o Kukuena (w), o Nuakea (w). o Kapauonuiakea (w), o Nihoaikaulu (w). o Kaiona (w): o Puanui, o Pnaloa, o Puaiki. o Puapoko, he poe wahine wale no ia; o Hanalaaiki (w), Kahailiopua (w). o Laea (w). o Kaiona (wK o Lauhuki (w). o Waiololi (k,) o Waiolola (w), Kanewahilani (k), Kapaialani (k>. Anuu Umikumamawalu. j 23—Kuwahoilo (k). noho ia Haumea Mna. hanau q HaHiluikekihiokamalima (k). he mahu ma ka o ke kV keiki mua: o Namakaokahaipiilaiā (w). hanau mai oia ma ka maka akau o ka makuahine: o Kapoulaokinaunm iw). ma ka manavp* no ka makuhine; o Kahoaliinuiokaiani *k). ma ka maw»«a 110 o Hanmea: o Kanilanuimakakehaikalanui (k). ma ka poaeae o ka uiakiHLhine: o Lonoaaakua (k) (2) ma ka hono-hope: o Kalaeokaena (k> ma ka lae: o Kanemilohai (k), o KaneaP»jaa aa ka piko lana: o Kuhai<k> xna ka aaahamaha: o Peienuiainoku (w) ma ka waha, o Hiiakaikaalei (w). ma ka poli; o Hiiakaīkanlemoe (w), o Hiiakapaik&uhale, o Hliateaikapo»enaena. o Hliakaikaikupeelani. o Hiiakanoholae, o o H«F.ksikaale\iWr ke. he poe -wahine wale no lakou a rua ka poli o Ks maknahine kaht i hanau mai ai; |p

Hiiakaikapoliopele, hauau ma ka waha 0 Haumea. A haia keia anuu, alaila, hanau hou mai, na mea e pili ana ia Kaponui, penei ke ano, Kapoulale. Kapohehena, Kapoiolo, Kaponaaupo a me Kini, lehu ma ia lala. A, ma ka mea e pili ana i na Hiiaka. peia no a kini, lau. A mailoko mai o keia Hav\inea i oili mai ai o Hina-opu-halakoa, a o Hina-kieleula hoi. Hoakaka:—Ma ka moo-akua e heie nei, ua moe no lakou ia iakou iho, a hanau mau ia kau aku a ia kau aku. E kapa ia ana no ma ka inoa o ke apo kuikahi o Pukuiakua (Kane, Ku, Lono); a pela no ma ka inoa ona papa lalo aku, a i kahi mana>ya, ua haaleleia na hua feumu, a hopu ia ma ka lau aku, pela iho la ka nee mau ana a hiki i ka mau loa. Eia kekahi: —Ua manao wau e wehewehe plha loa me ka moakaka i ke ano a me ka manao o na inoa o na pulapula aku; aka, ua hookui e ia mai ko'u manao no ka ioihi ka o nei kuauhau akua, a e lilo ana paha ia i mea moioa a hoihoi ole no kanaka: noiaiia, ke waiho nei au ia mau mokuna, a e leie ana ka mooleio mamua aku. Ua manao no hei'au, he mea maiUni i Ua mea lieluhelu ke ike iea i ko kumu a me ka niole o na huaoleio kumuhonua Hawaii 1 mea e pohihihi ole ai. Eia hou: Ua olelo mau kanaka ua hanau maoli ia mai no keia mau paemoku o kakou e Papa, a pela i kapaia ai kona inoa o Papanuihanaumoku: pela no; a ina aole e hoakaka ia ma ka mookuauhau kahi e ike ia ai, a me ka wehe ana i ka hua< elo mole, aiaiia, e nee mau ana ka pohi\lhi a hookui me maopopo oie ame kamailio laiau. Aoie e hiki iko kakou mau kupuna ke nanao aku i na mea pohih'hi, no k;i mooieio lani a me ki>. moolelo honua, e huai ana i ke kuauha'i/> ka papahonua, na mea pohihihi 'ei: '♦ ka ike o kanaka, ke ole e hoike mai ke Akua; a, aoie hoi inoa a olelo i ul;t mai ke oie he moie, he kumu, a i ole he auo paha. MOKUNA 11. 0 Puk'.iiakimnuiakeo mo kona lehu-. lehu—Ka hauau ana o Kahulika heianuiakea—Hanau o HonuaLani he mau mahoe. 1. ū wehe ae le ka ahaolelo u Pukuiakua, e hoomakaukau ana i kona lehulehu, a hoomakaukau iho lakou. Penei ka hoomaka ana:—Lawe ae la o Pukuiakua i kona lehulehu. a iuahele iho ia nia na papa, e hoomaka no mai iaia iho a ia Kukahi-o-aianeo, a ma na papa ehiku me hookahi kaau ka mahele ana: NA PAPA. 1. Pukui, loaa o Ha. 2. Ha, lo&a o Paiaoie. . 3. Paiole, loaa o 0. 4. 0, loaa o Kahuii. 5. Kahuli, loaa, o Puhoio. 6. Puholo, loaa oNeo. 7. Neo, loaa o Ano. 8. Ano, loaa o Holio. 9. Holio, loaa o Halia. 10. Halia, loaa o Aka. 11. Aka, loaa o Au. 12. Au, loaa o Lipo. 13. Lipo, loaa o Lapa. 14. Lapa, loaa o Pipa. 15. Pipa, loaa o Piki. 16. Piki, ioaa o Nio. 17. Nio, loaa o Puainawele, 18. Puainaweie, ioaa o Lahi. 19. Lahi, loaa o Neki. 20. Neki. loaa o Nlni. 21. Nini, loaa o Humu. 22. Humu, ioaa.o Kuina. 33. Kuina, loaa o Kilo. 24. Kilo, ioaa o Onea. 25. Onea, loaa o lako. 26. lako, loaa o PoWni. 27. Pokini, loaa o Hoaka. 28. Hoaka, ioaa o Ahua. 29. Ahua, ioaa o Hiio. 30. Hiio, ioaa o Hopapa. 31. Hopapa, ioaa o Hoaa. 23. Hoaa, ioaa o Milo. 33. Milo, loaa o Nalo. 34. Naio» loaa o Poina. 35. Poina, loaa o Lehu. 36. Lehu, ioaa o Kini. 37. Kini, ioaa o Papa. 38. Papa, loaa o Mano, 39. Mano, loaa o PaHU. 40. Paiili, loaa o Lau. 41. Lau, loaa o Kaau. 42. Kaau, loaa o Kauna. 43. Kauna. ioaa o Kupau. 44. Kupau, loaa o Kukolu. 45. Kukoiu, loaa o Kulua. 46. Kulu?.. ioaa o Kukahi." 2. a lewa o Kukahi-o-alaneo, alaila, haawi aki lu oia i ka mana i ku ma ke kanuwai. a ma ko lakou papa iho, i kela a me keia papā o kona iehuiehu, iho la iakou i ka mana m« ka ikaika. »•. hooiilo iho ia ia iakou i mau ki.*l no ka Pukuiakua. Ka Hiiuaii aua o Kahuiikaheianuiakea. S. A ik® o Pukuiakua ua makaukau « ua hookauiiua o Kahuiikaheia i ke •v< iki, h«te*»ae ae la oia i wahi e waiho i.! no ke k@lkt. apo ae la a hoailona iho Ui. pale i mau kiai mamua a ma n.i ?.oao, ahUla, hookokohi iho la kela a i>Hi mai I» ke keiki. a he mau mahoe ka- o Houua-lim'i. O iiouua ke kaiku&ht3*. a o Lanl Xe kaikunane. 4. G Kahuiikahelanuiakea. h® wahino ia e waihe kahela ana Uuna ke alo o ka Pnkuiaieua. a mamuli ona ka hoomak» ana o ktia pule penei: Eia kaai e ke (Kane. Ku. Lono) E Kahuli e Kahehk

E ka wahine e moe ana iluna ke alo— Hoakaka:—o keia pule maiuna ae, he pule kumu-akua keia, a malaila ka hookumu ana o ka pule a ke kanaka i ke au-kanaka, e kahea ana i ke akua no ka ai, ka ia a me na mea like, ma ka hookumu ana o ke aloha o ke kanaka i nei mea he Akua. 5, A haakokohi mai la ka makuahine i ke keiki a hanau mai la, a penei ka hanau ana: 0 Popanopano (k) noho ia Popanopano (w), hanau 0 Pokane (k) noho ia Pomanamana (w), hanau 0 Poiehuiehu (k) noho ia Pomanomano (w), hanau 0 Pohakoikoi (k) noho ia Pokuliu (w), hanau 0 Pouliuli (k) noho ia Poeleele (w), hanau 0 Poaaki (k) noho ia Popalamea (w), hanau 0 Pohina (k) noho ia Pokea (w), hanau O Poaka (k) noho ia Pomaiama (w), hanau 0 Popaa (k) noho ia Pohoaka (w), hanau 0 Poliu (k) noiio ia Poiama (w), hauau 0 Poulu (k) noho ia Popale (w), hanau 0 Pohakalau (k) noho ia Pokahi (w), hanau O Pohooilo (k) noho ia Pomakalii iwi hanau 0 Poioa (k) noho la Poiki <w), hanau i 0 Ponui (k) noho ia Popoko (w), hunau 0 Pokapu (k> noho ia Poiauanoa (w), hanau O I'oleo (k) noho ia Po-ola (w), hanau ka inaina, hanau ka naiu. ke kai-ulh ke i'uakoko, a palo ae la ka po, a puka uuii la ke :to umlamalama, alailu lieino .'ii'ii la ke keiki a he niau mahoe hui o Honua-Laui; a alala ae ia ko \ hue iho la iluna o ua kuli o Opuukahonua (k) nie Laiohana iwi. a mu a.t l'oli o Kanelulionua (k) lue Hiua-ana i'UiK-a (w). e kuu aua iloko o ka iewa l nui akea o Kaneuuiakea, Kuuuiakoa me Lononuiaki'a, kalii a Pukuiakuauuiakea i hooiuakaukau ai uo HonuaLani (ua keiki inahoe». Eia iho ke koihonua: (Aole i pau.)