Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 37, 11 September 1896 — Puuluulu na Roialiti ma Kaleponi. [ARTICLE]

Puuluulu na Roialiti ma Kaleponi.

Aia ma Kaleponi i keia wa he poai mahuahua ioa o na poe Roialiti koikoi o Hawaii nei. eiike me Kimo Kamabela, E. C. Makapolena ame W. F. Makapolena. Lunakanawai Wiiimana. Joseph Nawahi ame Antone Fernandez a huipu me na Akepoka ame kekahi poe e ae oia auna hookahi, aole i kana mai o ua puuluulu. No ka lehulehu loa o keia poe Roialiti i hoea aku i Kapalakiko, aia hoi, ua hoalaia ae la na manao pioo mawaena o ko Kaiepoe. Ua haupu wale ae la no ko Kaleponi poe. 1 puhee aku nei paha keia poe Roialiti ilaila lakou e hoolala ai i ka lakou mau hana hookahuli aupuni. Aka, ua hoopauia nae kela pioo o ua poe Kaleponi nei, mamuli o ko lakou hoomaopopo ana i na hana pakahi a kela ame keia mea o nei poe Roialiti i holo aku nei. Oia hoi, he huakai kuai "waiona" ka na Makapolena: he huakai "materemonio" hoi ka Wilimana; he hoolana mai hoi ka Joseph Nawahi; he. huakai oihana lunakahiko hoi ka Abraham Fernander e hele ana i Mauna-Pohaku me Kealakaihonua; aole hoi a "Kimo," ua ike mua ia no kana huakai. Aka, e hoomanaoia o ka.wa e alai ae ai ka honua i ke alo o ka mahina a kapaia aku la ka "Pouli holookoa 0 ka mahina," aole ia he mea e hoopau ia ae ai ke ku ana oia mea he mahina ma kona ano iho; aka, e mahina ana no ka mahina, ma ka wa pouli a pouil ole. Pela nohoi, e Roialiti ana no ka Roialiti, i ka wa lawelawe hana a hana ole. A o keia kulana puka-a-maka me ka maopopo lea e hulili lamalama ana iloko o ke kanaka i pili na iwi i ka "Aoao Roialiti," oia ka mea e hiki ai ke kukulliia na hoohuoi kupono ana, ma ka-aoao o ka poe Roialiti ole; a na ia mea e hoala ae i na makaala ana iloko o na poe e paa nei i ko Hawaii nei maluhia i keia wa. Ina ike ke kanaka i ke ao ua e maalo ae ana i ka poiuiu i luna, e wehe aiianei oia i ke pulu 0 kana mahinaai, a hoomakaukau iho la no ka haule kua-a-ua ana. A ikea ka popoiku a na kino ao "Roialiti" ma kekahi wahi o keia poepoe honua, e aho no ka waelee ae i ka hoopalaleha, a kukulu ae i ka makaala, a ninau iho i niuau "E aha ana Roialiti ma ka lpuka Guia o Kaleponi?"