Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 37, 11 September 1896 — MRS. JULIA MARAEA KEALOHA UA HALA MA KELA AO. [ARTICLE]

MRS. JULIA MARAEA KEALOHA UA HALA MA KELA AO.

"Aole o kakou kaiihale e mau ana maauei. He mea manao nui ia imua o leliova ka make ana o kona poe haipule. E palapala oe. Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku. Ma keia hope aku; (yraht a ka uhatie) -e hoomaha lakou i ko lakou luhh a ke hahal nei 110 hoi ka lakon mau haiia mahope o lakou/' Ma ke ahiahi Poaono, ia 15 o Augate, A. D. 1596, ua oiuolu i ka Makua Mana Loa i ka la we au& aku i ka hanu ola makamae o ka makuahino o ka pouo MRS. JULIA MARAEA KEALOHA. A hoomaha aku la ma ka Maha Mau Loa. Ua hanauia o Mrs. Julia Marae& Kealoha uiai na puhaka mai o Mrs. Lilia Davies ame John Davies, ma Marakl 23. 1553. ma Haliimaiie, Makawao, Hamakuapoko. Maui. Ua piha kona mau makahiki i ke 43 a oi. Ma Wailuku ka noho aoa o kona mau makua. ame kona mau kupuna a nui oia. A ma ke kula hele ia a Bev. 7*. Poli i hoonaauao ia ai oia, ame ke kula a Mrs. Hfciaakolo Haoie m& ke kuhi Ao Humuhumu a.tne ka hoomakaukau I Ka "Noho Itome" aua, fee noho malie a he haahaa, a akahai kona noho haumana aua, he hooloihe pono 1 ka ieo o kona mau kumu. He haumana o Mrs. Jul!a Manoa Keaioha nb k® Kuia Saba*i makua o Wai-

luku. O Rev. Tho*. G. Thnis:on kKaīiii Ku'iā iiahali ame ke Kaiiu iesia o Woiloka, a mamuii o kona eaahaa, ame ke akahai. ua hookomo ia oia l haumana no ka Eka!esia makua o Wailuku, i lulai» 1866. Ekolu wale no lakou i hookomola ai. a he hoahanau oia no ka Ekaleeia o Wail;jku. a hiki i kona hoi ana aku la e like me ka olelo maopopo ma ka Baihala, "e hoi ka lepo i ka honua e like me ia mamua, a o ka uhane i ke Akua ka mea nana i hana/' He akahai, a me ka haahaa kona noho ana, a he karistiano oiaio maoli oia. Pomaikai na Ekaiesia Karistiano, ina he like me Mrs. Juiia Maraea Kealoha ka hoahanau noho pono. He ikaika oia ma ke komo kauhale ana me na makua o ka pono. L*a kamaaina oia i na kanaka o na Waieha, a pela no a puni o Maui, Molokai, ame Lanai. Ma ka la 9 o Feb., 1867, ua hoohuiia maua iloko o ke apo gula o ka mare, e ka makua Rev. W. P. Alekanedero, ka'u kumu aloha. Ua loaa ia maua na makahiki he 29, 6 malama ame 6 la a hlamoe aku la oia iloko o Kristo. He wahine noho pono o Mrs. Juiia Maraea Kealoha, ame ka noho maemae ana. Ma ka malama o Mei 31, 1867. pule hope, holo mai makou i ka halawai Ahahui Euanelio Nui o ko Hawaii Pae Aina ma Honolulu,Rev. W. P. Alekanedero ke kumu, ame makou hoi na haumana; a ua noho io no ka Ahahui Pae Aina. Poalua, lune 4. 1867, a kau aku maluna o "Moi Kane" ma ke awa o Kahului, Maui. He huakai nui kai kakoo ia makou mai Wailuku, a i Kahului, huliamahi maoli no ko Wailuku i ka hana hoeueu a J.Kahauolopu i kokua pu ia e makou. A hiki maua i Honolulu lune 1, 1867, a ma lune 4. oia makahiki, ua ike ia makou iloko o ka rumi halawai malalo o Kawaiahao, e hoolohe ana i ka lakou hana maikai. A mamuli o ka hooholo ana o ka Papa Hawaii o ka Makua Rev. S. Johnson ka Elele a ka Papa e hoouna ai, i Maikonisia, a makemake iho la ka Makua Johnson e ike ia'u, olelo mai la ka'u kumu ia'u oia o Rev. W. P. Alekanedero. Pehea la, eae ana no anei kau wahine e hoi olua i ka Ekalesia o Waioli e malama ai no ka manawa e kaawale ai o ka Makua loane. Ua pane aku au, aole i maopopo ia'u. Aka, i ka ninau ana, ua ae mai oia e hapai i ka hana a ka Haku ma Waioli, no 11 malama. O na kamaaina o Waioli kai ike i kona kulana i kona wa opiopio loa. He ikaika, he kupaa ma ka pono, he pipiii oia i na luahine. A ma na Poalima a pau, e ike mau ana oia ia Mrs. Loisa Johnson ame ka makuahine Msr. A. Wilcox.

A pau ko maua noho lawelawe ana no ka Ekalesia o Waioli, ua aua mai ka Makuahine Mrs. Johnson, e noho no oia me lakou; aole oia i, ae. no ka mea kupono ole e malama iaia. A ma Mei 1868, ua kau aku la makou maluna o ka moku o "Luka" ame ka maua hiapo he keiki kane i hanauia ma Waioli ma Nov. 23, 1867. Ā pau ka Ahahui, halawai iho la me ka Makua Alekanedero. Olelo mai la oia ia'u. ua kahea ia au i haiolelo no Kaupo. ua kanalua au no ka'u wahine, ae paha oia hoole paha, i ka ninau ana i ka manao o ka wahine, ua ae mai oia me ke ohohia. A pau ka haiolelo o ka Ahahui Lunakahiko o na Mokupuni o Maui i akoakoa ma Wailuku i lanuari 1569. A he mau la mahope iho, ua hiki kino aku la maua ma MokiMau, Kaupo, .Maūi. Sabati mua. ua piha i na kanaka, oia hoi na lioahanau. J. A. Ahulii me kona ohana. J. Kawaiaea me kona ohaha. J. Kahaiau me kona ohana, J. Kawaakea, ahe nui wale aku. A o lakou nei na lunakahiko o ka, Ekalesia o Mokulau, Kaupo. Ma'ia hope mai. ua nolio aloha ia na kamaaina o Kaupo e maua no ekolu makahiki a oi. Ua ae oia e ai ma kahi o na kamaaina. aole loa he wahi huna o ka uala i hoawaawaia e komo ma kona waha. He Ekalesia maikai kela ,ua hiki mai na elemakule ame na luahine. na opio, na kanaka ui i ka la Sabati ma ka hora e malama ia ai ke kulā sabati ame ke anaina pule. Ua noho aloha ia eia na mea a pau. He koa ikaika oia no lesu Kristo a hiki i kona moe ana aku , la. !

Ma ka A. D. 1874, ua kahea ia mai maua e hoi i Kahu no ka Bkiilesia o Waikapu, Maui. A ua ae aku maua ia leo kahea, a pau na makahiki elua. Ua launa nui oia me Mrs. Sepa. Kapu, Keliiolelo ame na makuahine e ae o ka pono, a ua holo nui ka hana a ka | Haku ma Waikapu, ma ke kokua ana mai o Mrs. Sepa Kapu Keliiolelo a | pela no hoi au me na makuakane o : ka pono. A ua pua mai ka malawaina i ua keokeo ka lan. A pau ko maua 1 nolio kahu ana no Waikapu, ua nee aku maua a noho paa ma Lupeiai, Wailnku, Maui; malaila ka noho home ana o na makua ame na kupuna. Halawai hou ka Ahahui Lunakahiko ; iloko o Kaahumanu, halepule o Waii luku. ua loaa hon ia maua he leo kahea e hoi i kahu Ekalesia no Honokohau '■ ame Kahakuloa. Ma Wailuku ko maua uoho ana, maloko o ka Ekaleaia pu no hoi i . kekahi manawa. Ma keia Ekalesia, he mau makuahine o ka pono Mrs. D. L. Kalama. S. SI. Kalama, Mrs. J. Paku, S. L. Kalaola me Mrs. J. Kainaini\, ma ka launa hoahanau ana a | haipule o M.rs. Juli& Maraea Kealoha ■ me lakoiu He maikai. He oluolu ka launa haipule ana ma ; na anaina h&lawai o na wahine, a nana no e alakai i ka halawai o na wahlne. A eiua paha makahiki, ua waiho aku , maua i ka noho kahu ana no ia Eka- ; lesia, malalo o kekahi mau kumu mai- ; kai. Ua hoi maua a noho m& Wailu- ■ ku, Maui. He mahiai ka hana, a ma- ; laila ka noho ana. A poha hou mat ; la ka leo o ka Haku mai ka makua . aloha Alekanedero mai, ua makemake , ka makua aloha Hev. J. W. Smith e kamailio pu me oe, ua ae aku au, a ; ma ka la 20 o Maraki, 1579, ua kuka- ; kuka pu iho la maua me ke aloha, a : i ko'u ninau ana ia Mrs. Julia Maraea ; Kealoha, ua ae oia. l*a holo pu mai • maua a noho oia raa Honoluiu, Oahu. i me ko'u kaikuahine. Mr&. Kanuha ; Ihalau. Owau o maua kai holo mua mai i i na la mua. o Aperila. 1573. ma ke kauoha a ka makua aloha nui J. W. Smith ; e hiki mua maua mamua o ka noho f ana o ka Ahahui Ekalesia Mokupnni ! o Kauai nei, a ua hiki kino au ma ! Koloa maluna o "Mary E. Foster" a ' pae malaila. pli wawae a hiki i kahi

"'uu ss.i*rjsana Rf.v. J. H.. Mahoe. pu m* lakou me na wai&ia&a, a maialia au i noho a.L Ma ka halawai ana o ka Ahahui Ekalesia maloko o ka luakini Hoolepope oia Koioa, ua kohola o Rev. J. B. Hanaike i Lunahoomalu. a ma ia halawai ana o ka Aha, ua hooholo iokahi ia iho wau i kahu Euaaelīo no Kapaa neL A ua ae like maua. a m& ka malama paha o lulai IS7S—hiki kino mai Ia ka mea nona keia mooielo walohia. Ma ko mana noho ana, ua lilo au i kumukula. a ma ka lokomaikai o Hon. S. W. Wilcox ame Hon. A. S. Wilcox. ua lilo ia maua ka halekula kahiko e ku ana ma Waipouli. A oia no keia hale ana i noho iho nei a hele aku ia. Ma ko maua noho ana iioko o na makahiki he 14 o ka noho kahu. Ekalesia ana, ua nui aku kana hana komo kauhale ame na hana haipule e ae mamua o ka'u. Ma na mea pili haipule kona makemake loa. He makuahine maikai no ka "Noho Home," aole au i ike i kekahi mea like meia. He haipule io maoli, he haahaa, he akahai a he wahine ia na ke kane hookahi. I ko maua noho ana, ua hookumuia ka Ekalesia o Kapaa nei, e na hoahanau he 24, a oia kekahi i hana ia hana mamuli o ka hiki kino ana mai o ke komile a ka Ahahui Ekalesia i koho ai ma ka noho ana o ka Ahahui iloko o Okatoba 1879. He Sabati keia la, Dec. 14, 1879. O ka hana mua o ka hoonoho ana i ke Kahu J. M. Kealoha, a pau ia, ua lawelawe mai na komite i ka liana hookumu i keia Ekalesia o Kapaa nei. Maloko o ka luakini e ku ana ma Wailuakai kahi i hana ia ai ia mau hana a elua. Pau ka hana ake komite, ua hoakaka mai la ka lunahoomalu o ke komile, Rev. J. W. Smith. Eia ko oukou kahu, a ua hoōkumuia ka Ekelesia o Kapaa no oukou i keia la. E noho aloha oukou me ko oukou kahu a e hapai like i ka hana a ka Haku. Maloko o ka halekula ma Kapaa kahi e malama ia ai ke anaina pule. 0 ka pule awakea, ame ke kula sabati. Ua komo nui oia ma na hana Ekalesia, hoeueu, komo kauhale, launa aku a launa mai, a ma na anaina kula sabati, ame ka ahahui opiopio. He makuahine oia iloko o ka Ekalesia, o kana hana ano nui oia ka noonoo ana i ka mea e loaa koke ai ka luakini, ua hai aku au aia ma ka lima o ka puuku Geo. H. Dole he $400 a oi. A ua ko kona manao, ua kauō ia ka luakini ma Wailua, a oia kahi ana i hoomana iho nei a hele aku la oia (makuahine 0 ka pono) i manao nui i na mea pili 1 ka ke Akua hana. Ma na Hoike hui o na kula sabati o Kauai Hikina, ua lilo mau oia i alakai himeni a me ke alakai ana i na haumana i ke kula sabati. Ma ka noho hoahanau ana, he makuahine oia 0 ka pono, he maemae. akahai. Ua kamaaina maoli ma Kauai nei, ua ike ia oia e ka lehulehu ma na hana pili Iko ke Akua. Ma ka noho ana home, ua makaukau loa oia, lie hookipa, he hale piha i na malihini. Ua haalele iho oia he mau keiki 8. a hookahi moopuna, hookahi makuahine, hookahi kaikunane a ia'u no hoi i kona hoa pili. E paiauma aku ana ma keia aoao o ka muliwai o ka make —wahi ana, "E ka Haku, e lesu, e hookipa aku oe i kuu uhane." JOHN. M. KEALOHA (Wahineheleloa.)