Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 38, 18 September 1896 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Mechelins Kora Iechad
This work is dedicated to:  For the Iechad Family for Mechelins - Belias, Palau

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Hui Alahao Me Aina O Oahu

Manawa Holo

Mai a Mahope aku o lulai 5, 1895

 

Will o Ewa Hiki I Waianae Hiki I wili o Hiki I Waianae Hiki I Waianae

Kaa Ukana na la a pau Ewa na la apau na poaouo uio na la apau

Na la a pau Sabati walo no.

 

A.M. A.M. P.M. P.M. P.M.

 

Haalele ia Honolulu 6:40 9:15 1:15 1:45 3:10

Haalele ia Manana 7:40 9:35 2:28 2:28 3:33

Haalele WIll o Ewa 8:10 10:19 2:49 2:49 6:14

Hiki i Waianae ----------- 10:34 ------- 3:24 4:49

 

Waianae na Will o Ewa Waianae na Will o Ewa Iki i Waianae

la a pau. Kaa Ukana la a pau na la a pau. nae ua Poao

Na la a pau no me Sabati

Koe Sabati

 

A.M. A.M. P.M. P.M. P.M.

 

Haalele la Waianae 6:44 ---------- 1:32 --------- 4:16

Haalele Will o Ewa 7:19 9:10 2:07 3:51 4:51

Haalele la Manana 7:50 9:48 2:35 4:22 5:22

Hiki i Honolulu 8:23 10:30 3:11 4:55 5:56

 

E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi.

 

G. P. Denison

Luna. F. C. Smith

Luna Kual Palanala Holo.

NU HOU HAWAII

__________________

E nana ae i na olelo hoolaha e puka aku ana ma ka pepa o keia la.

__________________

Ua hoopau loa ia ae ka puka ana o Ka nupepa Hawaii "Ka Oiaio." Owai ae la kona moepuu?

______

Ua paa loa i keia wa ka Buke o "Na Kanawai o ka Repubalika o Hawaii" Kau Ahaolelo o 1896.

                                                     __________________

He eono poe keiki o ke Kula o Keoneulai hopula ma ka Poakahi nei, no ka pepehi ana ia Mr. Brightwell, Kumu ola kula.

__________

 Ua haawi makana aku ka Loio Kuhina Kamika i ka Papa Ola i kekahi kii hooleleakaia o ke kulanakauahle o Hongkong (Honokona).

                                                     __________________

O ka la apopo (Poaono, Sept. 19) oia ke la heihei waapa nui o Honolulu nei, a he la "Kiulaia" Aupuni laulaha nohoi ia no ka alna nei.

________

Ma ka Poakahi nei i hoomaka hou ai ka Bana Hawaii i ke puhi hou ana i ka lakou mau hokeo kani kupinai wawalo ho-uheuhene ma Ema Kuea.

                                                     _______________

Ma ka paani kinipopo ana a na Hui Honolulu me Paulikoa Mau, ua lilo ka lanakila ia Pualikoa, he 15 ana puni Loko o 8 komo ana, la 6 puni a Honolulu kuu pohaku.

                                                     ______________

Eia mai ka Mahele Elua o ke Ao Piliolelo Beritania ma ko makou pepa o keia la. Aole makou i hoonele aku i ka ono o ka poe makemake "Ouli Kilokilo' i mea hoonanea.

                                                     ______________

Ke nupepa hou ka kakou o keia mau la e nee nei, oia Ka Lei Momi. O ka Lanahooponopono o W. H. Kapu, a o Ka Puuku o Solomona Mahelona, no loko o ka poai o ka Repubalika Hawaii.

                                                     ______________

Ua huli hoi mai nei o J.T. Stacker, Ka Lunahooponopono no na nuhou kuloko o ka nupepa Advertiser mai Hawaii mai, me ke ola kino maikai, mamua mai o ka mokuahi Kinau o ka po-

alua nei.

                                                     ______________

Ka lono wale ia ne ae ma ka mokuahi Kinau o kela la (Poalima, Sept. 18) i haalele iho ai o Peresidena Dole ia Honolulu nei a holo aku no ka makani apaapaa o Kohala Akau, Hawaii, i kahi ' Ebena Low.

                                                     _____________

Ma ka poaha nei (Sept. 17) i haalele mai ai o Rev. T.D. Garvin, ke kahunapule o ka Ekalesia "Kamabela" e ku nei ma Honolulu nei, a huli hoi aku la no Kapalakiko, maluna aku o ka mo-

kuahi Mariposa.

                                                     ____________

o D. Kalauokalani, keiki a ko makou koaloha Mr. Kalauokalani, lunakanawai Apana o Molokai mamau, ka Elele Evanelio" e palia nei ma ko makou nei keena. He haumana oia no ke kula o ka Punahou.

                                                     ___________

O na kulana i loaa i na hui kinipopo e paani mau nei ma Makiki a hoea i ka Poaono nei, oia keia: Hui Hoku. He 6 ana paio lanakila, be 2 paio lanakia ole; Hui Pualikoa Ekahi, 5 lanakila ole; Hui Paulikoa Ekahi, 5 lanakila 3 haule: Kamehameha. 3 lanakila, 3 haule. Honolulu, 2 lanakila, 6 haule.

                                                     ____________

Ua pau loa i ka hooponoponia ka @ moolelo o na hana o ka Ahaolelo i hala aku nei malalo o ka lawelawe ana a James N/K/ Keola, ke Kakauolelo o ka Hela o na Lunamakaainana. A aia ke humuia nei ka ili o ua buke nei.

                                                      ____________

E pai buke la aku ana na Mahele ouli Hanau e puka nei ma ko makou pepa nei ma kela mau kokoke iho. Ua koe wale mai makou he 50 keneia ke kumukuai o ka buke hookahi. Aia a maopopo hai hou aku makou i akaka ai kahi e loaa ai.

                                                     ___________

Mamau o ka huli hoi ana mai o ka lunakanawai Klekie ame kona ohana mai Kualoa mai, au malama ae la oia he wahi paina komo hale ma uka o Kona aina mahiai ma Kaihiwai. He Kanajiku paha ka nui o na poe i akoakoa ae ma ia anaina maikai. He wahi inoa maikai no keia "Kaihiwai".

                                                     __________

Ua aihuela aku kekahi mau mea paahana kamana mailoko aku o ka hale hou o Mr. Wm. C. Achi e ku nei ma ka aoao makal o ke alanui Moi ma ke poo o Alanui Liliha ma ka po Poakahi nei. Ela na poe na lakou na mea paahana i lilo i ka piko pau loe: W.A. Smith, Frank Lewis, M. 'Larsen ame Anderson, be poe kamana.

 

 

     KE AO PILIOLELO ENELANI

__________

(HELU 2.)

MOKUNA I.

KA LOLIANO-ETIMOLOGY.

 

13. O ka Loliano, ka Mahele Elua o ke Ao Piliolelo Enelani e hoakaka ana i na mahele nui o ka @ , ko lakou hooloii mole ana  @ io iakou @. E nana Pauku @ mamua ae nei.

14. O na Mahele Nui o ka Olelo-oia no ka

1. Pilimau, 2. Hai-Inoa, 3. Pani-Inoa, 4. Hai-Inoa, %. Haina, 6. kokau-Haina, 7. Inawaena, 8. Huipu, 9. kaulele.

Olelo Hoakaka - Ma kekahi mau Buke Ao Piliolelo Enelani, ua waihoia ka mahele e pili ana i ka Pilimau.

15. O ka Pilimau, ola ka huaolelo e ku ana mamau o ka haiinoa i maopopo ai ka mea kino i makemakeia. Elike me keia: the horse, ke lio: a horse. he lio.

16. O ke Hai-Inoa, oia ka inoa a o ke kanaka a o kekahi mea paha i ikeia e ka maka o ke kanaka, i hiki paha ke hoopaia aku e ia, a i hiki paha ke hoopaia aku e ia, a i hiki paha ke hoomaopopoia e kona noonoo, penei" John. James, Peter - he poe inoa keia no ke kanaka. Man, house, gold - kanaka, hale, gula. Tree, river, thunder: la ua palapala la, e hakaka ana k poe kumu-laau, muliwai, hekili. Wisdon, purity, ability - naauao, maemae, makaukau.

17. O ke Pani-Inoa, oia ka huaolelo e lawe ana i kahi o ka hai-inoa, penei: I. oway; he, oia: pili keia i ke kane; she oia: pili keia i ka wahine: you, oe, olua, oukou: they, laua, lakou: we, maua, kaua, kakou.

18. O ka Hai-Ano, he huaolelo ia e hoohuiia aku ana i ka inoa (a paniinoa paha) i maopopo ai ke ano, penei: Good boy - keiki maikai; pretty rose - he rose nani: ichile horse- lio keokeo; @ men - na kanaka naauao.

19. O ka Haina, he huaolelo ia e hoike ana i ka hana a kekahi mea, penei: he works- ke hana nei oia; she speaks- ke kamailio nei oia (wahine): the wind blows - ke pa nei ka makani.

20. O ke Kokua-Haina, oia ka huaolelo e hoike ana i ke ano o kekehi haina, haiano, a o kekahi kokua-haina e ae paha, penei: He world slowly- ke hana lohi nei oia; she speak eloquently beautiful- nani ka noeau o kana kamailio ana.

Olelo Hoakaka- O ka inoa Hawaii mau o keia mahele nui o ka Olelo, he Hainalea: a ua kapaeia nae ia inoa ma keia hoakaka ana, a hookomoia ka inoa Haina-Kokua.

21. O ka Inawaena, oia ka huaolelo e ku ana mawaena o ka haiinoa a paniinoa paha ame kekahi mau huaolelo e ae, i mea e maopopo ao ka pili ana o kahi ame kahi. penei: The book lies before me on the desk - ke waiho nei ka buke imua o'u @ o ke pakaukau. "Before" ame "on," na Inawaena.

22. O ka Huipu, oia ka huaolelo e hoohuo ana i na huaolelo, na hopunaolelo, a-i-ole, i-na apana paha o ka hopunaolelo. John and James- O Ioane ame Iakobo; the second of falling @ "or" of the rustling leaves is agrreable to the ear - O ka hoene o ka wailele: "a-i-ole-ia." o ka nehe a na lau laau he oluolu ia i ka pepeiao.

23. O ke Kaulele, he hauolelo ia e hoike ana i ka manao puiwa a hikilele o ka kanaka. Elike me Oh! Ah! (Auwe) Hurrah!

 

HE HOAKAKA OLELO:

Hai-ano, Adjective.

Hai-inoa, Noun.

Haina, Verb.

Huipu, Conjunction.

Kaulele, Interjection.

Kokua-Haina, Adverb.

Mahele nui o ka olelo - Parts of Speech.

Pani-inoa, Pronoun.

Pilimua, Article.

______________

 

KA BUKE KI GULA O NA NEA HUNA

_____________

Na Ouli Kupaianaha o ke Kanaka

____________

HELU 5.

____________

KA POE I HANAU IA MAWAENA O KA LA 20 O MEI A LA LA 21 O IUNE O KELA AME KEIA MAKAHIKI.

____________

O ka wa mai ka la 20 aku o Mei a hoea i ka la 21 o Iune, ua hoomaiuia keia wa e na hoku-hele inoino a piha uilaui boi.

Ke ano: - O na kanaka e hanauia ana ma keia wa, he poe piha uilani lakou, he eleu, me ka piha mau makemake, oiai, aia iloko o keia poe na manao ake hakoko, e hekau mau ana imua o ko lakou mau maka no lulumi ana o na manao hopohopo no kekahi poino; he poe paulele ole kela i ko lakou mau hoaloha, ua hoalauna, na makamaka ame na hoahui.

na hana e hana ai: - O na keiki i hanauia ma kekahi o na la, mai ka la 20 o Mei a ke ia 21 o Iune, he @ pono ke loas ua hoonaauno keikie ana la lakou me ke maikai, i ole al lakou e lilo i poe keiki molowa, manao paa ole, a hana wale aku i ka lakou mau hana a oi wale @ku i ka mea kupono. E hoomaamaaia lakou ma ka @ ana i ko lakou mau manao iho. E malama akahele loa ia lakour O na keiki i hanauia nai keia wa, e pono e hoonaauaola lakou ma ka ike kakaolelo. E @ ke kahunapule, ke loio, ka mea haiolelo akea ma na mea noiau o keia ame kela ano.

Ka lawelawe oihana ana: - Ina ua hanaula oe ma kekahi o na wa i hoikeia ae nei, alaila, he mea pno la oe ke koho i kou hoa hui e lawelawe oihana pu ai, ke manao oe peia: a-i-ole-ia, o ka mea pahe au e mare aku ai i ka mea i hanauia ma ka wa mai Sepetemba @ a Dekemaba @ a-i-ole-ia mai Ianuari 29 a Feberuari 19 o Kela ame keia makahiki. O ka @ mau mae keia makahiki. O ka wa mau mae ka wa maikai @.

na la pmaikai: - O na wa pomaikai o kela ame keia makahiki, ola, o lulai 22 a hoea i augate 22; Maraki 21 a i Aperila 19: Sepetemba 23 a i Okaioba 23; Ianuari 20 a i Feberuari 19. O na wa hope elua i hoikeia ae la (Spetemaba 23 a i Okatobe 23, me Ianuari @ a i Feberuari 19) na wa maikai ioa. He mau manawa laki keia no ka mare ana a no ka hoopalau ana paha. No ana paha i kekahi hana ano nui.

Na wa pomaikai ole: - O na wa pomaikai ole, ola no mai Novemaba 23 a i Dekemaba 21; Feberuari 19 a i Maraki 21. O na hana ano nui e hoomakaia ana e hanaia ma keia wa, aole loa e holomau ana.

________________

KE AKAMAI O KE AKUA I KE IA MA O KA NANANA 'LA

________________

O ka nanana, oia kekahi holoholona kolo a ke Akua i hana ai ma keia hoku hele (honua). He lehulehu wale na maka o ka nanana a puni kona poo. He elua mau maka i hanaia i hiki ai ke huli i hope, a elua mau maka i hiki ai ke nana imua; a o kekahi mau maka aia no ia ma na aoao elua. Aohe one mau lihilihi; aka, o kona mau maka, ua uhiia i kehahi mea manoanoa ano kohu aniani. Aole nae keia i mau mea malama wale i na maka: aka. o mea e hoonui loa aku ai i ka ike. Malia paha, ua makemake kakou e ike i ke kumu i hanaia ai a paapu na maka o ka nanana. Ae, pela no. He nui no na kumu. 1. Aole hiki iaia ke oni i kona mau maka, elike me ka hiki ia kakou; nolaila, hookahi e ike ai. 1. He lehulehu wale na enemi o ka nanana, a o ka mea ia i hoonuiia mai na maka. i ike oia i kahi e pakele ai. 3. He poe hoomanawanui lakou i ka noho pololi ana; a he poe hiki ke kakali loihi i loaa ai kahi ai; a o na maka na mea e hiki ai ke kokua mai i ka wa o ka nalo e lele ae ai, a komo iloko o ka upena punawelewele. Elua mau umiumi liilii mamua, e oni ana iloko o na mea ano maiuu elike me ko ka popoki. A malalo iki iho o ua mau maiuu la, he wahi puka uuku, mai loko mai olaila e puka mai ai he wai make. Aole nae kakou e pilikia ia mea, aia wale no o na mea kolo ana e hopu aku ai, o lakou ke make i ua wai make la. O ka nalo ka ai maa loa a ka nanana; a no ko na mau eheu ole, e hiki ai ke alualu ia lakou, nolaila, hoholo iho la ia i kana upena punawelewele, a iloko olaila e hei ai na nalo a hikiwawe ka loaa. Ua kauia keia upena punawelewele ma kahi a na nalo e maa mau ai i ka akoakoa ana; elike me na kuono o na keena hale, ma na aoao o na puka aniani, a ma ke kula, a maluna hoi o na laalaau. Aia a paa ka upena punawelewele. No keia mea, hoomanawanui no oia he mau pule, a he mau malama hoi. e kakali ana me ka loaa ole kahi nako hookahi: oiai, elike ia me kekahi mau mea kolo e ae, aka, ua kaulana no na nanana no ka hoomanawainui i ka pololi. Aole mea kolo e ae i oi ka ikaika elike me kona; a he hiki no ia ia ke pepehi i kekahi mea kolo i pa-umi ka nui i kona. A ina mahope o ka hakaka ikaika ana a mainoino, he hiki laia ke hoola i knoa mau eha. Ina e pau ana kona mau wawae i ka hakihaki, he mea uuku wale no ia iaia. Oiai e ulu hou ae no koma mau wawae a hoi hou no elike me mamau. Nolaila, ma keia wahi holoholona kolo, a me kekahi mau holoholona e ae i ike ai kakou i ke akamai lua ole o ke Akua. Nolaila, ua kupono no kekahi inoa on a o "Kupaianaha."

Me ka mahalo,

Kou oiaio,

S.H.P Kalawaiaopuna.

Kalaupapa, Aug. 20, 1896.

________________

KA HUAKAI: POKOLE O KOOLAULOA

________________

Ka Moolelo o Kamehaikana ke Akua Ulu-Ka Moolelo o ka Hilu ka I'a No'ono'e - O Makuakaumana ke Iona o Hawaii no'--Kela ame keia mau mea ano nui i keia ma ke alahele.

_______________

Alaila, hoea au i ke one o Heeiakea, a kaalo i kela mau kaha aku ma o e pili ana ia Kahaluu, oia o Palole ma. I ko'u hiki ana i kai pono o Kahaluu, huli ae la au nana aku la i ka uka o Ahuimanu, aole i kana mai ka halialia aloha i hu mai iloko o kuu umauma ia wa, oiai, o kuu one hanau elua ia i noho ai a kupa a kamaaina. Aloha mai la na hoa-kula o ka noho pu ana pia home noho kau-mauna. Pua ko'u hoohiaiaai ana i na hoohalialia manao ana o ia wahi, ua kamoe loa aku la au ma ke alahele a hoea i Waiahole i kahi kaulana i ke "Kalo paa," mai laila aku hoea i Hakipuu i kahi o 'ka palaoa lawalu ono a Kaehu;" i kela wa nae o ko'u hoea ana aku ilaila, ua halawai aku la au me Rev. Maka o ko Maikonisia. Pa kahea a kamaaina e kipa kauhale, he ai no a he i'a no ko ka hale, a in a makemake e hoaumoe malaila, he punana no e hiki ai ke moe; aka, ela no ke au o ka hana ke ko nei la'u e hele, nolaila, ua haawai aku la au i na hoomaikal ana ia makua o ka pono.

O ka hele hoi keia a hoea i Hakipuu a ma o iki aku, halawai aku la au me ka Lunakanawai Kiekie ame kana Lede, ofa o Mrs. A.F. Judd, o ko laua pii ana mai no ia mai kai mai o Kualoa, no ka wahial ma ia koa-uka. Halawai pu me ia, a kono mai la ola e hele e makaikai i kana, wahi mahiai. O ka inoa o keia wahi o Kaihiwai. Ua kanuia ua laau bua-ai haole ame na laau boobiwahiwa e ne be nui. Aia malaila, e ulu ana ke ulu, ke ohla, ka manako, ka lemi ame ka alani, aole hoi o ke puawa, he laau kamaaina ia no ia wahi. He elua mau kumu walpuna o kela wahi, Hookahi ma ka hull ma kela aoao aku, o ua wahi oawa nei. He kau keia wahi i luna. Me he mea ia, he laau kamaaina @ ka ulu ao kela wahi.

(Aole 1 pau).

 

_________________

Kela âme Keia.

_____________

HOOLAHA O NA AINA AUPUNI.

___________

Ke hoolahaia aku nei ma keia, e haawiia aku ana he 16 Apana Aina Aupuni ma Kaohe, puna, Hawaii, no ke @ ana mai, ma ka bora 9 kakahaika o Sept. 21, 1896, a mahope aku, malalo o na olelo o ke Kanawai Aina o 1895, @ na Pono Hoolimalima Kuai ame na Kuleana no ke Dala Kuike.

O keia mau Apana, ala mai ke @ a 100 eka ka nui, a o ka waiwai io o ka eka hookahi ua kohoia he $4.00 a $7.00, a he aina mahiai maikai a kupono nohoi i ke kanu kope.

O kekahi nohoi, mahope aku pia manawa, e laweia mai no na noi no na Apana Aina Hookuonoono kahiko.

No na hoakaka piha no keia mau Apana Aina, e loa@ no ma ke Keena Aupuni ma Honolulu, a i ole ia, mai na Hope Agena mai, maloko o na Apana i waiho ai au mau Apana aina la.

(Kakauinoaia) J.F. BROWN,

Agena no na Aina Aupuni.

12615-id

________________________

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO.

__________________

 

Ma keia ke hoike ia aku nei una he mau koi ka kela mea keia mea i ka waiwai o James J. Robinson, i make ma Kona Akua, Mokupuni i Hawaii, e waiho ia mai ia mau koi i ka Lunahooponopono mamau o ka pua ana a na mahina eono mai keia la aku, o hoole loa ia auanei. A o ka poe i aie i ka mea i make, e uku mai lakou i ka Lunahooponopono ma kona keena, ma (Spreckels' Block). Honolulu, Mokupuni o Oahu.

M.P. ROBINSON,   

Lunahooponopono Waiwai o James J. Robinson.

Honolulu, Oahu, Sept. 1, 1896.

2614-5t

_____________________

HOOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

___________

Aiai, ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka la 3 o Augate, 1896, i Lunahooponopono Waiwai no ka Waiwai o William r. Parker, nolaila, ma keia ke hoolaha aku nei pia i ka poe apau he mau koi ka lakou i ua waiwai la, e waiho mai ia mau mea, me ka hooiaio pono ia, ame na mea hoike kupono, in a e loaa ana, ina nohoi au paa ia koi mamuli o kekahi moraki maluna o ka waiwai paa, imau ponoi ona, a ma ke keena paha o J.A. Magoon, Alanui Kalepa, e pili ana me ka Hale Leta, iloko o eono (6) mahina mai keia la aku, a-i-ole-ia, e hoole mau loa ia aku no lakou.

ROSE PARKER

Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o William R. Parker, i make.

Honolulu, August 19, 1896.

2612-5w

_____________________

Hoolaha Mana Hookolokolo.

________________

AHA KAAPUNI EHA O KO HAWAII Pae Aina. Ma ke Hooponopono Waiwai. Me ke Keena. Ma ke hana o ka waiwai o Keaweamahi (k), o Hilo, Hawaii mamau, a i make. Ma ka heluhelu ana ame ka waihoia ana mai o ke noi ame na Papa Hoike Waiwai a Gardner K. Wilder, Lunahooponopono o ka waiwai o Keaweamahi (k) o Hilo, Hawaii, mamua, a ma ia mea i nonoi mai ai oia e aeia aku oia i $172.50, a e kakiia oia i $760.00, a nonoi mai e nanaia a e aponoia kaua hoike, a e hoopukaia i kauoha hope loa no ka mahelehele ana i ka waiwai i koe e paa nei ma kona lima i na poe i kuleana ma ia mea, a e hookuu ana iaia ame kona poe hope mai na koikoi mai apau oia nohona Lunahooponopono Waiwai ana.

Ua kauohaia, o ka Paolua, Okatoba 27, A.D. 1896, ma ka hora 10 A.A. (kakahiaka) imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Hilo, oia ka manawa ame kahi i hookaawaleia no ka hoolohe ana i au Noi la ame ke Papa Hoike Helu Waiwai, a malaila e hele ae ai na mea apau i kuleana i ua waiwai la a hoike no ka poe i kuleana i ua waiwai la.

Hanaia ma Hilo, K.H.P.A. i keia la

11 o Sepetemaba, A.D. 1896.

Na ka Ahah:

DANIEL PORTER.

2616-3t              Kakauolelo.

___________________

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA Hokolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o PAELE (k), o Ewa, Oahu, i make kauoha ole.

No ka mea, ua waihola mai e S. Kauhane, he mea i aie ia e ka mea i make, he palapala noi no ka Hookohu Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai i oleloia, a e hoopukaia aku ia palapala iaia, nolaiia, ma keia, ke hoolahaia aku nei i ka poe a pau i kuleana ma ua waiwai la, o ka POALIMA, Okatoba 9, 1896, ma Aliiolani Hale, Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka, ola kahi ame ka manawa e hele mai ai iakou, a e hoike e ae ole ia ai ke noi.

Honolulu, Sepatemaba 7, 1896.

Na ka Aha:

GEORGE LUCAS.

2615-3t         Kakauolelo.

___________________

ILOKO O KA AHA KAAPUNI Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o B. KAHEWAHEWANUI (k) o Honolulu, i make kauoha ole.

No ka mea, ua waiho mai o Kanohohale ame J.M. Peenahele, he palapala noi no ka Hookolu Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai i oleloia, a e hoopuka aku ia palapala la J.M. Peenahele, ma keia, ke hoolahaia aku nei i ka poe apau i kuleana ma ua waiwai la, o ka POALIMA, Okatoba 9, 1896, ma Aliiolani Hale. Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka ola kahi ame ka manawa e hele mai ai lakou, a e hoike mai i na kumu ina he kumu ka lakou e ae ole ia al ke @.

Honolulu, Sepatemaba 10, 1896.

Na ka Aha:

P.D. KELLETT. JR.

3613-3e        Kakauolelo.

 

__________________

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA Hookolokoloko Ekahi o ko Hawaii pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o J. P. Kuia (k.) o Makawao, Maui, i make kauoha ole.

     No ka mea ua waihoia mai e S. Benjamin Kaneiha@, ke kaikaina, he palapala noi no ka Hookohu Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai i olelo ia, e e hoopuka ia aku ia palapla ia J. K. Kahookano, nolaila me keia, ua hoolahaia aku no i ka poe a pau i kuleana ma ua waiwai la, o ka POAKAHI, Okatoba 19, 1896, ma Aliiolani Hale, Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka, oia kahi ame ka manawa e hele mai ai lakou, a e hoike mai i na kumu ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi.

     Honolulu, Sepatemaba 12, 1896.

     Na ka Aha:

     P. D. KELLETT. JR.,

2616-3t    Kakauolelo.

__________________

ILOKO O KA AHA KAAPUNI Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawai Pae Aina. JULIUS C. STROW kue ia MARY JANE STROW - Hoopii oki mare.

     Ka Repubalika o Hawaii. I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope. Me ka mahalo.

     Ke kauohia aku nei oe e kil ia Mary Jane Strow, mea hoopiiia, in a e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei ma ke Kau o Augate o ua aha la, e malama ia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, Ia 3 o Augate ae nei ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Julius C. Strow, ka mea hoopii elike me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hopii i pakuiia me keia.

     A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no la mea.

     Ikea ka Mea Hauohano A.E. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi, ma Honolulu, Oahu, i keia ia 26 o Mei, 1896.

     (Sila)

     (Kakauinoa)  P.D. KELLETT, JR.

________

     Ke hoike aku nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka palapala kii ma ia hihia, a ua kauoka ua Aha la e hoolahaia ia mea a e hoopanee ia ka hihia a ke Kau o Novemaba e hiki mai ana o keia Aha.

     (Kakauinoia) J. A. THOMPSON,

                                Kakauolelo.

     Honolulu. Augate 31st, 1896.

     2614-6t

___________________

     ILOKO o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hana o ka waiwai o KAHALEIKEKAI (w) o Honolulu, i make kauoha ole.

     He palapala e monoi ana e hooholo ka Aha owai ia na hooilina o ka mea i make a e mahele ia ka waiwai e like me ke kuleana o kela me keia hooilina.

     No ka mea ua waihoia mai e Kanoii (k) he palapala e nonoi ana e hooholo ka Aha owai la na hooilina o ka mea i make a e maheleia ka waiwai o ka mea i make elike me ke kuleana o kela me keia mea.

     Nolaila ke hai ia aku nei ka lono i ka por a pau i pili, e hele mai lakou ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, Oahu, i ka POALIMA la 9 o OKATOBA, 1896, hora 10 kakahiaka, a ma ia wahi a ma ia manawa e hoike mai no keaha la e ae ole ia ai ke noi elike me ia i hoikeia ae la maluna.

     Na ka Aha:

           GEORGE LUCAS,

                     Kakauolelo.

     Honolulu, Sepatemaba 4, 1896.

     2615-3ts

_____________________

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA

     Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. FREDERICKA COOK kue ia CLARK MATTHEW COOK. Hoopii oki mare.

     Ka Repubalika o Hawaii. I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope. Me ka mahalo:

     Ke kauohaia aku nei oe e kii ia Clark Matthew Cook, mea hoopiiia, in a e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakakua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Ahu Kaapuni i hoikeia ae nei ma ke Kau o Augate o ua Aha la, e malamaia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 3 o Augate ae nei, mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Fredericka Cook, ka mea hoopii, elike me ka mea i hoakakaia iioko o kana palapala hoopii i pakuiia me kela.

     A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

     Ikea ka Mea Hanohano A.W. Cater, Lunakanawai Ekahi o ka Aha (Sila) kaapuni, Apana Hookolokolo Ekahi, ma Honolulu, K.H.P.A., i kela la 17 o luna, 1896.

(Kakauinoaia)          HENRY SMITH.

                                Kakauolelo.

____________________

 

     Ke hoike aku nei au, o ka mea maiuna ae he kope oiaio ia o ka paiapaia kii ma is hihia, a ua kauoha ua Aha la e hookahaia la mea a e hoopaneela ka hihia a ke Kau o Novemaba e hiki mai ana o keia Aha.

     (Kakauinoaia)     GEORGE LUCAS.

                                Kakauolelo.

     Honolulu, Augate 26, 1896.

     2613-6ts

___________________

     ILOKO O KA AHA KAAPUNI HOOKOLOKOLO Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. - Ma ka hana o ka waiwai o MELE HOOMOEPULE, o Waialua, Oahu, I make.

     Oiai ua waihole mai ka Paiapala Noi ame ka Hoike Waiwai a ka Luna Hooponopono Waiwai o ke waiwai o ka mea i make i oleloia ae la, a ma ia palapala aoaol mai ai oia e nana la a e aponola kana hoike waiwai a e hoopukaia ke kauoha hope ioa no ka kona lima i na poe i kuleana ma ia waiwai, a e hookuu ana iaia mai au koikoi mai apau ma kona ano Luna Hooponopono Waiwai.

     Ua kauohala, o ka POALIMA, la a o Okatobe. M.H. @ hora 10 a ke kakahiaka, ma ke keena Hookolokolo. Aliiokai hale ma Honolulu, ola @ @ ka manawa i ko@oia no ka @ ama o ua uoi ia ame ka @ waiwai, a ,alaila a ma la @ hoi e @ @ ai ua kaoaka apau i kuleana ma ia waiwai a hoike mai kume, ina @ kumu ka lakou e ae ole la ai au aoi ia.

     Honolulu, Augate 26, 1896.

     na ka Aha.

                     GEORGE LUCAS

     26@-@         Kakauolelo.

__________________

HOOLAHA MORAKI.

__________

Ka Hoolaha a ka Mea Pau Moraki e Hooko i ka Moraki na ko Kuai aku.

______________

     I kulike ai me na olelo o kekahi Moraki i hanaia e Joseph Barros e noho ana ma ia ua ma @ Pae Aina o Lae Verede, a i keia ua hoi ma Honolulu nei. Mokupuni o Oahu, Ko Hawaii Pae Aina, i ka Hui Hoopomaikai Lokahi Pukiki i Portuguese Maiual Benent Society o Hawaii ae Hui e ku anan malala o na Kauawai o ko Hawaii Pae Aina, i kakauia @ @ 31, 1@3, i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, maloko o ka Buke 143, uia ua @ 93,94,95.

     Ke hoolahaia aku nei ma heia ke makemake nei ka mea paa Mora@ e hooko i ua moraki ia @ no na kumu i uhaiia, oia hoi. Ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupunei ma ka wa e @ ai. Ke hoolaha pu ia ahu nei nohoi ma keia mahope iho o ka hala ana o na pule ekolu mai ka la ahu o keia hooiaha@ e hoolahala ahu no ka aina i hooliloia @ ua morahi ia. au ke kuai ana a e kuai kudala akea ia aku no@ ma ke Keena Kudala o James F. Morgan ma Honolulu. ota hoi ma ka Poaono@ la @ o Sepetemaba 1996, ma ka hora 12 awakea o ua la.

     No na mea i koe e ninau ia W A. Kinny, Esq.

     Hanala Honolulu. August 7, 1996.

THE PORTUGUESE MUTUAL BENEFIT SOCIETY OF HAWAII.

                                           Mea Paa Moraki.

                                Ma o M. G. SILVA.

                                                   Peresidena.

     O ka aina i paa ma keia moraki

     O kela mau apana aina apau e waiho la ma Honolulu i oieioia, a i hoakakaia penei:

     1. Apana helu 365 ma ka Palapala Aina Aupuni.

     E hoomaka ana ma ka huina Komohana o ke Alanui Piikoi ame ke Alanui Wilder, a e holo ana: Hem. 43 deg. 35 Kom., (oiaio). 183.3 kapuai ma Alanui Piikoi; Ak. 46 deg. 35 min. Kom. (oiaio) 300 kapuai ma Apana 363; AK, 43 deg. 35 min. Hik.. (oiaio) 106.7 kapuai ma Apana 352. Hem 69 deg. 45 min. Hik. (oiaio) 309.5 kapuai ma Alanui Wilder i kahi i hoomaka ai@ Area. Hookahi Eka, oia no ka nina i haawiia iaia ma ka Palapala Sila (Grant) 3278.

     2.  Aina ma Makiki, Honolulu i olelo ia, penei na palena:

     E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia, oia hoi ke kihi Komohana o ko Ihuole p e ku ana, e pili ana me ke Alanui Moi,, a e hol ana Ak. 25 deg. 15 min. Kom., (oiaio), 800 kapuni a biki i ka hoomaka ana o ka Honua maluna aku o ke awawa, alaila. Hem 84 deg. Hik. (oiaio) 162. kapuai e moku ana i ke awawa a hiki i ka lae one hehu ma ka aoao Hikina: alaila e iho ana Hem. 26 deg. 25 min. Hik., (oiaio). 700 kapuai ma ke kihi Hikina o ke kahua heiau, a e pili ana me ka aina o Loe, a hiki i ka pa o Ihuole 20 kapuai mai ke kihi mai e ku nei, alaila Hem. 60 deg. Kom., (oiaio). 148 kapuai ma ko Ihuole pa a hiki i kahi i hoomaka ai, a aia maloko o keia pa 2@ eka, a oia na aina i hooliloia aku @ e Nunui (w) ame Omoe @ ma ka Palapala Kuai i hanaia ma Dekemaba 1, 1884, a i kopeia ma ka @ (@). aoao 268-269

_______________

     ua hoopaneeia ke kuai ku ala ma luna ae nei a hoea i ka P@ Sepetemaba 26, hora 12 awakea ma ke Keena Kudala o Jas f. Morgan. Nanui Moiwahine, Honolulu @

                                2616-2t

_________________________________

KA HOOLAHA A KA MEA PAA MORAKI NO KA MAKEMAKE E HOOKO A E KUAI AKU I UA MORAKI LA.

___________

     Ke hoolahaia aku nei ma kela, mamuli o kekahi mana kuai maioko o kekahi morako, i hanaia i ka la 12 o Augate, A. D. 1893, i hanaia e Joan A. Affonso, o Honokaa, Hamakua, Mokupuni o Hawai, ia Manuel Branco, o Laupahoehoe, Hilo, Mokupuni o Hawaii, i kopeia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope, ma ke Buke 151, ma na aoao 221 me 223, ke makemake nei ua Manuel Branco nei, ka mea paa moraki, e hooko aku, i ua moraki ia no ka uhalilla ana o na kumu maloko o ua moraki la, ola hoi, ka ukupanee ma ke wa e hookaaia ai.    

     Ke hoolahaia aku nei ma keia, o kuai kudaiaia aku ana na aina apau a pakahi paha, ame na mea e pili ana i au mau aina ia, i hoikeia maioko o ua moraki ia, ma ke kuai kudala akea ma Honolulu, ma ka Poakahi, ia 23 o Septemaba, M. H. 1896, ma ka hora 12 o ke awakea o ua la 'la.

     Penei i hoakakaia ai ka waiwai maioko o ua moraki ia, oia hoi:

     O keia apana aina apau e waiho ana ma Haina, Honokaa, ma Hamakua i oleloia, oia hoi keia hapa o ka Palapala Sila (Aina Aupuni) Helu1072, la G. Hardy, o nohola nei e ka mea @ i moraki mai i au aina la, a ikeia hoi o ka pa hale kuai o Affonso, maloko o kaila @ 27-100 o ka aka oi aka a@mi mal paha, a komo pu ma hila na hale maluna o ua aina la.

     Kuike ke Dala.

     O ka uku o na palapala hoolilo ma ka aoao la o ka mea kuai mai.

     No na mea i koe e ninau ia Thursioe & Stanley (Kakina & Kana-le) na Lolo no ka mea P@a Moraki.

                                           MANVEL BRANCO,

     Ma kona mau Lolo: Thursioe & Stanley.

Kakauala Honolulu, Augate 31, 1898.

                     2614-4w