Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 39, 25 September 1896 — Page 3

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Diane Poche
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iulai 5, 1895.

[graphic: engraving of locomotive steam train]

[text orientation counterclockwise]

Wili o Ewa

Kaa Ukana

na la a pau

Koe Sabati

Hiki I Waianae

   na la a pau

Hiki i Wili   o

Ewa na la apau.

Hiki i Waianae

Na Poaono me

Sabati walu no.

Hiki i Waianae

   na la a pau.

                                    A.M.    A.M.    P.M.    P.M.    P.M.

Haalele ia Honolulu    6:40     9:15    1:45     1:45     5:10

Haalele ia Manana      7:40     9:58    2:28     2:28     5:53

Haalele Wili o Ewa     8:10     10:19   2:49     2:49     6:14

Hiki i Waianae                        -----      10:54   ­­­-----      8:24     6:49

[text orientation counterclockwise]

Waianae na

la a pau.

Wili o Ewa

Kaa Ukanai

Na la a pau

Koe Sabati

Waianae na

la a pau.

Wili o Ewa

na la a pau.

Hiki i Waia-

nae na Poao-

no me Sabati.

                                    A.M.    A.M.    P.M.    P.M.    P.M.

Haalele ia Waianae      6:44    -----      1:32    -----      4:16

Haalele Wili o Ewa      7:19    9:10     2:07    3:51     4:51

Haalele ia Manana       7:50    9:48     2:38    4:22     5:22

Hiki i Honolulu                       8:23    10:30   3:11    4:55     5:55

H@ lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa o ia o ka papa ekahi.

@ P. DENISON,

Luna.     F. C. SMITH,

Luna Kuai Palapala Holo.

NU HOU HAWAII

Ua hoopaneeia ke Ao Piliolelo Beritania i keia pule, no ka pilikia loa @ ka mea kakau i na hana e ae.

Ma ka la apopo e ulele ia ai ke kinipopo hope loa o keia "kikina" mawa@ o ka hui Honolulu ame Kamehameha.

O Kealohiwai oia ka inoa pololei o kela kihapai mahiai a hooluolu o ka Lunakanawai Kiekei ma Hakipuu, Koolaupoko.

Nui na kamalii kula i pau i ka o ia e Kauka Howard ma ka Hale Haawi Laau o ke Aupuni ae nei, ma ka Poakahi aku nei.

Ke mau nei no ke onawaliwali o Mr. George Sea, kakauolelo o ka Halewai, nolaila, ua lawelawe ae o Mr. Kaimihau ma kona wahi.

O ka nui o na lilo o ke Aupuni no ka noho ana o ke kau Hookolokolo Kiure o kauai iloko o 15 la wale no o ka noho ana he $922.50.

Ua hookohuia aku o Harry S. Overend i Hope Makai Nui no ka Apaan o Hamakua, Hawaii, ma kahi o J. W. Moanauli i lilo i Lunakanawai Apana i keia wa.

E hoomanawanui ma kahi hana i loaa ia oe i ke alo, no kahi uku uuku a hiki i ka loaa ana he mea i oia aku.  O ka mea nui, e ai i kekahi a e hoopunana i kekahi.

He lono kai hoea mai i o makou nei, ua pau ka puka ana o ka nupepa "Ke Au Hou."t

Ua loaa mai ka pane a Daniel A. kaiole o ke Kula Hoopololei ia makou ma ka Poaha nei, aka, no ka piha e ana o ka makou pepa ua hookaulua ia a keia pule ae.

E makaala loa i ko oukou mau hale ma keia mau mua aku.  Eia na hoolapu an a na piko pau iloe ke kuekaa mai nei maloko o kekahi o ko kakou poe hale o Honolulu nei.

Ua paa i ka hopuia ma ka Poalua nei he kanaka elemakule ma uka ae nei o Niolopa, nona ka inoa o Kalani, no ke puhi rama.  A pela hoi o Maiola no ka hana bia.  Na David Kaapa ame kekahi poe e ae i hopu ia laua.

Mawaena o ka hora 7 ame 8 o ka po Sabati nei ua hopuia o Kapena Zimmers ame Lutanela Munroe o ka Puali Hoola, ma ke kihi o na alanui Papu ame Hotele, no ka hewa "na mea ino wale."  Ua laweia laua i ka Halewai a ua hookuuia mai me ka bona ole.

He papa-aina hiwahiwa launa ole mai ka Mrs. W. L. Wilcox i haawi ae ai ma ke ahiahi Poalua nei ma ko laua wahi noho mauka ae nei o Kalihi, no ka hoomanao ana i ka piha ana o kona makahiki i he 38.  Mawaena o 300 ame 400 ka nui o na makamaka ame na hoaloha i akoakoa aku malaila.

Ma ka po Poalima aku nei, hora 11 a oi, hoi aku la kekahi haole nona ka moa o m. Hoffrenter, mai Kaleponi mai. e hiamoe maloko o kona rumi ma kekahi hale ma Alanui Papu.  Ua kau ae la ia i kona mau lole ma ke kui.  Aia maloko o ka eke o kona lole wawae he ekolu mau bila dala Amerika o $100 ka waiwai o, ame $5.00 maoli.  I ke kakahiaka ana ae, i huli aku ka hana i ua mau dala nei ana, aole loaa.  Ua lilo i ka piko pau iole.

HOOUNAIA AKU I KONA MAKUA-

HINE MA GEREMANIA.

Penei ka olelo a Mr. Jacob Eebensen, he kanaka paahana no ka Hui Olo Papa o Kikako. ma Des Moines, Iowa:  "O ko'u hoouna ana aku nei no ia i laau lapaau i kuu makuahine ma Europa, he laau hoi ia a'u i ike ai, mamuli o ko'u hoao maoli ana, oia ka oi aku o na laau lapaau maikai loa o ke ao nei no ka rumatika, oiai, ua hoohanaia e a'u ia laau iloko o ko'u ohana no na makahiki he lehulehu.  Ua kapaia o ka Laau Hoola Eha a Chamberlain.  E hooko mau ana ia i ka hopena i makemake ai ia."  He 50 keneta ke kumukuai o ka omole.  E kuaiia ana e na Mea Kuai Laau Lapaau o na ano apau, BENSON & SMITH & CO.  Na Agena no ko Hawaii Pae Aina (Sept.)

Ua hoolako ae ka lokomaikahi o ka Papa Hoonaauao i ka Hui Opio a na Haole. ma ka Poakahi aku nei he mau Kumumua Hawaii ame na Ao Heluhelu Hawaii, no ka pomaikai o ka papa kula Olelo Hawaii.

Ua komo aku kekahi aihu maloko o kekahi o na keena o na kiai o ka halemai pupule, me ka Poakolu nei, a me kekahi pahi umiumi, ua noke oia i ka okioki i kekahi pahu-ume, a lawe aku la he mau dala.

Ua waiho aku o Mr. C. S. Bradford i ka noho lunahooponopono ana no ka nupepa namu o Hilo, oia ka "Hawaii Herald."  E huli hoi mai ana ia no Honolulu nei ma keia mua kokoke iho.  Ua paniia aku kona wahie C. J. Campbell.

Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Malulani ma ka hora 3 o ka auina la Poalua nei i ka uapo, ua miki koke aku la na kiai o ka Hale Dute e huli i na ohua Pake o luna o ka moku me ka manaoia he opiuma kekahi.  He kini ka mea i loaa aku, aole he i'o.

He paikau hookahakaha ka na Koa Kaua Lio Kuikawa o Honolulu nei ma ka hora 3 auina la o ka la apopo.  Sepetemaba 26.  Mahope aku nei e akoakoa mau ana lakou ma na Poaono ekolu apau o kela ame keia mahina no ka paikau ana ame ke kiki pu ana.

Ke hanaia nei na alanui Aupuni o na Apana aina ma Puunei ae nei, oia ka aina i lilo ia Mr. W. C. Achi.  O na lilo o keia mau hana ana, aia no ia ia Mr. Achi, a o na kanaka paahana aku ka ke Aupuni.

Ma ka Poakahi nei i hookuuia ai mai kahi hoomalu mai o na paahana he 154 poe paahana ame 24 poe malalo o na palapala hoopaa.  O keia ka poe i laweia mai ai ia nei e ka mokuahi Doric.  He 64 poe paahana i Ewa; 24 i Waianae; 27 i Hakalau; 28 i ka Hui Mahiko o Hilo; 11 i Olowalu.

Ma ka hoomaka ana iho nei o keia komo hou ana o ke Kula Kaikamahine o Makawao, ua akoakoa ae na haumana he 80.  Ma ke Kula Aupuni o Hamakuapoko he 130 haumana; ma ke Kula Kealahou (Kula) he 125; ma ke Kula Aupuni o Makawao he 114 haumana.

Ma ka hora 10 a oi o ka po Poakolu nei, ua hopuia e ka Makai-kiu Frank Hewitt, ke komisina Pukiki Senhor A. de Souza Canavaro, no ka holo ana maluna o ke kaa "baisikela," me ka ipukukui ole.  Ua lawe loa ia oia i Kalakaua Hale, a ua hookuia mai e ka Ilamuku.  "Enaena paha auanei ke ahi o Kilauea i Hawaii, ea?

Ua hopu hou ia no o George Houghtailing ma ke kakahiaka Sabati nei, mawaena o ka hora 8 ame 9 no ke kuai waiona, ma kona wahi ma uka ae nei o Kapamoo.  Ua ikeia he elima poe haole i ke komo ana aku iloko o ka hale, a mahope aku ka Ilamuku ame David Kaapa.  Hiki aku laua ma laila e ku mai ana na omole bia ame na kiaha bia.

Oiai kekahi Poe Pake e hauoli mahina poepoe ana ma ka po Sabati aku nei ma Alanui Maunakea, mawaena o ka hora 8 ame 9, ua ala ae la he hoopaapaa mawaena o kekahi mau Pake, a ua hahau ae la kekahi Pake i kekahi, me ka hamare hao a puu ka lae, ki-ki koko.  Ua laweia ka Pake i hoehaia i ka halemai, a o ka Pake oniu hamare hoi ua laweia i ka halewai e hooluolu ai.

Ua konoia na keiki hou no ke Kula Kahunapule e akoakoa ae ma ka hale kula i ke kakahiaka Poaono, Okatoba 3.  la manawa e puunaueia ana na keena.  E pono no i na haumana kahiko ke hoopau i ko lakou wa hookaawale, a hoi hou mai i ke kula.  Ua konoia na opio hou loa e iini ana e komo mai i ke kula, aole nae i hoikeia ko lakou makemake. e kakau leta koke ia Kauka Hae, Pahu Leta 67, Honolulu,  a hoomaoponopono i ko lakou manao.  Ua makemake nui ia ka poe opio haipule, akamai ma ka namu ana i ka olelo Enelani, i mea e aoia mai lakou ma na buke Enelani.

Ma ke aumoe o ka po Poakolu nei, ua komo aku la kekahi kanaka maloko o ka rumi e moe ana o Mrs. Willis, ka wahine a Bishop Willis o ka Ekalesia Enelani, oiai no nae e a ana he wahi ipukukui.  Ua hoohikilele a hoopuiwa loa ia ua lede nei i ka hoopa ana aku o keia kanaka i kona kuli, a puoho ae la ia me ka uwa ana ae.  O ka wa ia i haalele iho ai ua eu nei ia loko o ka rumi me ka hikiwawe loa.  Holo mai la oia a loaa kona kaa "baisikela" a holo mai la no kai nei.  Holo mai la nae ia a kahi i hin ai, a kau hou no a hina hou no; i keia hina ana, haalele oia i ke kaa ona a holo wawae aku la ma ke kahawai o Nuuanu.  O keia kaa i loa aku ai i ka poe alualu i kela eu o ka po, he Tribune no ia Helu 6986.

(Mai ka aoao 8 mai.)

NU HOU O NA AINA E.

Hora 2:45 auwina la haalele iho la na Emepera i ke ahua paikau a holo aku la ma ke poo o kekahi puakikaua lio paa hae.  E holo ana ka Emepera Wiliama ma ka aoao hema o ka emepera o Rusia ame Kenerala von Seekt, ka alihikaua nui o ka Pualikoa Helu Elima.  I ka hoea ana o na Emepera ma ke Town Hall ua kaohi iho la laua i ko laua mau lio, a naan aku la i ke kai huakai ana ae a ka pualikaua lio paa hae.  Paina na Emepera ma ke Town Hall.  E haalele iho ana na Emepera o Rusia la nei no Kiel ma ka hora 6 o kela ahiahi.

Ma ka wa i haalele iho ai na Emepera o Rusia ia nei, ua hoike piha ae na makaainana Geremanaia i ko lakou manao ohohia maikai no laua.  Ua akoakoa ae na Keikialii apau o ke aloalii a pela me na luna Aupuni koikoi apau ma kahi hoolulu kaa-ahi.  O ke alahele e hoea aku ai i ke kaa-ahi ua ku lalani ia e na pualikoa, a ma na aoao o ua mau pualikoa la, e ku ana ka pukui o na kanaka e noke ana i ka huro me na leo hauoli.  Ma ke kahua hooluolu o kahi hoolulu kaa-ahi, uia haawi mai la ka Emepera kane ame ka Emepera wahine o Rusia i ko laua aloha i na Alii o ka aina ame na poe maka hanohano e ae, alaila, ua puili aloha ae la ka Emepera kane o Rusia me ka Emepera o Geremania:  a pela nohoi ka laua mau wahine.  Alaila, kau na Emepera o Rusia maluna o ke kaa-ahi, a hookani ae la ka Bana Puhi Ohe i ke Mele lahui o Rusia.

Sana Peteroboro, Sept. 7,---Ua hoike ae ka nupepa "Novoe Vremya" i kekani manao ano nui i keia la, ke hoike mai nei keia huakai kaahele a ka Emepera o Rusia ma Berelina ame Viena, a ma Parisa nohoi ame Sana Peteroboro, he mea ia e kipapaia ai ka manao lokahi oia mau poo Aupuni e hoopuhili aku i na lawelawe ana a Enelani ma Tureke.

LELE KE AHO MA KA AINA

MALIHINI!

JOSEPH NAWAHI -UA HALA !

[graphic:  engraving portrait of Joseph Nawahi]

Ua loaa mai ka lono eehaeha ma ka Poaha nei.  maluna mai o ka mokuahi Alameda, ua haalele mai la i keia ola ana ko makou hoa o ka makapeni Joseph Nawahi.  ma ka la 14 iho nei, maloko o kekahi halemai kuikawa e malamaia ana e Dr. S. P. Long, maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko.  Oiai oia e waiho ana maloko o keia halemai, ua loaa aku no laia na kokua ana mai a C. R. Bishop aku.  H. A. Wilimana, J. Kamahela ame kikila Baraunu.  Ua make oia i ke 54 o kona mau makahiki.  Ua hanauia oia ma Kaimu, Puna, Hawaii, Hawaii i ka M. H. 1854.  Ua haalele iho oia he wahine ame na keiki elua, ame na hoaloha he nui.

E  hoea mai ana kona kino wailua ia nei ma keia Poakahi ae nei, Sept. 28, maluna mai o ka mokuahi Australia, a ke ole e loaa na kuia e hoihoi loa ia aku ana oia no Hilo maluna aku o ke Kinau.

Ke haawi ae nei makou i ko makou leo uwalo i ke Akua Mana Loa e aloha mai Oia i ka wahine i hooneleia i ke kane hoopono a oiaio, ame na keiki i hooneleia i ka makuakane aloha.  Aloha---aloha oe, e Nawahi !!

HOOPAIIA KELA HAOLE NANA I

POWA O KIMO KAMABELA.

Ma ke kakahiaka o ka la 16 aku nei i hopuka ai ke kiure i ka olelo hoahewa maluna o Oliver Winifield Winthrop no ka hewa "powa" maluna o ke kino o Kimo Kamabela.

Ua hoao ikaika ka loio o ua Winthrop nei elike me ka nui o kona ike, e pale ae iaia mailoko mai o na lima o ke kiure, aka, ua oi loa aku ka paa o ka olelo hoike e ahewa ana iaia.

He hoolele baluna ko ka auina la o ka la apopo ma Independence Park (Kuokoa Pa.).

Ua hilinaiia o Mr. F. J. Testa e na poo o Kalakaua Hale, nolaila, ua hookuu waleia mai oia e ko laila poe no ke a'o ana i ko makou hoahanau J. Keala Kamakea e lilo i keonimana maikai.  Ma ka Poaha nei keia.

Kela ame Keia.

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO.

Ma keia ke hoike ia aku nei ina he mau koi ka kela mea keia mea i ka waiwai o James J. Robinson, i make ma Kona Akau, Mokupuni i Hawaii, e waiho ia mai ia mau koi i ka Lunahooponopono mamua o ka pau ana o na mahina eono mai keia la aku, o hoole loa ia auanei.  A o ka poe i aie i ka mea i make, e uku mai lakou i ka Lunahooponopono ma kona keena, ma (Spreckles Block), Honolulu, Mokupuni o Oahu.

M. P. ROBINSON,

Lunahooponopono Waiwai o James J. Robinson.

Honolulu, Oahu, Sept. 1, 1896.

Hoolaha Mana Hookolokolo.

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Ekolu o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana e pili ana i ke Kahu Malama Waiwai a Kino o Kawaimapuna, Daniel, Moses ame Keliikuloa, na keiki oo ole a Ohumukini (k), i make kauoha ole.

Ma ka heluhelu ana i ka palapala Noi a Mrs. Nualolo, ka wahine-kane-make a Ohumukini (k), e olelo ana ua make kauoha ole o Ohumukini (k), o Hilo, Hawaii, ma ka la 9 o Sepetemaba A. D. 1893, e nonoi ana i Palapala Hookohu Kahu Hanai e hoopukaia aku i ua o Nualolo, i kahu Hanai no na keiki oo ole a Ohumukini (k) i oleloia.

Ua kauohaia o ka Poalima, Okatoba 30, A. D. 1896, a ma keia, ua hookaawaleia oia ka wa e hoolohe ia ai ua Noi la imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na poe apau i kuleana ma ia hana a hoike mai i kumu, ina he kumu kekahi, nokeaha ia e ae ole ia ai ia Noi.

Hanaia ma Hilo, Hawaii, Sept. 21, A. D. 1896.

DANIEL PORTER,

Kakauolelo.

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA EHA O Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ke Keena.  Ma ka hana o ka waiwai o Keaweamahi (k), o Hilo, Hawaii mamua, a i make.  Ma ka heluhelu ana ame ka waihoia ana mai o ke noi ame na Papa Hoike Waiwai a Gardner K. Wilder, Lunahooponopono o ka Waiwai o  Keaweamahi (k), o Hilo, Hawaii, mamua, a ma ia mea i nonoi mai ai oia e aeia aku oia i $172.50, a e kakiia oia i $760.00. a nonoi mai e nanaia a e aponoia kana hoike a e hoopukaia i kauoha hope loa no ka mahelehele ana i ka waiwai i koe e paa nei ma kona lima i na poe hope mai na koikoi mai apau oia nohona Lunahooponopono Waiwai ana.

Ua kauoha ia, o ka Poalua, Okatoba 27, A. D. 1896, ma ka hora 10 A.M. (kakahiaka), imua o na Lunakanawai la, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Hilo, oia ka manawa ame kahi i hookaawaleia no ka hoolohe ana i na Noi la, ame ka Papa Hoike Helu Waiwai, a malaila e hele ae ai na mea apau i kuleana i ua waiwai ia a hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou, no keaha la e ae ole ia ai ia noi, a e waiho mai i na olelo hoike no ka poe i kuleana i ua waiwai la.

Hanaia ma Hilo, K.H.P.A i keia la 11 o Sepetemaba, A.D. 1896.

Na ka Aha:

DANIEL PORTER.

Kakauolelo.

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APAna Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o J. P. Kuia (k) o Makawao, Maui, i make kauoha ole.

No ka mea, ua waihoia mai e S. Benjamin Kaneihalau, ke kaikaina, he palapala noi no ka Hookohu Lanahooponopono Waiwai no ka waiwai i olelo ia a e hoopuka ia aku ia palapala ia J. K. Kahookano, nolaila, ma keia, ke hoolahaia aku nei i ka poe a apu i kuleana ma ua waiwai la; o ka POAKAHI, Okatoba 19, 1896, ma Aliiolani Hale Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka oia kahi ame ka manawa e hele mai ai lakou, a e hoike mai i na kumu ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi.

Honolulu, Sepatemaba 12, 1896.

Na ka Aha:

P. D. KELLETT, JR.,

Kakauolelo.

ILOKO O KA AHA KAAPUNI Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  JULIUS C. STROW kue ia MARY JANE STROW.---Hoopii oki mare.

Ka Repubalika o Hawaii.  I ka ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope.  Me ka mahalo.

Ke kauohai aku nei o e e kii ia Mary Jane Strow, mea hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei ma ke Kau o Augate o ua Aha la, e malama ia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 3 o Augate ae nei, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Julius C. Strow, ka mea hoopii elike me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hopii i pakuiia me keia.

A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

Ikea ka Mea Hanohano A. W. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana hookolokolo Ekahi, ma Honolulu, Oahu, i keia la 26 o Mei, 1896.

(Sila)

(Kakauinoa)     P. D. KELLETT, JR.

Ke hoike aku nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka palapala kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la e hoolahaia ia mea a e hoopanee ia ka hihia a ke Kau o Novemaba e hiki mai ana o keia Aha.

(Kakauinoa)     J. A. THOMPSON,

Kakauolelo.

Honolu, Augate 31st, 1896.

ILOKO O KA AHA KAAPUNI Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  FREDERICKA COOK kue ia CLARK MATTHEW COOK.---Hoopii oki mare.

Ka Repubalika o Hawaii.  I ka ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope.  Me ka mahalo:

Ke kauohai aku nei o e e kii ia Clark Matthew Cook, mea hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei ma ke Kau o Augate o ua Aha la, e malama ia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 3 o Augate ae nei, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Fredericka Cook, ka mea hoopii elike me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hopii i pakuiia me keia.

A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

Ikea ka Mea Hanohano A. W. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana hookolokolo Ekahi, ma Honolulu, Oahu, i keia la 17 o Iune, 1896.

(Sila)

(Kakauinoa)     HENRY SMITH.

Kakauolelo.

Ke hoike aku nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka palapala kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la e hoolahaia ia mea a e hoopanee ia ka hihia a ke Kau o Novemaba e hiki mai ana o keia Aha.

(Kakauinoa)     GEORGE LUCAS,

Kakauolelo.

Honolulu, Augate 26, 1896.

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APAna Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o KAHALEIKEKAI (w) o Honolulu, i make kauoha ole.

He palapala e nonoi ana e hooholo ka Aha owai la na hooilina o ka mea i make a e mahele ia ka waiwai e like me ke k@ o kela me keia hooilina.

No ka mea ua waihoia mai e Kanoti (k) he palapala e nonoi ana e hooholo ka Aha owai la na hooilina o ka mea i make a e maheleia ka waiwai o ka mea i make elike me ke kuleana o keila me keia mea.

Nolaila ke hai ia aku nei ka lono i ka poe a pau i pili, e hele mai lakou ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, Oahu, i ka POALIMA, la 9 o OKATOBA, 1896, hora 10 kakahiaka, a ma ia wahi a ma ia manawa e hoike mai no keaha la e ae ole ia ai ke noi elike me ia hoikeai ae la maluna.

Na ka Aha:

GEORGE LUCAS,

Kakauolelo.

Honolulu, Sepatemaba 4, 1896.

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APAna Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o PAELE (k) o Ewa, Oahu, i make kauoha ole.

No ka mea ua waihoia mai e S. Kauhane, he mea i aie la e ka mea i make, he palapala noi no ka Hookohu Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai i oleloia, a e hoopukaia aku ia palapala iaia, nolaila, ma keia, ke hoolahaia aku nei i ka poe a pau i kuleana ma ua waiwai la, o ka  POALIMA, Okatoba 9, 1896, ma Aliiolani Hale, Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka, oia kahi ame ka manawa e hele mai ai lakou, a e hoike mai i na kumu ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi.

Honolulu, Sepatemaba 7, 1896

Na ka Aha:

GEORGE LUCAS,

Kakauolelo.

ILOKO O KA AHA KAAPUNI Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o B. KAHEWAHEWANUI (k) o Honolulu, i make kauoha ole.

No ka mea ua waiho mai o Kanohohale ame J. M. Peenahele, he palapala noi no ka Hookohu Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai i oleloia, a e hoopukaia aku ia palapala ia J. M. Peenahele, ma keia, ke hoolahaia aku nei i ka poe a pau i kuleana ma ua waiwai la, o ka  POALIMA, Okatoba 9, 1896, ma Aliiolani Hale, Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka, oia kahi ame ka manawa e hele mai ai lakou, a e hoike mai i na kumu ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi.

Honolulu, Sepatemaba 10, 1896

Na ka Aha:

P. D. KELLETT, JR.,

Kakauolelo.

HOOLAHA HOOKO MORAKI 

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Lilia Keaweamahi me D. Keaweamahi, o ka aoao mua, a me Yim Quon, o ka aoao elua, ma ka la 29 o March, 1893, i kakau kopeia ma ka buke 139, aoao 398 i lilo ia W. R. Castle, Kahu, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi, ka uku ole ia ana o ka ukupanee, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e holaha ia aku ana na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala na, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 19 o Okatoba, 1898, hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 22 o Sepetemaba 1896.

W. R. CASTLE, Kahu.

Mea Moraki mai.

Penei na aina i moraki ia:

He pahale maikai loa ma ka aoao Waikiki o ke alanui Ema ma Honolulu mauka o kekahi alaololi e hele ana i ke alanui Puowaina.  He pahale kupono kela no ka poe hoolimalima a i lilo i na mea moraki ma keia mau palapala.

1.  hana Hiilei la D. Keaweamahi, buke 53, aoao 133.

2.  Mailou ia Lilia Keaweamahi, buke 52 aoao 488.

KA HOOLAHA HOOKO MORAKAI A

KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o ka mana kuai i hoopaaia maloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 29 o Augate, A. D. 1885, mawaena o Kaalai (k) o Waikiki, Mokupuni o Oahu, ia Makanoanoa Merseburgh o Waimanalo, ma ka Mokupuni o Oahu i oleloia ae nei, i kopeia maloko o ke Keena Kakau Kope, maloko o ka Buke 97 ma na aoao 198 ame 199, a o ua moraki la ua hooliloia aku e J. M. Monsarrat, ke Kahu Malama Waiwai (Trustee) no Makanoanoa Merseburgh i oleloia, ia Makakekau (w) no Honolulu mamua, maloko o ka Mokupuni o Oahu, a i keia wa no Honokohau, Mokupuni o Maui, ma o kekahi palapala hoolilo ia i hanaia ma ka la 8 o Okatoba, 1888, a kopeia maloko o ke Keena o ka Luna Kakau Kope maloko o ka buke 97 ma ka aoao 139, a ke makemake nei o Makakekau (w) ka mea i hooliloia aku ai ka moraki, e hooko i ua moraki la no ka uhakiia ana o na kumu maloko o ua moraki la, penei:  ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e hookaa ai.

Ke hoolahaia aku nei nohoi ma kela e kuaiia aku ana ma ke kuai kudala akea, na aina apau na pono ame na mea apau maluna iho a i pili i ua aina la, a i paa maloko o ua moraki la, i hoikeia na palena, maloko o ka hale kudala o W. S. Luce ma ke kihi o na Alanui Papu ame Moiwahine ma Honolulu i oleloia, ma ka Poakahi, la 19 o Okatoba, A. D. 1896, ma ka hora 12 o ke awakea o ua la la.

A penei i hoakakaia ai ua apana aina la maloko o ua moraki la:

O kela apana aina apau e waiho la ma Kaneloa, Honokohau, ma ka Mokupuni o Maui, kekahi o Ko Hawaii Pae Aina, maloko o laila he 1 @ Eka, a oia ka Apana i o ka Palapala Sila Nui Helu @ Kuleana Helu 72@ ia Kaahupahau a oia no ka aina i  hoolilo ia aku ia Ka@ @ @ oleloia e Kaahupahau @ @ @ ma o ka palapala kuai i hanaia Okatoba 9, 1879. a i kope ia ma ka Buke 72 aoao 332-3.

MAKAKEKAU @

Mea i hoo@ aku ai ka Moraki.

J. M. MONSARRAT

Loio no ka Mea i hoo@ aku ai ka Moraki.

Hanaia, Honolulu, Sept. @ @

Ka Hoolaha a ka Mea Paa

Moraki e Hooko i ka Mo-

rakina ke Kuai aku

I kulike ai me na olelo o kekahi Moraki i hanaia e Joseph Harroa e noho ana ma ia wa ma Brava Pae Aina o Lae Verede, a i keia wa hoi ma Honolulu nei. Mokupuni o Oahu. Ko Hawaii Pae Aina, i ka Hui Hoopomaikai Lokahi Pukiki (Portuguese Mutual Benefit Society) o Hawaii he Hui o ku ana malalo o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina. i kakauia ma Iulai 31, 1893. i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, maloko o ka Buke 145. ma na aoao 93, 94, 95.

Ke hoolahaia aku n ei ma keia. ke makemake nei ka mea paa Moraki e hooko i ua moraki la, no na kumu i uhaiia, oia hoi ka uku ele ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e oo ai.  Ke hoolaha pu ia aku nei nohoi ma keia, mahope iho o ka hala ana o na pule ekolu mai ka ia aku o keia hoolaha, e hoolahaia aku no ka aina i hooliloia ma ua moraki la no ke kuai ana, a e kuai kudala akea ia aku no, ma ke Keena Kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, oia hoi ma ka Poaono, la 19 o Sepetemaba, 1896, ma ka hora 12 awakea o ua la.

No na mea i koe e ninau la W. A. Kinney, Esq.

Hanaia Honolulu, August 7, 1896,

THE PORTUGUESE MUTUAL BENE-

FIT SOCIETY OF HAWAII.

Mea Paa Moraki.

Ma o M. G. SILVA

Peresidena.

O ka aina i paa ma keia moraki

O kela mau apana aina apau e waiho la ma Honolulu i oleloia, a i hoakakaia penei:

1.  Apana Helu 365 ma ka Palapala Aina Aupuni.

E hoomaka ana ma ka huina Komohana o ke Alanui Piikoi ame ke Alanui Wilder, a e holo ana Hem. 43 deg. 35 Kom., (oiaio) 183.3 kapuai ma Alanui Piikoi, Ak. 46 deg. 25 min. Kom. (oiaio) 300 kapuai ma Apana 363; Ak. 43 deg. 35 min. Hik (oiaio) 106.7 kapuai ma Apana 352. Hem 60 deg. 46 min. Hik. (oiaio) 309.@ kapuai ma Alanui Wilder i kahi i hoomaka ai.  Area, Hookahi Eka, oia no ka aina i haawiia iaia ma ka Palapala Sila (Grant) 3278.

2.  Aina ma Makiki, Honolulu i olelo ia, penei na palena:

E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia, oia hoi ke kihi Komohana o ko Ihuole pa e ku ana, e pili ana me ke Alanui Moi, a e hoi ana Ak. 25 deg. 15 min. Kom. (oiaio) 800 kapuai a hiki i ka hoomaka ana o ka Honua maluna aku o ke awawa, alaila Hem 84 deg. Hik. (oiaio) 162, kapuai e moku ana i ke awawa a hiki i ka lae one hehu ma ka aoao Hikina alaila e iho ana Hem. 26 deg. 25 min. Hik. (oiaio), 700 kapuai ma ke kihi Hikina o ke kahua heiau, a e pili ana me ka aina o Loe, a hiki i ka pa o Ihuole, 20 kapuai mai ke kihi mai e ku nei, alaila Hem. 60 deg. Kom. (oiaio) 148 kapuai ma ko ihuole pa a hiki i kahi i hoomaka ai, a aia maloko o keia pa 2@@ @ka, a oia na aina i hoolilota aku @ e Nunui @ ame O@ @ ma ka Palapala Kuai i hanaia ma Dekemaba 1, 1884, a i kopeia ma ka Buke @ aoao 268-269.

Ua hoopaneeia ke kuai kudala maluna ae nei a hooa i ke Poaono, Sepetemaba 26 hora 12 awakea @ ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, H @

KA HOOLAHA A KA MEA PAA MO-

RAKI NO KA MAKEMAKE E

HOOKO A E KUAI AKU I UA

MORAKI LA.

Ke hoolahaia aku nei ma keia. mamuli o kekahi mana kuai maloko o kekahi moraki i hanaia i ka la 12 o Augate, A. D. 1893, i hanaia e Joao A. Affonso, o Honokaa, Hamakua, Mokupuni o Hawaii, ia Manuel Branco, o Laupahoehoe, Hilo, Mokupuni o Hawaii, i kopeia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope, ma ka Buke 151, ma na aoao 221 me 222, ke makemake nei ua Mamuel Branco nei, ka mea paa moraki, e hooko aku i ua moraki la no ka uhakiia ana o na kumu maloko o ua moraki la, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e hookaaia ai.

Ke hoolahaia aku nei ma keia, o kuai kudalaia aku ana na aina apau a pakahi paha, ame na mea e pili ana i ua mau aian la, hoikeia maloko o ua moraki la, ma ke kuai kudala akea ma ke Keena Kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poakahi, la 23 o Sepetemaba, M. H. 1896, ma ka hora 12 o ke awakea o na la la.

Penei i hoakakaia ai ka waiwai maloko o na moraki la, oia hoi:

O kela apana aina apau e waiho ana ma Haina, Honokaa, ma Hamakua 1 oleloia, oia hoi kela hapa o ka Palapala Sila (Aina Aupuni) Helu 107@, ia G. Hardy, e nohoia nei e ka mea nana 1 moraki mai i ua aina la, a ikeia hoi o ka pa hale kuai o Affonso, maloko o laila he 27-100 o ka eke @ @ @ mai paha, a komo pu ma laila na hale maluna o ua aina la.

Kuike ke Dala.

O ka uku o na palapala hoolilo ma ka aoao ia o ka mea kuai mai.

No na mea i koe e ninau ia Thurston & Stanley (Kakina & Kana-le) na Loio no ka mea Paa Moraki.

MANVEL BRANCO.

Ma kona mau Loio Thurston & Stanley.

Kakauia Honolulu, Augate 31, 1896.