Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 41, 9 October 1896 — Page 1

Page PDF (1.34 MB)

This text was transcribed by:  Naomi Ajello
This work is dedicated to:  to my Hawaii Hamachi Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.

BUKE XXXV.                       HELU 41.

HONOLULU. POALIMA, OKATOBA 9,1896.     NA HELU APAU 2619

 

  hoolaha Loio.

W. R. KAKELA,

            Loio aahe  Kokua ma ke  Kanawai.

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA

 

hoolaha kumau.

 

WILDER & CO., (WAILA MA.

Mea Kuai Papa a me na Lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale.

 

Kihio Alanui Moiwahine me Papu.

396.0

 

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

 

LEWERS & COOKE

 

(LUI MA)'

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

 

PAPA NOUAIKI

 

O kela a me kela auo.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

na Olepelepe, na Pou, na O'a,

na Papa Hele, na Papu Ku,

me na Papa Moe he nui loa

 

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

 

WAI HOOHINUHINU NANI

A na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Welu

 

Ke hai ia ahu nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e ili ana ma ka laua oihana no ka

 

Uku Haahaa Loa,

a like me ka mea e holo ana mawaena o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai a Wae no Oukou Iho.

2236.a

 

M. BORGEL-COURT'S GREAT GLOBE

The star attraction of the Paris Exposition of 1900 will be M. Borgel-Court's mammoth globe representing the earth.  The globe will be of steel and 245 metros high. A system of elevators will enable tourists to go around the world in 80 minutes.

 

   O ke kii o ka Poepoe Honua e kau aela maluna nei, oia ana kekahi o na hoikeike kaulana loa a ke kulanakauhale o Parisa e hoike ai ma ka makahiki 1900 ae nei.  E hanaia ana he Poepoe Honua maoli, me ka hoopaa pono ia o na aina na kai, na muliwai, na mokupuni, na loko, na kulanakauhale ame na wahi kaulana apau o ka ao nei maluna o keia Poepoe Honua. E hanaia ana keia Poepoe Honua noloko mai o ka hao kila a he 245 meters (elike paha ia me 735 a oi pauai) kona kiekie. A maluna o na mea hapai e hoolewaia ana e ka mahu e hiki ai i na poe akaikai ke poai puni i au Poepoe Honuaa ia iloko o 80 minute, oia hoi, hookahi hora e me 20 minute. He nui ka naauao hookelakela o ke ao nei e oili mai nei.

MEA HUNA POHIHIHI

 

MOKUNA IX.

 

KA HAKU TEREVELINA

Hoomau aku la ke kaa i ka holo ana a hoea i kekahi puka pa.  Malaila leie iho la ke kahu kaa ilalo, wehe aku la i ka puka pa, a holo aki la ke kaa ma kekahi alahele akea e moe aku ana i ka hale kakela kuaaina o ka ohana alii o Tereveliana.

   Ia laua i hookokoke aku ai i ka hale ua lelele pihoihoi ae la ko Alamira noonoo.  Aole hoi i liuliu ka laua holo ana amu, ua hoea aku la laua mamua pono o Tereveliana Kakela.

   Lele iho la ke kahu kaa ilalo, hele aku la ia a huki iho la i ka bele kahea. Hoi mai la ia a ma kahi o ke kaa, haawi mai la oia i kana kokua ana ia Alamira ma ka lele ana mailuna iho o ke kaa. Oiai hoi o Alamira i ku iho ai ilalo, ua hukihuki pono iho la ia i ka uhi maka a paa pono kona mau maka, a kakali iho la ia o ka hoea mai o kekahi kauwa.  Aole nohoi i liuliu kana kakali ana, puka mai la kekahi wahine aoo, a oia kai hele mai no ka pane ana i ka leo kahea a ka bele.

   Iaia i puka mai ai, ua pane koke aku la o Alamira:

   “Makemake au e ike i ka Haku Tereveliana.  I hele mai nei au e pane i ka olelo hoolaha a’u i ike ai maloko o ka nupepa Times.”

   Mahope iho o na hakilo pono ana mai a ua kauwa wahine la i ko Alamira ano, ua pane mai la oia me ka leo oluolu:

   “E hai aku no au i ka Haku Tereveliana nou.  He oiaio, he nui loa na palapalai i loaa mai nei iaiai; aka , o oe mae ka mea mua loa I hjele kino mai nei e pane.  Manao no au, aole paha ua Haku la o’u i koho i kekahi mea i keia wa i kakuolulo nana.”

  Kunou aloha maikai mai la ua kauwa wahine aoo nei iaia nei, a komo hou aku la iloko a ka hale.  Aole hoi i liuliu, hoi hou mai la oia, a pane mai la imua o Alamira:

   “Ua makemake kuu haku e ike ia oe, e Miss.  E haahi mai oe ia’u.”

   Alakai aku la ua kauwa wahine nei ia Alamira a hoea I ka eheu hikina o ka hale, a malaila kikeke aku la ooia me ke pani puka o ke keena a ka Haku Tereveliana e noho ana.  Ia wa i loheia aku ai kekahi leo ano ka-ka-na e pane mai ana:

   “Komo mai!”

   Wehe aku ia ua kauwa wahine nie I ka puka, a kamakilio mai la ia Alamira e homo aju, a alakai aku la iaia a hoea imua o ka Haku Tereveliana.

   Ma ka Alamira hoomaopopo iho ma kea no o na mea ana e ike nei iloko o ka rumi, ua hoomaopoppoino la ia, aole ia he keena no ke kanaka puuwai makona a houpo ma-ua paha.  He oiaio he nani na lako hoonani o loko o ua keena nei, a e hoike mai ana ko lakou mau bela nonolu he mau wani hooluolu kupono loa ia no na lala mauhiluhi. Aia ma na paia o ua keena la, e ka-kau mai ana ne kii nanai o na ano he nui, a ma kekahi aoao hoi o ua rumi la e ke ana kekahi kapuahi hoopumehana nani loa.

   Aia hoi maioko o keia keena a Alamira i komo aku ai, he elua mau kanaka e noho ana.

     Ua hiki no nae ia Alamira ke hoomaopopo pono i ka mea o laua i lilo he naku no ua wahi la, oia hoi ka Haku Tereveliana. E noho ana oia maluna o kekahi noho hooluolu nui, oiai hoi kona wawae e kau ana ma luna o kekahi noho koki, i hele hoi a paa pono i na palapala he mau haneri ka nui. A ma ka wa a Alamira i komo aku ai e paa ana ia hookahi palapala ma kono lima.  Ke ike aku la hoi o Alamira i nea helehelena o ua kanaka nei, aole no ia he mau helehelena no ka naau makona.

   He kulana hiehie maikai kona, he palahalaha maikai kona umauma e holo ana mai kahi kipoohiwi a kekahi. Ua akoia kona lauoho a pokole, a ua hele nae a aiai, e hoike mai ana au lehulehu loa na makahiki i haawe iho maluna ona.

   O ka lua a na kanaka e noho pu ana me au Haku Tereveliana nei iloko o ua keena la, he wahi kauwa lawelawe nona ka inoa o Wigby.  No kekahi mau makahiki loihi loa i noho kauwa lawelawe ai oia na ke Haku Terevelina, a ua noho kauwa nohoi oia mahalo o Haku Adelo.  Oiai ia e noho nei me ka Hakku Adelo.  Oiai ia e noho nei me ka Haki Adelo. Oiai ia e noho nei me ka Haku Tereveiliana, ua lua ole ka ikaika o kana hoomaikai ana ame na mahalo ana i ka Haku Adelo, a e hoino makawelawela ana hoi ia Geofere Tereveliana.

   I ke komo ana aku hoi a ke kauwa wahine e ukaliia ana e Alamira, a maka we a ka lede opio i hookokoke iki aku ai ma kahi a au haku la e noho ana, ia wa I huli mai ai ua haku la, a me kea no puiwa a hikilele i ka ike ana mai I keia kaikamahine ui e ku anu ana inua ona, ua pane mai la oia me ka leo oluolu:

 “E Miss, e kala mai oe i ko’u ku ana ae iluna.  I keia wa a’u e noho nei he luahi au na ka ma’i wawae pehu.  E oluolu oe e noho iho maluna o ka noho. Aole i hai mai nei o Pumetona ia’u i kou inoa.”

   “O Arevalo, e kuu haku,” wahi a Alamira i pane aku ai, iaia i iaiau iho ai i kekahi noho i hoouaiia mai e ka waine lawelawe, a hoomau aku la i ka olelo ana: “Ua hele mai nei au e pane no kela olelo hoolaha a’u i ike ai maloko o ka nupepa Times mai kou hanohano ae.”

   “Ae,” wahi a ka Haku Tereveliana i pane mai ai.  “he mau haneri leta i loa a mai nei ia’u. He keu nohoi a ka mea kupaianaha, aole i kana mai ka nui launa ole mai o na poe makemake i lilo i

kakauolelo a hoa noho ho kekahi haku elike paha me a’u nei.  Eia nae, o oe ka mua loa i hopu i ka liona ma ka hulu o kona a-i.  Nolaila, E Miss Arevalo, heaha la na makaukau i loaa ia oe?”

   Pane aku la hoi o Alamira me ke akahele: “He hiki ia’u ke heluhelu me ka maopopo pono, hiki ia’u ke himeni, a hiki nohoi ia’u ke paani piano, a pela nohoi me ke gita, a—“

   Mamua o ka hiki ana iaia ke hoopuka hou aku i kahi olelo, ia wa i pane mai ai ka Heku Tereveliana me ka leo ano ka-ka-na:

   “Hu! Aole loa oe i like iki me kekahi o keia poe na lakou na leta a’u i heluhelu iho ai.  Hu! Me he mea la ma ka’u hoomaopopo, he papa hoike loloa ka kela ame keia o lakou, no na mea ike i loaa ia lakou.  Hu! He hiki loa ia lakou ke hana i na laau hoopulu, hiki kea ala a ao ka po me ka loaa ole ana o ka maluhiluhi, hiki ke humuhumu, ke heluhelu wale no kahi mea hiki ia o eke hana,, ke humu lau, a koe nae ka hulahula. O oe hu! O ka heluhelu wale no kahi mea hiki ia o eke hana, pei ka himeni a ke paani ma ka piano. Hu!”

   No keia mau huaoleio a ua Haku Tereveliana nei, ua haule iho ia ko Alamira manaolana.  Iloko hoi oia wa aia na maka o ka Haku Tereveliana ke noii pono mai la i ka laua mau nana ana maluna o na helehelena o Alamira.  Aole nae i emo pane mai la oia ia Alamira:

   “He makemake loa au i ka himeni, a pela nohoi me ka mea kani.  Nolaila, aia kela piano e ku mai la ma kela kihi.  Aolne mea nanaia i paani no kahi mau makahiki i hala ae nei.  E Miss Aarevalo, e hookani mai oe i kahi leo mele maluna o kela piano me ka himeni pu ana nohoi.”

   Ua ku koke ae la hoi o Wigby iluna, a hele aku la e wehe i ka pahu pian, a ua hele aku la nohoi o Alamira a noho iho la mamua o ka piano.

(Aole i pau).

 

HIKIWAWE KE OLA O KE KUNU HO.

Mountain Glen, Ark.-Ua loohia ka maua poe keiki i ke kunu ho ma ka wa i loaa mai ai ke omole LAAU KUNU a KAMALENA. Aole i emo o ke oia no ia. F. A. Thorton. E kuaiia ana keia laau kaulana e na Poe Pa’pa’i Laau A Kuai Laau Lapaau apau.  O BENSON SMITH & CO., na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.

 

KA HUAKAI POKOLE I KOOL ULOA.

 

Ka Moolelo o Kamehaikana ke Akua Ulu—Ka Moolelo o ka Hilu ka I’a No’eno’e—O Makuakaumana ka Iona o Hawaii nei—Kela ame keia mau mea ano nui i ikeia ma ke alahele.

 

KA MOOLELO O MAKUAKAUMANA.

Mahope iho o ko‘u lohe ana i ka moolelo kamaho a kupaianaha o Kaululena ame Kamaio (o keia ka inoa pololei o ka lua o ka i’a: aole o Maio) ua hahaiia mai la au i ka moolelo o Makuakaumana, ka mea a’u i kappa iho ai he “Ilona Hawaii” keia, no kea no like loa o ke kulana ano nui o @@moolelo@@@ umana) @@@me ku iona. Ke keiki a ke kaula o Gatehepera.

   Aia maloko o kekahi moolelo Hawaii kahiko i paiia ai ma Lahainaluna, i ke ai au i kekahi wahi mea e pili ana ia Makuakaumana.  Penei ka’u i ike ai: “Ua oleloia o Paao laua o Makua kaumana ame kekahi poe pu me laua, kai holo mai, mai Kahiki mai, ma ka wa kahiko loa; a noho o Paao me Kohala i Hawaii aka, hoi no Makuakaumana i Kahiki.”

   A maloko hoi o ka buke i kakauia e Kauko Emekona non ke inoa “The Long Voyages of the Ancient Hawaiians,” a i heluheluia ai e ia imua o ka Ahahui Moolelo Hawaii, ma ka la 18 o Mei, 1893, i loa a ai ia’u he mea hoike hou e pili ana no keia Makuakaumana.  A penei kea no nui:

   I ka haalele ana aku o Paao i kona aina hanau, oia paha o Tahiki, a holo mai la ia me kona poe kanaka, a hoea malalo pono aw o Kekahi pali-kahakai ooia o Kaakoheo, a mai keia wahi mai hoio pololei mai la lakou i ka moana lipolipo.  I ko lakou holo ana mai a ike koliuliu ia mai ka pe’a o ka was e uke o ka ainaia wa i pa-e puainawele mai ia ka leo kahea o Makuakaumana, oiai oia e ke ana maluna o keia pali o Kaakoheo.

   “ E! Aowlaku kekahi e holo!”

   Alaila ninau aku la o Paao: “Owai oe?”

   “ He makaula au,” wahi a Makuakaumana.

   “Owai kou inoa?”

   “O Makakaumana.”

   “Ka! Ua piha ka waa.” wahi a Paao. “o kahi wale no i koe, oia ka momoa.”

   “ O ko’u wahi ia,” wahi a Makuakaumana.

   “E lele mai hoi ha oe, “wahi a Paao.

   He oiaio ua lele mai la keia Makuakaumana a paa mai la ka manu hope o ka waa a kau iho la oia ma ka moamoa o ua waa la.  A o’keia Makuakaumana ka mea i hea i kekahi mele ia LOnolaeho ma ka wa e hekau ana an waa o Paao ma, ma ke kaikuono o Moaulanuiakea ma ka wa i hoi hou ai o Paao i Tahiti e kii ia Lonokaeho i alii ho Hawaii.  Penei ua mele la:

E Lono! E Lono! E Lonokaeho!

Lonokulani, alii o Kauluonana.

Eia na waa, kau mai a-i,

E hoi e noho i Hawaii kua-uli,

He aina loaa i ka moana,

I hoea mail loko mai o ka ale,

I ka halehale poipu a Kanaloa,

He koa-kea i halelo i ka wai.

I lou i ka makau a ka lawaia.

A ka lawaia nui a Kaapahu,

A ka lawai nui o Kapuheeuanuu-la.

A pae na waa, kau mai:

E holo e ai ia Hawaii, he moku:

He moku Hawaii,

He moku Hawaii no Lonokaeho e noho .”

   Elike me ka mea i hoikeia ae nei, ua hoi hou o Makuamakaumana i Tahiti; a o ka mea nana i kakau kekahi moolelo Hawaii maloko o ka Nupepa Kuokoa o ka makahiki 1895, us olelo oia ma ka helu o ka puka ana o na moolelo la, penei:

   “Ua loheia ma o Makuakaumana la, na wahi kaulana o Hawaii nei: a ua hele mai au e ike maka.”

   Us oleloia hoi ua pae mua o Paao ma i Puna, Hawaii.  Malaila oia i kukulu aii i ka heiau o Wahaula a o ke akua o ua heiau la o Kukailimoku  A mai laila mai ho Paao hele ana a hoea i Kohala, a kukulu ooia i ka heiau o Mookini ma Puuepa.  Ma ka wa i hoea ai o Paao ma, (me he mea ia o Makuakaumana no paha kekahi) i KOhala, e noealii ana o Lonokawaii @@ no Hawaii, oia ke alii mahope maio Kapawa.  O ka umikumamaono ia o ka hanauna alii.  Ua hoikeia nohoi ma kele moolelo Hawaii i paaia ai ma Lahainaluna a’u i hoike ae nei, ua hoi hou o Paao ame Makuakaumana, ame ka poe e ae i Tahiti, ma ka wa i hoea mai o PIli, oia hoi o Pilikeaea (Pili Kaalea) oia ka makahiki (A.D.) 1090, ua like ia me 806 makahiki mai a kakou aku nei.

   Ma keia mau hunahuna loolelo Hawaii i hoikeia ae la, ua ikeia ua hoi pu no o Mauakaumana i Tahiti me Paao, amen a kanaka i hoio pu mai ai lakou a maluna no ona waa i hoi aku ai lakou ilaila, a o ka makahiki(A.D.) 1090-92 paha ia:aka ma keia moolelo a’u i lohe ai no Makuakaumana, ka moolelo hoi i lilo i hapa auo mui no keia huakai pokole i Koolauloa he okoa loa ia mai ke mea i hoike ia ae la.

   Nolaila e kuu makamaka heluhelu mamua ae o ko’u hoike ana aku i ka moolelo o Makaukaumana ma ko Hauula aoao o ke kuauhau ana he mea pono ia’u ke nonoi aku i kou oluolu e kaia mai oe i ka’u hoohele mua ana ia oe ma na mea i hoike mua ia ae nei.  O ke kumu nui o ko’u hana na pela.  I loaa ai ia o eke kulana i ku ai ka mooleleo maa mau i ikeia ai o Makuakaumana, a ma kou wa auanei e heluhelu ino ai i keia a’u e pane aku nei imua ou e ike iho ai oe i kea no kamahao a kupaianaha o ko Makuakaumana hoi ana i Tahiti, oia hoi aole maluna o ka waa, aka , maluna o ke kohola koua hoi ana i Tahiti.

(Aole i pau.)

 

            NUHOU KUWAHO

NA KOA BERETANIA MA SOUDANA.

 

  Dongola, Sept. 23--Ua kaa holookoa mai la, i keia iloko @ na wani apau o dongola, a ua hololea loa hoi na kulana hoonee hana a na koa ma Soudanca.  Me ka maalahi wale no i loaa ai keia lanakila ia lakou, a o lawa pono aua o na makaukau apau ma ka aoao o na koa Beritania no ka hiki ana ia laokou ke hoonee I hoouka kaua no ka wa loihi.

   Ua hoomakaia ka nee ana no dongola ma ka hora 5 ahiahi.  Aia ma ka eheu hema o na koa kaua lion a pu o na mokukaua kahi i ku kiai ai a ma ka eheu akau hoi ka pualikoa maluna a na kamelo.  Ua ileia nae e na koa kiu kaua lio ua haalele honua iho na kana Aferick (Derevisa) i ko lakou mau kulana a ua auhee aku me ka lawe pu ana aku i ka lakou poe wahine amen a keiki.  I kela wa ame keia wa e ieia aku ai he poe Derevisa, e alualuia aki ana lakou e na koa kaua lio.  E noke ana hoi na mokukaua i ke kipoka i na puuluulu o na koa Derevisa e ikeia aku ana.

   Ua pau loa mai la na ‘lii Derevisa i ka haawi pio mai, koe nae o Wad Bishara, a ua pau loa na hua hoeueu kipi i ka mana o Aigupita ma keia maehele aina.  He elima wale no ka nui o na koa Beretani i noenaia u aka hoo uka kaua o keia la.  Ua lawe pio ia e na koa “Pelekane” eono pu-nunui he ma lako poka na lako ai ame  na holoholona.

LANAKILA NA POE CUB.

   Havana. Sept. 25.-Ua loaa mai na lono maiu mai Pinar del Rio mai e hoike ana, ua hopu pio ia e Antonio Maceo ke kulanakauhale o Sana Juan Martinez. Ua hoike pu ia mai nohoi ka lono no ka hooukaia ana o kekahi kaua ma ka alahele mawaena o ke awa ku-moku o Coloma am eke kulanakauhale o Pinar del Rio, kahi i halawai ai o kekahi regimana holookoa o na koa Sepania me Maceeo a pau ai ua poe koa Sepania nei i ke kalehuia e na poe Cuba.  Aole nae i loaa na lono pili Aupuni no keia kaua ana i Havana.

   Ua loaa mai hoi na palapala mai Trinidad mai, aole loa i ikeia na mahele koa Sepania malalo o Konela Lara. I haalele ai ia Villa Olara na mahele koa Sepania malalo o Konela
Lara, i haalele ai ia Villa Olara ma na ia hope o Augate, na koa hoi i haawiia ai ke kauoha e lele kaua ahu maluna o na poe kipi, a ua manao wale ia, wahi a kekahi poe, ua huli aku ia lakou apau me ka aoao o na kipi, aka ua hoole nae na Sepania i keia mea, a ua manao no lakou ua hoauheeia oia e na poe kipi.

KE KULANA KAPEKEPEKE O KENERALA LEE MA CUBA.

   Nu loka, Sept. 28.-E hoike ana kekeahi lono uwea oielo mai Havana mai a I ka nupepa World penei: Ooiai e hole pili Aupuni ia an aka maikai ole o na launa ana mawaena o Kanikela Nererala Lee ame Kapena Kenerla Weyler, ua loaa mai no nae ia’u na hooiaio ana, iea keia kulana mahae mawaena o laua ke mahahua loa aku nei. O ke kumu o keia mahae ana mawaena o na Kenerala elua, oia no ka mea e pili ana ia S. T. Tolon. He kupa Amierka ho’iko’I keia Sanuel T. Tolon, a ua hopuia oia maluna o ka mokuai Seneca O Amerika, mamuli o ke kauoha a Kenerala Weyler. Ua loi aku hoi o Lee ia Weyler e hoolau hoou ia o Tolon maluna o kekahi mokuahi Anerika, a ua hole loa o Weyler. Ua wa ihou keia @ tona.

 

KA H@@@ A KE KOMISINA PA LENA AINA O @HOA

   Wasnetona, Sept.  Me ka mea ia e waiho@ aku ana @2Peresidena ka hoike a ke Komisina Palena Aina o Veneruela i k@ ai iloko a Ianuari o Kela makahiki a ku nei no ka huli ana i na @2220 Veneauela mamae @iho o ka noho ana o ka A@ma ka @nie o Dekemaba @kaukau ana keia hoike ma @ka malama @nei a Novemaka. @hookah paha mea e ka @paa oia o na hana oia ano hookah ma Helani. H@lehulehu @ ma hoa o ke Komisina i haawi i ka @ ana ma na mahele Kakauwale i laia i au Kumuhana la.

 

NA HOOMAINOINO MA @UREKE

 

   K@kaku@peia, Sept. 245. Ua kieia ae mau @ o na pua. A@emanu I pau I ka p@ ma@ ma E@ ma ka manele o Kharpat. Ua @ nohoi, he l@ poe A@ i p@ ma Diveig.

   Ladana, Sept. @-E hoike ana k@ hi lono mai Konekakimapela mai i ka mupepa Times, ua pau i ka pepe@ kekahi pee Aremania ma Matserica a ma Chemerea, ma Antoila.  Ua loaa mai nohoi ka lono no ke puhila ana @ ke ahi o Kharput.

   Ua loaa mai ka lono i ka nupepa Daily Mail mai Konekakinopeia mai e hooiaio ana i ka lonoo kuwaho no ka pepehiia ana o 120 pe Aremanis ma Chenereh.

   Manchester, Sept. 25-Ua hoomaopopo ae ka nupepa Guardian o Manchester, me he mea la e hanaia ana kekahi aelike mawaena o Beretania Nui Rusia ane Farani i mea e hoopaia ai na kuee ma ka hikina, a ua loaa mai hoi ka ae ana a ke Aupuni o Farani mamuli o kekai aelike i hanaia me ia no Aigupita. Ua manaoio loa ia o ke kaua nui o keia aelike oia ka hoolu-kaokoa ana ia Aigupita ame Tureke, alalo o kekahi hooia lahui a e noho ana nae na poo Aupuni nui o ua mau Aupuni la malaio o na mana lahui o Europa.

HAKAKA MA MADAGASCAR.

Iono ma ka eke leta ia nei ma kela la mai ka mokupuni mai o Madagascar, no na hama kanawai oie e hanaia la malaila.  Ua hoopuiwaiaka poe koa Haussas e ka poe Kipi FAyacolas, ma kahi kokole i Antanarivo. A he nui o kela puulu mua ae la i pau i ka make. Ua hoikeia nohoi ke lehulehu loa na wahi a keia poe kipi i lele kaua aku i pepehi i na kanaka. Ma ka wa i haalele aku ai ka mokuahi he mau @ausani o na poe kipi i @ ae ia Antanarivo.

 

KE AUMEUME KOHO BALOTS PE RESIDENA MA AMERIKA HUIA

   Ke mau la o I keia wan a hooikaika ana a na aoao koho balota Peresidena o Amerika H@@ i

Keia wa. Ke kauna la no kela ame keia aoao no ka lilo ana o ka lanakila i kahi aoao a pela nohi kekahi aoao.

 

KELA AME KEIA

 

   Ua pau i ka hanaia e ka Hui Hana Pauda o Gibbstown.  N. J. he 1,000,000 mau paona po=ka dainamita. I’a manao wale ia n aka poe kipi o Cuba ia mau mea lako poka.

   Ua ihoia e Dr. Lowie o ka Hale Kila Hoku o Low, Kaleponi ae nei, he wahi hoku welowelo ma ka hikina ae o ka la, aneane hookah degere.

   Ua ae ike i Corbett e hakaka ku’iku’i hou ne Sharkey, oiai aohe i hoahu ae kekahi o ma hui lealea na lakou e onoonou la i kela hana, he puu daiahoopaa no ka pilli ana.  Aka, ua ae nae o Corbett e hakaka ne Fitzsimons.

   Ke manaoia nei e lilo holookoa ana na mokuaina o Nu Enelani ame Penesilevenia no MaKinele.

   Ua hookipaia me ka hanohano lo aka Emepera kane ame ka Emepera wahine o Rusia me Enelani.

 

HOONOHO KAHU ANA.

 

   Ma ke Sabati, Sept. 27, 2896, ua hooko aku ke Komite Hoonoho Kahu, ma ka hoonoho ana ia Rev. M. C. Kealoha, i Kahu no na Ekalesia Halia o Hamakua Komohana, Hawaii.

   Penei na hana:

   Ia Rev. D. Kahoolo, ka himeni mua, pule pokole, heiuheiu Baibaia, ma Roma, 7:1-25, a me ka himeni elua.

   Ia Rev. John Kalino ka pule loihi ane ka haiolelo ma Roma 7:21. Ua loaa hoi ia’u he kanawai i ko’u wa e makemake ai e hana pono, ua kokoke mai no ka hewa.

   Ia Rev. C. M. Kamakawiwoole ka olelo ao i ke Kahu, ame ka olelo ao i ka Elalesia.

   Ia Rev. M. C. Kealoha ka himeni ekolu ame ka pule hookuu.

   Ua pumehana me ka Uhane, na hana i lawelawe ia ma ia la, a na ke Akua no e kokua mai I ka mea i hoonohoia.

REV. C. M. KAMAKWIWOOLE,

         “    J. KALINO,

         “    D. KAHOOIO,

Komite.

      Waipio, Sept. 27, 1896

 

   Ma ke kakahiaka Poakolu pei i paalele mai ai o “Alika” McGregor. Kapena o ka mokuahi Mokolii, i keia oia ana a haia aku ia ma kea la hoi oie mai.  Ua hanauia oia ma Australia, e i ka wa i make aku ia oia ua pi@a iaia na makahiki he 45.