Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 41, 9 October 1896 — I-IAAWINA KULA SABATI [ARTICLE]

I-IAAWINA KULA SABATI

IV. 4. Ko So!omona mau oleio ao. Na 1-.1-1&-0 na oleio akamai a Soiomona ke keiki a Daviiia ke aiii o ka Jseraeia. 2 He mea ia e ike ai i ka noiau a me ke aoia mai. E hoomaopopo i na oleio e naauao ai, 3 E loaa'i ka ike e akamai ai, Ma ka pono ame ka hoopono, ame ka pololei; 4 E haawi i ka maalea i ka poe naaupo, A n.» ka ike, me ka noonoo i ke kanaka ui. 5 E hoolohe ka mea naauao. a mahuahua ka ike, E loaa no i ka mea i aoia'i ka ike e naauao ai; 6 E ike i ka olelo akamai a me ka hoakaka ana o ia mea, 1 na oielo a ka poe naauao, a me ka iakou oieio pohihihi. 7 O ka makau ia lehova, oia ka hoomaka ana o ka ike; A o ka naauao. a me ke aoia mai, ua hoowahawahaia e ka poe lapuwale. 8 E kuu keiki, e hoolohe mai i ke ao ana a kou makuakane, Aoie hoi e haalele i ke kanawai o kou makuahine; 9 No ka mea, he mea nani ia no kou poo, He mau lei hoi no kou a-i. 10 E kuu keiki, ina e hoowalewale mai ka poe hewa ia oe, Mai ae aku oe. 11 Ina lakou e olelo mai, E, e hele pu kakou, E hoohalua no ke koko, E hoohalua wale i ka mea hala ole; 12 E moni ola ia iakou me he poe e haule ana i ka lua: 13 E ioaa ia kakou ka waiwai maikai he nui, E hoopiha i ko kakou mau hale me ka waiwai pio; 14 E hoailona pu oe me makou i kou kuleana, I hookahi hipuu na kakou a pau: 15 E kuu keiki e, mai hele pu oe me lakou ma ke ala; E haalele kou wawae i ko lakou mau kuamoo; 16 No ka mea, holo kiki ko lakou wawae i ka hewa, Wikiwiki hoi lakou i ka liookahe Koko. 17 Make liewa no.ke kau ana i ka hei, Ma ke alo o na mea eheu a pau. 18 Moe malu lakou no ko lakou koko; Makaala hoi no na uhane o lakou. 19 Pela ka aoao o ka poe makee waiwai a pau, E kaili ana i ke ola o ka mea.nona ia. Pauku Gula. Na Soloraona 1:10 — E kuu keiki. ina e hoowalewale mai ka poe hew»\ia oe. mai ae aku oe. Olelo Hoakaka.—O ka naauao o ka poe liulaio, aole ia ke akamai o ko keia keneturia. Ua pili ko lakou naauao i ka hooponopono ana ia iakou a me ko iakou hana mamuli o ka pono, aole ka hookele ana i na ikaika o na mea honua mamuli o ka manao akamai o na kanaka. He mau inoa okoa ekolu no na olelo akamai i hooiliiliia ma ka huke hookahi i kapaia ma ka Baibala Hawaii "na olelo akamai a Solomona ; '' Aole nao na Solomona i haku ai i keia *?nau olelo ao a pau loa. Mai ka 1:1 a hiki i 22:16, kona man olelo: na olelo a ka i»oe naauao. 22:17-24:34: ko He*ekia mau olelo i noiiia; 25:29: ko Agara, 30: ko Lemuela. 31:1-9: ka olelo hoike no ka wahine noho pono. Ma ka uana 'ku he mau olelo hookuku paha hoohalike paha ka hapa nui, he mau hopunaolelo pokole me na mahele elua. He inau olelo nane kekahi, e kuailo ai. lle mau ninau hoohua'hualau kekahi. l'a nui loa na olelo o ia ano ma kela a me keia olelo lahui. E pono ke hoahuia na oleio noiau a ka poe l-lawail a paiia ma ka huke hookahi. t'a kapaia na oielo o keia ano. "ka olelo i haha'i ai ka mea haku hookahi, ka mea e hahai ai ka poe lehulehu:" ua kapaia lakou no hoi "na olelo paakai e kapi ai i ka noonoo." He ■waihona o ka' muniao keia buke no ka poe opio e lawe mai ai na loina no ka hoopololei ana i ko lakou mau hana. Ma ka hooponopono ana i ko keia ao mau hana. ua hoomakaukauia kakou e loaa ai na pomaikai o kela ao. Aole he paiapala pawelu keia, aka nae ua oi aku kona ana waiwai mamua ae o ka hapanui o na huke e ae a pau loa. L Soiomona, —Ka noi naauao loa, hiki ke olelo ao aku ia hai. oiai aole i hahai oia i na kauoha o kona noonoo ponoi. O ka pono oia no ka hana kohu I ka noonoo akahele: o ka hewa oia.no ka hana ku e. 2. Naauao.—aole pili keia i ka ike nkamai wale no. aka hoi i ke kaupaona ana i ka hewa a me ka pono. me ke koho mau ana i ka pono. 3. Pololei,—oia no kekahi kumu e ae no ka haku jma i keia mau palapala. e hanaia ai na hana me ke ku pololei ana i ka pomaikai i makemakeia. 4. Maalea. —aole ma ke ano ino. e loaa wale ai kekahi eo: aka nae me ka manao maikai, i mea e loaa ai ka pomaikai me ka hakalia ole, a me ke kikeekee ole. 5. —Mahuahua,—ma ka hoolohe ana i ka noonoo pono keia hoo- , mahuahua ana i ka ike. l'a nui loa na kanaka makua no lakou na hana kamalil; aole i loaa ia lakou ka noonoo pono no ko lakou malama ole ana i ko lakou mau hana mai ka mua mai. ila ulu ka ike e llke me na laau raa ka inu mau ana i ka wai o ka naauao a me ka hooholo mau ana i na hana o ka naauao. Pohihihi.—mamuli o keia aoia mai. ua ioaa ke akauiai e hoomoakaka ai i na mea pohihihi ia hai. Ua llke ka noonoo pono i ka hapa nui o na k&naka me na huke i paiia i ka poe ike ole i na huapalapala: moakaka loa na buke i kekahl, he mau aweawe huikau waie no lakou i kekahi. 7. Makau, oia no ka eehia hoohanohano, e hookaawale aku ana i na mea kohu ole. aole keia ka hookaawale ana mai ke Akua aku me he mea hooweilweii la. 8. Kelki,—he hua aloha keia, e like me k« kam&lki ma ka olelo Hawail, a plli hoi i ka poe opio, na haumaaa, a peta 'ku. aole i na kelki ponoi wale no, 9. Nani.—aole kekahi mea hoonani e oi aku ana mamua o ke kulana maikai o ka mea noho pono. 10. Hoowalewale,—ua piha loa keia wa ola i na mea hoowaiewaie; ma ka pomaikai lani na me« e hoeueu ai i ka pono waie no. li. Koko, —aia ma na kanaka kekahi ano hihiu o na holoholona punikoka Ua hauoli nul na keikikane ma ka heluhelu ana i na moolelo o na koa a me na powa. 12, Moni.—«ole paha he mau powa i keia mau 1a ma Hawali nei e iike me ko ka wa kahiko: aka hoi ua

mi Va noe VaiH i na waiwai o h.r-.i. !?= r -' '•■ .s '>•** tma -;a maiama o\<=■ ana 5 ka pono o haī. 13. Waiwai. — nui ka pwni waiwai i keia mau ia me iie m<ea 'a o na moni <.laia oia no na raea ano nu! «? poniaikai ai na kanaka. 14. HooKani,— a naahalo nui ka poe opio i k'.-ia '« ote- ana i na waiwai paknhi: aka hoi ke oI<? ka malama ktimau ana i ko kakou mau waiwai ponoi. aole hoio pono na uku hana. Lv. Heie pu.—e hiki ke hoomaopopo i ke k ilana 0 opio ma ka nana pono ana 1 kona ir.au hoahele. Oi aku ka mana alakai o na hoalauna mamua o ko na makua a me na kumuao. 16. Hoio. — e pono ke noonoo ihea ko lakou heie ana, aole iluna i ka pono a me ka pomaikai. iialo nae i ka hewa a rne na poino. 17. Hei.—he olelo nane keia a moakaka ka manao; aole e lanakila ana ka mea hoowaiewale ina paha ua moakaka kona ano ino e poino ai. 18. Lakou,—ma ko iakou imi ana i na mea e ino ai o hai. ua hookalakupua mai i ka poino no iakou iho. 19. Makee waiwai, —oiai ua maikai ka ka imi waiwai i mea e holo pono ai na hana maikai, he mea ino maoii keia makee i mea e nui ai na lealea paha, na hana kolohe paha. I. Xa ano waiwai o na olelo akamai. 1-6. Heaha ke kumu no ka hookomo ana i ka huke o Solomona i!okcf o ka Baibala? Owai ka mea nana i haku ai i keia mau oieloao? E pono nui ia wai ke heluheiu a hoopaanaau i keia mau olelo? Heaha ka manao kupono e pili ana i ke ano waiwai o keia huke? Heaha ka naauao i oleloia ma ka Baibala? ; Owai ka mea e lilo ai i mea naauao? Heaha ka hoailona o ka mea uaauao, p. 5? Owai ka poe naaupo i oleloia, : p. 4? Heaha ke kumu no ka haku ana : i keia mau olelo ma ke ano pokole io : nui nae? | 11. Ka makamua o ka naauao,' 7-9. Heaha ke ala mua i oleloia, p. 7, e naauao ai? Heaha.ka makau aku i ke : Akua? E pau ana keia makau ma ka ; poe imi pono? Pehea e lilo ai keia ma- i kau i makamua o ka naauao? Heaha ka i hoailona paa o ka mea naaupo, p. 7, hapa hope? Heaha ke alahele eiua e 1 naauao ai, p. 8? Ua kaulike anei ka ; hewa o ka hookuli ana i ka makuahine ; me. ka makuakane? Heaha ka mea i ; hoohalikeia ai ke ano hoolohe, p. 9? i Heaha ka mea i hoailonaia e ka iei j gula, Kin. 41:42, Dan. 5:29? Pehea i ! pili ai ka hoolohe ana 'ku i na makua ; me ka hoolohe ana 'ku i ke Akua? j Hiki anei i na keiki hookuli ke lilo i j mau kamaaina maikai? Heaha na po- ! maikai i pili paa ai i ke ano hoolohe? ! 111. Na oleloao o ka naauao, 10-19. j Heaha kekahi mau hoowalewale o ko j kakou poe opio? Heaha na kumu no ka i puka ana o na poino nui mailoko mai o j ka launa pu ana me ka poe hewa? Pe- j hea e hLki ai ia kakou ke pale aku i ka j poe hoowalewale, p. 10, 15? Pehea e ! maopopo ai ke ano hoowalewale o na j leo kahea? Pehea i lanakila o lesu j maluna o ko Satana mau hoowalewale ; ana? Heaha ka olelp noi ma ka pule a j ka Haku e pili ana i na hoowalewale? ' lleaha na mea kokua i pakele ai ka poe I i hoowalewaleia, Heb. 2:18, lak. 1:12, 1 Mat. 26:41, 1 Kor. 10:13? Heaha ke kumu no ka hoowalewale ana? Heaha ka pomaikai i imiia? Heaha na hua ino 1 ohiia e ka poe hoowalewale? Heaha na ulia poino no ka makee wāiwai, Na Sol. 15:27. 1 Tim. 6:10? Manao Pili 1. Heaha ha hana mua e pomaikai ai kakou? 2. Ua makemake anei i na'mea naaupo oia no kona mau mea kokua? 3. Heuha na poino i ulu ai ka pokeokeo wikiwiki?? 4. Ua maalahi anei na hana hewa? 5. Ua makee waiwai anei oe? IV. 3. Oct. 18. Ko Solomona pokeokeo, a me kona naauao. 1 Nalii 4:25-34. 25 Noho maluhia ae la o ka luda a me ka Iseraela. kela kanaka keia kanaka, malalo o kona kumuwaina iho a malalo o kona laaufigu iho, mai Dana a Beresēha, i na la a pau o Solomona. 26 Ia Solomona na wahi e ku ai na iio, he kanaha tausani. no kona mau kaa, a me na kanaka hololio he umikumamalua haneri. _ 27 A ua lioomakaukau kela mau luna i ai na Solomona ke alii, a na ka poe a pau i hele mai i ka papaaina o Solomona ke alii, kela kanaka keia kanaka i kona malama, aole nele iki lakou. 28 Ka hua bale hoi a me ka niauu na na lio, me na lio holo. ka lakou i lawe mai ai i kahi o lakou, kela kanaka keia kanaka e like me kana kauoha » 29 A haawi mai la ke Akua i ke akamai ia Solomona, a me ka naauao he nui loa, a me ka nui ana o ka naau. e like me ka one ma kaliakai. 30 A o ko Solomona akamai, ua oi aku ia mamua o ke akamai o na kamaaina apau o ka hikina. a me ke akamai a pau o Aigupita. 31 No ka mea, ua oi aKu Kona akamai mamua o ko na kanaka a pau, mamua o ko Etana o ka Ezera, a me ko Hemana, a me ko Kalekola, a me ko j Dareda na keiki a Mohala: a ua kaulana j oia ma na lahuikanaka a puni. 32 A ua olelo mai la oia i na olelo ! akamai ekolu tausani. a o kana mau ! mele. hookahi tausani ia a me kuma- j malima. ! 33 A ua olelo mai oia i na laau, mai ka laau Kedera ma Lehanona a hlki i ka husopa. e kupu ana mailoko ae o ka pa: a olelo mai la hoi oia no na holo- , holona. a me na manu. a me na mea kolo. a me na ia. - 34 Hele mai la hoi ko na lahuikanaka a pau e hoolohe i ke akamai o Solomona, mai na lii a pau o ka honua. i lohe i kona akam&i. Pauku Gula. V Sam. 2:30.-0 na mea e hoomaikai mai ia'u. na*u iakou e hoomaikai aku: a o na mea e hoowahawaha mai ia'u, e hoowahawahaia lakou. Oleio Hoakaka, —Ma keia mokuna ua hoikeia ka nani a me ka hanohano 0 ko Solomona ali» ana. Ua hoikeia na papa okoa o kona poe lawelawe, ka nui o kona mau mea ai r.o kona ohua 1 kela a me kela mahina. a me ka nui o kona ike akamai, 25. Kumuwaina.—he hoaiiona o ka maiuhia keia olelo, e llke me ko Kamehameha. e pili ana ! ka moe ana o ka luahine ma na alahele a pau loa o kona aupuni. Dana, —he olelo noeau keia e pili ana i na palena o ka Aina Hemolele mai ka Akau a hiki i ka Hema e like me ko Hawaii nel. "Mal ka !a hiki i Ha eha e ma Kumukahi a hiki i ka welonamiiolii a ka ia i ka ilikalkaili lai malalo aka o ka moie olu o I*ehua i na wai huna a k» paoa" 26. Lio. —olai ua papa loa o Moae, Kanawailua 17:16. i na lio a me na kaa kaua. 27. Malama, —no na Uina auhau ka ohi ana ! na mea ai kupona & lawa no kela a me keia mahina. 28» Hoio,— no ka halihali ana i na knahaua mai ka moi mai me ka wikiwiki i kela & me kela pea o ka aina holookoa. 29.

Naau. —oia hoi ka īke pono ana i ke ano ra?.c>ī! o kela a me keia mea. 3». Kanīr.&ica r —ola no ke'-;ahi ohana lahui, Keaema. i kaulana loa kona pw no na olelo poweko. oīai ua kaulana ioa ko Aigiipiia no na hana akamai. 31. Akamaī. —aole I ike paha oia i na niea hou e pilyi ana i kela a me keia aina na kamaaina, na holohoiona. aka hoi ua kuemi ka naauao o na mea kauIna loa mahope oko Solomona, Ao!e i ikeia kekahi mea uuku e pīii ana i na mea naauao eha i oieloia. 32. Olelo ma ka huke o ka Baihala i kapaia "Na Solomona," ua paa na olelo 1(H>? wale no. 33. Laau,—no ko Solomona ike akamai aole he mau palena e lik? me ko ka poe akamai i keia mau la. no na pohaku kekahi. no na heiuna kekahi. no na olelo lahui kekahi. Husopa.— kekahi nahelehele liilii ma na pohaku. oiai o ke Kedera oia no ke kumulaau kiekie loa nani ioa mamuli o ka manao o ka lahui ludaio. ī. Xa waiwai o Solomona, —25-2?. Heaha na paiena o ko Soiomona aupuni? No keaha la ua oleloia pakahi ludea ma Iseraela? Heaha ka hoailono o ka maluhia kumau? He'hoailona anei keia o. ka pomaikai o ke Aupuni owai? Heaha ka pomaikai ano nui o na lahui ka nui o na waiwai paha, ka noho pono 0 na kamaaina paha? Ua puunaueia anei na moni dala me ke kaulike o ka pono i kela kamaaina keia kamaaina 1 keia wa? Heaha na pomaikai no na waiwai mai, 1 Tim. 6:17-17? Ua nui anei na poino o na waiwai kelakela? Heaha kekahi mau poino? Pehea i hoikeia keia mau poino ma keia pae aina? E j pono anei ke imi waiwai? E loaa ana anei na waiwai kulike i kela mea keia mea ma ke Aupuni o lesu? Ua pili anei ke kuonoono i ka hoolohe ana 'ku i ka Euanelio? [ 11. Ko Solomona naauao pookela. 29-31. I na papa hea ua pili ko Solomona naauao? Pehea i oleloia ka nui 0 kona naauao? Ua oi aku anei kona naauao i ko na aina hikina a pau loa? : Owai kekahi poe naauao kaualana loa I ma ka moolelo lahui o Hawaii nei? Heaha kekahi mau hoailona o ko Solomona naauao? 111. Ko Solomona mau olelo kaulana, 29-34. Owai ka mea kaulana eha 1 oleloia no ka nui o ko lakou naauao? Pehea i maopopo ai? Heaha ke ano waiwai o ko Solomona mau olelo hoohalike? No keaha la aole i mau ai na mele o Solomona a pau loa? Heaha ka I waiwai ano nui on a mea ulu, ma ke ano I he mau ai paha, ma ke ano he mau ! laau lapaau paha? Heaha na ano o ka ! naauao a me ke akamai? Pehea i like | pu ai ka naaupo me ka pouli, ka naauao me ka malamalama? Heaha ka mea ano nui, ka naauao paha, ke akamai I paha, a i ole paha ke ano haipule hooi lohe manaoio? Ua kue ane» "ka ike aka- ; mai i ko ke Akua olQlo hoike ma na ; Palapala Hemolele?, ' j Manao Pili.—l. Hiki anei i kekahi j lahuikanaka hookuonoono ma ka ; hookaawale ana i ko na aina e? 2. i Heaha ka pomaikai e imi loa, ai, ko na 1 waiwii, ko ka hoolohe aku i ke Akua? I 3. Ua paa anei ka manao a ke Akua e ' kokua i ka poe imi pono? 4. Owai ka i mea nui ae ka ike mamua o ko Soloj mona? 5. Ua loaa anei ia oe ka naauao i mai ka lani mai?