Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 43, 23 October 1896 — Page 2
| This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko
I keia la i hookohuia aku ai o Mr. GEORGE N. SHAW i Agena Haawi Palapala Ae Mare no ka Apana o Kona. Mokupuni o Oahu.
J. A. King.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Okatoba 21, 1896.
2621-3ts
I keia la i hookohuia aku ai o St. D. G. WALTERS, M. D. i Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Lihue, Mokupuni o Kauai, ma kahi o S.W. Wilcox, Esq., i waiho mai.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 19, 1896.
2621-3ts
I keia ia ua hookohuia o DAVID CENTER, ESQ., i hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o M. P. Waiwaiole, Esq., i waiho mai.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 12, 1896.
2620-3ts
Ua hookohuia i keia ia o E. D. Baldwin, Esq. i Notere no ka lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Eha o ko Hawaii Pae Aina.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 25, 1896.
2619-3ts
OLELO HOOLAHA BANAKO HALE LETA.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, mai ka la 1 aku o Ianuari, 1897, a mahope aku, o ka uku-panee e loaa ana no na Dala Hoahuia maloko o ka Banako Hale Leta, he Eha ame ka hapa-lua (4 1/2) pa-keneta no ka makahiki.
JOS. M. OAT,
Luna Leta Nui.
HOOLAHA A KE KOMISINA HOOPONOPONO PALENA AINA.
Oiai, ua waihoia mai ia'u mai ia'u e John Spencer he palapala noi no ka hooponopono ana i na palena o kekahi hapa o ka iii o Kahawali, Kapalama, Kona, Oahu, nolaila, he hoolahaia aku nei ma keia, e noho ana ke Komisina e hoolohe i ua noi la, ma ke Keena Ana Aina Aupuni, Honolulu ma ka hora 1:30 P. M. o ka Poalima, Nov. 6, 1896. Ke kauoha pu ia aku nei, na poe mea kuleana e pili ana, e hele mai ia manawa.
FRANK @
Komisina Hooponopono Palena Aina Apana Hookolokolo Ekahi.
Honolulu, Oct. 13th, 1896.
2620-3ts
KUAI O NA APANA AINA AUPUNI, MA KA HULI HEMA O KA PUU O PUOWAINA, HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poakolu, Novemaba 11, 1896, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ka puka ma ke alo o ka Hale o ka Oihana Hooko, e kuai kudala akea ia aku ai, keia mau Apana Aina Aupuni, e waiho ana ma Alanui Spencer ame Alanui Magazine, ma ka Huli Hema o ka Puu o Puowaina, Honolulu, Oahu, oia keia:
Apana Helu 604. Moloko o laila he area o 30500 Kapuai Kuea, oi aku a emi mai paha:
Kumukuai oi aku maluna o $400.00.
Apana Helu 605. Maloko o laila he area o 30500 Kapuai Kuea, oi aku a emi mai paha.
Kumu oi aku maluna o $400.00.
Apana Helu 606. Maloko o laila he area o 28150 Kapuai Kuea, oi aku a emi mai paha.
Kumukuai oi aku maluna o $400.00.
Pana Helu 607. Maloko o laila he area o 24060 Kapuai Kuea, oi aku a emi mai paha.
Kumukuai oi aku maluna o $400.00.
Kuike ke dala.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Okatoba 5, 1896.
2619-3ts
He mau hebedoma i hala ae nei, ua loohia iho la ka lunahooponopono i kekahi anu ikaika loa, a nui iho la kona pilikia. He mea maopopo loa he mai La Grippe 'inoino loa ia, a i kona ike ana i ka hopena poino oia ma'i, ua lawe koke oia i na keehina e loaa ai ke ola iaia. Mamuli o na olelo hoolaha no ka LAAU KUNU HOOLA a KAMALENA ame na olelo hoomaikai lehulehu no ua laau la, ua hooholo makou e hoa'o i ua laau ia. O ka olelo ana ae, ua loaa mai na hopena maalahi, he hoike mama wale no ia no ka waiwai io o ka laau. He kamahao ka hana o keia laau, a o ka hopena he ola hikiwawe ame ke ola loa ana. Aole o makou kanalua e hoike aku i ka lua ole o ka maikai o keia Laau Kunu, i kela ame keia mea i loohia i ke kunu a anu paha, ma na ano apau. The Banner of Liberty. Libetrytown@, Maryland. He $5 a 50 keneta ke kumukuai. E kuai ia ana o na poe Pa'ipa'i Laau ame na Poe Kuai Laau Lapaau apau. O BENSON SMITH & CO., na Agena no Ko Hawaii Pae Aina. o
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki...$2.00
No Eono Mahina.. 1.00
Kuike ka Rula.
PUKA: 1 2 3 4 5 6
ANA. Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha.. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
C. G. BALLENTYNE, Luna Nui
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu.
POALIMA,- - - OKATOBA 23, 1896
MA kekahi o ka makou mau mea hou o na Aina E, ma ko makou pepa o keia la, e ikeia ai he lono e hoike ana he palapala ke Peresidena Kalivalana e hoouna aku ana imua o ka Ahaolelo Nui e noho mai ana ma ka Poakahi mua o ka malama ae nei o Dekemaba, elike me ka mea mau. O ka makou e hoohuoi ae nei ma keia wahi, oia keia: Aia anei maloko o keia palapala a ua Peresidena nei e hoouna aku ai imua o ka Ahaolelo, e hoike aku ai ia, e hoihoi hou ana oia i ke Aupuni "Moi" o Hawaii nei, elike me kana i hoike mua ai i kahi mau makahiki i kaa hope ae nei, ka manao hoi a kekahi poe Hawaii e houpuupu nei i keia mau la? Oiai ke laulaha nei ka olelo mawaena o na Roialiti: "Mamua o ka haalele ana mai o Kalivalana i ka noho Peresidena o Amerika Huiia, e ho'iho'i hou mai ana oia i ke Aupuni Moi o Hawaii." Eia ka ke Kuokoa: "E huli e kanaka auwana nei - Nohea ka ikaika e hoopaakiki kuhihewa ai - E ho'iho'i mai o Kalivalana me ka hupo nui - I ke Aupuni i make kona ku ana - Mamuli o ko oukou hemahema nui." E hoomanao i keia mau malama, Okatoba, Novemaba ame Dekemaba lele keia makahiki. Aia nae ma Dekemaba ka ikeaia ana o ke ko ana o ua hana ho'iho'i Aupuni "Moi" la e paakikiia nei e na Roialiti, na Kalivalana e hooko mai ana.
Ka Huikala Piha no ke "Alii" Liliuokalani.
Ma ka Poalua nei i laulaha mai ai ka lono hauoli mai ka hale mai o ka Oihana Hooko o ke Aupuni Repubalika o Hawaii, e hoike ana ua makemake ke Aupuni e haawi aku i ka huikala ana i ke "Alii" Liliuokalani, a hoihoi hou aku iaia i kona mau pono kivila ma ke ano makaainana no Hawaii nei, aole ma ke ano he Moiwahine no Hawaii elike me ko na la i aui wale aku la.
Ua hoike ae o Kuhina Cooper imua o ka Aha Kuhina, ma keia wa o ka akoakoa ana, aia ma ka wa e halawai hou ai ka Aha Kuhina, oia hoi keia Poalima (Okatoba 23) e waiho mai ai oia he kumuhana e pili ana i ka hoomahuahua ana i na pono huikala no ke "Alii" Liliuokalani, ma ke kulana i oi aku i ko keia wa e noho nei oia, aole hoi ma ke ano huikala piha.
Nolaila, o ke kumuhana ano nui e lawelaweia ana e ka Aha Kuhina o ke Aupuni Repubalika i keia la, oia ka huikala ana ia Liliuokalani, ma ke ano huikala piha paha a hapa wale no pha@.
Ka Huikala Koe Koena Ole.
Oiai o ka la keia e noho ai ka Aha Kuka ame ka Aha Kuhina o ke Aupuni Repubalika o Hawaii no ka noonoo ana no ka mea e pili ana i ka huikala ana aku ia Liliuokalani, nolaila, aole paha he mea hewa no makou ka hoike ana ae imua o ke akea i ko makou manao no keia kumuhana.
He mea oiaio loa, aia iloko o ka umauma o kela ame keia Hawaii ili-keokeo a ulaula hoi, ka hoomaopopo ana o Liliuokalani, he Alii hanau no ia no ka aina, a oia nohoi ka Moiwahine o Hawaii nei no kahi mau makahiki i kaa hope ae nei, a mamuli o na keehina naaupo i lawelaweia e kekahi poe mawaena o kona mau makaainana ma Honolulu nei, i hoolalelale pu ia hoi e ia, ua lanakila aku la ka mana o ka naauao ame ka makaukau maluna o ka hawawa ame ka hemahema, i owili ia iloko o ka aahu o ka hopohopo, ke kunana ana ame ke kuemi hope. A i ka nee ana mai o ke au o ka manawa a hoea i ka makahiki i hala aku la, ma na la omaka wale oia makahiki, aia hoi ua pinana hou ae la no ia hana hawawa ame ka hemahema iluna o ka pali o Kaimana Hila, a komo loa aku la na poe apau i owiliia iloko oia aahu iloko o na poho lima o ke Aupuni e ku ana ia wa, e ku nei i keia wa, a e ku aku ana no ma keia mua aku.
He moolelo poina ole i na Hawaii apau keia moolelo oehaa i makili ae iloko@o keia mau la kakahiaka nui wale o ka makahiki i hala. Ua piha mau na kolamu o keia nupepa iloko o na la e unuunuia ana na poe hoonahoa ikaika apau e ke Aupuni me na moolelo oia mau hana. Ua ike o Hawaii a hoea i Kauai i keia kumakena o na piha-a i huea mai iloko oia mau ia.
A hala he mau ia mahope mai, kau na hoopai a ke kanawai maluna o ka poe i ahewaia no ka laulima pu ana iloko oia hana, i kapa kuhihewa ia he hana aloha aina ia, a mawaena o ia poe e alanaia maluna oia kuahu o ka ehaeha, o ka oiwi kekahi nona ka huikala e noonooia ana ma keia la.
Ma ko makou hoomaopopo ana, ua noho ke "Alii" Liliuokalani me ka hooko pono loa ana i na kaupale a ke Aupuni i kakikepa aku ai maluna ona. Ua hana hoi oia i ka hana hoonaauao oiaio maoli i ka lahui Hawaii e hoopau lakou i ko lakou mau manao kuhihewa no ka manao ana e hoihoi hou ia mai ana ke Aupuni Moi o Hawaii, ua hoohiki hoi oia e malama a e kakoo i ke kumukanawai, na kanawai ame ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii, a ua hoole loa oia, aole loa oia e hoihoi hou mai i ke Aupini Moi o Hawaii a ku hou maluna o ka umauma o Hawaii. Mamuli o keia mau keehina maopopo i hoikeia ae la i manao ai makou ua kupono loa oia ke huikala ia, oiai, he makaainana oia no ke Aupuni Repubalika o Hawaii nei.
E ikeia ana ma ko makou pepa o keia la ka palapala haalele kuleana nohoalii a Liliuokalani, ame kana hoohiki e kakoo i ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii nei. E ike pu ia ana nohoi ka pane a ka Aha Kuhina mahope koke iho o ka loaa ana aku o ka pane a ke "Alii."
PALAPALA HAALELE NOHO ALII A LILIUOKALANI.
KA LEO ALII IMUA O NA ROIALITI.
(Laweia noloko mai o ke Kuokoa o ka la 2 o Feberuari, 1895.)
Mamua o ke awakea o ka Poaha, Ianuari 24, maloko o ke keena o ka Hale Mana Hooko, kahi i hoopaaia ai o Liliuokalani Dominis, noiwahine hope o ko Hawaii Pae Aina, ua kakau inoa iho la oia malalo o kekahi palapala ano nui loa iloko o ka moolelo o ko Hawaii nei noho ana, e hookuu ana, haalele loa a hoopau loa i kana mau koi a pau, kona mau hooilina a mau hope i ka nohoalii o Hawaii no ka manawa mau loa.
E akoakoa ana ma ia wa, mawaho ae o ka moiwahine i pau, o William G. Irwin, H. A. Widemann, Samuel @ Wilson, Mrs. Wilson, Paul Neumann, A. S. Hartwell ame W. L. Stanley.
Aole hookahi Iuna Aupani o ka Repubalika i lihi launa aku i keia hana kaokoa a ka moiwahine i pau. Na Mr. A. S. Hartwell, mamuli o ko Samuel Parker ame Chas. B. Wilson makemake i haku i keia palapala, a na Mr. Paul Neumann i heluhelu me ka leo moakaka. Alaila ua heluhelu hou ka moiwahine i pau a kakau inoa iho la malalo o ka palapala haalele i ka nohoalii, a mahope i ka hoohiki e kakoo i ke Aupuni Repubalika.
Eia ka palapala haalele a hookuu loa a Liliuokalani i na koi a pau i ka nohoalii o Hawaii, a e heluhelu ia me ka anoi nui e ka lahui Hawaii:
Mokupuni o Oahu,
Honolulu, Ianuari 24, 1895.
I ka Mea Hanohano,
Sandford Ballard Dole,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
Aloha oe: - Mahope iho o ke kuka piha ana mamuli o ko'u mau manao ponoi me ko'u mau makamaka ponoi ame ko'u poo kuhikuhi ma ke kanawai mamua aku a mahope mai nei o kuu hoopaa ia ana mamuli o ke kauoha o ka Oihana Koa maloko o ka Hale Hooko o ke Aupuni; ame ka hahai pu elike me ka lakou ao ana mai ia'u, a mamuli nohoi o ko'u manaoio loli ole ame ka hoomaopopo ana i ka'u hana kupono i na kanaka o Hawaii ame ka Repubalika o Hawaii ame ko lakou mau pono kiekie loa, a no ka pomaikai o na kanaka Hawaii ame kekahi poe e ae i alakai hewa ia a i lawelawe iho nei ma ke kipi ana i ka Repubalika ame ka hoao ana e hoihoi la'u i ke kulana Moi i loaa ia'u mamua aku o ka la 17 o Ianuari, M. H. 1893; a me ko'u manao ole e loaa ia'u kekahi pomaikai a kuleana e ae mai ke Aupuni mai mamuli o na mea a'u e olelo nei a e hana nei paha mawaho ae o na mea e loaa ana ia'u ma ke kanawai.
I keia wa ano ke makemake nei au e hoomaopopo a e hoike aku a ma keia ke hoomaopopo a ke hoike aku nei ia oe ma ke ano o oe wale no ke poo o ke Aupuni i ku i ke kanawai a i ike ia, a i na kanaka a pau o ko Hawaii Pae Aina, ina paha he poe kupa a kupa ole paha no ka Repubalika, a i ole ia he poe e hoopili nei a i ole ia ua hoopili mamua i ke Aupuni Moi mua iho nei, a pela nohoi i na luna Aupuni a pau o na Aupuni e, e noho ana ma ko Hawaii Paeaina, a ke nonoi aku nei au ia lakou a pau i keia olelo a hana a'u me ka hakalia ole, e like me keia mahope iho nei:
Akahi - i mea e pale ia aku ai kekahi manao kanalua a kuhihewa paha ma ia mea, aka aole au i manao e loaa ana kekahi kanalua a kuhihewa paha, ma keia ke ae a hoike piha a hoomaopopo aku nei au o ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii oia wale no ke Aupuni ku i ke kanawai o ko Hawaii Pae Aina; a o ke Aupuni Moi mua iho nei o Hawaii ua pau loa no ia no ka manawa pau ole, a aole he mana a kuleana i koe ma ke kanawai, a ma keia ke hookuu aku nei au no ka manawa mau loa i na kanaka o na ano a pau, ina paha ma ko Hawaii Pae Aina a i ole ia ma na wahi e ae paha, mai ko lakou noho ana malalo o'u a i ole ia ma ko lakou pili oihana a i ole ia ma na hana a'u ame kuu mau hooilina ame na hope no ka manawa pau ole, a me keia ke hoike aku nei au i na kanaka a pau o ia ano ma ko Hawaii Pae Aina ua manao au he mea kupono ia lakou mai keia wa aku e kokua a kakoo i ke Aupuni Repubalika Hawaii.
Elua - No'u iho a no ko'u mau hooilina hope ma keia me ka hookoe ole i kekahi manao ame ke ano piha, a no ka manawa pau ole, ame ka hiki ole ke hoololi hou ke haalele, waiho a hookuu aku i ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii ame kona mau hope ma ke kanawai no ka manawa pau ole i na kuleana a pono o na ano a pau i ka nohoalii iho nei o Hawaii, a i ole ia ke Aupuni Moi iho nei o Hawaii, a i ole ia i kekahi hapa, a i ole ia i ke Aupuni e ku nei, a i ole ia i kekahi Aupuni ma keia mua aku o Hawaii, a i ole ia malalo a i ole ia mamuli o kekahi kumukanawai mua, kanawai, kulana, kuleana a koi paha o kela ame keia ano a inoa paha, ina paha ma ke ano pona waiwai a kulana a pomaikai kino paha, a ma keia no ka manawa pau ole ke hookuu, haalele, hoole a hoopau loa i na pona na kuleana, na koi, na pomaikai, na hanohano ame na mana o na ano apau malalo a i ole ia mamuli o kekahi Aupuni mua a i ole ia ma ke Aupuni e ku nei , kumukanawai, kanawai a mea maa mau paha o ko Hawaii Pae Aina o na ano a pau, koe wale no na kuleana ame na pomaikai i pili ia'u ma ke ano like me na kanaka a pau e noho ana ma ka Repubalika Hawaii.
Ekolu - Ma keia ke nonoi nei au me ka mahalo no na kanaka Hawaii ame kekahi poe e ae i alakai hewa ia iloko o ke kipi ana iho nei e kue ana i ka Repubalika o Hawaii, e loaa ia lakou na haawina aloha e hiki ai i ke Aupuni ke haawi aku ia lakou ma ke ano kulike me ka mea kupono i ka pono o ka lehulehu, ame ka noonoo pono ana i na kanawai i uhaki ia.
Eha - O ko'u makemake io nae mai keia wa aku e noho wau ma ke ano kaawale a komo ole iloko o ka lawelawe ana i na hana o ka lehulehu o ko Hawaii Pae Aina, koe wale no ka hoike aku elike pu me a'u e hoike aku nei i keia manawa, a e hoike mau aku ai i ko'u manaolana oiaio no ka pomaikai ame ka holomua o Hawaii ame kona mau kanaka malalo o ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii.
Elima - Ma keia ke waiho aku nei wau i ko'u hoohiki kokua i ka Repubalika o Hawaii i hooiaio pono ia.
Eono - Ua kauoha wau e hana ia na olelo mamua ae nei a ua kakau inoa aku wau ia mea me ka loaa ole mai ia'u o kekahi olelo ao mai ka Peresidena mai o Hawaii a i ole ia mai kekahi lala a luna paha o ke Aupuni Hawaii, e pili ana ia mea, a i ole ia i kekahi paha o ia mea, a i ole ia e pili ana i kekahi hana a manao paha o'u ma ia mea.
Me ka hilinai i ke ahonui o ke Aupuni Repubalika ame kona hoomalu mai ia'u.
Ua loaa mai ia'u ka hanohano e Mr. Peresidena.
Me ka mahalo,
Kau kauwa hoolohe,
LILIUOKALANI DOMINIS.
Ma keia ia 24 o Ianuari, M. H. 1895, ua heluhelu ia a noonoo akahele ia ka palapala mamua ae nei o Liliuokalani Dominis imua o ko makou alo, a o Liliuokalani Dominis i olelo ia, ma ia manawa a imua o makou ua hoike mai he hoakaka pololei a piha no ia o kona makemake ame kana mau hana ma ia mea. A oia palapala ua hoakaka mai oia ia makou ua makemake oia e kakau inoa a e hooiaio imua o makou oia no kana hana ponoi mamuli o kona manao ponoi iho, a ma ia manawa ua kakau inoa oia ma ua palapala nei imua o makou, a ua hoike mai oia no kana hana ponoi mamuli o kona manao ponoi iho.
I hoike no ia mea ma ke kauoha o Liliuokalani Dominis i olelo ia a imua o kona alo ke kakau nei i ko makou inoa ma ke ano he mau hoike maka, ma ka Hale Hooko o ke Aupuni ma Honolulu, Mokupuni o Oahu ma keia ia 24 o Ianuari, M. H. 1895.
W. G. IRWIN,
H. A. WIDEMANN,
SAMUEL PARKER,
J. KALUA KAHOOKANO,
CHAS. B. WILSON,
PAUL NEUMANN.
Honolulu, Mokupuni o Oahu, @
Ma keia la 24 o Ianuari, M. H. 1895, ua hiki kino mai imua o'u o Liliuokalani Dominis i ikeia e a'u oia no ka i olelo ia maloko a i kakau inoa i ka palapala mamua ae nei a ua ae mai oia imua o'u kakau inoa no oia mamuli o kona manao ponoi iho no na hana ame na kumu i oleloia maloko.
(Sila) W. L. STANLEY
Notary Public.
Honolulu, Mokupuni o Oahu. Ka Hawaii Pae Aina. ss.
Owau o Liliuokalani Dominis ke hoohiki nei au imua o ke Akua Mana Loa e kokua no au i ke Kumukanawai, na kanawai ame ke Aupuni Repubalika o Hawaii a aole au e kokua ma kekahi ano i ka hoihoi hou ana a kukulu ana paha i kekahi Aupuni Moi ma ko Hawaii Pae Aina.
LILIUOKALANI DOMINIS.
Kakauinoaia a hoohikiia imua o'u ma keia ia 24 o Ianuari. M. H. 1895.
W. L. STANLEY.
Notary Public.
Ua pane aku ke Aupuni i ka palapala haalele kuleana alii a ka Moiwahine i pau, ma ka Poalua, Ianuari 29. me keia mau huaolelo malalo iho:
Hale Mana Hooko.
Honolulu, Ianuari 29, 1895.
E Madame:- O kekahi palapala i hookoia e oe nona ka manao maloko a haalele a hookuu loa ana i na pono alilaimoku a pau ou mamua aku nei au e koi nei, ua haawiia mai nei i ka Peresidena ma kou inoa.
Oiai oe e paa ana he paahao i ka wa i kakauia ai keia palapala, ua makemakeia mamua o ka ae ana aku e waiho mai, e maopopo lea ia oe, i mea e ala ole mai ai kekahi kuhihewa ma keia hope aku, i na manao o ke Aupuni ma keia mea:
1. O ka hooko ia ana o keia palapala, aole e pono ke lawe ia ua hookuu ia oe mai kekahi wahi lihi iki mai o kou hewa pilikino a ponoi ae no ke komo ana i ku i ka ninaninau a hookolokolo ia e puka mai ana o oe kekahi i ka hewa ohumu kipi hope iho nei e kue ana i ke Aupuni ame ka hopena poino o ke ola: o ia kulana ua ae mai oe maloko o kau palapala.
2. Aole e hiki ke ae iki ia aku o na pono ame na koina au e hookuu kaokoa wale mai nei i keia wa, he kuleana ku i ke kanawai e keehi iho ai mai ia Ianuari 14, 1893 mai, oiai ma kau kukala akea ua hoole oe aole oe i paa malalo o ke kanawai kumu o ka aina au i hoohiki ai e lawe i ka oihana, a ma kau mau hana o ka hoao ana e lawelawe elike me kou manao iho e kukulu i ano Aupuni hou, ua hoopau wale ia kela aelike e paa ana mawaena ou ame na makaainana, a o na pono aliiaimoku a pau e waiho ana iloko ou ua make mai a oe aku. O ka olelo a na lala o kou aha kuhina o ia wa aole e hiki ia lakou ke hoomalu i kau hana i hoolala ai, ame ko lakou hoopii ana i na kamaaina o Honolulu no na kokua aku, oia kekahi o na keehina nana i alakai e lawe na makaainana i ka mana o na pono o ke Aupuni.
Ma kahi o kau palapala o lawe ia ai he nonoi no i ka poe Hawaii i alakai hewa ia o kou makemake e ike mai lakou i ka Repubalika oia wale no ke Aupuni oiaio a ku'i ke kanawai o ka aina, ke mahalo piha ia nei. Ma keia pili ana, o kela koi au e loaa ia lakou ka poe i komo kino i ke kipi hope iho nei ka haawina aloha e hiki ai i ke Aupuni ke haawi aku, e noonoo piha ia ana no ia.
(Kakauinoaia) W. O. SMITH.
Loio Kuhina.
Ia Mrs. Liliuokalani Dominis.
Ka Hoomano no ke Kahua Kaua o Yorktown.
Ma ke ahiahi Poakahi nei i malama ae ai ka Ahahui a na Keikikane o ke Kaua Huliamahi o Amerika he anaina hoomanao no na hana o ke kahua kaua o Yorktown maloko o ke keena halawai o ka Hale Hui Opiopio o na haole ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Alakea ame Hotele, aoao makai. Ua nui na poe i akoakoa ae ma keia anaina, na kane, na wahine ame na keiki.
Maluna o ka awai haiolelo, ka Mea Hanohano A. F. Judd, hope Peresidena o ka Ahahui ma Hawaii nei, Rev. Douglas P. Birnie ame Kapena Nathan Appleton, ka mea haiolelo oia po.
Mahope iho o ka pule i haawila ae e Rev. Birnie, ua ku mai ke kakauolelo a kahea mai ia i na inoa o na hoa o ka Ahahui. Pau ia heluhelu mai ka Mea Hanohano Albert Francis Judd i kekahi haiolelo i hoomakaukauia me ka noeau.
E hoike ana, ua ki ia ka pu mua loa no keia hookahuli Aupuni ma Lexington, Makakuseta, me ka la 19 o Aperila 1775, a mai laila mai ke kamoe ana o ka auwaha o keia hookahuli Aupuni pookela loa o ka honua nei a hoea i kona puka malaelae ana ma ke kahua kaua lanakila o Yorktown, ma Virginia, ma ka makahiki 1781, ma ka la 19 o Okatoba. Ma ka malama o Okatoba, 1780, i ikea ai ka hana kipi pukalua a Benedict Arnold, mamuli o kona makemake ana e haawi pio aku ia West Point ame ka muliwai Hudesona ia Sir Henry Clinton. Ma ka malama o Mei oia makahiki no, mahope iho o ko Kenerala Linekona panikuia ana ma Charleston no elua malama e na koa Beritania, ua haawi pio aku la ia. Ma Camden hoi, ua hoauhee aku la o Haku Cornawailis@ ia Kenerala Gates, a nolaila iloko wale no o ekolu mahina, ua ulupaia ka pualikaua Amerika no ka lua o ka manawa. Ua emi loa mai la ka waiwai io o ke dala "Amerika" a haule i kahi o ke ano ole, a pii aku la ka waiwai io o na mea kuai, e laa ka huita ame ka lole. No ka bukeia@ kulina hookahi he $150 ke kumukuai, a no ka paa lole hookahi, he $3,000 ke kumukuai. Oiai iloko o na hakoko kaua ana me Farani, Sepania, Holani ame na panalaau Amerika, a o kekahi kumu nui paha keia o ka nawaliwali o na aoao elua.
O ke alahele a ka poe Pelekane i makemake ai e hoonee ma keia kaua ana, oia ka hoopio ana i na mokuaina apau ma ka hema aku o ka muliwai Suaquehana@, a i ko ai keia manao, ua nee aku la o Cornwaliis i ka hema. Ua
hele aku la ia ma ke @
o ka aina he w@
e hiki ai i na m@
hoolawa aku @
Ma@a Aina @ ala ma @
noho ulu@ia i o Kenetu@
lina ame Vi@nia K@
o ko lakou mau alakai @
aku la ia Fere@
ritania ame kona poe @
a hoohaia kona poe koa @
ma kahi o 400 a paa pio he@
koa. Mai keia wa aku i m@
manaolana o na Amerika @
lanakila. I ka lohe ana @
ka alihikaua nui o na k@
kela poino i kau iho mai @
Ferguson, ua nee aku ia oia@
mau koa no Winnsboroug@
aku la i mau mahele kai @
hoi ma keia wahi kahi i hoo@
ai o Keneraia Greene ma ka@
koa Amerika. O ka nu@
koa he 2,000 wale no @
mai la mai Nu Ioka mai @
Pelekane malalo e L@
kaua ana mai maluna @
Gates. Ua mahele ae ai n@
rela Gates i kona mau koa @
hele, hookahi malalo o Mar@
kahi malalo o Dan Morgan @
una ae la hoi o Cornwallis ia @
me 1,100 poe koa e lele kaua @
na o Morgam, aka, na puh@
manao o ua alihikaua Pe@
oiai, ma ka la 17 o Ianuari, @
lawai ae la na pualikaua @
Pipiwahine" (Cowpens) Ka@
ma . He 900 wale no ka n@
malalo o Morgan. Ua hoop@
ia Tarleton a luku aku la h@
poe koa, a lawe pio mai la @
koa ame ka iakou ma@ pu @
o na Amerika he 12 poe i m@
poe i hoehaia Alaila, mau@
kahi alakai akamai ana, @
aku la na eheu elua o ka @
Kenerala Greene i ka aka@
ko lakou hoea ana i ka Hale H@
kolo o Guilford. Maanei i @
ai kekahi hoouka kaua nui, n@
o Maraki, 1781. He oia@
lanikila ma ka aoao o na koa P@
aka, ua pau nae ka akahi hap@
ko lakou mau koa i ka luka @
hi koena i koe ua nee aku la ia@
mington, a mahope nee loa @
no Virginia, hiki aku la o@
burg ma ka la 20 o Mei. Aka @
aku la no nae na koa A@
o Kenerala Greene no na m@
lima, alaila, huli ae la a mak@
150 mile a hoea i Camden@
mai la ia wahi. Mahope @
ana o na wahi hoomoana koa@
o ka aina, ua halawai aku @
kona hoa paio ma ka la @
ma Entaw Springs, a ua ka@
aoao elua i ko laua lanakila a@
luna o kahi ame kahi.
I keia wa, aia o Cornwallis n@
poe koa ma Petersburg. O l@
hoi, me 3,000 koa ma Rike@
eiwa pule i hoao ai o Cornwallis@
na hoouka kaua ana me L@
nae i lele kaua iki aku o iaia @
Ma ka malama o Iulai ua hiki a@
ka nui o kona mau koa i ka @
muli o ka hui pu ana mai @
o Seuben ame Wayne. Ma ka ia@
Sepetemaba ua hui aku la o Ke@
Wasinetona me ka alihikaua F@
a ua hiki ka huina o ko la ia @
i ka 16,000, noloko oia huina h@
poe koa Farani, a pela i hoop@
ka alihikaua Pelekana. Ma @
o Okatoba, ua ku like ae la ia@
koa hui elua - na koa Farani @
Rochambeau ma kekahi @
koa Amerika malalo o Wasin@
kekahi laina, a ia wa i puka @
na koa Beritania mawaena o @
koa elua, a pio iho la o Cor@
Mahope iho o keia haiolelo @
heluhelu mai la o Miss I@
mau lalani mai kekahi a@
kaulana a James Russel Lo@
ia ua ka mai la o Kapena N.@
pleton, ka hope Peresidena@
o ka Hui o Makakuseta a ha@
la me ka noeau nui,
O ka panina o na hana @
meni ana o Miss Grace Ra@
pauku o ke mele "Star Spangled Ban-
ner." oiai o Mrs. A. F. Judd@
ana i ka piano, a ma kahi o k@
hooho like ae la ke anaina @
hope iho, he paina hau kaia@
HE MARE HANOHANO@
Ma ka Poalua nei, hora i @
la i mareia ai o William F@
kekahi o na loio opio o ka P@
o Hawaii nei me Miss J@
Danford, kaikamahine a W@
ford, Esq., o Dubelina, Ireland@
Na ka Bihopa o ka Ekalesia @
lika "Enelani" ma Honolulu@
hui ia laua iloko o ka hipu@
ka mare, a ua kokuata @
Alex. Mackintosh
Ua nui na poe Pakoak@
anaina mare. Mahope @
o na hana materemo@
aku ia na mea mare no k@
a malaila i hohoiaia mai@
ahaaina maemae. Ma ka@
ahiahi, ua haalele iho ia o @
Mrs. Stanley ia Honolulu n@
o ka mokuahi Mikahala @
puni o Kauai, a malaila@
hala ai i na la mua o ko la@
ma ka poai o ka materemo@
HE ULIA POINO MALUNA@
KUHINA AMERIKA W@
AME KANA WAHINE@
Ma ka auina la o ka Poa@
20, ma ka wa i haalele ak@
hina Willis ame kana wahine@
pule o Sana Anaru, ma ka @
ai o ke anaina mare i make@
loko o ua luakini ia ma ka @
auina la 'la: a ma ka wa i pu@
o Mrs. Willis a kau iluna @
kaa poni, a olai hoi ke Kuhina @
a ku ai e kau iluna o ke kaa, o @
i puiwa ae ai ka lio a hoio ak@
kiola koke ia ke Kuhina a h@
pii mai ia kekahi huila ma k@
wae. Waiho ma@ iho la @
ka honua, oiai hoi ka lio @
i ke kaa me Mrs. Willis @
pololei ana no ka puka-pa @
Beritania. Ua hookui aku ia @
o keia kaa me ka iho poepoe o @
o kekahi kaa e komo mai ana@
puka-pa 'la, a ha'i ae ia ka hui@
kaa e ahaiia nei e ka lio puiw@
ia mea i kioia iho ia Mrs. Willis@
o ka honua, ma kona owaia h@
ana.
Ua kaualipeia aku ia laua a @
i ke keena lapaau o Dr. Wood, a @
laila i nanaia ai ko laua mau @
Mahope iho ua hoi loa laua no ko@
home noho ma Waikiki.
O ke kaa ua pau loa i ka na@
oiai ia i kauaiako hele ia aku ai @
lio puiwa.