Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 43, 23 October 1896 — PALAPALA HAALELE NOHO ALII A LILIUKALANI. KA LEO ALII IMUA O NA ROIALITI. [ARTICLE]

PALAPALA HAALELE NOHO ALII A LILIUKALANI.

KA LEO ALII IMUA O NA ROIALITI.

(Laweia noloko mai o ke Kuok(ja o ka la '1 o Feberuari, t Mamua o ke awakea o ka Poaha, lanuari 24, maloko o ke keena o ka Hale Mana Hooko, kahi i hoopaaia ai o Liiiuokalani Dominis, moiwahine hope 0 ko Hawaii Pae Aina, ua kakau inoa iho la oia malalo o kekahi palapala ano nui loa iloko o ka moolelo o ko Hawaii nei noho ana, e hookuu ana, haalele loa a hoopau loa i kana mau koi a pau, kona mau hooilina a mau hope 1 ka nohoalii o Hawaii no ka manawa mau loa. E akoakoa ana ma ia wa, mawaho ae o ka moiwahine i pau, o William G. Irwin, H. A. Wiiiemann, Samuel T«. - -•«*» naowimiiwi - Ob«)i -O. Wilson, Mrs. Wflson, Paul Neilmann, A. S. Hanwell ame W. L. Stanley. Aole hookahi luna Aupuni o ka Repuhalika i lihi launa aku i'keia hana kaokoa a ka moiwahine i pau. Na Mr. A. S. Hartwell, mamuli o ko Samuel Parker ame Chas. B. Wilson makemake i haku i keia paiapala, a na Mr. Paul Neumann i heluhelu nie ka leo moakaka. Alaila ua Ueluhelu liou ka moiwahine i pau a kakau inoa iho la malaio o ka palapala haalele i ka nohoalii, a mahope i ka hoohiki e kakoo i ke Aupuni Repubalika.

Eia ka palapala haalele' a. hookuu loa a Liliuokalani i na koi a pau i ka nohoalii o Hawaii, a e heluhelu ia me ka anoi nui e ka lahui Hawaii: Mokupuni o Oahu, Honolulu, lanuari 24, 1895. I ka Mea Hanohano, Sandford Ballard Dole, Peresidena o ka Repubalika o Hawaii. Aloha oe:—Mahope iho o ke kuka piha ana mamuii o ko'u mau manao ponoi me ko'u mau makamaka ponoi ame ko*u poo kuhikuhi ma ke kanawai mamua aku a mahope mai nei o kuu hoopaa ia ana mamuli o ke kauoha o ka Oihana Koa maloko o ka Hale Hooko o ke Aupuni; ame ka hahai pu elike me ka lakou ao ana mai ia'u. a mamuli nohoi o ko'u manaoio loli ole ame ka hoomaopopo ana i ka'u hana kupono i na kanaka o Hawaii ame ka Repubalika o Hawaii ame ko lakou mau pono kiekie loa. a no ka pomaikai o ua Hawali ame kekuhi poe e ae i alakai hewa ia a i lawelawe iho nei ma ke kipi ana i ka Repuhalika ame ka hoao ana e hoihoi ia'u i ke kulana Moi l ioaa ia'u mamua aku o ka la 17 o fanuari, M. H. 1893; a me ko'u manao o!e e loaa ia u ke» kahi pem&ikai a kulana e ae mai ke Aupuni mai mamuli o na mea a'u e olelo nei a e hana nei paha mawaho ae 0 na mea « loaa ana ia'n ma ke kan&wai. I keia wa ano ke m&kemake nei au e hoomaopopo a e hoike aku a ma kela ke hoomaopopo a ke hoike aku nei ia oe ma ke ano o oe \rale no ke poo o ke Aupuni l ku i ke kanawai a i ike I», i i na kaeaka a p«g o ko Hawaii Pae Aina. ina paha he poe kupa a kupa ole paba no ka Kepuhalika, & 1 ole ia fe* po€i e hoopiii ōei a i ole ia ua hoopili mamua i ke Aupuni Moi inua iho nei. a pei& nohoi i na luna , Aupuni a paa o na Aupuni e. e noho i ana ma ko Hawaii Paeaina, a ke nonoi aku nei au ia iakou a pau i kela olelo * hana a'u me ka hakaiia ole, e like me keia uuihope ibo nel:

Akahi —l r.~s pale ;.a at k?kah ; k?.r.Ā'.-:s a paha ina ia jka aol-? au i ma&ao e <c«?.a ana. k«kahi kanalua a kuhihewa paha. ma keiA ke a? a hoike piha a hwmaopopo aki: Lri au o ke Aupuni o ka \ Repubanka o Hawaīi oia wale no ke \ Aupuni ku l ke kanawaī o ko Hawai; ) Pae Aiea: & o ke Aupuni Moi nn;a iho j nei o Hawaīi ua pau loa no. ia ao ka mamawa pau ole. a aole he mana a kuleana i kee ma ke kanawai. a raa keia ke hookuu aku nei au no ka iuanawa mau loa 1 na kanaka o na ano a pau. ina p&ha ma ko Hawaii Pae'Aina a i ole ia ma na wahi e ae paha. uiai ko lakou noho ana malalo o"u a i oie ia ma ko lakou pili oihana a i ole ia | ma na hana a*u ame kuu mau hooilina | ame na hope no ka manawa pau ole. ! a me keia ke hoike aku nei au i na kanaka a pau o ia ano ma ko Hawaīi | Pae Aina ua manao au he mea kupono ia lakou mai keia wa aku e kokua a kakoo i ke Aupuni Repubalika Hawaii. Elua—Xo'u iho a no ko'u mau hooilina hope ma keia me ka hookoe ole i kekahi manao ame ke auo piha. a no ka manawa pau ole. ame ka hiki ole ke hooloii hou ke haalele. waiho a hookuu aku i ke Aupuni o ka Repuba- j lika o Hawaii ame kona mau hope ma i ke kanawai no ka manawa pau ole i j na kuleana a pono o na ano a imiu i ka nohoalii iho nei o Hawaii, a i ole ia ke Aupuni Moi iho nei o Hawaii, a i ole ia i kekahi hapa, a i ole !a i ke Aupuni e ku nei. a i ole ia i kekahi Aupuni ma keia mua aku o Hawaii, a i ole ia malalo a i ole ia mamuli o kekahi kumukanawai mua. kanawai, kulana, kuleana a koi paha o kela ame keia ano a inoa paha, ina paha ma ke ano pono waiwai a kulana a pomaikai kino paha, a ma keia no ka manawa pau ole ke hookuu. haalele. hoole a hoopau loa i na pono na kuleana. na koi. na pomaikai, na hanohano ame na mana o na ano apau malalo a i ole ia mamuli o kekahi Aupuni mua a I ole ia ma ke Aupuni e ku nei. kumpkanawai. kanawai a mea maa mau paha o ko Hawaii Pae Aina o na ano a pau, koe wale uo na kuleana ame na pomaikai i pili ia'u ma ke ano like me na kanaka a pau e noho ana ma ka Repuhalika Hawaii. Ekolu—Ma keia ke nonoi nei au me ka mahalo no na kanaka Hawaii ame kekahi poe e ae i alakai hewa ia iloko j 0 ke kipi ana iho nei e kue ana i ka Repubalika o Hawaii, e loaa ia lakou , na haawina aloha e hiki ai i ke Aupuni ke haawi aku ia lakou ma ke auo kulike me ka mea kupono i ka pono o ka lehulehu, ame ka noonoo pono ana 1 na kanawai i uhaki ia. Eha —O ko'u makemake io nae mai keia wa aku e noho wau ma ke ano kaawale a komo ole iloko o ka lawelawe ana i na hana o kaJeh«ieh» « L o Hāwaii Pae Aina, koe wale no ka hoike aku elike pu me a'u e hoike aku nei i keia manawa, a e hoike mau aku ai i ko'u manaolana oiaio no ka pomaikai ame ka holomua o Hawaii ame kona mau kanaka malalo o ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii.

| Elima —Ma keia ke waiho aku nei wau i ko'u hoohiki.kok.ua.. i ka Repui halika o Hawaii i hooiaio pono ia. Eono—Ua kauoha wau e haua ia na i oielo mamua ae nei a ua kakau inoa 1 aku wau ia mea me ka loaa ole mai ia'u jo kekahi oielo ao mai ka Peresidena ! mai o Hawaii a i ole ia mai kekahi j lala a luna paha o ke Aupuni Hawaii, \ e pili ana ia mea, a i ole ia i kekahi paha o ia mea. a i ole ia e pili ana i kekahi hana a manao paha o'u ma ia mea. Me ka hilinai i ke ahonui o ke Aupuni Repubalika ame kona hoomalu mai ia'u. Ua loaa mai ia'u ka hanohano e Mr. Peresidena. Me ka mahalo, Kau kauwa hoolohe, | LILIUOKALANI DOMINIS.

Ma keia la 24 o lanuari, M. H. 1595, ua heluhelu ia a noonoo akahele ia ka palapala mamua ae nei o Liliuokalani Dominis imua o ko makou alo, a o j Liliuokaiani Dominis i olelo ia, ma ia j manawa a imua o makou ua hoike mai j he hoakaka poloiei a piha no ia o S kona makemake ame kana mau hana j ma ia m?a. A oia palapala ua hoakaka ( mai oia ia makou ua makemake oia e kakau inoa a e hooialo imua o makou oia no kana hana ponoi mamuli o kona manao ponoi iho, a ma ia manawa ua kakau inoa oia ma ua palapala nei imua o makou, a ua hoike mai oia no | kana hana ponoi mamuli o kona manao ponoi iho. I hoike no ia mea ma ke k&uoha o Liliuokalani Dotninis i olelo ia a imua o kona aio ke kakau nei i ko makou inoa ma ke ano he mau hoike maka, ma ka Hale Hooko o ke Aupuni ma Honolulu. Mokupunl o Oahu ma keia ī la 24 o lanuari, M. H. im. W. G, IKWIN, H. A. WIDEMANN, SAMUEL PARKER, J. KALUA KAHOOKANO. \ ! CHĀS. B. WILSON, j | PAUL NEUMANN. I Honoiulu. Mokupuni o Oahu, 88. ; . } Ma keia la 24 o lanuarl. M. H, 18$5. r j ua hikl kino mal inma o'a o LiUuoka- . I Sanl Dominis I ikeU e a*u oia no ka i olelo ia maloko a i kakau iooa i ka paiapaia mamua ae nei a ua ae mai ola imua o'u ua kakau inoa uo oia mamuli o kona manao |»onoi Iho no

r.a r.a.n& aw* na kumn \ oT«-lo?a w !. ; Nt>:arj I lUk\k:\i\h, Moku;v;ai o Ouh'.i. H.i- -| p!ie Aina.. >.■>. t o*-a'.i o L:liut>kJiiant ki | hoohiki n<?i au im\ta o AKua >Una j Li>a e kokua no ar, j k? Kuiuukanawai. i na kanawai atne k'? Aiipuni R*rpuha?ik;» 0 Hawaii a aeie au e kokua ma kekah: ano i ka hoihoi hou ana a kukulu aru p-aha i kekahi Aupuni Moi ma ko Hawali Pae Aīaa. LILUOKALANI IK*MINIS Kakauinoaia a hoohikiia imua o'u ma keia la 24 o lanuan. M. H. \V. L. STANLEY. Novary ptihUc. l'a pane aku ko Aupuni i ka paHiI pala haalol<? kul*H\r.a alii a ka Moij wahine i pan. ma ka Poaliia. iar.uari | 2*.?. me keia mau huaolelo malalo iho: Hale Mana Hooko. Honoluhi. ianuari -i». tv„r». E Madame: —0 kekahi palap«'ui i hookoia e oe uona ka manao maloko e haalele a hookuu loa ana i na ]>ouo aliiaimoku a pau ou mamua aku not au e koi nei. ua haawiia mai nei i ka ■Peresidenā ma kou inoa. Oiai oe e paa ana he paahao i ka tva i kakauia ai koia palapala. ua makemakeia mamua o ka ae ana aku v waiho mai. e maopopo lea ia oe. i mea e aia ole mai ai kekahi kuhihewa ma keia hope aku. i na manao o ke Aupuni ma keia moa: 1. O ka hooko ia ana o keia palapala. aole e pono ke lawe ia ua hookuu ia oe mai kekahi wahi lihi iki mai o kou hewa pilikino a ponoi ae no ke komo ana i ku i ka ninaninau a hookolokolo ia e puka mai ana o oe kekahi i ka hewa ohumu kipi hope iho nei e kue ana i ke Aupuni ame ka hopena poino o ke ola: o ia kulana ua ae mai oe maloko o kau palapala. 2. Aole e hiki ke ae iki ia aku o na pono atue na koina au e hookuu kaokoa waie mai nel i keia wa. he kuleana ku i ke kanawai e keehi iho ai mai ia lanuah 14. 1893 mai, oiai ma kau kukala akea ua hoole oe aole oe 1 paa malalo o ke kanawai kumu o ka aina au i hoohiki ai e lawe i ka oihana. a ma kau mau hana o ka hoao ana e lawelawe eiike me kou manao iho e kukulu i ano Aupuni hou. ua hoopau wale ia kela aelike e paa ana mawaena ou ame na makaainana. a o na pono aliiaimoku a pau e waiho ana iloko ou ua make mai aoe aku. Oka olelo a na lala o kou aha kuhina o ia wa aohe e hiki ia lakou ke hoomalu i kau hana i lioolala ai. ame ko lakou hoopii ana i na kamaaina o Honolulu ! no na kokua aku. oia kekahi o na keeI hina nana i alakai e lawe na maka- ) ainana i ka mana o na pono o ke Au- | puni. I Wtt haiil u Kau ]>alnpnln c lawo in ai | he nonoi no i ka poe Hawaii i alakai I hewa ia, o kou makemake e ike mai | lakou i ka Repubaiika oia wale no ke j Aupuni oiaio a ku'i ke kauawai o ka ! aina. ke mahalo piha ia nei. Ma keia I pili ana. o kela koi au e loaa ia lakou | ka poe. i komoi kino i ke kipi hope iho ; nei ka haawina aloha e hiki ai i ke Auj puni ke haawi aku. e noonoo piha ia i ana no ia. I <Kakauinoaia) \Y. O SMITH. i Loio Kuhina. | Ia Mrs. Liliuokaiani ĪK)mini>.