Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 48, 27 November 1896 — Page 1

Page PDF (1.30 MB)

This text was transcribed by:  Vicki Duffett
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXXV.                       HELU 48.                   HONOLULU. POALIMA, NOVEMABA 27, 1896.      NA HELU APAU 2626

 

HE MOOLELO NANI

—NO—

LUBIANA KASIMILA,

—KA NAITA O KA—

LIONA GULA O BOHEMIA,

—A I OLE—

Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula.

            @ koa ia la iaia ma ka @kau ana i kona maa lako @ E nana pono ana hoi i na @me na hemahema e ae apau @lako kaua laa. O ka hopena @mai iaia ma ia okilo ana i kona @kaua, oia kona ike ana ua @mea apau, aohe wahi hema@

            @ koke iho no o ka napoo ana @aia hoi, hoea mai la o Mami@ na koa hololio he kanaha ko @ nui. E aahu ana keia poe i na @ kila maikai loa, a ua hoolako @hoi lakou me na lako kaua he @ kupono loa no ke kahua-kaua @ A ma ko lakou mau kulana @lakou mau ano, ua hiki mao @ ikeia aku, he poe kanaka lakou @maamaa pono ia no na hana o ke @ kana.

            @ ia po iho, mahope o ka hoi ana @ na kanaka he 40 e hooluolu ia @ ho, maloko o kekahi ana nui e @ kokoke ana i kahi pupupu-hale o @da ma, e noho ana o Mamio @ kona luaui makuakane, ame @ kakou koa opio maloko o kahi pu @ hale.

            @ lakou e noho ana malaila. ua @ku la o Mamiona imua o Lu@ ke kumu nui o kona hiki hou @ ma ia ahiahi. a penei kana i @ku laa a Mamiona imua o Lu@ ke kumu nui o kona hiki hou @ma ia ahiahi. a penei kana i @ ku ai imua o Lubiana:

Ua Law@ mai nei au i keia poe koa k@ noho ana ku malalo o kau alakai

            E hoomanao oe e kuu Lubiana @ a ka la apopo e hoouna aku ai @no Baravia, a o kou alanui @ hele aku ai me keia poe ka@ na pae kuahiwi aku ia o Bo@ I keia wa. aia ka Eme@ Munika, kahi i hoomakaukau @ ka nee ana ku i Sakoni, a ua @ke loa au e halawai pu oe me @ mua o kona nee ana aku. E @ku no au ia oe i kekahi mau @ a mahope iho auanei o ko ka @ heluhelu ana ia mau pala@ moakaka pono ai kou alahele @aku. He mea pono ia oe ke @ mua me ka Emepera Heneri. @ia ia oe. alaila. nana aua@ wi mai ia oe i na olelo kauoha @ mea e hana aku ai. E haawi @iaia i kau mau paulele ana. @he nohoi oe iaia ma na mea.

            @ wahi a Manafereda i pane ae @ka hoomau ana i ka olelo ana @aulele oe iaia. e kuu keiki, a @ nohoi oe iaia."

            @ no. O ka olua mau kauoha, o @mau kanawai alakai ia," wahi a @ i pane ae ai.

            @ iho o ko Mamiona hoike ana @ kekahi mau manao ano nui ia @ua hoi aku la lakou no ka @ ana ma ia po.

            @a oiaio, ua hapaiia ko Lubiana @onoo e na manaolana uluma@ ka nune ana nohoi iloko @ ano o keia misiona e hoouna @ ai oia imua o ka Emepera. O @ mea nana i hoohauoli nui loa @ kona noonoo, oia kona hoomao@ oia ana ke aliikoa kiekie ma@ o na kanaka koa he kanaha ko @ nui. Me keia mau manao hau@ i hoohiwahiwa ai i kona noonoo iki wale i kona kailiia ana ku iloko @ w@iau o ka aina moeuhane.

            @ kekahi kakahiaka ae, ua hoolauna @ Mamiona imua o Lubiana i @ kanaka nona ka inoa o Berona. @ mea la he kanaha paha na ma@ o keia kanaka, he puipui mai@ kona kino, a he hiona molaelae o @oopono ke hoike mai ana ma kona @helehelena. O kona ano apau, @eia e ku ana imua o Lubiana. e ke ana ia i ke kulana haahaa a maukau mau e hoolohe i na kauoha apau @aawila mai ana iaia. He kanaka makaukou oia ma na hana e pili ana i ka oihana koa o ia mau la, a he hopo ole hoi ma ka hooko ana i na kauoha hana.

            Mahope iho o keia hoolauna ana ua noho pu iho la ua kanaka nei me Lubiana ma no ka paina kakahiaka. a oiai lakou e ai ana ua kamakamailio ae la lakou ma na mea e pili ana i ka misiona a Lubiana e hele aku ai no Baravia.

            Mahope iho o ka pau ana o ka paina kakahiaka ua haawi koke ae la o Mamiona i ke kauoha i na koa he kanaha e kau maluna o ko lakou mau lio, a e ku me ka makaukau no ka hookipa ana ku i ko lakou aliikoa alakai. O Berona ka mea nana i hoonohonoho, me ka eleu nui, i ua poe koa la o ka aahu kila, a ku lakou ma ko lakou wahi me ka hiehie nui no ka apo ana mai i ko lakou alii alakai oia hoi ke Koa Opio o na kuahiwi o Bomera Volde, a o ka mea i poni ia e ke alakai nui o ka Hui Naita o ka Lima Ulaula, "ka Liona Gula o Bohemia."

            I ka makaukau pono ana o Lubiana me kona mau luhiehu apau o ke kaua, loaa mai la hoi iaia mai a Mamiona mai, na palapala ana e lawe aku ai i ka Emepera Heneri, a kau ae la hoi oia maluna o kona lio kaua haaheo, ua holo aku la oia me ka hieihie nui no kahi o kona poe koa e ku mai ana. He oiaio i ka ike ana mai o ua poe kanaka la o ka makakila i ke kanaka nana lakou e alakai aku ana, a o ka oiwi hoi a lakou e nana aku ai he alii ia no lakou, ua haawi koke ae la lakou i na huro ana ekolu me ka hauoli nui.

            He mea oiaio, he kulana kilakila a hano haweo ko ka kaua koa opio i keia kakahiaka, a e hoike ana nohoi ia imua o ka poe ana e alakai ak uana, aole ia he kanaka i nele i na haawina makaukau o ke alakai ana i kekahi puali o na kanaka kaua akamai elike me ke kulana o ua poe kanaka la e ku mai ana imua ona.

            I kona holo ana mai kekahi pea a kekahi pea o ka laina o ua poe kanaka koa nei he kanaha, a hoi mai la a waena-konu ponoi, ia wa oia i haawi aku ai imua o lakou i kana mau olelo hoolana. e hoomaopopo aku ana hoi ia lakou. he poe hoahanau lakou nona ma ke apo o ka ahahui laahia a lakou i beritaia ai. a o ka lakou hana no kahi ame kahi oia ke kupaa ana no kahi ame kahi ma na wa apau, a o ka oi aku nae o ka manawa e hooiia aku ai keia haawina hiwahiwa o ka launa hoahanau ana, oia na manawa pilikia.

            Ua lilo keia mau olelo a Lubiana i olelo ai i mau mea maikai loa imua o ua poe koa la, a no ia mea ua haawi hou ae la lakou i mau leo huro, a e hoike ana hoi lakou ma ia hana ana pela ua lawe lakou a lilo i na olelo hoolana a ko lakou alii opio, a ua ae hoi lakou e ku pili paa mamuli o ko lakou alakai puuwai koa a hiki i ke kanaka hope loa o lakou.

            O ko Lubiana mau lako-kaua e pono ai ke komo aku iloko o ke kahua kaua maoli, aia ia maluna o kekahi lio hoounauna. a pela pu nohoi me na lako ai a lakou, aia no ia mau mea maluna o na lio hoounauna, malalo o na kiai ame na malama ana a na kanaka i hoanaokoa ia no ia hana. a i helu ole ia hoi me ka puulu o na kanaka koa.

            I ka makaukau ana o na mea apau. ua huli ae la o Lubiana i kona luaui hanai, a olelo aku la iaia:

            "E kuu makua, eia au ke hele nei ma ke alahele o ka uhai-a-holo ana ku no na kiekiena i ku ai ka heiau eehia o ka hanohano, a nolaila mamua o kou haalele ana iho ia oe. ke makemake nei au ia oe e kuu makua, e haawi mai iau i kau hoomaikai ana."

            H oiaio me na helehelena i olinoia me ka hauoli. aia hoi. haawi aku @a o Manafereda i kana mau hoomaikai ana maluna o kana keiki. e nonoi ana oia e kau mai na hoopomaikai ana a na Mana Lani maluna ona. e hoopakele iaia mailoko mai o na poino apau, a e papahi iho maluna ona i na haawina hoopomaikai apau e alakai ana iaia e hehi aku maluna o ka papahele maalahi o ka noho ana @oko o na luhiehu makamae o ka hanohano.

            Alaila, huli ae la ia a haawi aku la i kona aloha hope ia Mamiona, a ia wa hoi i pane aku ai ua Naita nei o ka Aahu Kila Eleele:

            "E kuu hoahanau, e hele oe ma kau huakai, a na ke Akua no e hoopomaikai ia oe ma kau mau hana apau no ka pono o kou aina hanau. O Berona nei ko oukou alakai ma ke alahele a oukou e hele aku ai, ua kamaaina oia i na wahi apau e hoea aku ai oukou i Bavaria.

            I kela wa i huli ae ai ka kaua koa opio. e ukaliia ana e kona lutanela, oia hoi i Berona. a kamoe aku la ka lakou huakai no ka ululaau.

            Aia o Lubiana, ke koa o ka Liona Gula o Bohemia me kona alii ukali ke hele le mamua, a o ka puali aku no o na kanaka koa he kanaha, i hoonohoia ma ka pa-lima iloko o ka laina, e ukali ana me ka hiehie mahope o ua koa opio nei.

            O ke kanaka nona na maka i kamaaina pono i nei mea he kulana oiaio o na koa hiki ke hilinaiia ma ke kahua kaua, e ike ana ia me ka hoohewahewa ole, aole loa e hiki i kekahi pualikoa auwana hele o na poe pakaha wale ke lanakila maluna o lakou.

            Ma ke ahiahi o ka lua o ka la, hoea aku la lakou ma ke alahele pali o na mauna o Bomera Volde, a ma ka auina la ae o kekahi la kau aku la lakou ma ke alahele e hele ana i Bavaria. He ekolu la a lakou i hele aku ai mai na pae mauna aku o Bomera Volde hoea aku la i Regensburg, a malaila lohe iho la lakou aia ka Emepera ma ka akau—a me he mea la, ua hiki loa no paha oia i Sakoni—kahi ana i hele aku ai me kona pualikaua no ka halawai ana me na enemi oia mau mahele aina.

 

THE CZAR, CZARINA AND GRAND DUCHESS OLGA.

            The above picture is from the latest photograph of the czar, Nicholas II, his young wife and their infant daughter. the Grand Duchess Olga.

            O keia ae ke kii o ka Emepera kane, ka Emepera wahine o Rusia, me ka laua kaikamahine, ka me i kapaia ke Duke wahine Nui o Olga. No laua nei ka "Poni Moi" kaulana loa i malamaia ma Rusia i kahi wa i hala ae nei.

 

            I ka loke ana o Lubiana i keia mea, ua hooholo koke iho la ia e hele loa aku lakou no Sakoni, a no ia mea ua hoohuli ae la ia i ko lakou alahele ma ke alanui e hoea aku ai no ia wahi. He eono la o ko lakou hele ana, hoea aku la lakou no Oederan, a malaila lohe iho la ia he elua la mamua iho o ko lakou hiki ana aku ilaila, haalele iho la ka Emepera ia wahi. Loaa pu mai la hoi na lono iaia mai na elele ahai-olelo mai, e hoike ana ua nee mai la na poe Sakona malalo o ka noho alihikaua nui ana a ke Duke Nui o Saxe-Altenburg, mai Dresden mai no Freiberg, a ua manao ka Emepera Heneri e halawai pu me lakou ma kela aoao aku o Mulde.

            I ko Lubiana hoomaopopo ana i keia mau mea apau, ua huli ae la ia a olelo aku ia i kona lutanela:

            "Ma o kuu ola ana la. He mea pono loa iau ka haawi ana aku i na kokua ana o kau laau ihe ame ka pahikaua ma ka aoao o ka Emepera ma ke kahua kaua. E ae ana o anei ko kaua mau kanaka i keia manao?"

            "Me ka hauoli lua o@e, e haawi no lakou i ka lakou mau ae ana no na wahi apau au e alakai aku ai ia lakou; o ka oi loa aku nae, e ahewa no lakou ia oe ina aole oe e alakai aku ia lakou no ke kokua ana ia Heneri," wahi a Berona, ka lutanela.

            "Alaila," wahi a Lubiana i pane hou ae ai, "eia he poe lima kokua pukani, he mau puuwai hopo ole, a he mau pahikaua kuemi ole no ke kokua ana i ka Emepera. Imua aku e na puuwai Bohemia! A e ae mai na Mana Lani, e hoea aku kakou ilaila ma ka wa pono!"

            (Aole i pau.)

 

MEA HUNA POHIHIHI

MOKUNA X.

            I ka pau ana o ka inu ti ana a ua Haku Adelo nei ua ko,mo iho la oia i kona mau aahu no ka hele ana aku i ka hulahula ma ia po. Ua haawi iho la oia i na luhiehu o kela ame keia ano, e hiki ana i kona makaukau komo kapa ke maiau iho. A i ka pau ana o kana mau hoohiwahiwa ana iaia iho, ua hoi mai la oia a noho iho la maluna o ka noho.

            Oiai hoi ia e noho ana, lohe aku la oia i kekahi mea e kikeke mai ana ma ka puka, ia wa oia i kahea aku ai e komo mai iloko. He mea oiaio, ua hemo mai la ka puka, a komo mai la hoi o Rush, ka makai kiu.

            Haawi aku la o Adelo i kona aloha i ua makai kiu la, me ka hoike pu ana aku hoi imua ona i kona helehelena hauoli, a ninau aku la iaia:

            "Heaha kau mea hou, e Mr. Rush? Ua ike nae paha oe i kahi mea e pili ana i kau nane-huna e uhai-a-holo nei? Aole loaa iki iau he mau mea hou mai ia oe mai, oiai kou mau la e noho ana ma Tereveliana Paka."

            "E kuu haku," wahi a ua makai kiu la i pane mai ai, "aole no au mea ano nui e hoike aku ai ia oe. Ma ke ahiahi o ka Poalua nei kou hoouna ana iau ma keia hana, a o ke ahiahi Poaha hoi keia, ua kiai au ia Hametona Kakela me ka makaala loa. A e hai aku au ia oe, e kuu haku, he keu ka Lede Beatirisia a ka wahine lua ole o ke kamahao. O kou ike ana he lede keia i ku ma ke kulana au e hiki ai ke olelo he kamahao, oia ka mea i loaa iau iloko o keia mau la pokole. He oiaio, ua kaulana loa au ma ke ano he makai kiu akamai loa au ma ka noii ana i na mea huna pohihihi, aka, ua hiki nae iau ke hooia aku imua ou a imua hoi o ko ke ao nei ua like no a like ke akamai o ka Lede Beatirisia me kou. Aka, e kuu haku, me ka hoomanawanui wale no nae e pono ai. Nolaila, e kuu haku, ina manao oe e hoomau aku au i ka huli ana i keia mea huna pohihihi, alaila, ua makaukau mau no au e hooko aku i kou makemake; aka, aole anei hoi he mea pono e hooki kaua i ka hoomau ana aku i ka hookolo ana aku mahope o ka meheu o ka Lede Beatirisia?"

            No keaha hoi?" i ninau aku ai o Adelo.

            "Nani ia ua ninau mai ia oe iau i ke kumu o kou makemake ana e hooki kaua i keia hana, nolaila, e hai aku au ia oe e kuu haku. He mea huna pohihihi ka ka Lede Beatirisia e hunakele nei. O ka mea huna pohihihi i pulamaia me ka pulakaumaka elike me keia ke ano, manao au he mea pono ke hoonioni ole ia."

            "Pela no," wahi a Adelo i pane aku ai. "aka. aole he mea nau e hoike aku ai imua o ke ao holookoa nei ke ike au i ua mea huna pohihihi la a ka Lede Beatirisia e huna-kele nei. O kou makemake wale no, oia keia, ma kou ano owau ke kane hoopalau a ka Lede Beatirisia o Hametona. a o kou ike ana i kana mau mea huna e hiipoi nei i keia wa, oia auanei ka mea e hiki pono ai iau ke ike maopopo iho no kau mea e hana ai. Nolaila, mai hookakanalua wale kou manao no keia nele ana o kau hoao mua ana. E hoomanao nohoi oe, aole he poe makaala mau nei mea he wahine i na wa apau loa. Ua maopopo loa iau e hiki mai ana ka manawa e walewale ai ka Lede Beatirisia, a oia auanei ka manawa e ike pono ia ai kana mea huna."

            Ua hoike pu aku la hoi ka Haku Adelo i kona mau manao hoohuoi imua o ka makai kiu no ka mea e pili ana ia Geofere Tereveliana, ua manao hoohuoi wale oia eia no oia ke ola nei i keia wa. Ua pane mai hoi ka makai kiu ma kona manao, aole ia he mea e hiki ai ke kanalua ia, a wahi ana i pane mai ai oia keia:

            "Ina io eia ke ola nei o Geofere Tereveliana i keia wa, alaila, ua ike no ka Lede Beatirisia ia mea: a nolaila, he mea pono loa io ka, nou ka hoomau ana aku i kau mau hookolo makaala ana ma ka meheu o ka Lede Beatirisia."

            Mahope iho o kekahi mau kamailio iki ana mawaena o laua, ua haalele iho la ka makai kiu i ua Haku Adelo nei.

            Ua noho hookahi iho la oia me ka noonoo nui ana iloko iho ona, a mahope iho manao iho la ia he mea pono iaia ke hookomo aku i kana kauwa lawelawe ma keia hana, nolaila, i ke komo ana mai o ua wahi kauwa nei ana iloko o ka rumi ia wa oia i kamailio aku ai iaia:

PROOFED TO HERE . . . THE FOLD IN PAPER

            "E N@g@wina makamaka loa au ia oe e hookamaaina oe ia oe iho me na poe kauwa o Hametona Kakela, a e hoao oe e loaa na mea apau elike me ka hiki ia oe, no ka mea e pili ana i ka Lede Beatirisia. E hooikaika loa oe e loaa ona wahi moali maopopo e hiki ai i ka makai kiu ke hana no ka mea e pili ana i ko ua Lede nei haalele mau ana ia Hametona Kakela. a o kou uku oia kou haawi hou ana aku ia oe i elima haneri paona mawaho ae o ka uku au i haawi mua aku ai ia oe, a o ka wa hoi e loaa ai ia oe keia uku, oia ka wa e lilo ai au i Haku no Tereveliana Paka."

            No keia mau olelo a ua Adelo nei, ua haawi aku la ua wahi kauwa la i kana ae ana me ka hoihoi nui, me kona hoike pu ana aku hoi o ka hana mua loa e hana ai ia po oia kona hoao ana e hoolauna iaia iho me na kauwa wahine o Hametona Kakela.

            I keia wa i ku ae ai ua Haku Adelo nei iluna, a mahope iho o na hoomaiau hou ana i kona au aahu, ua papale ae la ia i kona papale a iho aku la no kahi e ku ana ke kaa, a holo aku la no ka hulahula.

            O ka Kakela o Hametona i keia po ua like ia me kekahi ihoiho kukui nui e a ana. E ikeia aku ana na malamalama ihoiho kukui e a mai ana ma na wahi he lehulehu loa o loko o ua hale ia, a e poha ana hoi ko lakou mau malamalama nani ma kela ame keia puka aniani.

            Ma ka wa a ua Haku Adelo nei i hoea aku ai ma ke alapii o ua hale nei a ka ulu-mahiehie e pohai ana me ka nani nui ua lohe aku la ia i ke kani mai a na mea kani, a pela hoi me na leo akaaka hauoli o na poe i poloai ia.

            Ua pii koke aku la o Adelo a hoea i ka rumi komo kapa ma ka hale o luna a i ka pau ana o kona hoomaemae ana iaia iho, ua iho mai ia oia no ka rumi hookipa, e kaalo ana hoi ia malalo pono ana o na pio i hoowehiwehiia me na pua nani loa, no lakou hoi ka moani aala huihui e mapu anuhea ana iloko o ua hale la. Me ke alapii ana e iho aku ana e ku ana na ipu pua o kela ame keia ano, pela hoi me na lau lipolipo e ae o loko o na kihapai nani o Hametona Kakele. O na kii pohaku mahala keia o loko o ua hale kakela nei, ua hoohihi ia ae la lakou me ka hiehie nui e na owili lei uliuli lipiolipo o na lau nahele elike me ka maile ame ka awapuhi, a pela pu hoi me na owili lei pua rose e hoowehiwehi ana maluna iho o lakou.

            Oiai ua Haku Adelo nei e ike ana i keia mau wehiwehi i hoonohonohoia me ka maiau nui, a e honi ana hoi ia i ke ala huihui o na pua ame na lau nahele uliuli lipolipo "o ka wao" aia na manao uilani mahiehie ke hulei lua la iloko o kona houpo, a olelo iho la oia iloko ona:

            "O keia mau nani apau au e ike nei i keia po, e hiki mai ana ka la au e olelo ai; owau no ka ona a o ka haku maluna o keia mau mea."

            Aia hoi maloko o ka rumi hookipa. malalo o kekahi ponaha pua e ku ana ka Lede Beatirisia o Hametona me ka hiehie, a ma kona aoao e ku ana kona luaui makuakane me na hiohiona ame na helehelena o ka haaheo nui, no ka ui, ka nani ame ke kilakila hano haweo o kana kaikamahine.

            He mea oiaio, mawaena o na ui apau o Ladana i hoea ae ma ia po maloko o Hametona Kakela, aole e loaa mai ka Ui Beatirisia, ka wahine o ka mea Huna Pohihihi o Hametona. O ka ui ame ka nani, ka mahiehie ame ka hiwahiwa e haiamu nei maluna o ua Lede Beatirisia nei aole ia o ka nani, aole ia o ka mahiehie, aole nohoi o ka hiwahiwa e ikeia ana maluna ona, oiai ia e noho ana ma ka home o kana mau oiwi i aloha nui ai me kona uhane apau; aka, he nani keia e mohala ana me ka uhana ola ole.

            E anapa ana na pohaku daimana nani loa o Hametona maluna ona, e alohi ana na moni kumukuai nui, a o na pohaku makamae e ae he nui, e kahiko ana no ia mau mea maluna o kona oiwi kino.  Aia no na mino aka ana ma kona mau papalina, aka. he mau mino aka uhane ole wa@e no ia apau. He kilakila hiehie kona ku@ana. kana mau oni ana, he ku i ka waipahe ma ka nana aku, aka, aole no nae he uhane hoihoi o ka hauoli ma ia mau hoikena apau a ua Lede nei.

 

HE MAU MEA HOU MAI HILO MAI.

@ loaa aku ai ke kino make o kekahi Pake ma ka inoa o Ma Sam (k) e lewalewa ana ma ka pu-ana a-i, maloko o kekahi hale o na limahana o ka Hui Mahiko o Laupahoehoe ma Kapehu. he Pake opio keia i kepa ia malalo o ka Hui Mahiko o Laupahoehoe he mau wahi la wale iho nei no ka hiki ana mai. Ua kolonelo ia kona kino make e ko makou Hope Makai Nui Elekule hapauea me na kiure, a ua hoopuka mai na kiure i ka lakou olelo hooholo e olelo ana, ua make no keia Pake o Ma Sam, mamuli o kona li ana no iaia iho, o ke kumu nae i lawe ai i kona ola no kona pepehi mau ia e kekahi luna haole o keia Hui i oleloia ae la. He ku no na hana a na haole luna o keia Hui i ka lapuwale, ua pinepine na hoopii ana a kekahi poe Pake o keia Hui imua o ko makou Hope Makai Nui hapauea. he ole nae ka nana ia mai, a ina na ka Hui, ka hoopii i na Pake a Kepani paha e wikiwiki auanei ua hapauea nei a makou i ka hopu. Ma ka la Sabati iho nei Nov. 15, ua hoeha ia he mau Pake ma ke alanui Aupuni ma Kapehu. e kehi mau haole Luna no o keia Hui, a ua eha loa kekahi Pake, ua hele aku me kona eha imua o ko makou kaomi moena Hope Makai, he ole ka ae mai e hoopii. Aole no keia o ka mua o na hana pepehi a hoeha kanaka a na Luna o keia Hui, he nui wale aku no, nolaila e Mr. Lunahooponopono, e oluolu oe ma kou ano he limahana kepa au no keia Hui me ka hopohopo mau o loaa iau ia haawina hookahi, ke noi e aku nei au e hoomalamalama ae oe i keia mea ma kau nupepa kaulana i ike mai ai na poo o ka oihana makai, i malama ia ka maluhia maloko o keia Apana. I mea no hoi e ao ia ai keia Hope Makai Nui hapauea e makaala oia i kana hana aole o ka lulena wale iho no.

            LIMAHANA.

            Hilo Akau, Hawaii, Nov. 18, 1896.

           

            O ke anu ino loa i loaa iau iloko o na la o kuu i@a ana, ua hoolaila ia e ka LAAU KUNU A CHAMBERLAIN, i kakau mai ai o W. H. Norton, o Sutter Creek, Cal. "O ka hopena a keia anu i waiho iho ai me au, oia ke kunu, a e noke mau ana nohoi au i ke kuha. Eia nae, ua ola au i keia Laau, a ke makemake nei au i kou poe hoaloha apau e inu i keia laau, ke loaa lakou i ke kunu, a i ke anu paha, he mea ia no lakou e pono ai." E kua@ia ana e na poe kawili laau apau an@ na poe kuai laau lapaau. O Benson, Smith & Co., na Agena no ko Hawaii Pae Aina.