Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 48, 27 November 1896 — KE AOPILI OLELO ENELANI. [ARTICLE]

KE AOPILI OLELO ENELANI.

MOKI'NA IV. NO KE PANIINOA —PRONOI*N. No ke ano o ke Paniinoa. e nana ma ka Pauku 17 o ka Mokuna I. uia ke ' Kuokoa o ka la 1S o Sepetemaba. | Ua maheleia na Paniinoa iloko ona ! papa ekolu: —1 Paniinoa pili-kino. 2. Paniinoa huli hope. 3. Paniinoa ni- ■ nau. | 1. NO NA PANIINOA PILI KINO. I oke Paniinoa pili kino, oia ke panij inoa i pili i ka mea kino maoli: elike J me I—au, owau: vou (thou) —oe. o oe: ! he —ia. oia fpili keia i ke kane); she — ' ia. oia: it—ia. O keia mau paniinoa 1 aia ma ka helukahi. O ko lakou helunui: we—maua, makou, kaua. kakou: ' you (ye)—oe. olua, oukou; they—laua, lakou. O ka hoopili ana i ke kino I ke paniinoa, oia ka mea e maopopo ai ka mea ! nana ka oielo, ka mea i oleioia aku ai. | a o ka mea hoi e oleloia ana. I | He ekolu no mau Kino ona Paniinoa. ! elike nolioi me ko na haiinoa: Ke Kino J mua, ke Kino iua, ame ke Kino kolu. | 0 ke Kino mua, oia ka mea a o na poe ! paha na lakou ka olelo: ke Kino lua, j oia ka mea i oleioia aku, a o ke Kino j kolu. oia ka mea a o na poe paha ka i mea e oleloia ana. Penei: "I" ame j [■"we." aia laua ma ke kino mua; o "you' j | thou ame ye." aia ma ke Kino lua; a j o "he, she. it ame thev," aia ma ke Kino kolu. j I Mawaho ae o nei mea he Kino, oka j Helu kekahi. Aui kekahi mau mea i ! j pili i ke paniinoa. Ua piii nohoi i na ' ; Paniinoa nei mea he Kama. eiike me na J haiinoa. He elua no Helu o na pani- • inoa: Helu kahi ame ka Helu nui. ; He ekolu hoi Aui eiike no me na Hai- i inoa: Auikumu, Auikohai ame Aui- ! alo. He etya nohoi Kama: Kamaka- j ne. Kamawahine, Kamapiii-lua ame ke < Kamaokoa. i O ka Hoololi Aui Olelo ana. oia ka ' hoike ana i ke Kino. ka Helu, ka Aui ; ame ke Kama ikuai ke Paniinoa. ī I-AU. OWAI', MA KE KINO-MUA. [ KAMA-PILILUA. j HELUKAHI. j

Auikuaiu. I—au. owau. Auikohai. My or mine—Ka'u, ko'u ko'u. ku'u. a'u. o'u. Auialo. Me—ia u. i o'u (elike me i o'u la, i o'u nei. • HELUNUI. We—maua. kaua. makou. kakou. Our or Our?—ka maua, ka kaua. ka | makou. ka kakou. j Us~ia maua. ia kaua. ia mafeou, ia kakou. YOU—OE. OLUA. OUKOU, MA KE KINO-LUA. KAMA-PILI-LUA. ■ HELUKAKI. Auikumu, You—oe. Auikohai, Your or yours—kou t kau. Auialo. you—ia o*. HELI'NUI. Yoo—olua, oukou. Your or Yours—ka olua, ka oukou. Yoq—ia oe. ia oloa. ia oukou. HE—IA, O lA. MA KE KINO-KOLU. KAMAKANE. HELUKAHI. Aulkumu. H«—ia, o ta. Auikohai, His—kona. kana. Anialo, Hlm—la U.

v : ; Th' la>. Thv:r r t':ieirs- k.i V' TUt ::: — isi I«ua. ia lik ■•: Auieiio. h—ia tv O Thou. -hy or ihin^ H-!::k.ihi o ka \W\ k»ūa raa ko Kino liu. a ••, < - ko hoohaeaia ma Ka O na panlinoa o ke K r ka !ua. fcf plua mau hua • i konio nu\ ka Auikohai \ ; Mine: thy thine. our our> - 0 'ke Kino kolu ma k»» K - hpr. hers. oke Kino ko'-. r.r . , , * mil: their. theln>. l.oina—l ke kamailio ar inoa rny. her. our yv>ur Ar: • • meii i>ono ke hui pu ak : •. . . haiinoa. E Uke m«> kei.i ~ - ho;»se—o ko'u <ka'»: k: : this her hat—o kona keia. thij! »i: our horse—■n>'> k.inn>iko\i. k.ikoui keia lio. *' . horse —o kou ikau. k.> o! : > ha'lo ktla: thi> is thoir hook (ko ki\ta. ko lakou \ buko k> HE HOAKAK \ OLK Aui —tE nana "Kr,oko" IK. IS9»V». Aui.kum»»— NominaPA» 1 .■ t - Au'i kohai — \ e■ A 1 ?;t 1 o— oa liolu— Numlx?r. Helukahi— Sinpular N>:r: • H'elunui -.Ph:ra! Num!"': Kama—uana 'Kuok a 1«. Is9£». . • Kania\vahino F* , t:»in'i:> Kama-pili-lua—Ooumi Kama-okea- Neu:< r ■ Kino— iE nana "Knok v. »•. 16. 1S?»V). Kino Mua -Fiist lVrsov. Kino Lua S. v on.! !Vr>"r. Kino Kolu T!iit\! !'«•!> ■•!. Kino Kaulik.o hook:i!;i \;: 01010 Hoalkaka l'a p.f.: k.t • pili ana iua Haiiuoa !k-.. , ka hoakaka no na Paniuina ! Anl»- ; | . He kenka Iko ka Hnle M» '•• H ahiahi Poaono. nana ae e na makamaka n»;» -. laha e puka aku nei ma ka p« p. la. He annlnn !»oonan»»a anu h ka ka Hul Opno Hawaii e haaw ; • ahiahi o ka Poanno maloko . Hall." Ko hapai hou ia niai nei na u ~ lo ana no kekahi laiua u.»«»a t« :• e manaoia nei «» hoomen''ia n..»: koua mai a hoea i Ausi't«Taha • k Telegarapa P.nkipika o r:ina i i Ma ke ahlnlii l'oalua n» i !i< 1 ku mai ai ka mokuahi M.»!\ | Maui ame Hawaii mai. a t . K I Thompson oia i hoiho! ma: | lulu nel. oial o Kapenu Kl»-na < lua aku ai no Kona no k« kana aliiwahliao. j l"a hopuia kekahi po«> kan: waii he utnikun»amalua k « !<khe eiwa keikikane a !»«»« koM hine. ma ka Poakahi i!i<. u« : . Kaapa. no ka aihue kehau.' tn. t ane he 400 paema oia m« ta!a ; ka moku Sumutara uiai H'- nui na kauoha i loaa n makou inal Hawaii a mai M■ hoouna aku mak«>u i na k«»p«« okoa i konio ai ka inoo!olo .. Huna Pohihihi o Haninona. .ik hiki Ue hookoia ka liapanui .• kauoha. no ka lawa ole << na k<»; pej»a e waiho nei ma ko keeua I'a hala aku n*»i no ka r< t Molokai ina ka Poakahi !h< t » !»ena makai aiii»' n.; rn.: Huihui ame Knoka no ka hat: : ■ ma k'a meheu pohihihi :.»... kanaka nana i hoouna maV( ka • • I.'-mu Hao" i Honolulu n» ■< hahi mau wa i hala ae n*t. E m.alama ana na Pukiki .«5.,"n».'i i ka Im l <»*' o !»»•'»•• ma ke ano he !a kiu!;ua r.< no ka hooiuanao ana t ka !i ia ana o ka ea o k« Aiipnni M<» eala mahope o k'* ka ulua ana no-na la h. 1 CO, malalo o S»-pa::. I h-.aia lilo lloa a»- nei n.u';. l'a loohia kahii k» iki ekoh: aJ. A. JohUBon„ o Ly n r<>a:er ? : : ka mai kunu ho. Pa ole!o oMr t son. ua hauoli loa ia oka inui v : ka LAAU KVSV a KAMALEN v • *wa pono Hoko o manawa * ke kuuu ho i kjma keiki. oia k< > • 0 kona >la ana. Aia oia iloko < - hana kuai laau lapaau. he hoa • ka hal o Na Hoahanau John«or. wahi; a he nui ka lakou mau i-i> na niall o ka puu ke akem - lawelawe ai. A roai waeoa ma; < .- mau laau e wae ai ia, a pela n <A kauka lapaau akamai t makmuka ; ana e hooko i kana kauoha; ak •ta wae nae ola i kela laau no - ohana ponoi iho. ma ka mana» 1 kuplMkli loa kona ola. mk . ua ike no ola ua oi ae kela laau - mua o na laau lapaau eae apau » kaulami ioa nohioi keia !aau a yur.. • aina no ke ola oka mai kunu ho < ■»> 0 Mr. JohoBon o keia ka iaau k .'. holo ioai o ka lakou kuai ana. a ua h pono kana mau heola ana nwm r. kunu apau. E kuaiia aaa e n» ; kawili 'iiaau apau, ame na poe k..:- r iaau iaj»ao. O Benson. Smith & O na Ageoa no kai Pae Alna o nei. •