Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 50, 11 December 1896 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko

@

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina D@ 16, 1@

2628-3t

 

            Poalima.  Dekemaba 25, 1896.  (La Ka@kimaka) ame ka Poalima.  Ianuari 1, 1897.  (La Makahiki Hou) e malamaia no he mau La Kulaia Lahui, a e pani ia ma Keena Oihana Aupuni apau ma la mau la.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina.  Dekemaba 3, 1896.

3ts-2627

 

HOOLAHA AINA AUPUNI.

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, e weheia ana no na noila ana mai, ma ka hora 9 A. M. @ Dekemaba 21, 1896, a mahope aku, ka aina i ikeia o ka lii o Kupau ma Wailua, Koolau, Maui, malalo o na olelo o ke Kanawai Aina no ka Pono Kuai Hoolimalima a Aina Alo@io ma ke Dala Kuike (Cash Freeholds)

            Maloko o kela Apana, he 92 eka ka a@ea.  Waiwai io i kohoia, $414.00.

            E waihoia aku na noi ia W. O. Aikeu, ka hope agena.  Mahele Aina 4, Paia.  Maui, kahi e loaa ai na olelo hoakaka piha no na makaukau, na ano e pono ai ke noi ana ma ke Keena Aina Aupuni.  Honolulu.

J. F. BROWN,

Agena Aina Aupuni.

            Hanaia Dekemaba 3, 1896.

td-2627

 

HOOLAHA.

Oihana Waiwai,

Honolulu, Ko H. A. P., Dec. 1, 1896.

            Ke hoolahaia aku nei na poe e paa nei i na Bona Aupuni Hawaii o na manawa i hoikeia mahope ae nei, ame ko lakou mau huina pakahi, ma ka wa e oo ai ke cupona hou aku (next coupon) a mahope aku oia wa, iloko o na malama o Maraki ame Mei o 1897, e hook@a no ka ulu ana o ka ukupanee.

            O ke kumupaa o ua mau bona la, e hoo@aala aku no ma ka wa e waihoia mai ai ma ka wa e hookaa hou ia ai ke @upona.

KANAWAI O AUGATE 5, 1882.

            Stock U.  Bona Helu 74, hanaia Sept. 1, 1882 no $5,000.

            Stock U.  Bona Helu 75, hanaia Sept. 1, 1882 no $5,000.

            Stock U.  Bona Helu 76, hanaia Sept. 7, 1882, no $5,000.

            Stock A.  Bona Helu 347, hanaia Sept. 1, 1882, no $1,000.

            Stock A.  Bona Helu 348, hanaia Sept. 1, 1882, no $1,000.

            Stock A.  Bona Helu 349, hanaia Sept. 1, 1882 no $1,000.

            Stock A.  Bona Helu 350, hanaia Sept. @

            Stock A.  Bona Helu 361, hanaia Sept. 7, 1882, no $1,000.

KANAWAI O SEPT. 27, 1876.

            Stock A.  Bona Helu 327, hanaia Nov. 1, 1878, no $1,000.

            Stock E.  Bona Helu 249, hanaia Nov. 1, 1878, no $500.

S. M. DAMON,

Kuhina Waiwai.

2627-4t

 

OLELO HOLAHA NO NA AINA AUPUNI.

            Ke hoolahaia aku nei ma kela, o kela ame keia Apana Aina mahope ae nei, maloko o Kona Akau, Hawaii, e koe ana aole i laweia mahope aku o ka la 5 ae nei o Dekemaba, malalo o na olelo o ke Kanawai Hoolimalima no na Home Hookuonoono, e hiki no ke nonolia mai mahope aku oia wa, ma ke ano Kuleana Aina ma ke Dala Kuike (Cash Freeholds) a Kuleana Kuai Hoolimalima hoi.

Wawai io

Kahi i waiho ai.           Helu.   Area.   i kohola.

Akahipu          57        43.33   $86.66

Akahipu          58        44.97   56.21

Akahipu          59        45.44   56.80

Awalua, Kaulana, etc. 78        39.14   39.14

Awalua, Kaulana, etc. 80        41.21   41.21

Awalua, Kaulana, etc. $4        18.50   37.00

Puaa                            1          8.73     34.92

            No na mea i koe, e ninau i ke Keena o na Aina Aupuni.  Honolulu, a-i-ole, i ka Hope Agena, Mahele Aina Aupuni 3.  Kailua, Kona Akau.

J. F. BROWN,

Agena no na Aina Aupuni.

            Hanaia.  Nov. 30, 1896.

2627-2w

 

OLELO HOOLAHA AINA AUPUNI.

Kuai o na Hoolimalina o na Aina Aupuni.

            Ma ka Poakolu.  Dekemaba 23, 1896, ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hookolokolo.  Honolulu, ma ka hora 12 awakea, e kuaila aku ai keia mau hoolimalima o na Aina Aupuni.

            1.  Apana aina Aupuni ma Kamaee ame Wailua, Hilo, Hawaii, e waiho ana mawaena o ke ala-loa (main road) ame ka lihi ululaau, he aina kanu ko a hanai holoholona, mamua, malalo o ka hoolimalima i ka Hui Kanu Ko o H@

            M@ makahiki.

            @ kela ame kela hapalua makahiki.

            E ho@koe ana ke Aupuni i ka pono e hiki ai ke lawe ae i ke@a ame keia @a me ka hoolaha pu ana, ame ka uku dala ole ana hoi, koe wale no ma na hana hou i hanaia iho maluna o ka aina, i kekahi wahi lihi o ua aina la, i makemakeia no ka hana ana i mau alanui hou, a no ka hoomaemae a hoololi hou ana paha i na alanui kahiko, a e lawe ana hoi mai ua aina nei i ka lepo, ka pohaku a o ka iliili paha, e makemakeia ana no ke kapili ana a hoomaemae ana i ua mau alanui la.

            2.  He hapa o ka aina Aupuni o Kahei.  Kohala e hoomaka ana ma kahi kokoke i ke alanui Apuni a i Honoipu, a e holo ana i uka a hoea i ke alanui hou i manaoia, mai Kohala a i Waimea, maloko o laila he area o 455 eka, oi aku a emi mai paha.

            Manawa Hoolimalima:  Elima makahiki mai Novemaba 13, 1897 aku.

            Uku Hoolimalima oi:  $925.00 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i keia ame keia hapalua makahiki.

            3.  Hapa o ka aina o Kahei, Kohala, mawaena o ke alanui Aupuni i Honoipu ame ke kai, maloko o laila he area o 86 eka, oi aku a emi mai paha.

            Manawa:  Elima makahiki mai Novemaba 5, 1897 aku.

            Uku Hoolimalima oi:  $100.00 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.

            4.  Aina Aupuni ma Hamakua.  Hawaii, e waiho ana mawaena o na aina o Kaala ame Kawiki, a e holo ana i uka mai ke alanui Aupuni aku a i na apana aina hookuonoono hou.  Area, 390 eka, oi aku a emi mai paha.

            Manawa:  Elima makahiki.

            Hoolimalima no ka makahiki:  Uku oi aku maluna o $400, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.

            5.  He mau loko opae lehulehu ame na lua-wai (water holes) ma ka aina o Kawaipapa, Hana, Maui, malalo (makai) aku o ke alanui Aupuni.

            Manawa:  Umikumamalima – makahiki.

            Uku Hoolimalima oi aku:  $25.00, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.

            E ikela no na kii o keia mau wahi ae la ma ke Keena o na Aina Aupuni, kahi e loaa ai na olelo hoike hou aku.

J. F. BROWN,

Agena o na Aina Aupuni.

            Hanaia, Novemaba 25, 1896.

2627-td

 

KA

Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

Kuike ka Rula.

 

PUKA             1          2          3          4          5          6

ANA               Pule     Pule     Pule     Pule     Pule     Pule

Iniha                 $ 1.50  $ 2.00  $ 2.50  $ 3.00  $ 3.50  $ 4.00

2 Iniha            2.00     2.75     3.50     4.00     4.50     5.00

3 Iniha             2.50     3.50     4.50     5.00     5.50     6.00

4 Iniha             3.00     4.00     5.00     6.00     6.75     7.50

5 Iniha             3.50     4.75     6.00     7.00     8.00     9.00

Iniha                4.00     5.50     7.00     8.00     9.00     10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoounaia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, aina aole, aohe hookomo @a.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C. G. BALLENTYNE, Luna Nui JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

            Honolulu, Oahu.

 

POALIMA     DEKEMABA 11, 1896

 

Ka Kahua Oiaio o ke Kulana Hoohui Aupuni e manaoia nei

            E ike ana ko makou poe heluhelu ma ka makou moolelo e hoopuka aku nei no ka halawai helu elua a ka Hui Hoohui Aupuni i malama hou ae ai maloko o ka halepaikau o ke Aupuni ma Haimoeipo (?) ma kela Poalima aku nei.

            Ua hoike maoli ae ka Loio Kuhina o ke Aupuni, aia ka Repubalika o Hawaii ma ka aoao hoohui maoli aku ia Hawaii nei me Amerika, a o ka pohaku kumu keia o ke kihi i kukuluia ai ke Aupuni e ku nei.  Ua maopopo loa ma keia hoike a ka Loio Kuhina, aole ke Aupuni e ku nei i makemake e loaa mai ia Amerika he hoomalu Aupuni wale no, elike me na mea i upu wale ia e kakahi poe i na wa i hala ae nei.  O ka loaa ana mai o ka hoomalu Aupuni (protectroate) mai a Amerika Huiia mai maluna o Hawaii nei, oia ka hoomau ana i ke kulana Aupuni e ku nei i kela wa; aka, o ke kulana Aupuni ma ka hoohui maoli ana me Amerika Huiia, oia ka loaa ana o na pono laulaha akea i na poe koho balota o loko nei o ka aina, elike me kekahi o na mokuaina o Amerika Huiia.

            @ kela halawai a ma@ nei na paneia ka haina @kaka @ kekahi ninau a makou i h@n@i wa@ ai i kahi wa i kahi wa i hala ae nei, me he mea la ma ka wa no e noho ana ke kau Ahaelelo o keia makahiki iho la, oia hoi.  Heaha la ke ano o ka hoohui aina i Aupuni@ e makemakeia nei@  Ua hauoli makou i ka loaa ana mai o keia pane maopopo mai ka Loio Kuhina mai, oiai, ua kakoo ia mai ka makou mau hoakaka i na wa i hala ae nei no ke kulana Aupuni hoohui maoli ana o Hawaii me Amerika Huiia.  Ma ia mau manawa a makou e hoike ana i ko makou mau manao ponoi iho maluna oia kumumanao, e haha hele wale ana no makou iloko o ka poeleele, a o ka noonoo ame ka ike i loaa ia makou no ke kulana hooponopono Aupuni o Amerika Huiia, ma o kona mau mokuaina la, ua lilo ia i ipukukui hoomalamalama i ko makou alahele e imi hoomanawanui ana iloko o na leo hoino he nui o ko makou poe hoa o ke one oiwi hookahi, no ka hiki ana e loaa ia kakou he kulana Aupuni e loaa ai ia kakou a pau ka noho ana lanakila a oi aku o ka holomua i ko keia a kakou e noho nei.

            Me ka wiwo ole ame ka makau ole, aole hoi ka hopohopo ame ka hohe wale iloko o ko makou houpo, ke poloai aku nei makou i na Hawaii "Aloha Aina Oiaio Loa," e ku like kakou apau me ka maloeloe, a hoopae i ka waa Aupuni o Hawaii e hui me Amerika Huiia, i pau ai keia lana hele ana a kakou, me he mokuu la ua loaa i ka pohu-lai o Kaholo.

 

Ke Aloha Aina Oiaio Loa.

            Oiai makou e haawi ana i na mahalo makamae ana no ke "Aloa Aina" i hiipoi ia ae e kekahi hapa o ka lahui Hawaii, a pela hoi me ke "Aloha Aina Oiaio," i haheiia ae e kekahi poai kalaiaina i ulu hou ae nei mawaena o kakou, aia hoi, ua hiki ia makou ke hooia aku imua o ia mau poai kalaiaina elua, a imua nohoi o ka lahui holookoa mai Hawaii a Kauai, ke lawe nei ka poe i haawi i na kakoo ana i ke Aupuni e ku nei i ka moto hiwahiwa, oia hoi, "Ke Aloha Aina Oiaio Loa."  Ae—o keia ka makou inoa e hoohiwahiwa nei maluna o ia poai.  A malia e ninauia mai makou:  Heaha la ke kohu ana o kela inoa Aloha Aina Oiaio Loa i ka poai o na Hawaii e makemake ana, a e kakoo ana hoi i ke kumuhana Hoohui Aupuni mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia?  Eia ka makou pane:

            1.  O ke kanaka e ake ana e loaa ka noho ana maluhia mau loa maluna o ka ili o Hawaii nei, he kanaka aloha aina oiaio loa ia.  A o ka mea e mau ai keia nohona maluhia ana, oia ka hoohui ana ia Hawaii me Amerika Huiia, elike me ka ka poe Aloha Aina Oiaio Loa e koi nei i keia la, e hookaukoo aku nei i ka la apopo, a e hoopulakaumaka aku nei @oi ma kei@a mua aku.

            2.  O ke kanaka e ku ana ma ke kahua o ka hoohui ia ana o Hawaii me Amerika Huiia, i mea e hoopauia ai ka oihana kepa kanaka maloko nei o ka aina, a hoemi nui ia ke komo ana mai o na paahana Asia iloko nei o ka aina, a hoopau loa ia hoi ka haawina dala uku a ka Aholelo i haawi ai no ka oihana hoopae limahana, he kanaka aloha aina oiaio loa ia.  A o ke ku ana o ke Aupuni i hoohui ole ia me Amerika Huiia, elike me ia e ku nei i keia wa, alaila, oia ka hoomau ana aku i ka oihana hoopae limahana Asia, no ka pomaikai o ka poe kakaikahi o loko nei o ka aina.

            3.  O ke kanaka e ku ana ma ke kahua o ka hoohuiia ana o Hawaii me Amerika Huiia i mea e loaa ai ka pono koho balota i na kanaka apau i kupono ma ke kanawai e koho i ko lakou mau luna Aupuni kuloko iho, a holo balota hoi kela ame keia Hawaii naauao i mea e loaa ai kekahi oihana Aupuni, oia hoi ka oihana o ka lehulehu, elike me ka hana ana ma na mokuaina o Amerika Huiia, he kanaka aloha aina oiaio kela.

            4.  O ke kanaka e ku ana ma ke kahua o ka hoohuiia ana o Hawaii me Amerika Huiia i mea e hoonaloia ae ai ke kulana Aupuni Repubalika o ke ano o keia wa e ku nei maluna o ka umauma o Hawaii a loaa ke kulana Aupuni mokuaina ia Hawaii, elike me ko kekahi mokuaina o ka Repubalika o Amerika Huiia, he kanaka aloha aina oiaio ia.

            O ke kahua ano nui a ka "Hui Aloha Aina" (kahiko) ame ka "Hui Aloha Aina Oiaio," e kakoo nei, oia ka hoihoi ana mai i ke Aupuni Moi malalo o ke Kumukanawai o 1887, a Kumukanawai e ae paha.  Aole hiki i keia mau Ahahui a i elua aole ia o ke "kia ame ka honua"  a laua e ku nei.  O ka hoala ame ka hoihoi hou ana mai i ke Aupuni Moi e ku hou maluna o Hawaii, oia ko laua kahua, a he kahua nae ia i kue loa i ke Kumukanawai a ka poai Aloha Aina Oiaio Loa e kakoo nei i keia wa.

            O ka hoi hou ana mai o ke Aupuni Moi, oia no ko ka lahui noho ana elike me la e noho nei i kela wa, he wahi loli iki ae nae paha, aka, me ka nui no nae o ua kiai makaala ana i mananalo na kupikipikio kuloko mawaena ponoi o kakou ae nei.  A pehea la ka loihi e ku ai ia ano aupuni, he ninau ia na ke au o ka manawa e hai mai.  Aka, no makou iho, aole e aea hou mai ana ma hana hooulu ikaika o ke ano like me Daimana Hila, i mea e ka@a loa ia ai ka Lahui Hawaii i ka pohuehue.

 

ONI E KELA KE AUPUNI

--NO KA—

@ono Oi @ku o ke Kanaka Hawaii.

AKAKA PONO LOA KE ANO O KA HOOHUI AUPUNI I MAKEMAKEIA E KA AHA KUHINA.

Kakooia ke Kumuhana Hoohui Aupuni a ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii e hooikaika nei.

KAKINA KA PERESIDENA O KA HUI HOOHUI AUPUNI

Hawaii ame Amerika, ke O ae nei—E pau loa ka Oihana Kepa Kanaka ma Hawaii nei

             Ma ke ahiahi Poalima aku nei, i hoala hou ia ai ka halawi a ka Hui Hoohui aupuni a na haole o loko nei o keia kulanakauhale maloko o ka Hale Paikau o ke Aupuni ma "Haimoeipo" (?), a ma ia halawai ana i akoakoa ae ai, me ke ohohia nui, he anaina "ohuohu maikai Halemano i ka lau lehua," e kanu ana i na pua he 800 a oi (poe i akoakoa aku) maloko o ua halawai la.

            Ma ka hoomaka ana o ka halawai, ua waiho mai la o Mr. Hatawela, ma ka aoao o ke Komite imi Kumuk@awai i kohoia ai ma ka Poalima mamua aku, i ke Kumukanawai i hoolalaia e ia Komite no ka Hui.  Eia ke ano nui o ua Kumukanawai la:

KE KUMUKANAWAI O KA HUI HOOHUI AUPUNI O KA REPUBALIKA O HAWAII.

            1.  Ka Hana:--O ka hana hookahi a ka Hui oia no ka hooholomua ana ame ke kakoo ana i ka hoohui ana ia Hawaii ia Amerika Huiia, no keia hopena, e kakauinoa i na kane kanakamakua apau e noho ana ma ka Repubalika o Hawaii i poe lala, me ka nana ole i ke ano o ka hui kalaiaina a lkou i noho ai, ka poe hoi i manao he mea i makemake nui ia ua hoohui Aupuni la, a he poe Amerika, Pelekane a Europa paha ma ka hanau ana, a o ko lakou mau makua paha.

            2.  Lala:--Ua hiki no i kela ame keia mea i hoikeia ma ka Pauku 1 ke lilo i lala, ma o ke kakauinoa ana ma ke Kumukanawai.

            3.  Na Luna:--E kohoia no na Luna o keia Hui ma ka wa e aponoia ai keia Kumukanawai, a o ua poe luna 'la, he Peresidena no ia ame eha hope Peresidena, he Kakauolelo hoopaa moolelo he Puuku, he Kakauolelo Waiwai, a he Komite Kakaui@oa o ehiku lala, a o keia poe Luna apau he poe lala lakou no ka Hui, e kohoia no lakou i kela ame keia makahiki no ka paa ana i ka lakou mau oihana, a hiki i ka wa e kohoia ai ko lakou mau panihakahaka a lawe hoi i ka oihana.  E hoopihaia no kela ame keia hakahaka e na Luna, ma keia ame keia halawai ana a lakou.  E lilo no na Luna apau i Komite Hooko no ka Hui.  E hiki no i na Luna ke koho i poe hope Komite mawaena o lakou iho.

            4.  Na Halawai:--E halawai no ka Hui ma Honolulu ma ka Poalua mua o kela ame keia malama, ame ka Poalua mua o Iune, i kela ame keia makahiki no ke koho ana i na Luna ame ka hana ana i na hana e ae, e hoea pono mai ana imua o ka Hui, a ma na manawa e ae hoi e hooholoia ana e ka Papa o na Luna, a-i-ole-ia, ma o ke noi la i kakauia a na lala i emi ole iho malalo o ka 20.

            5.  Ka huina e paa ai ka halawia (Quorum):--O ka huina e paa ai kekahi halawai ana (oia hoi ke Koramu a ka Hui, oia no na luna o ka Hui, na lakou i kahea ia halawai ana, ame na hoa i emi ole iho malalo o ke 30.  O ke koramu hoi o ka halawai a na luna, oia no ka luna nana i kahea i ka halawai ame na luna e ae, e loaa ai he heluna oi aku i ko na luna apau.

            6.  Na Hui Lala:--E hiki no ke kukuluia na Hui Lala maloko o na Apana koho balota lehulehu, e kekahi poe kanaka, i emi ole iho o ko lakou heluna malalo o ka 25 i  kupono e liio i lala, a o kela ame keia oia mau ano hui e hiki no ke koho mai loko mai o kona mau lala ponoi iho i Peresidena, elua hope Peresidena, i kakauolelo a i Komite kakauinoa o ekoiu lala.  E hoike koke mai ke kakauolelo o ua hui la i na inoa o kona mau luna ame kona mau hoa i ke kakauolelo o keia hui, a nana hoi e hoike aku i ka lohe i ke kakauolelo o ua hui lala 'la i ka heluna oia hui i ku ai ame na hana a keia Hui ame kona mau luna ma Honolulu nei.

            7.  Na Hoololi:--E hiki no ke hoololiia keia Kumukanawai e ke koho ana a ka poe lala i haule ole ko lakou heluna nui malalo o ka elua hapakolu o na hoa apau i akoakoa mai ma kekahi halawai ana a keia Hui i kaheala no ka noonoo ana i kekahi hoololi Kumukanawai i manaoia, ua haawi mua ia aku nae he hoolaha no ia halawai ana i na lala, a i ole ma ka hoolaha ana paha maloko o kekahi nupepa puka la ma Honolulu, e emi ole ana malalo o ekolu la.

            @ Olelo Hooholo:--Aole e apono ia kekahi olelo hooholo i k@ Kumukanawai, aole nohoi e aponoia kekahi olelo hooholo e pili ana i ke kahua a @ ke ku ana paha o keia Hui, ala wale no a aponoia maloko o kekahi halawai ana a ka Hui i kaheaia no ia hana, me ka hoolaha ana nohoi imua o na lala elike me ka mea i hoikeia maloko o ka Pauku VI no na Hoololi.

            Ua noi o P. C. Jones e aponoia ka hoike a ke Komite, a ua hooholo lokahiia ka hoike.  Mahope iho ua hoomaha ka halawai no ka manawa o 15 minute, a ma ia wa hoomaha ua kakauinoa ae la he poe lala hou malalo o ua Kumukanawai la, a oia hoi keia poe:  James H. Kelley, William Dale, William H. Wright, William A. Henshall, C. V. Sturtevant, Thomas Rewcastle, J. T. De Boll, William Miller, A. G. Hitchcock, A. White, William A. Love, C. Clifford Ryder, F. R. Day, George H. Paris, J. R. Macaulay, William C. Roe, C. Kroger, G. L. Singer, Thomas Cauley, H. E. Waity, L. K. McGrew, A. W. Pearson, James Osborne, Henry Rouisson, George W. Kiester, A. L. Bomerser, J. W. F. Miller, E. W. Boyer, George Overlock, John Wirnd, Robert W. Shingle, W. L. Bowers, Wallace R. Farrington, J. C. Quinn, William Derby, H. B. Schroder, D. L. Naone, J. N. Wright, Alfred W. Carter, George W. Day, C. A. Fogarty, A. Liebenroth, James Hyde Pratt, L. A. Thurston, John Aleck Johnson, Carl Bamberger, H. Klemme, E. H. F. Wotten, O. C. Swain.

            Mahope iho o ka pau ana o ka manawa hoomaha, ua kohoia na Luna Nui o ka Hui, Kohoia o L. A. Thurston (Kakina) i Peresidena; o B. F. Dillingham, George W. Smith, Dr. C. B. Wood ame C. B. Ripley i Hope Peresidena; o J. L. McLean i kakauolelo; o J. H. Fisher i Puuku; W. R. Sinms, i kakauolelo dala; o D. L. Naone, J. B. Atherton, L. C. Ables, F. J. Lowrey, E. A. Jones, A. V. Gear ame G. H. McLeod i komite kakauinoa.

            Oiai nae e heluia ana na balota i kohoia ai no ka Hope Peresidena, ua haiolelo mai la o L. A. Kakina, a ua hoike mai oia i kona manao e pili ana no ka hoohui Aupuni mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia, wahi ana:

            "Ua manaoio loa au o ka hoohui Aupuni he mea ia e hoolaupai mai ana maluna o ka aina, ka holomua, ke oni paa ame na pomaikai e ae he nui, ma ke kulana i oi aku ka nui i ko keia wa a kakou e ike nei i keia wa.  Ke manao nei au, he mea maikai loa no kakou ka apo ana me ka manao lokahi i ka io o keia hopunaolelo, "E kanu kakou i na mea i hala," a oia ka kakou e pahola aku ai imua o ka poe i lokahi like ole ko lakou mau manao me ko kakou i na wa i hala ae nei.

            "O kekahi o na olelo a ko kakou mau hoaloha o ka aoao kue, e kupinai mau mai nei i ko kakou mau pepeiao, oia keia.  Ke makemake mau nei o Kakina ame kona @ oia o Satana, e hana i na hana apau e hooko ia ko laua makemake.  Manao au, ua ala mai kela olelo ana a'u pela, ma kekahi haiolelo ana a'u maloko o ka Halepaikau kahiko o na hoomanao poina ole, kahi a'u i ike ai i ko kakou hoaloha oia o Robata Wilikoki e ku ana ma ka aoao hookahi o ka pa me a'u.  Aka, aole nae o kakou makemake e paahana pu me Satana, aka, o ka poe mawaho aku o ka pa-hipa nei ka kakou poe e makemake nei e loaa, ina paha he poe anee alii lakou i keia wa, a i ka wa paha i hala ae nei, a i ole, ua makemake no paha lakou i poe anee alii lakou ma keia mua aku, oiai nae lakou e hoomaopopo ana he mea e pomaikai ai ka aina ma o ka hoohui Aupuni la, a no ia poe ke makemake nei no au e haawi aku i ko'u lima akau o ke aloha, me he mea la he poe hoohui Aupuni lakou mai o lilo mai no, a nonoi aku hoi au ia lakou e hana pu lakou me kakou ma keia kumuhana, a i hookahi a kakou kumuhana e hakoko pu ai no ka pomaikai like o na mea apau.

            "Ua maopopo loa ia'u, eia no kekahi poe anee alii, ikaika o na wa i hala ae nei, ke ku nei ma ka manaoio ana ua hiki mai ka la o lakou e kapae ae ai mahope o ko lakou kua i na manaolana poho a lakou i manao ai e ko ana, a ua pau hoi ko lakou manaoio ana ia mea he hoihoi hou ia ana mai o ke Aupuni Moi, aka, ke nana ponoi aku nei lakou me ka hoomaopopo pono ma na mea maoli a lakou e ike aku nei me ko laku mau maka a he manaolana ko'u e ku mai ana no keia poe a hana pu me kakou i mea e ko ai ka hana i manaoio ia he mea ia e pomaikai keia aina, a oia hoi ka Hoohui Aupuni.  He nui @o ka poe i kamailio mai ia'u i keia ahiahi mamua o ko'u hele ana mai nei ia nei, ma ke ano ua lokahi like loa ko lakou mau manao me ko kakou ma keia hana, a e haawi ana no lakou i ka lakou mau hooikaika ana ma ke@a hana, a oiai he halawai wale no keia no ka hookahua ana, i ka hana nolaila, aole lakou i manao o ka wa kupono keia a lakou e hele mai ai."

            Ua hoomau mai la oia i ka haloleloana me ka ikaika ame ka moakaka, a hiki i kona hoike ana mai penei:

            "He manaoio loa ko'u, iloko o na mahina kakaikahi wale no mai keia la aku, e laweia ae ana keia ninau a noonooia ma Wasinetona, a o ka wa auanei la a kakou e onou aku ai ma kela aoao aku nei, mamuli o ka ikaika o ko kakou ku ana iluna o na m@ mea nui @a n@ n@ keia kumuhana ma @

            A mahope iho na h@ no ka mea e pili ana @a @ hoopili ana ia Hawaii nei.

            He ehiku makahiki a @ kona ae@a ana mai i hoa@ mokuaina e ae o Amerika Hana a @ kana mea i hooikaika a:  H@ lu ona manawa i hooleia ai e ka A@ olelo Nui.  O kakou hoi, he eko@ ae nei no o kakou makahiki o ka @ manawanui ana, me ka lohe ole @ hoi o ka leo hoole mai ka Aha Nui mai o Amerika Huiia.  Ke @ nei no ko'u manao, e hiki mai ana @ ka wa a Amerika Huiia e hooho@ ai, no kona ae ana e hoohui ak@ kakou, a no kona hoole ana paha.  A ko'u manaoio paa, e koho ana @a ma@ aoao e ae ana i ka hoohui aku @a @ aka, ina aole ia e koho ana ma @ alaila, e hoea kino aku ana kak@ keia kau Ahaolelo hou aku o la pela aku no ua kau Ahaolelo a hiki @ ko ana o ko kakou makemake.  E @ mai ana na mea apau i ka p@ hoomanawanui ana, a ke manao @ au, he ekolu makahiki okoa a kak@ kali iho nei, a ua lawa ia no ka@ ana ae ua hiki no ia lakou ke hoo@ wanui hou aku."

            Nui ka paipaiia o keia ha@ Kakina.  Alaila, ku mai la o P@ Jones a kamailio mai la:

            "He eha makahiki i kaahope a@ i ku ai au ma ke kahua o ka h@ Aupuni, a o ko'u kahua no ia @ k@ i keia wa, a ua hooi loa ia ak@ ko'u makemake no ia mea i ke@a @ Ke manaoio nei au, oia wale no ka @ e pomaikai ai keia aina ame n@ apau e noho ana maanei.  Manao @ au aole keia he mea e hoopilikia @ ka poe e lawelawe nei i ka oihana @ hiko, aole nohoi ia he mea e make ka pomaikai holomua i loaa ia @ i ka wa i hala ae nei.  He ekolu @ kahiki i hala ae nei, olelo mai la kek@ keonimana i komo nui iloko o ka @ hana mahiko.  "Aole o makou makemake i ka hoohui Aupuni, nok@ ina e loaa ana ia mea ia kakou, ala@ e poino ana ka oihana kepa ka@ a ulu hoi ka mauu ma ko kakou m@ alanui hele."  Aka, ua pane aku au @ Ina hiki i ka mokuaina kanu-ko @ siana ke lana hele maluna o ka @ o ka poino mamuli o ka hiki ana lakou ke hoohua mai i hookahi ame @ hapa tona kopaa noloko mai o hook@ eka ko, alaila, ke aa nei au e @ ko'u laki mawaena ponoi o kak@ me ekolu ame ka hapalua tona k@ no ka eka hookahi: nolaila, ke @ ae nei au e hoopau loa ia ka @ kepa kanaka mai keia aina aku @ pau loa hoi na palapala kepa kana@ (Paipai nui ia.)  E na keonimana @ au i hele mai nei ia nei i keia po@ ka haiolelo akea ana.  Aole loaa @ ka ikaika o ke kaualako ana i k@ kou mau noonoo, aka, hookahi nae @ maopopo a'u i ike ai ma ko'u aoao @ oia keia he @ ame ke @ ko'u e lele ai ka paona, a o keia a@ keia auneki o ko'u kaumaha ame k@ ko'iko'i, e haawi ana au no ka p@ ka hoohui Aupuni."

            Mahope iho o ka Mr. John N. W @ haiolelo, ua kahea mai la ka @ malu ia J. H. Pratt, S@ o @ Mokuaina o Nu Ioka, a hoike @ oia i kona manao, penei.

            "Kala kahiko loa au i ku ai ma aoao kokua i ka hoohui Aupuni @ hana nohoi au elike me ka hiki oiai au ma Amerika Huiia.  M@ iho o ko'u nana ana i na aoao @ keia kumuhana, aia hoi, ua hooho@ la au, ua like no ka waiwai i na k@ o Amerika Huiia ke hoohuiia aku @ waii nei, me ka koonei poe e man@ nei no ia mea.  Ina o na mokupuni @ ko o ka moana Atelanika a no A@ Huiia ia mau mokupuni, ina la @ loaa nui @a makou na pilikia he @ na wa o ke kaua.  Iloko o keia @ pioloke mai nei, ua lilo na @ moku ma na mokupuni i paa @ na Aupuni i noho makamaka @ mau puuhonua no na moku o ka @  He poino nui a@ane@ no keia ma@ kupuni ke kaa aku lakou mala@ kahi mana e ae mawaho aku o Am@ Huiia.  Ma ka wa e ulu mai ai k@ hoouka kaua nui ma Europa@ mea kanalua, ua oi ka pono @ mau mokupuni malalo o Amerika @ ia.  Hookahi a'u manawa i ka@ pu ai me Mr. Kalivalana no ka @ pili ana i ka hoohui Aupuni, a @ e hoo aku iloko ona i ka hoo@ ana, aole he kumuhana kaula@ ana e hana ai, aka, o ka hoo@ no i keia Pae Aina me Amerika @

            Ma keia wahi, ua kamailio @ Mr. Hatawela iaia:  "Ke ole @ hihewa, he pilikoko oe, e Mr @ no Mr. Kalivalana."

            "Ae," wahi a Mr. Pratt i pan@ me ka hoomau ana, "he oiaio @ aole nae au e kamailio nui ana @ mea.  O Mr. Kalivalana, he @ heluelua (second cousin) ia no @ nae no'u ia hewa.  Ua ninau mai @ Kalivalana @a'u, ina paha ua @ au, ua nui ka ike ame ke ano @ aina i loaa @a'u no keia Pae Aina, @ me kona kamaaina, oiai ua hoou@ oia ia nei i kekahi kanaka no k@ ame ka noii pono ana i na hana @ nei, a o Blount kela kanaka ana @ mahu'i mai ai.  Ua pane aku a@ pela ko'u manao.  Oiai malaila @ a ua launa palapala nohoi au @ laila poe iloko o na makahiki @ hala ae nei."  Aole @'u manao, ua @ make loa la i ka'u mau olelo a @ laila, ua hoololi ae la maua i ka @ kamailio ana ma ka mea okoa.  I k@ hele hope loa ana mai nei ma Wasinetona, aole au i hui hou me Mr. Ka@ lana, ua kupaa au mamuli ona, ak@ keia kau elua iho nei ona, o kana h@ mua loa i hana ai oia kona wae ana kekahi kanaka pukalua o ka aoao Repu-