Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 50, 11 December 1896 — HE MOOLELO NANI NO LUBIANA KASIMILA, KA NAITA O KA LIONA GULA O BOHEMIA. A I OLE Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE MOOLELO NANI NO LUBIANA KASIMILA, KA NAITA O KA LIONA GULA O BOHEMIA. A I OLE Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula.

MOKI'NA V ;:l<» <» KA lio- :\ \ Ki: KU.ANA KV■s]\ KA OLALI ' » BO•:M! \ KA I.IONA ('• i'LA. • • mau huaoJ«-ld i hoopukaia • !-ii3• ji< ra npio iu'i, ua weh»* ae kahi me<laia gu!a nani loa .*;•. ma kona umauma. a o ke ano K. 'iala la. he liona pula ia. a ua - !r,ok inohiia hoi ia me na poliaku - ;?ii;i* o kf*la ame koia ano, a hoo!k ■ i ia ia mea ma ka umauma o ka \ ■ ■ i opio. alaila. olelo hou iho la K k.iu hoahanau. e ikeia auanei oe apau, nia keia inoa a'u n.ii aku nei maluna ou. oia hoi. ' . ! na <]ula o Bohemia, a e mau ka iiia oia inoa mahma ou a hikl i aa ana ia oe he inoa i oi aku mao kHa." \ aila. puili aloha mai la oia i ua \ -.1 Opio nei. a hoomaikai mai ia hoi \ ua hanaia keia mau hana apau, k»" anoano ame ka eehia e Heneri, I'nn i>. ra Opio, maluna o Luhiana, - a o kona mau Naita kaulana loa. N'»lai!a. e kuu makamaka heluhelu, - . n» i kaua ua lilo ka kaua koa ■ u.ihiw.i i koia wa i Naita. malalo o / v»»»in ana a ka Kmepera Heneri. Ua J,u ■.»»= nohol I IKI lUina - : ua <■:♦> a ua hiwahiwa nei a kaua • kc k.iiuui kaua. 1 j h■ ao la o Luhiana i aliikoa . ! : ;i> paa loa no ka Emepora He- . i!ok«> o olna pulo mai ia la akti !-oi ua hoea loa aku la o ileneii • r i konu o Sakoni. a ma na wahi :: iiia i hole aku ai. ua haawi aku ■ k.; hoopai weliwoli maluna o na >akoiii i ala ao a kipi mai iaia. a o • na i ikoia. ua haawi pio mai la kuo apau malalo o kona niana. '*• moa oiaio. iloko o na hooili kaua '. !;<K>uooia aku ai e ua Gmepera ■ rkona mau euemi. ua kakele aku s.i Naiia Luhiana i kona makaukau n.- kona ikaika apau no ka pono ame • ]>. maikai o ka Eruepera puuwai hat:uu. ir.a na hoouka kaua apau a :a i alo aku ai i ka ehuehu. a mamuli kana mau hana lua ole o ke koa ame - uiwo ole. ua.lilo oia i pua i mailani r :i u o na naita aj>au o loko o na pun.nita o ka Emepera Henei'i. a pela • hi->i m« na koa. l'n lanakila loa ae la o Vleneri ma k. ni a puni, a ua hohola hon ia ae la »li-.ip.a ma na wahi apau o Gere--1 kekahi kakahiaka malie mai- ' ke kau o ka makalii. ikeia aku k • Kmopora Heneri ame Luhiana •. iia ka Liona Oula 6 Bohemia, ■*m ma ka lanai o ka hale kakeia V o Sohwamiorf. Aia hoi na na■ā i'ohomm * kau ana maluna o ko nuin lio elwle. me ke ku ana : ? o ka «» hoopuni ana ua halo •■ • a. i o paa ia aiu\ hoi ka lio ka Naiia Opio e kekahi kahu i oonaniia ua Ho !a me na iuea , i ku i ka hanohano ame ka ia nioa he Naita no k& papa \ - uialuna o-kokahi 110 hoouna- \\ ana kekahi aahu kauft niaini'. kekahi pale-kaua nani. a o hvK»unauna me keia mau lako ka .. t o ka Naiia Opio no ia. I ka nana r.a k '.i nao i keia paiekaua, aole ia ka : ii. kaua a u« opio nei i Inwe xa: hso ia mai Bohemia mai. aka, he hou loa keia i hanaia me ka :.»a. He ano poepoe oioolo ioi.. k< a me ke ano upoho maikai o kou.. kua. a ma koua ua hana-.a ho ke kii liona. a o ke klno o Kt:,i ku i hanaia al he gula no ia. 0 *1 ka Hlmepem ame ka Nait« Opio o liohonii* e ku ana ma ka lanai o ka ua huli mai !a ua Emepem Htccri noi a kamailio mai ia ia Lut»i-

iiī'ii'. a o ke ano na»*. u kan.'i kaaiai!:-.. ana ua 1 ikr- ia me ka ana a ka hoahana»: i ka hoahanau. . "E I.uhiana —i keia ia. e hooko-o mai ai >>o i ka pili aloha a kaua, a h«' hookaumaha nui no keia i ko'u noonoo; aka. he mau hana pakahi nae ka kaua (• pono ai ke hooko aku. a he mea hiki ole hoi ia kaua ke hoopalaleha i ka kaua mau hana. Aka. e kuu hoaha- ! nau, mamua o kou haalele ana mai ( ia'u, e ae mai oe., e hoike aku au imua ' ou, mamuli o kau hana hiwahiwa o ke j koa ame ka wiwo ole. ka hana hoi i I pakele ai kuu ola, ua lilo au i mea | A mamua o ka holo pono loa ana aku ; 0 na olelo a ua Emepera la i manao | ai e hoopuka mai imua o Luhiana. aia j hoi, pane e aku la ua Naita Opio nei: j "E ke 'Lii. aole pela—aole au eae j 1 kau olelo e kuu Einepera i hoike mai , nei. Ea. ina i haawi au he oniu koi kaua lanakila no kou palekana, e kuu alii, alaila, ua hana au ia hana no ka pono me ka pomaikai o kuu alii, ka mea nona na poholima e paa ana i na huhui ki e hemo ai na waihona waiwai e hoohiwahiwaia ai ke kanaka koa oiaio? Aole anei i loaa ia'u ka manao aloha maikai a oiaio o Heneri o Geremanla; aole anei i papahi mai kona lima ihiihi maluna o'u i ka hanohano o

ko'u 1110 ana he Naita no Bohemia? Ea, e kuu alii, ua hele mai au mai kuu aina hanau mai ma ke ano he wahi koa o ka papa haahaa loa, e huli hele ana me ka maopopo ole, i kahi e loaa ai iaia ke au o ka pomaikai. aka, i keia la ke ku nei au, me ka houpo i hoolana mahiehie ia e ka hauoli, no ko'u ike ana iho, mamuli o ka lokomaikai o ka Emepera o Geremania, ua lilo au i Naita no ka Liona Gula o Bohemia, me ka lei ana hoi ia kea hiwahiwa o ka hanohano, ma ko'u umauma nei. Nolaila, e kuu Emepeia, aole na kou ilihia i ka ihi-kapu lani e haawi mai i na hoomaikai ana ia'u, aka, na'u e alana aku ia mea imua o kou kiekie loa. O ka'u e nioio o. to -<ui. « «e mai kou ihiihi e kuea like na aie o kaua." I kela wa i mino aka iho ai ka Emepera Opio no keia mau olelo wainohia a ka Naita Opio o Bohemia. a pane mai la oia be ka uluuiahiehie o ka manao maikai: "K Luhiana maikai. ua ku mai la kau niau mapuna o lelo wainohia ma kahi maikai o ko'u puuwai. Nolaila. elike me kou makemake pela no e hanaia ai, oia hoi, e kaana like ia na pomaikai o ka hauoli ana mawaena o kaua, no ka kaua mau hana aloha i kahi ame

kahi; aka, e kuu hoahanau. o ka oi o ka maikai. hookahi aie i koe i'hoomama ole ia kona ko'iko'i i keia wa. E halawai hou ana no kaua. ina nae e nmu ana ko kaua mau ola ana a hoea aku ia wa, alaila. oia ka manawa e ike ai oe i ko Heneii malama nene ihi kapu ana i ka laahia o kana olelo. Auo, e Luhiana. he mau hoahanau pili paa loa hoi kaua. a ma ia ano kaua e hoomau aku ai. oiai kaua e ola ana ma keia ao." I kela wa i hooho ae ai ke Koa Lubiana me ka puuwai hauoli: "Pela no, e kuu Bmepera a e kuu haku." Alaila. hoomau mai ia ka Emepera i ke kamailio ana: "Ano. ua makaukau na mea apau no kou huli hoi ana aku i kou aina hanau. h oiai hoi oe e hele aku ana ma Ke alanui e hoea aku ai i ka ialani mauna e hookaawaie ana i kou aina hanau mat keia wahi aku. e hele ana au. kou hoaloha nei, ma ke alahele e hoea aku ai i Munika. O ka puolo a'ii i haawi aku nei ia oe. o kau waiwai nui ia o malama ioa ai iuo ka makaala nui, a haawi aku i ko makou hoaloha i makee nui ia. oia hoi o Mamiona. A ke huipu oe me ia. e puili aloha aku oe iaia no'u nei. Nolaiia, e kuu hoahanaa o ke Akua pu me oe a halawai hou kaua," Ma nei wa i haawi ae ai iaua \ na patiai aloha hope ana mawaena o kahi ame kahi. huii ae la ka Emepera me na heleheiena 1 haiionaia me ke aloha m> Luhiana. a o ua s?aita Opio nei hoi o*ka Uona Gu\a o Eohemia, me ka puuwai i haaweia me ke aloha no ka Emepera. hele mai ia la a kau mai la iluna o kona iio. 1 keia manawa i laina iike ae ai me ka eieu loa na naiia o Bavarla ame \Vest-phaiia a haawi mai ia i ka lakou mau aloha oiaio ao ke koa. a o- ka Ahikanana hoi o ua mauna o Bobemia,

0 keia kii o ka Adimarala Amenka nana e alakai nei na mokukaua Amerika raa ke Kaiwaenahonua, a o k? kanaka hoi keia nana e hoonahoa nei

O kekahi poe hoi o ua poe naita la. ua ukali aku la ia Luhiana ame kona poe koa a hiki i ka nu'a waho loa o ke kulanakauhale. a malaila lakou i haawi ai i na aloha lulu-lima hope. Ano, e kuu makamaka heluhelu. eia ka kaua koa opio ke huli hoi nei no kona aina hanau me ka luhiehu i na hanohano nui e haaheo maikai ai ka noonoo ana o ke kanaka koa puuwai wiwo ole. He Naita oia i keia wa, u tp ipi uei uia i Keia wa i ke kea hoohanohano hiwahiwa o ka Liona Gula o Bohemia.

Mawaena o kona poe koa, iloko o na hoouka kaua ana apau ana i alo pu aku ai me lakou, he eha wale no o lakou i make, a o kona lutaneia hoi, he ehia manawa i hoehaia ai oia, aka. aole nae i kukonukonu. No kekahi manawa hoi i hookaumahaia ai ko Luhiana noonoo no ka make ana o kona lio kaua i hele mai ai mai Bohemia mai, aka, ua hoopauia nae ia manao kaumaha ona, mamuli o kona hoomaopopo ana ua loaa iaia kekahi lio Anelusiana maikai loa. He lio hulu eleele keia. a o kona hulu he hinuhinu ia me ka pahee eiike me ke silika wai liula. O kona inoa o Metiora —Hoku lele.

I ka po o ka lua o ka la o ka hele ana o ka huakai a ka Naita Opio'mai Schwandorf mai. ua hoomaha iho la lakou maluna o ke kakai-pali o Bomera Volde. Maanei lakou i hoaumoe ai ia po iho, a i ke kakahiaka ana ae o ke koiu o ka la ua hoomau aku la lakou i ka hele ana a hoea ilalo o ke kumu o ka pali a komo aku la lakou iloko o ka ululaau. la nei kaohi iho la o Berona, ka lutanela o ka Naita Opio i kona lio. a ku iho la oia me ka haawi ana ae o kona mau pepeiao i na hoolono ana iloko o ka uiulaau, a i keia wa i ninau iho ai 0 Luhiana iaia: "E kuu Berona maikai, heaha keia au e hoolono nei? Ua hoomaopopo au. he ano kulana pihoihoi kou mai keia kakahiaka loa mai nei." "Ae—e kuu haku." wahi a ua lutanela nei i pane aku ai imua o kona haku. "he mea oiaio ia au i ike mai ai maluna o'u. o kau kauwa haahaa nei. Ma'muli o ko'u kamaaina ioa ia loko o keia mau ululaau, me he mea la ua hoomapopo au aia he poe e ae e maau hele nei iloko o keia mau uīulaau. a oia ke kumu o ko'u haawi ana i na hoolohe pono loa ana a ko u mau pepeiao." "He mau alaheie okoa e ae no anei kekahi o loko nei o ka ululaau mawaho ae o nei alanui a kakou e nee nei?" 1 ninau aku ai o Luhiana i ua lutanela nei ona. Aoie au i ike he alanui e ae kekahi mawaho aku o keia alaheie a kakou e heie nei. aka, aia nae he mau moali alanui i hele ia e na puaa ahiu makanahele, a o na poe hahai holoholona waie no ka poe i kamaaina ia niau alaheie." wahi a ka iutaneia. 'Alalla, manao anei oe, e kuu Beron&

j wawahi i ke kai kapu o ke Dadanela. ; A ke hekau nei na maka o ko Amerika | mau kalaiaina no na hopena o na hana I a keia kanaka au-moana.

maikai, aia he poe hahai holoholona iloko nei o ka ululaau i keia wa?" "Pela ko'u manao." "Aka; aole paha ia he mea e hoolele ia mai ai ka hauli hopohopo iloko ou no kakou nei?" "Aole—aole o'u manao iki no ko kakou pilikia: aka, e kuu haku, he makemake loa no nae au e ike i ke ano o na kanaka e maau hele nei iloko o kela ululaau i keia la." — o.KU la ua lutaneia nei mahope o kona haku, a ia wa i haawi aku ai oia i kana mau kauoha i ko laua mau kanaka e nee pili kokoke mai lakou me ka noho makaukau ana. a mahope loa hoi o ka huakai hoonoho aku la ia he elua mau kanaka ana i hiilnai loa ai, me ke kauoha ana ia laua e kiai me ka makaala no kela ame keia halulu a nakeke ano e ae paha a laua e lohe ai. (Aole i pau.)