Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 50, 11 December 1896 — ONI E KELA KE AUPUNI NO KA [Illegible] Oi ku o ke Kanaka Hawaii. AKAKA PONO LOA KE ANO O KA HOOHUI AUPUNI I MAKEMAKEIA E KA AHA KUHINA. Kakooia ke Kumuhana Hoohui Aupuni a ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii e hooikaika nei KAKINA KA PERESIDENA O KA HUI HOOHUI AUPUNI Hawaii ame Amerika, ke O ae nei-E pau loa ka Oihana Kepa Kanaka ma Hawaii nei [ARTICLE]

ONI E KELA KE AUPUNI NO KA [Illegible] Oi ku o ke Kanaka Hawaii.

AKAKA PONO LOA KE ANO O KA HOOHUI AUPUNI I MAKEMAKEIA E KA AHA KUHINA.

Kakooia ke Kumuhana Hoohui Aupuni a ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii e hooikaika nei

KAKINA KA PERESIDENA O KA HUI HOOHUI AUPUNI

Hawaii ame Amerika, ke O ae neiE pau loa ka Oihana Kepa Kanaka ma Hawaii nei

■ Ma ke ahiahi Poalima aku nei. i ho- | ala hou ia ai ka halawi a ka Hui HooI hui Aupuni a na haole o loko nei o | keia kulanakauhale maloko o ka Hale J Paikaa o ke Aupuni ma "Haimoeipo" h •:». a ma ia halawai ana i akoakoa ae jai. me ke ohohia nui. he anaina "ohu- | ohu maikai Halemauo i ka lau lehua." {e kanu ana ina pua he $00 aoi i poe | i akoakoa aku) maloko o ua halawai ;laj Ma ka hoomaka ana oka halawai. ua | waiho mai la o Mr. Hatawela. ma ka I aoao o ke KomUe imi Kuinuknawai i | kohoia ai ma ka Poalima mamua aku. I i ke Kumukanawai i hoolalaia e ia ! Komite no ka Hui. Eia ke ano nui o ur. Kumukanawai la: iKE KI'MUKANAWAI 0 KA HUI ; HOOHUI AUPUNI 0 KA REi PUBALIKA 0 HAWAII. | l. Ka Hana: —O ka liana hookahi a jka Hui oia no ka hooholomua ana ame i ke kakoo ana i ka hoohui ana ia Ha{waii ia Amerika Huiia, no keia hoIpena, e kakauinoa i na kane kanakaj makua apau e noho ana ma ka Repuba- ! lika o Hawaii i poe lala, me ka nana j ole i ke ano o ka hui kalaiaina a lakou ! i noho ai. ka poe hoi i manao he mea ! i makemake nui ia ua hoohui Aupuni j la, a he poe oiwi paha lakou no Hawaii, ■ he poe Amerika, Pelekane a Euiopa pa- | ha ma ka hanau ana. a o ko lakou mau j makua paha. L\ Lala: —Ua hiki no i kela ame keia mea i hoikeia ma ka Pauku 1 ke lilo i lala, ma o ke kakauinoa ana ma ke Kumukanawai. j 3. Na Luna:—E kohoia no na Luna | o keia Hui ma ka wa e aponoia ai keia ! Kumukanawai. a o ua poe luna 'la, he | Peresidena no ia ame eha liope Pere|s?idena. he Kakauolelo hoopaa moolelo he Puuku, he Kakauolelo Waiwai. a k'ai-aninna n ehiku lala, a i o keia poe Luna apau he poe lala lakou jno ka Hui, e kohoia no lakou i kela ame j keia makahiki no ka paa ana i ka lakou j mau oihana, a hiki i ka wa e kohoia ai ko lakou mau panihakahaka a lawe hoi i ka oihana. E hoopihaia no kela ame keia hakahaka e na Luna, ma kela ame keia halawai ana a lakou. E lilo no na Luna apau i Komite Hooko no ka Hui. E hiki no ina Luna ke koho !i poe hope Komiie mawaena o lakou j iho.

4. Na Halawai: —E halawai no ka Hui ma Honoiulu ma ka Poalua mua o kela ame keia malama. ame ka Poalua mn-i o lune, i kela ame keia makahiki uo ke koho ana i na Luna ame ka hana ana i na hana e ae. e hoea pono mai ana imua o ka Hui ( a ma na manawa e ae hoi e hoohoioia ana e ka Papa ona Luna. a-i-ole-ia. ma o ke noi la i kakaufa a na lala i emi ole iho malalo o ka 20. 5. Ka huina e paa ai ka halawia (Quorum): —0 ka huina e paa ai kekahi halawai ana (oia lioi ke Koramu) a ka Hui. oia no na luna o ka Hui, na lakou i kahea ia haiawiai ana, anie na hoa i emi ole iho maialo oke 30. Oke koramu hoi o ka haiawai a na luna. oia no ka iuna nana i kahea i ka hala-wai-ame na luua e ae. e loaa ai he heluua oi aku i ko na luna apau. »> Na Hui Laia:—E hiki no ke kukuiuia na Hui Laia maloko o na Apana

koho baloia lehulehu. e kekahi poe kanaka, i euii ole iho o ko iakou heiuna maialo o ka 25 i knpono e liio i laia, a o kela ame keia oia mau ano hui e hiki uo ke koho mai loko mai o kona mau !ala ponoi iho ī Peresklena. eiua hope Peresidena. i kakauolelo a i Komke kakaninoa o ekoiu iaia. E hoike koke uiai ke kakauo'eio o ua hui la i na inoa 0 kona mau iuna aoie kona mau hoa 1 ke kakauoieio o keia hui. a nana hoi e hoike aku i ka lohe i ke kakauoielo o ua hui laia ia i ka heluna oia hui I ku ai ame na hana a keīa Hai ame kona mau lana ma Honolulu neL \ 7. Na Hooioli:-—E hiki no ke hoololiia keia Kumukanawai e ke koho ana a ka poe iata i haule oie ko lakou heluna nui maiaio o ka eiua hapakolu o na boa apau i akoakoa mai ma kekahi halawai aoa a keia Hui i kaheaia ao ka noonoo ana i kekahi hoololi Kumukanawai i manaoia, ua haawi mua ia aku nae he hoolaha no la halawai *n» | na lala, a i ole ma ka hoolaha ana paha maloko o kekahi nupepa puka la ma Honoiulu. e emi ole ana maiaio o ekoiu j la. 1

v H.»ho:o: — Aob? o 3P'?no i.i !;•• ol;-'.••■• : •• • * '• ;'•'■••• aoW noao; e •'ī-'Io hooho\> -■> p:U aaa • k- kaht;j a o ko ku vi:u\ paha o ktMA Hur. -nwi-:- ::o a apoaoi.* maloko o k»:K;un hAlAwai ?.r.a a k.% Huī i Kaheaia t:o i.t har,A. me ka hoolaha aan nohoi in:na o n.i UUi elik*- nio ka mt-a i maloko o ka P.uiku VII no na HooloH. Ua noi o P. C. Jones e aponoia ka ho:kt> a Komite. a ua hooholo sokahiia ka hoike. Maliope iho ua hoomaha ka haiawai no ka raanawa o L> minute. a nia ia wa hoomaha ua kakauinoa ae ia he poe lala hou malaio o ua Kumukanawai !a. a oia hoi keia poe: James H. Keiley. William Dale. William H Wrisht. Wiiiiam A. Hensha!l. C. V. Sturtevant, Thomas Re\vcastU\ J. T. De Boii. WilHaui Miiler. A. G. Hiieheoek. A. White. Wiliiam A. Love. C. Clifford Ryder. F. R. Pay, George H. Paris. J. R. Macauiay. William C. Roe. C. Kroeer. G. L. Singer. Thomas Cauley. H. K. Waity. L. K. McGrew. A. W. Pearson. James Osborue. Henrv Rouisson. Geor§e W. Ktester. A. L. Bomerser, J. W. F. Miller. E. W. Boyor. Gei_>rge Overkuk. Johu Wirnd. Robort W. Shingle. W. L. Bowers. Wallaee R. Farrinston. J. C. Quinn. William Derby, H. B. Schroder. D. L. Naone, J. N. Wright. Alfred W. Carter. George W. Day, C. A. Fosarty. A. Liebenroth, James Hyde Pratt, L. A. Thurston. John Aleek Johnson, Carl Bamberger. H. Klemme. E. H. F. Wotten. 0. t.

Swain. Mahope iho o ka pa« ana o ka mauawa hoomaha. ua kohoia na Luna Nui 0 ka Hui. Kohoia o L. A. Thurston (Kakina) i Peresideua: o B. F. Dilingham. George W. Smith. Dr. C. B. W ood ame C. B. Ripley i Hope Peresiclena; o J. L. MeLean i kakauolelo: o J. H. Fisher i Puuku; W. R. Sinms. i kakauolelo dala; o D. L. Naone. J. B. Atherton. L. C. Ables. P. J. Lo\vrev. E A. Jones. A. V. Gear ame G. H. McLeod 1 komite kakauinoa. Oiai nae e heluia ana na balota i kohoia ai 110 ka Hope Peresidena. ua halolelo mai ia o L. A. Kakina, a ua hoiko mai oia i kona manao e pili ana no ka hoohui Aupuni mawaena o Hawaii nei ame Amenka Huiia. walii ana: "Ua manaoio loa au o ka hoohui Aupuni he mea ia e hoolaupai mai ana maluna o ka aina. ka holomua, ke oni paa ame na pomaikai e ae he nui, ma ke kulana i oi aku ka nui i ko keia wa a kakou e ike nei i keia wa. Ke manao nei au. lie mea maikai ioa 110 kakou ka apo ana me ka manao lokahi i ka io o keia hopunaolelo, "E kanu kakou i na mea i hala,' a oia ka kakou e pahola aku ai imua o ka poe i Jokahi like ole ko lakou mau manao me ko kakou i na wa i hala ae nei. "O kekahi o na olelo a ko kakou mau hoaloha o ka aoao kue, e kupinai mau mai nei i ko kakou mau pepeiao, oia keia, Ke makemake mau nei o Kakina ame kuu» uoa paahono, oia o Satana. e hana i na hana apau e hooko ia ko laua makemake. Manao au. ua ala mai kela olelo ana a'u pela. ma kekahi haiolelo ana a'u maloko o ka Haiepaikau kahiko o na hoomanao po-

ina ole, kahi a'u i ike ai i ko kakou hoaloha oia o Robata Wilikoki e ku ana nui ka aoao hookahi o ka pa me a'u. Aka, aole nae o kakou make-

make e paahana pu me Satana, aka. o ka poe mawaho aku o ka pa-hipa nei ka kakou poe e makemake nei e ioaa. ina paha he poe anee alii lakou i keia wa, a i ka wa paha i haia ae nei, a i ole, ua makemake no paha lakou i poe auee aiii lak'ou ma keia mua aku, oiai nae lakou e hooniaopopo ana he mea e pomaikai ai ka aina ma o ka hoohui Aupuni la, a no ia poe ke makemake nei no au e haawi aku i ko'u iima akau o | ke aloha, me he mea la he poe hoohui Aupuni iakou mai o lilo mai no, a nbnoi aku hoi au ia lakou e hana pu lakou me kakou ma keia kumuhana. a i hookahi a kakou kumuhana e hakoko pu ;ai no ka pomaikai like o oa mea apau. "l'a maopopō loa ia'u, eia no kekahl ; poe anee alii; ikaika o na wa i hala ae nei. ke ku nei ma ka mauaolo ana ua hiki mai ka la o lakou e kapae ae ai . mahope o ko iakou kua i na manao- ' lana poho a lakou i manao ai e ko aua. a ua pau hoi ko lakou manaoio f ana ia mea he hoihoi hou >a ana mai o ke Aupuni Moi. aka. ke nana ponoi aku nei iakou me ka hoomaopopo pono ma na mea maoli a iakou e ike aku nei me ko iakou mau maka a he manaoiana ko'u e ku mai ana no keia poe a hana pu me kakou i mea e ko ai ka hana i manaoio ia he mea ia e pomaikai keia aina, a oia hol ka Hoohui Aupuni. He nui Ao ka poe i kamailio mai ia v u i keia ahiahi mamua o ko'u hele ana mai nei ia nei, ma ke ano ua iokahi like loa ko lakou mau manao me ko kakou ma keia hana. a e haawi ana no lakou i ka lakou mau hooikaika ana ma keia hana, a oiai he halawai wale no keia co ka hookahua 1 ka hana nolalla. aole lakou i manao okawa ku- ; pono kela a iakou e hele mai ai. M ! Ua hoomau mai la oia i ka haioleloana me ka ikaika ame ka moakaka, a hiki i kona hoike ana m»! penei: "'He manaolo loa ko'o, Uoko o na mahina kakalkahi wale no mal keia ia ako, e laweia ae ana keia ninau a nwvnooia ma Wasinetona, a o ka wa auanei ia. a kakou e onou aku ai ma keia aoao aku nei. mamuH o ka ikaika o ko

| k.ikeni ku " n -> ••' ke i& t:;.i .> A mahtho h-v.: k .• :• . r.<.> ka e ;• it: ana w T-. \ » heoinH aua i-i Haw.ui am. '"He ehiks: nuikahik: & V \a> •. ke'i.i a*?!a an.; m.i; i ho.t-bui ;>•'; nmkuaina e ae o Amerik;t H.':i;a, k-ia kana mea i hvx-»ik.\ika a; }{•> . . īu ona manawa \ hooim t> ka \ oielo Nui. O kakou hoi he okoi . •» ae nei.no o kakou makahik; o k ; :uana«;mtii ana. me ka lohe o!,» k , hoi o ka leo hoole mai ka AJ\\ Nui mai o Amorika Huiia. Ke 1.i:..» nei no ko'u manao. e hiki uuu - ka wa a AmeriXa Huiiu <> hooh >: ai. no kona ae ana e hoohu: ak kakou, ano kona hoole ana ;>aha \ ko'u manaoio paa. e koho an.t i,> ;u, t , aoao e ae ana i ka hwhui aku ia k »'- aka. ina aole ia e koho ana m.i :.- 4 alaiia. e hoea kino aku ana kak keia kau Ahaolelo hou aku o r*la aku no ua kau Ahaolelo a h:k: . ko ana oko kakou makemake »•; mai ana na mea apau ika po.. , hoomanawanui ana. a !ke mauao; au. he ekolu makahiki okoa a k ,k kali iho nei, a na lawa ia no k. ; ana ae ua hiki no ia lakou ke hom:.,: wanui hou aku." Xui ka paipaiia o Ikeia h.t:« •. Kakina. Alaiia. ku mai la o r . Jones* a kumailio mai la: "He eha makahiki i kaahoj>«> ai ku ai au ma ke kahna o ka h. Aupuni, a o ko'u kahua uu i:t . k : i keia wa. a ua hooi loa ia ak . ko'u makemake no ia mea i k- :... Ke manaoio nei au, oia wale uo k.i e pomaikai ai keia aina ame r, apau e noho ana uiaauei. Mana. . au aole keia he mea e hoopilikia ; ka poe e lawelawe noi i ka oihana :: hiko. aole nohoi ia he mea o m:ik. ka pomaikai holomua i lt>aa ia k.,k i ka wa i hala ae «el. He ekoi i i: kahiki i hala ae nei, olelo mai la k»k keonimana i Rotuo nui iloko o k i hana mahiko. 'Aole n makou ti- .s make i ka hoohui Aupuni, uokan. ina e loaa ana ia mea ia kakou. ai - e poino ana ka oihana kepa k it .. a ulu hoi ka mauu um ko kakou , alanui hele.' Aka, ua pati»> aku au : Ina hiki'i ka mokuaiua kanu-ko . .. siana ke lana hele maluna o ka i:t o ka poino mamūli o ka hiki an,. lakou ke lioohua mai I h<H>kahi atn. k hapa tona kopaa noloko mai o lu-ok eka ko, alaila. ke aa uei au ko'u lakl mawaena ponoi o kak. ; M me ekolu ame ka hapalua tona k •; 110 ka eka hookahi: nolaila. k. - !• ae nei au e hoopau loa ia ka kepa kanaka mai keia aiua aku ~ pau loa hoi na palapala kepa kana; (Paipai nui ia.) Kna keoniiuana. au i hele mai nei ia nei i k.-ia po ka haiolelo akea ana. At>!e loaa : ka ikaika o ke kaualako ana i k.> . kou mau noonoo. aka, hookahi na.- u. maopopo a'u i ike af ma ko'u a<>a<> : oia Keia ne Ko»koi ,t»mv u,- k«. ko'u e lele ai ka paona. a o k» ia a; keia auneki o ko'u kauniaha am- k ko'iko'i. e haawi ana au n«> ka por: ka hoohui Aupuni." Mahope iho o ka Mr. .lohn N W .. haiolelo. ua kahoa niai la ka hni ii | malu ia .J. H. rrait. Ss.j . <» \ , j Mokuaina o Nu loka. a h«»ik- r<: loia i kona mauao. pf»ti«-i I Kala kahiko loa au iku ai m.i l aoao kokua I ka hoohui Aupuni t ! liana nohol au elike m« ka hik: |oiai au ma AmoHkn Huiia. Mu. j iho o ko'u nana ana i na ao;u. • i keia kumuhana. aia hni. ua ho«,f,. ,! j la au, ua like no ka waiwai t na k - o Amerika Huiia ke ii.»ohuiia a » t; • » waii nei. me ka koon«>i poo U1 nei noia mea. Ina o na mokupun- m . ko o ka moana Atelanika a n«. \n • . Huiia ia mau mokupuni. ina la a .' loaa nui la makou na pilikia h» r. , |nawa o ke kaua. lioko « k»-ia i>: ■. ! pioloke mai nei, ua lil,. na •.-a , I moku ma na mokupuni i paa na Aupuni 1 noho makamaka .. mau puuhonua no tiai moku o k t • : He polno nui auan«M no k-ia n.i • kupimi ke kaa aku lakou niaiii-,. t kahl mana e ae mawaho aku o \n;. - Huiia. Ma ka wa e ulu rnai ai k-- | hoouka kaua nui , na K.in.pa' [mea kanalua. ua oi ka pn n ,» v-ia I |mau mokupuni malmlo o Am-i ika r ia.-„ Hookahi a'ti manawa i kar:: |pu ai me Mr. Kalivalana no ka n |Pi I ana l ka hoohui Aupuni. a h.■■•• . e hoo aku iloko ona i ka hoon; • ana. aoh-■ he kurnu!tiana kaulai ana e hana ai. aka. o ka hooh , no i keia !»ar> ,\lna toe Amprfk,t •Ma keia w.ihl, ua kamailio Mr. Haiawela iaia- K<- ot.> hihewa. he pilikoko oe. - Mr }• no Mr. Kalivalana.'' Ae. wahi a Mr. Pratf j , me ka hoomau ana, "h# s oiam aole nae au e kamailio nui a?:,i mea. O Mr. Kallvalana. h* k heiuelua tsecon«l eousin« ia nv ; nae no'u ia hewa. r a ninau ma; Kaiivalana ia'u, ina paha >: i • au. ua nui ka ike ame ke am» v aina i loaa ia'u no leeia pae \in » me kona kamaaina. oiai ua hooun - ola to n*i i kekahi kanaka no k > ka noii pono a.na i na hana r oel. a o Blount keln kanaka ana mahn i maiai. l'a pa ne aku a : P<?la ko u manao. Oiaj malaila n aua launa palapala no hoi au m ! . i** l loko oaa makahiki hhala ae nei.' Aoieo'u m&nao. ua n: »k make loa la J ka'u mau olelo a laila ua hooloii ae la maua i ka n . > kamailio ana ma lui me*a okoa. 1 k • hele hopi" loa ana mai nei ma Wa • • tona. aole au l hui hou me Mr. Kai»* tlana, ua kupaa au mamuli ona ak.i keia kau elua iho nei ona, o kana hf P l ?* * hana ai oia kona wae an.i kekahi kanaka pukalua o ka aoao .

i Nui. t;-'' i'»& ka I.K • : '..i Kanaka *r:rsikrti <1 ktip'?no • &P.3 ia mak&lua. O ke aii * K;=i:v; ; Uina m.-.h ' - r •• ' ■ .\-r t rir.: Moi. L. U.. na ; Kiimuh&na. a us hookahua ni:.*.utia o ka manao •'• inain;» .-mie ka hailuku ia P'--f.-j-i*-na Hari*ona. ' !«»a r;rj ,'īM «. hoea io mai • • Aupuni ana. 0 keia V < ho;ws:* maopopo." r.o c ka K. H. Waity am c i haiolelo. ua ku mai .<■ K ihina W. O. Kamika rt ;.i no kekahi ninau i waihoia - 1 r. j. no ka mea e pili ana i ka j <.- wi]« kf- Aupuni eku nei i | ' i;. ka aoāo kakoo i ka hoohui | ; o:s ii;<• Anu-nka Huiia: j (■ ku nfi. ua kukuluia -- ka?,;.a o ka Hoohui A»i\ation» a *' hana ana ke m< ka hiki iaia i m?a . • i- M-īu manao. Eia kakou h» i no ka hopt-na i hoikf " ka oj#'U) kukala o ke Au- . . k v.a. a i hooia hoi/ ia iloko i: ikanawai o ka Repubalika o i ii )k»- no na iuna o ke Aukupaa ana. ame na manao i;a kanaka." lf»a o na olelo ano nui ■ •»<-pukaia ma keia ]>o, oia ka Mr. Hoik<- mai la oia no ka ; ;;i ana i ka palapala haalele ... {.iliuokalani. Ma ka wa i ; a» ua waha olelo o Liliuokaia wa 110 ke kakau ana i ua ia. olelo mai la oia imua o \"l'- loa o'u makemake e hana .ii:s <i>a ano, aia wale no a ae • hana i kahi palapala e loaa ole au {«ukapuka e hiki ai oia ke •i a h<*mo iwaho." Nolaila, na'u :;«< i hana i ua palapala 'la. .kau nohoi o Liliuokalani ma ua . i la a hoohiki nohoi ola ma.l K' jiubalika o Hawaii. ; • iho. ua hoopaneeia ka hala- . ,s \i.A <» IiANIKL HAIKA.MA \ i-LAi' -O-N A1 H l-: KA LAM A. i;iwiuu ka Upua i ka Wai, i ka manaonao e i ka uaiinaku -Aloha e! .i uuuiiu i ke aioha. . kuioiiani uo kuu hanau mua! • i.i.i n»ai ka lono luuluu ame ke walonia i ka i.unahooponoi.i nup' i»a. mai Kohala Akau, iuai. « hoike ana. ua haaleie r . i.i i.ia ana o I)aniel Haiiama . n-Naihe Kalama, uta ka l'oauia llonoiuakauli i Ke kai>.ih.s a oi o kona mau maka-

; ,i haaleU' iho oia mahope nei, a he niau moopuna a he mau . ...t i» huifini wale. .• , h i kamakaui oia na ke kaikua- ( makuakaue o ka Lunahoou u'ia pipa, a ne hoahanau f !u.ik(v nui ia e ia, oiai kona . <.la ana. lle kanaka oia i ... ..,u« nui i ka oihana kumukula i lii.iu iuakainki i kaa hope ae nei, . :.ui hima makaukau ma ia hana. M.i u.i i<»m> i ioaa mai, ua hoomaka : : n.i ina i t iiwe maluna oua ma ka t i: :; j Nov. -7. a iloko wale no elima K.ia uiai ana. a hala aku la oia. K ,;i.a uaki'lo ke kaui-kaui-a-ula . : , < i'i lan v ■ . .i .mu iii u e au ae , ha'u i uwe ai? n ~ lima palanehe a ka moe. A ■ hu'i niiu» e \ .• > iik K.i pioo \ .r. -.iowai m-i iiowi a ka po? lli.i ih>u īu'i huoiale a ka po ia'u e, I.' •. w ! ii.iuau iniia Aloha \ ;•« aloha au i kuu ike ole ia oe r \,- (~i iiiUianniia. iih- ka walohia, \ 1 a . a Aloiia la. ■» • la a kv aloha r . iianim iu*i i ka waimaka. -• . ~;• .ma ina kipona iihilihi. • > . . i:!,; aku la hoi ia oe — mmammammmmmmmmmmuammmm