Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 51, 18 December 1896 — KA LA KUOKOA O HAWAII. [ARTICLE]

KA LA KUOKOA O HAWAII.

| \ 'JH O \<> V KM \I? \ — i stm.

Ka Hui Opio Mawaii-— Ka Half»h l« I~i Kuokoa.

Alaiia. haaiei* o Haaiiiīo ma ta Waa au akn ia i k*- kai k'ipikil pikio ahi'i o ka Moana Aielauauka, no n nialaila halawai })U la»ia m*- k«*ta haok- !3*Titania puuwai aloha ia Hawai!. oia hoi o Sir Sirnphoa o k* ASii o HawaH i ko na A:na E. Ma ka la 22 © F«'t*ruari. 1543. ua hoao k<»fa komiFtna c loaa na kukakuka pu ana me ka Haku Aberdeen. ke kakauoklo o ke Kwna o ko na Aina E; aka. ua hoole na»» oia i ka apo aea mai ia lakou. raa . ke ano he Kuhina lakou mai kekahi Aupuni kuokoa aku, a hoole pu nohoi i ka hana kuikahi pu ana me la- ( koo. ka oleio ana aolo na ka Moi *> hoomalu nei i kona Au- ' puni. aka. na ka poe Amerika no, oiai. > aia holookoa oia maloko o ka mana o na Am»»rika :ao!e nohoi ola i ae, ua , ike piha ke Aupuni o Amenka Huiia I ke kuokoa o Hawaii nei. Aka, aole i poho wale na manaolana o Sir George, Rlkeke ame Haalilio no keia kuia i I loaa ia lakou ma ke aloalii o ka Moi- j wahino o Heriiania Nui. A o keia no- ! hoi ka manawa a ka Moi Kauikeaouli j e kukakuka ana me Lord George Paulet no ka haawi ana aku i ka EA o Hawaii nei iloko o kona mau liiua. j Ma ka la S o Marakl (1843) haalele j Iho la ke Komisina Alii a holo aku la no B«>legiuma, mamuli o ke kauoha ana mai a Mr. P. A. Brismade. ka elele nana i law«' aku i na palapala a ka Moi Kauikeaouli imua o na Aupuni o Amerika Huii. B«'ritania ame Farani. oiai e noho ana oia ma Belegiuma ia wa. Oiai ke Koniisina Alii o Hawaii ma Bel« Kiuuia. ua halawai iho la lakou me ka Moi Leopolo I; a mahope iho o na kuka olelo ana mawaena ona ame na elele Hawnii. me ka oluolu. ua hooia mai la ua Moi noi. e haawi mai no oia i kana mau kokua ana imua o ka Moi o Farani i mea e loaa ai ka ike ana oia Aupuni i ke Kuokoa o Hawaii, He koko pili loa ko keia Alii i na ohana alii o Hnelani anie Farani, nolaiia, o kona ae ana imua o ke Komisina Alii o Hawaii. e haawi mai i kana mau kokua ana nia ka lakou mislona, he kumu hoopomaikai nui loa ia i keia huakai a na Klele lmi Hooia Kuokoa o Hawaii. Me na manaolana ulumahiehie o ka hauoli. haalele iho la ke Komisina Alii ia Belegiuma, a holo aku la no ke kulanakauhale o Parisa, a ma ka la 17 oia malama lmlawai pu lakou me M. Guizot. ko Farani Kuhlna o ko na Aina R. Ua hookipaia aku lakou, e ua Kuhina !a. me ka oluolu loa. a hoomaka in iho la ke kukakukaia ana o ka ikeia ana mai o ke Kuokoa o Hawaii nei. Ma keia kukakuka ana. ua ae o M. Guizot, ma ka aoao o ke Aupuni o Farnni, e ike mai i keia Kuokoa o Hawaii nei. Aka. aole nae i puka-a-ma-ka maoli mai keia ae ana o ua Kuhina Farani nei e ike mai i ko Hawaii nei Kuoleoa a hoea wale i ka la 28 o Novemaha. 1543. Kia nae, ma ka la 19 o Maraki. elua la wale no mahope iho o kona kukakuka mua loa ana me na Komisina Hawaii. ua hoike aku la oia imua <o Haku Uowley) ka Elele Kuhina Beritania e noho ana ma Parisa. no ka makaukau aua o ke Aupuni o Farani e ike mai i ke Kuokoa o ke Aupuni o Hawaii. Nolaila. me na hoola hauoli i loaa mai ia lakou imai ke Alfi mai o Belegiuma no ka ike ana mai i ko Hawaii nei Kuokoa, a pela hoi me na hooia ana a ko Farani Kuhina o ko na Aina E. ua haalele lakou i ka nani o Parisa. a holo hou aku la no Ma ka la 25 oia malama. halawai o Slr George Simpson me ka Haku Aberdeen; akahi no a loaa na hoomaopopo oiaio ana imua o ua Haku Aberdeen nel no ka Hawaii nei mau koi pili Aupuni. oia hoi. ka Ikeia mai o kona Kuokoa. Ma ka la 1 o Aperila. 1843. ua pane mai la oia imua o ke Komlsina Hawaii. ma ka palapala i na! olelo penei: ! "Ke makemake nei ke Aupuni o ka' Moiwahine, a ua hooholo nohol e ike aku i ke Kuokoa o ka Pae Aina o Hawaii. malalo o ko lakou AUi e noho nei i keia wa. * * * * Aole o raakou makeuiāke i kekahi pono paewaewa iu> ke kanaka BeriUnla. aka. ua makemake makon i na haole o na aina aimu, o noho 1& ma ko Hawaii Pae Aina, e hana like ia lakou imua o ke kanawai a e hoomalu iike ia lakou aj>au # na lii. 0 ka hoomalu like ia o ko Beritanla. ame ko na Aina E, oia wah» no ko lakou makemake. Ma ka la 3 o Aperi!a, 1543. huli hoi mai ia kela haole Beritania lokomalkai nui wale, oia o Sir George no Canada a ma la maUina nohoi hoio hou o Rikeke ame HaalHio t ka Aina-Puni Ole o Europa. I mea e loaa mai at ka ike piU Aupuni maoii a ke Aupuni o Fara» nl no ko Hawaii nei Kuokoa. Aka» «nalalo o kekahl mau ulia i ike mua ole i*. oia hoi ka nui o na olelo hoopii hoohalahala imua o ke Aupuni o Farani no na hana hexra a ke Aupuni o Hawaii maiima o aa makaainana o Farani ua Uio iho la keia huakai a na

Komi.§in& AHi o Hawaiī i pilikia. aka. T*a paio o Haahlio ame Rik«ke me ke k>Kso. ka hoomaaawanui ame ka «i*o ofj a hiki wale i ko laua Unakiia ana„ Ma ko laua wa hoi I hoi hou ai i Ladana a hai m«? Mr. Mar?hal!. ka Elele Komisioa Hawaii i hoounaia aku ai mai Ha*aii aku nei no ka mea e piii ana i na hana a Lo Keoki ua hoomaka koke iakou e panai palapala pili Aupuni me ke Keena o ko na Aina E, ma k<? ano kae ako i na oielo hoopii a M*ssrs. Stmpson ame Charlton. Ua kokuaia ke Komisina Alii o Hawaii e ka maka peni makaukau a Mr. Brinsmade. ame na oleloao ame na hooikaika ana a ka Hui Bentania o ke Kaikuono o Hudesona. Ua waiho la ka noonooia ana o keia kumuhana imua o na kakaolelo kanawai o ka nohoalii o Beritania Xui. a ua loaa ke apono ia o ke Aupuni Hawali ma na kumu e ae apau. a koe ka mea e pili ana i ka aina a Mr. Charlton i koi kuleana ai malaio o ka palapala a Kalaimoku, Ua hooholo kela poe ike kanawai o Enelani. penei; "Oiai. ua waiho mua mai o Mr. Charlron, i ka palapala hoolilo kumu.-a ua ikeia hoi he palapala olaio ia, nolaila, he mea pono ke hoihoiia aku ua aina la e ke Aupuni." No ka mea hoi e nili ana i na hana a Lo Keoki ma Hawaii nei, ua olelo ka Haku Aberdeen, aole e loaa na poho i ke Aupuni Hawaii no ia mau hana. oiai. o ka haawiia ana aku o ke Aupuni o Hawaii nei ia Lo Keoki, he hanaia mamuli o ka makemake ponoi iho o ka Moi o Hawaii. I ka puka laelae ana o na hooikaika ana a Haalilio ame Rikeke, ma ka aoao o Hawaii uuku, imua o na mana nui o Europa, aia hoi ma ka Ia 28 o Novemaba, o ka makahiki 1843, he 53 makahiki i kaa hope ae nei, mahope iho hoi o ke kukakuka pu ana a na Kuhina Beritania me na Kuhina Farani, ua aelike ia iho la. he mea pono ke ikeia mai ke Kuokoa o Hawaii nei. a loaa mai la keia olelo hooia no ka ikeaia ana mai o ke Kuokoa o Hawaii Aupuni. Hawaii Aina ame Hawaii Lahui. "O ka Moi, ke 'Lii Wahine o ke Aupuni Hulia o Beretania Nui ame Trelani, ame ka Moi ke 'Lii o ko Farani, e manao ana oia ma ko Hawaii Pae Aina ke Aupuni i makaukau i ka hana pololei pu me na Aupuni e ae, nolaila. noonoo iho la laua ua pono ke aelike laua i ka manao aku ia Hawaii ho Aupuni Kuokoa ia, aole loa hoi. kekahi 0 laua e lawe i kela aina ame ke kauwahi o ia alna ma ke ano kuokoa, a ma kekahi ano e ae paha. "0 ka mea i kakau i ka inoa malalo nei. oia ke Kakauolelo nui no ko na Aina e o ka Moiwahine Beritania. ame ka Elele Mana Nui o ka Moi ke 'Lii o Farani, ma kahi o na 'Lii ma Ladana. ua makaukau pono Liua i keia oihana. nolaila. ke hoakaka nei laua ua ae pakahi na Mol l keia olelo aelike. "A no ka oiaio o keia olelo ua kakau laua i ko laua inoa ma keia palapala hoakāka a ua kau hoi ko laua wepa oihana. "Kakau pa-lua ia ma Ladana i ka la 28 o Novemaba. i ka makahiki o ko kakou Haku. hookahi tausani ewalu haneri kanaha-kumamakolu." (Inoa) ABERBEEN, (Inoa) ST. AULAIRE. Nolaila. e na lede ame na keonimana. ke ike nei kakou i ka moolelo e pili ana 1 ka loaa ana mai o keia la hiwahiwa ia kakou, a he.oiaio ke hauoli nei kakou ma keia la. Aka, mamua o ko oukou haalele ana mai i keia kahua a kakou i hooulu mahiehie ae nei i na hoomanao ana no keia la. e ae mai oukou ia'u e ninau aku au ia oukou i hookahi ninau, a oia hoi keia: Pehea la ka loihi mai keia la aku e haaheo mau ai ke kanaka Hawaii i ke Kuokoa o kona aina hanau, kona one kulaiwi hoi? Na oukou. e na lede ame na keonimana, e noonoo me ke akahele loa . ka haina kupono no keia ninau. Me ka mahalo.