Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 52, 25 December 1896 — HE MOOLELO NANI NO LUBIANA KASIMILA, KA NAITA O KA LIONA GULA O BOHEMIA. A I OLE Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE MOOLELO NANI NO LUBIANA KASIMILA, KA NAITA O KA LIONA GULA O BOHEMIA. A I OLE Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula.

M«)Ki N.\ VII. KA 1' 1 AKKOIANK---K.\ li AKOK') A.\A K\ HIHK: 1 I'lLi PALI'A I A. La poha hou mai la ka leo uwe. a hooniaopopo iho la o I.uhiana. ua hoim inai keia leo ma k<> kukulu niai o ke alain'le ana i hele aku ai. He mea oiaio loa. he leo wahine ia. a he leo iioi no kekalii wahine iloko o ka pilikia. I keia wa oia i hoomanao ai, i ka k'o walohia o kekahi wahine ana i lohe ai ma ka po ona i lilo ai i hoa no ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula. O ka lua iho la keia o kana lohe ana i ua leo la. me ka maopopo, a o ke kolu o kana lohe ana aku, he ieo ia no kekahi mea e pani ia ana kona waha me ka ikaika. No keia mea, ua •tn<» e ae la kona noonoo. a hooniau aku la oia i ka hele ana o kona lio ma

Kia :ic ke kii o ka Moi Oscar. ka Moi o SuedtMia. ka Lunakanawai kiekie loa o loko o ka Aha l'wao e noho aku ana muwaena o Air,erika Huiia ame Enelani. mu ka ninau hoopaapaa palena aina o Yenezupia. ka ninau i lanakiia ai na koi a ka Aeto Amerika maluna o

ke alahe.le ana i manao ai e hooki i kona hele ana i na sekona nianiua iho. l"a hele aku lft hoi kona lio me i<e ano pioo. oiai e uiau ana no ko laua lohe ana 'ku i ka leo uunulu o ka wahine iloko o ka ehaeha. Aole hoi i liuliu. puka aku la ua NaHa Opio nei mai loko aku o ka ululuau a hoea ana i kekahi wahi malaelae. Ma keia wahi, ike a«su la ia e ku mal nna kekahi pupupu hale kahiko. a ua heie nae ia a ua nnhaha. Ma ke alo ponoi iho o ua wahi !a, ike aku la ia i kekahi mea i loaa ai ka anapu ana o ka uwila o ka inaina iloko o koua houpo. a paa koke !ho Ui kona limn i ke kumu o kana pahikaun. A o ka mea aua I ike aku ai. oia keia: Aia he wanine e j>an la nua e oa limn v> kekahi mau kanaka kino ooHea. E !ioke au:i hoi ua wahine la i ka on? 1 o a la nei. tne he la e ho&o ani ia e hemo mai ka paa ann mai a ua ma\t karaka la. ?t. aia hoi Saua «• kaualako hele ana iaia no kuli? e ku ana he elua lio. l'a paa ka waha o ua wahine Ui i ka hakiiia iho me kekalii kaei mamuli o kaeiia ana ae a -puni o itop*> o kona poo. a na keia mea i hooi>aa iho i koua waha a hiki ole i ltona

! l'"o ke puka ae. Aole hoi oia wale no, ; aka. ua paa pu kona mau maka elua ; i ua kaei silika la. i Ike aku ia hoi o Luhiana. ona kanaka | elua e kaualako ana i ua wahine la. I oia no kekahi mau kanaka, ana am<* Manfere ( ia i ike ai. ma ke kakahiaka J o !aua i paa pio ai malalo o ke Duke i Hupereto. a no ia mea hoomaopopo iho I L;. ia me ka hoohewahewa ole. eia laua hooko nei ia wa i kekahi kauoha puuwai eleele mai kela Duke mai. I kela wa hoi i holo aku ai o Lubiana me ka ikaika a kokoke loa ma kahi a ua mau kanaka la e kaualupe ana i ka wahine. a me ka leo oolea, pan» aku la: "Ano. e Maria Pomaikai, e hooki olua e nei mau holoholona kanaka hilahila ole." !a nianawa i huM mai ai kekahi o laua imua o Luhiana. oiai hoi kona kokoolua e paa ana no i ka wahine. O ke kanaka o laua i huli mai imua o Luhiana. oia kai oielo mai: "A-ha! ooe kela kanaka opio i mahuka ai mai loko mai o ka halepaahao o ka haku o makou, ea? E paa hou ana oe i ka halepaahao o ko makou haku. kahi au i holo malu mai ai." I ka wa i pau ae ai ka olelo ana a ua wahi kanaka nei, o kona manawa ia i puhi ae ai i kekahi ulili, a i pane no keia leo kahea a ua ulili nei, ua oili mai la kekahi kanaka mai loko mai o kahi pupupu hale. Ike aku la o Lubiana he kulana aliikoa kona. a me he mea la oia kekahi o na 'lii o na koa kiai o ke Duke Rupereto. He oi ae ka maikai o kana mau aahu mamua

na kue a ka Lioua Beritania. 0 keia kekahi o na kanaka pookela loa o ke koikoi mawaena o na alo alii apau o Kuropa. He 6 kapuni nie S iniha kona kiekie. He 67 ona mau makahiki. Ht.» kanaka heleheiena ui. a he puniu i piFa i ka naauao.

0 ko kona mau hoa. a ma ia wa nohoi hoomanao iho la ia i kona ike ana i ua kanaka 'la mawaena o na koa o Rupereto ma kela kakahiaka i hopu pio ia ai ia ame kona luaui hanai. Vte mau mea e ae nohoi kekahi ana 1 hoomaopopo ai ma ia wa, oia hoi, ike aku'la ia \ kekahi lio okoa aku ua naK>>nti ia ma kahi kokoke loa ma ke kua mai o kahi pupupu hale, a e ku ana ia mawaena o na iaalaau; ike akn la ia i ke kanaka nana e paa ana i ka wahine, ua kupee maoli iho oia iaia a 'paa ilaio. me he knpee ia ana la o kekahi miaa. a hoomoeia iho la ilalo. Xa koia hiohiona i hooweia ioa m.ii i ka inaina iloko o kona houpo. a ia wn koke no oia i unuhi ae ai i kan;» p;\hikaua mai loko ae o ka wa-hi, la manawa i pane mai ai ke aiiikoa iaia: *E- akahele k>a oe e k<e kanak^ opio. Va ike makou ia oe. O oe ki 1, kanaka opio a ko makou haku i mak<?make loa ai e ike. a ke olelo aku nei au ia o« v . e heie pu oe me makou imua 0 ko makou haku. Nolaiia, e koho oe 1 ke alahele nmikai au i makemake a! nou iho. e hele paha oe me makou me kou hoopilikia oie ia, a-i-ole, © heie

paha oe me kou hoao ana i na hopena ehaeha o na haawlna ko'iko'i a makou e hau alc\i ana maluna oa. mamuli o kou kug ana mai i ka u mau kauoha." Oiai ua aliikoa la e leamailio mai ana ia Luhiana, e noonoo loa ana oia me ke akahele no kana hana e hooko aku ai imua o keia poe kanaka ekolu. Aole oia i pupuahulu ma ka hapai ana ae i kana pahikaua a hoolale koke aku i na ai o Hinakahua; aka, ua kaohi malie il|o la ia i na uilani ana a ka inaina e hanupanupa ana iloko ona. O kana mea i noonoo mua loa ai i keia wa, oia kona hoomanao ana ae i na oleio a Mamiona, ana i lohe ai maloko o ka halepaahao o ke Duke Rupereto, aia mawaena o kona poe kanaka he mau hoa kekahi no ka hui ku-waho-o ka Hui a na Naita Eleele o ka Lima Ulaula, no ia mea manao iho la ia, eia paha iwaena o keia poe kanaka. kekahi kanaka oia ano. nolaila. kamailio aku la oia imua o ke aliikoa. ma ka hookomo ana i kekahi mau hopunaolelo ano huna, a o ka poe wale no i komo iloko o na hui malu elua, oia hoi ka hui kuwaho ame ka hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula, o lakou ke hoomaopopo i ke ano o ia mau oielo, a hiki hoi ke ikeia he hoaloha kahi no kekahi. "Auhea oe," wahi a Luhiana i pane aku ai imua o ke aliikoa. ame kona mau hoa, oiai ua haalele aku la ke kolu ō na kanaka i ka wahine e moe ana maluna o ka honua —"ua i mai nei oukou, na ike ka, oukou ia'u. aka. he malihini au ma ka aina malihini. E hiki ana anei ia oukou apau. a i ke-

O ke kli maluna ae nei, oa ke kii o kekahi Cuba, nona na makahlki he 11, a oia ke koa opiopio ioa mawaena o oa poe koa o Cttba e paio mai nei me ka poe Sepania. 0 Ramon Fonseca ko&a likml O kaoa n&au hana koa lua ole, h© mau mea ia i hoopohiii

kabi paha o aukoa ke hai mai la'u 1 kahi e loaa ai ia'u ke alii?" Ua nana mai I& nae ua poe kanaka la iaia nei me na maka piha pahaohao. a me he mea la aole no lakou i hoomaopopo mai i ke ano o ka ia nei mau olelo i hoopuka aku ai. No kekahi mau sekona ka lakou ku ana, a pane mai la ke kanaka aliikoa o lakou: "Heaha kou makemake me ke alii?" "Aole au ninau no ia mea, oiai no'u ia kuleana. Aka, e hiki anei ia oe ke hai mai ia'u i ka pohaku makamae oi loa aku noko o ke karaunu o Bohemiar f Aole no i holke mai ua poe kanaka la. a o kekahl hoi o lakou I kekahi hiohiona o ka hoomaopopo ana no keia mau olelo hope a Lubiana, a no ia mea ike iho la Sa aole hookahi o lakou noloko o ka hui maiu kaulana ioa o Bohemia. Pane niai ia hoi ke kanaka aiiikoa o lakou: "Ke manaoio loa nei au. e aihueia ana e oe ke karaunu ina e ike Hhi aku ana oe ia mea? Ua hoomaopopo ioa ke Duke Rupereto I kou ano. Nolaila, e ke kanaka opio. aoie anei o© e haawi

pio mai ia oe Iho me ka oluolu iloko o ko makou mau Uma. a-i-ole. • l&wela.we aku paha makou me ka ik&ika maluna ou i mea e hookoia ai ka'u kauoha?" Ia wa no i p&a pono ae ai o Luhiana i kana pahikaua ma kona lima hema, a o kana ko'i kaua hoi ma kona lima akau, lele aku la ia mai luna aku o kona lio a ku ana oia imua o ua poe kanaka la ekolu. l'a liio keia hana a ua Naita Opio nei i hana aku ai i mea hoopahaohao loa i ua poe kanaka nei. Ma ka wa i ku ai o Luhiana imua o ua poe kanaka nei, ia wa oia i pane aku ai: "E keia poe puuwai eleele! I he!e mai au e hoopakele i keia lede a oukou e hana ino nei me ka lapuwale haahaa loa, aole au i hoea mai nei ma keia wahi no ka haawl pio ana aku iloko o na lima eleele o kekahi poe kanaka e like me oukou ke ano. Aia ko oukou maa lio—e haalele koke iho oukou i keia wahi me ka hookaulua ole, a pela wale no oukou e pakele ai me ka maalahi; a ina oukou e homau iho ma kahi e hiki ai i kuu koi kaua ke hoopa aku ia oukou i kekahi haawina maikai loa e iilo ai oukou i poe hoopilikia hou ole aku i na wahine nawaliwali ma keia mua aku." No keia mau olelo a Luhiana. ua akaaka ae la ke aliikoa, me ke ano hoohenehene, a aka pu ae la hoi kona mau kokoolua. Huli ae la ua aiiikoa nei a kahea ae la i kona mau kanaka, o Max kekahi. a o Zadoka kekahi, me ka olelo ana, "E lele ae kekahi o olua ma ka aoao akau o nei ilio liilii, a o kekahi o

aku 1 na poe Sepania e hoolulu ana mswaiio o ke kulanakauhale o Puerto Prlncipe>. He 4 k&puai kooa kiekie, & he 85 p&oaa kona kaum&ha. He 10 paona ke kaum&ha o kana pu raifela, & ua aihuela mai ia pu e ia. mai kekahi koa Sepania mai.

olua ma kona aoao hema, a owau aku nei hoi ma kona alo." Aole hoi o Luhiana i hoohakalia iho i kac& hoala ana aku 1 kana kulana hoonee hakaka. Hooho mua ae la ia me ka oielo ana: ' "Ke hana nei au i keia no ka hooko ana i ka pono!" Me he oiapa ana 'la na ka uwila. pela i oiapa olinolino ae ai kana pahikaua ma kona lima hema, a hahau aku la i ka pahikaua a ke aliikoa e ku mai ana mamua pono mai ona T a me kana ko'i kaua hahau aku ta ola i na aiiikoa, a ho'i aku la ka iepo i ka iepo. Alaila. iele hope mai ia oia me ka eieu nui, oniu ae ia ia i kana pahikaua ma ka aoao hema a kau iona poIoiei aku la imua o ke kanaka i nee a'e e paio mai iaia ma Kona aoao hema, a ma ia wa hookahi no i hahau aku ai oia i kana ko'i kaua maiuna o ke kanaka ma kona aoao akau, eiike no me kaoa i hana aku ai i ke aliikoa. O ke kanaka hoi aiia i kau waio aku ai no i ka maka o kana pahikaua, ua ku iho la ia me ka haalolu nui. oiai aia ka makau ame ka weliweH Uoko ona kahi l holapu ai. Oiai ua ike la ! ka make ana o kona mau hoa iioko okt «i pokoie Kml Ua hoomaopopo iho la la o ke kanaka olpo a iakou i

hoaano aku ai e lilo !a i plo na likou, he kanaka t& ! h«luta kona m&k&ukan kakele i n* m«i kana mm k& jMtp« kiekie loa o ka poe akamai ma ta han» iloko o Bohemia. l'a ike aku ia hoi oU ma na wawae o ua kanaka opio nei, he mau kepa gula. a hoomaopopo iho la ia. he kanaka ka oia no ke knlana nalta. oial o na kanaka waie no oia ano ka po« e loaa al na kepa frula. Xo kela mea kuknli iho )a ua wahl kanaka nei ilalo a nonoi raai ta ia Luhiana e aloha aku oia iaia. (Aol»> i pau.»