Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 1, 1 January 1897 — Page 3
| This text was transcribed by: | Susan Kimura |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
@ALAHAO ME AINA O OAHU
MAKAWA HOLO.
@Mahope aka o Julai 5, 1895
Wili o Ewa
Kaa Ukana
Na la a pau
Koe Sabati
Hiki i Waianae
na la a pau.
Hiki i Wili o
Ewa na la a pau.
Hiki i Waianae
Na Poaono me
Sabati wale no
Hiki i Waianae na la a pau.
A.M. A.M. P.M. P.M. P.M.
@a Honolulu@6:40@9:15 1:45 1:45 5:10
@a Manana 7:40 9:55 2:28 2:28 5:53
@Wili o Ewa 8:10 10:19 2:49 2:49 6:14
@Waianae –10:54 – 3:24 6:49
Waianae na la a pau.
Wili o Ewa
Kaa Ukano
Na la a pau
Koe Sabati
Waianae na
la a pau
Wili o Ewa
na la a pau.
Hiki i Waianae no Poaono me Sabati
A.M. A.M. P.M. P.M. P.M.
@a Waianae 6:44 – 1:32 – 4:16
@Wili o Ewa 7:19 9:10 2:07 3:51 4:51
@a Manana 7:50 9:48 2:38 4:22 5:22
@Honolulu 8:23 10:30 3:11 4:55 5:55
@Awe ana na kaa ahi hali ukana I na kaa @ka papa ekahi.
@Denison,
Luna. F. C. SMITH
Luna Kuai Palapala Holo.
SC HOU HAWAII
@OHA MAKAHIKI HOU kakou
@maka hou ana na papa kula po @ Opiopio Imi Pono Karistiano, @ Ahiahi Poakahi ae.
@na ae i ka olelo hoolaha a na @ Auhau e puka aku nei ma ko @ pepa o keia la.
@ku-a-ua eloelo ka Poakolu nei, @ mai no i kaPoaha, ke hele la a @li no kuamoo alanui o Honolulu
@ka hale kuai ko hoonoono puu o @M@Nicoll ma ke alanui Moi, ma ka @ mauka mai o ka halekuai buke Wall. Nichols ma.
@waiho mai o Rev. J. Waiamau i @ noho kahu ana no ka Ekalesia o @ makapili. E nana ae ma ka “Mo@ ka Halawai Kuikawa o ka Aha@ Eaanelio o ka mokupuni o Oahu @ma ka pepa o keia la. Aloha no.
@a kaawe ae o Shu Won, (Pake) ku@ kamaa, ma ka Helu 314 o ke @ Nuuanu, ma ka po Poaono aku @mia iho. Aole i maopopo ke kumu @ia pakaha wale ana i ke ola.
Ma ka hookuku kipu i malamaia @waena o na maka’i ame ka pualikoa M@ hele G, ma ke kakahiaka Kariki@ ka aku nei, ua lilo ka eo i ka poe @kai. He 395 ka helu a na kaiko a @389 ka na koa.
@a hauoli makou i ka hoike ana aku @maha loa ae nei o John Kolobana @na umii ana a ke onawaliwali iaia.
He la kinipopo pekupeku wawae keia ma waena o ka poe o Kapunahou ame na keiki o ke taona nei.
He anaina himeni ko keia ahiahi, @ra S, ma ka Y. M. C. A. a na haole, ma ke kihi makai, aoao Ewa o na Alanui Hotele me Alakea. He 25 keneta ka uku komo o ka mea hookahi.
O ka Helu 1 keia o ke Kuokoa no ka makahiki 1897.
Ka hala aku ka Moiwahine Kane@ Kapiolani ame ke Keikialii Ka@nanakoa no na Kona, maluna aku @ ka mokuahi Mauna Loa o ka Poahoa nei, ua ukaliia aku ko laua ehu wawae e kekahi o ko laua mau aialo @.
He makana hiwahiwa ka ke Aliiwahine Kapiolani i haawi makana aku ai i kekahi o kona mua ohua ponoi, ma ka la 31 iho la o Dekemaba, kona la hanau. O Mr. S. M. Kanakanui ka mea nana i hooko aku keia hana. He mau apana aina
Ma ka po Karikimaka aku nei i kaa@ ae ai ka Bana Lahui e houheuhene i ka lakou mau hokeo kani ma na ipuka hah@ o kekahi mau halekuai o Honolulu nei ame na kauhale noho o kekahi @ ae. He maikai na leo mele, a @ ka oi aku ka nani o na leao himeni @ lakou.
He aihemu auanei ia i ka hooheno @nohoi i ka ka oiwi kaa “pai-kikala” (bicycle) e kaukoe ai ka oiwi i ka nani @ na alanui o Honolulu, elike me ka @ la “Joe” (Heleluhe) i kaena mai nei. He aku kakou i keia makahiki ma ke @ bicycle – Kuokoa, Makaainana, @ eha Aina ame Aloha Aina Oiaio.
Ka lohelohe wale ia mai nei, e ho@ aku ana ka, he halawai makaainana nui ma keia hope aku, kahi e @ akea ia ai ka ninau hoohui Au@ mamuli o na haiolelo akea ana @ @kahi poe kalaiaina Hawaii i waeia, @ waena mai o na poai kalaiaina @ ka hoohui Aupuni ame Aloha A @ Oiaio.
E haawi ana ka puali makai he aha@ nui ma ka la 6 ae nei o Ianuari, 1896 no ka hoomanao ana i ko lakou @ mua loa i komo ai i ke oehuehu ma @la iloko o ka maka- 1895. Aole i maopopo kahi e malamaia ai ia ahaaina, ma ka home ana paha o Kapena @ka?
Ua hookohuia o Lunakauawai Kaapuni A. W. Carter e ka Lunakanawai Kiekie i lunakanawai nana e hoolohe i na hihia hewa apau o ka Apana @okolokolo Kaapuni eha, oia hoi na @hia i hopuhopuia ai e Mr. Hikikoki mamua o kona lilo ana i lunakanawai Kaapuni.
Ma ka auina la Sabati aku nei, hora @ ua haawi ae ka Hui Y. M. C. A. a na haole he anaina aha mele no ka pomaikai o na paahao maloko o ka Hale Paahao o Kawa. Ua kokua aku ka Papa Himeni o ka Hui Opio Hawaii ma ke mele ana i kekahi mau himeni hoonanea.
Ma ka Poakahi n@ ua kukulu ae ka Hui Lawai’a o Kakaako he halekuai no ia Ahahui no ke kuai ana i na waiwai i laikiniia. He Ahahui keia i kukuluia e na kanaka Hawaii ma@ o ia Apana. No na makahiki elua i hala aku nei ke kukuluia ana o keia Ahahui, a i keia makahiki, ua lawe ae lak@ a kukulu i haiekuai no lakoa. O ka hua iho la ia o na hana kupono ma ka lokahi like e hiki ai ke hanaia kekahi hana jui. Imua e ko Kakaako mau kupa a ohi no i ka @a @ ka pomaikai.
Ma Ka po o ka Poaha o kela pule aku nei, ua halawai iho ia o Eli Crawford, me kekahi ulia poino, ma kona hooku’i pu ia ana mai e na lio o kekahi mau kanaka ona rama e holo ana ma ke alahele mai Moanalua mai no Honolulu nei, oiai hoi ka mea i poino ia laua, e holo aku ana mai Honolulu aku nei, maluna o ka’lio, mawaho o kahi o Ed. Hopkins ma kula o Kaiwiula ae nei. Oiai hookahi no aoao o ke alanui a lakou i holo aku ai a i holo mai ai ua huhuhui iho la na makau a na lawaia i Wailua. Ua loaa na palapu koikoi ia Eli Crawford, a hoouna loa ia oia i ka Haukipila, a malaila i lapaauia ai kona mau palapu.
Mai noho a puni wale ke kolia mai e kuai i na laau-hamo i loaa ole ke kaulana, oiai, aole no he kumukuai oi aku ko ka LAAU HOOLA EHA a KAMALENA, a o kona waiwai io, ua hooiaioia ia iloko o na makahiki he nui ma ka hoa’o maoli ia ana. O na leta elike me ka L. G. Bogley, Huemene, Cal., e loaa mau mai ana no ia makou: “O ka laau maikai loa no ka eha (hu’i) a’u i hoohana mau ai, oia ka LAAU HOOLA EHA A KAMALENA, a ua olelo au pela, mamuli o ko’u hana mau ana mawaena o ko’u ohana no na makahiki he lehulehu.” E ola ana ka rumatika, ke kikala hanenee, ka maui o ka iwi ame ka pehu. E kuaiia ana e na poe kawili laau lapaau a kuai laau: Benson, Smith & Co., na Agena o ko Hawaii Pae Aina.
Ka Ike Peresidena.
E haawi ana ka Peresidena o ka Repubalika o Hawaii ame Mrs. Dole, he anaina ike ma keia la Makahiki Hou. Penei na hoonohonoho ana: Hora 11a.m. o ka wa ia e ikeia mai ai na Kuhina o ke Aupuni ame na luna Aupuni o na Aina E; ma ka hora 11:10, ka Lunakanawai Kiekie, ame na Hoa Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ka Peresidena o ka Aha Senate, na Luna Senate, ka Lunahoomalu o ka Hale o ka Hale o na Makaainana ame na Hoa o ka Aha Kuka o ke Aupuni; hora 11:25, na Kanikela o ko na Aina E; 11:35, na Lunakanawai Kaapuni, na ‘liikoa o ka Pualikoa Lahui, ame ko na mokukaua ma ke awa; 11:45, Ilamuku, na Kapena Makai ame na Luna Oihana Aupuni; 11:45, ka lehulehu.
Huli hoi mai ke Kuhina o ko na Aina E.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kina, ma ka Poalima o kela pule aku nei, i huli hoi mai ai ke Kuhina o ko na Aina E, ame kana kakauolelo, mai na kaiaulu mai o Amerika Huiia, mahope iho o ka hala ana o kekahi mau la koliuliu i hoohalaia e laua ma Amerika Huiia.
Ua halawai aku kekahi mea kakau nupepa me ia ma ke ahiahi iho o ka la ana i ku mai ai, a ua pane mai oia:
“Ua makaukau ka’u hoike, a me he mea la ma ka Poakahi ae nei e waihoia aku ai imua o ka Peresidena; aka, ma ka mea nae e pili ana i ka’u huakai i Wasinetona ma ke ano ike pili Aupuni kuwaho, aole au i ike pehea la ka nui o ia hoike i makemake ai ka Peresidena e hoolaha aku ma ke akea. Pela nohoi ka’u hoike no ka’u hele ike ana aku ia Peresidena Kalivalana.
Ua mahalo mai ke Kuhina no kona hookipa maikai ia ana e na luna Aupuni ma Amerika, ma kela ame keia wahi ana I hele aku ai. Ua halawai pu nohoi oia me Peresidena Kalivalana ame Mrs. Kalivalana, ame na hoa o ka Aha Kuhina oiai ia ma Wasinetona, a he nui na manawa ona i konoia ai e luakaha pu me lakou ma na papa ahaaina hoolauna.
Make o M. McInerny.
Ma ka auina la o ka Poalima o kela pule aku nei. Dek. 25, ua make hikiwawe iho la o Mr. McInerny ma kona wahi noho ma Nuuanu. O keia ka ona o kela hale-pohaku uinihapa e ku nei ma ke kihi ma Ewa o na alanui Papu ame Kalepa, aoao mauka.
Ekolu paha makahiki mahope mai o kona hoea ana mai, ua komo koke oia iloko o ka oihana kalepa kuai lole, a ua hoomau oia ma ia hana a hoea i kahi mau makahiki kakaikahi i hala ae nei, waiho mai la oia ia hana, mamuli o ka nawaliwali o kona ola, e waiho ana hoi i ka hana halekuai malalo o ka lawelawe ana o kana mau keiki ekolu.
Ua haalele iho oia he wahine, he mau keiki eha ame na hoaloha he nui e kumakena aku ana non ma keia aoao aku o ka luakupapau.
Ma ka auina la Poaono mai, ua hoolewaia kona kinowailua mai kahi noho mai o ka ohana a hoea i ka pa ilina kupapau ma Maemae. Ua malamaia ke anaina hoomana, ma ka pa ilina o Mkua Matia o ka Ekaleisa Katolike, me ke anoano ame ke eehia. Aia na lawelawe ia ana o na hana pili i na pono o ke “kinowailua ame ka hoolewa malalo o na mikiala ana a H. H. Williams. O na poe hapai pahu oia o David Dayton, Kapena J. A. King, E. C. Macfarlane, Mark Robinson, John Cassidy ame George Campbell.
He Papaaina Lei Mamo
Ma ka auina la Poalua nei, ua haawi ai la o Mr. S. M. Kanakanui, kekahi o na keiki papa o ka aino haaheo o Kohala, he papa aina “lei mamo,” ma kona home nani a maikai, ma Waikiki, i ka nua lipoa o Kalehuawehe. Ma ia papa aina i hoea kino ae ai ke Kamaliiwahine Kapiolani, na Keikialii Kawananakoa,
ame Kuhio, Mrs. Lemon, Mrs. Kahaawelani, Mrs. Kaleikau, ka pupukanioe o Poka-i, kana kane, Mr. J. Makainai, ka Lunahooponopono o ke Kuokoa nei, Lunakanawai Kealoha o Maui, ame kekahi poe e ae he nui.
Ua ai, ua hoonuu i na ono i hoomai kaukauia e ka mea hale a ua ko’u no ka puu i ka wai a ka naulu. E mahalo nuuia ka mea hale. A hea hou ua mea maikai?
Ka Hui Hawaii Kuai Aina.
I ka Lahui Hawaii:
Aloha: - I ka nana eha ma o a ma e o ka aina, ke ike ia nei o ka Lahui Hawaii, aia lakou ma ka hopa loa o ka noho kuonoono ana iloko o ko iakou aina ponoi; a ua akaka loa hoi meke kanaiua ole, aole no e hiki i ka lahui Hawaii ke ku pakahi a holo mama imua ma ka imi waiwai; no ka mea, aohe nui o ko lakou kuonoono; aka, ia manawa hookahi, ke ike nei kekani poe naauao iwaena o ka lahui Hawaii, eia no he mau ala e loaa ai ka holomua o ka hana hoonui a imi waiwai iwaena o ko lakou lahui; nolaila, ke lawe nei ka mea haku manao i keia wa maikai, i wa e hoakaka aku ai i kekahi mau ala a alakai ana e hiki ai e alako ia ka lahui Hawaii ma ka hoonui a imi waiwai ana iluna o ko lakou aina ponoi.
I keia la ke ku nei ka Hui nona ka inoa ma ke poo o keia kukulu manao iloko o ka aina, ua loaa ka Palapala Hoohui mai ke Aupuni mai i ku malalo o na Kanawai o ka aina; a ua makaukau na Buke Kanawai o ka Hui; a ma ke ano nui, ua makaukau ka Hui me na mea a pau no ka hele ana imua ma ka hana; o ka mea wale no i koe o ke komo mai o na Hawaii me ka lokahi e lawe i na Mahele; a ua loaa i ka Hui he mau Luna makaukau e hookele i na hana e pono ai.
O na hana a keia Hui i manaoia, oia no e kuai mai i na aina ma na wahi a pau o ka aina, a oi loa aki nae ma ke kulanakauhale o Honolulu; e kukulu hoi i na hale maluna o na aina o ka Hui; a hoolimalima aku; a i kekahi wa e kuai lilo aku i na aina, ina e ikeia ana e na Luna Nui he nui ka pomaikai o ka Hui ma ia ano; e hoao ana hoi na Luna Nui o ka Hui e hookele i na hana ma ke ano i loaa i na poe Mahele ke uku-panee aole e emi mai malalo o Eiwa Pa-Keneta i ka Makahiki hookahi; me ka malamaia hoi o kekahi hapa o na loaa i mea e hoomahuahua ai i ka waiwai io o na Mahele, a mamuli o ka maa o na Luna Nui o ka Hui i keia hana, ua manaoia aohe mea e kanalua ia i ka holomua o ka Hui; a ke olelo nei ka mea kakau, ina e lokahi ana ka Lahui Hawaii e lawe i na Mahele e lilo ana keia Hui i kokua nui no ka lahui Hawaii ma keia hope aku.
O ke kumuwaiwai o ka Hui i ka hoomaka ana, he Umi Tausani Dala $10,000.00 ma ka Umi Dala ($10.00) o ka Mahele; me ka mana i ka Hui e hoomahuahua i ke Kumuwaiwai a hiki i ka Hapaha Miliona.
Nolaila, ua akea ka puka i na mea a pau mai ka poe waiwai a hiki i ka poe ilihune loa, mai na ‘lii a na lopa, e komo iloko o keia Hui.
A ke noi ia nei ka lahui Hawaii a pau me na wahi a pau o keia Pae Aina e komo mai; e na ‘lii o ka aina e kokua i keia Hui no ka holomua o ko oukou lahui i alohaia.
O ke kumu nui nana i kauo i hope ke kulana o na kanaka Hawaii ma ke kulana kuonoono; oia no ka lokahi ole o ko kakou lahui; aka, i keia la, ke olelo nei ka mea kakau, e pau kela ano iwaena o ka lahui Hawaii, e hui lokahi pu kakou ma na hana a pau; a o ka hopena e loaa ana, oia no ke kuonoono a me ka holomua.
N o na mea a pau e pili ana i ka Hui e loaa no na hoakaka piha ana ke ninau ae ia Jas. H. Boyd, Esq., ka Peresidena, a I ole ia W. C. Achi, ka Luna Hoohana Nui,
O wau no me ka haahaa,
William C. ACHI,
Luna Hoohana Nui o ka Hui “Hawaii Kuai Aina.”
Honolulu, Dec. 29, 1896.
KA UWAE TELEGARAPA HAWAII.
Wasinetona, Dek. 14.- Ua maopopo loa aole i waiwai ole ka huakai a Kuhina (i pau) John W. Foster, elike me ka mea i hoikeia mai ma o ka waihoia ana ae imua o ka Hale o na Makaainana i kei la e Loud, ka bil kanawai o ka Uwea Telegarapa mai Kapalakilko aku a i Hawaii, i Iapana a i Australia. O keia bila kanawai, no ka pomaikai no ia o ka Hui Pakipika o Nu Ierese, oia hoi ka Hui o Spalding, ka mea nona na pomaikai aelike i aneane e pau, a i ae ole ai hoi ke Aupuni Hawaii e haawi hou mai i manawa. E haawi ana keia bila kanawai i uku hoomau o $60,000 no ka makahiki, a no ka manawa hoi o 20 makahiki, e hookaaia ana ma kela ame keia hapaha makahiki, no kekahi uwea telegarapa ma ka moana Pakipika, a ma na mahele hoi ekolu e hanaia ana a paa pono ma ka hapa hope o ka makahiki 1901. O ka mahele mua, mai Kapalakiko aku a i Hononlulu, a e hoomoeia ana ia uwea me ka hoolaiki ole ia ana e na aelike e ae, koe wale no ka loaa ana o ka uku hoomau. O ka mahele elua, mai Hawaii a Iapana, ma ke alahele aku o na mokupuni Midway, aole nae ia e hoomoeia aku ana, aia wale no a ae na Aupuni e hoowaiwaiia ana e ia uwea e haawi mai i uku hoomau o $100,000 no ka makahiki. O ka mahele ekolu, e moe ana ia mai Hawaii aku a i Australia, a e hoomoeia aku nohoi ka uwea ma ia mahele ke loaa mai na ae ana a na Aupuni i kuleana ia pomaikai e uku mai i haawina hoomau o $200,000.
Aia maloko o keia bila kanawai, ua loaa ka manawa ia Amerika Huiia e lawe ae a e hoohana aku i ka uwea telegarapa ma ka wa kaua, a ua hoolawaia kehahi haawina dala ma o na bona la i hiki ka huina i ka $500,000 i mea e paa ai keia hana, no ka wa e hiki ole ai ke hoohanaia ka uwea no kekahi manawa, a no ka hoouna ana i na olelo pili Aupuni.
Ua waihia ua bila kanawai la i ke Komite Kalepa Kuloko a Kuwaho. Ua like loa no keia me ka bila kanawai mua i hookomoia mai ai i kela kau aku nei. E apuepue ana paha keia bila kanawai iloko o na lima o ke Komite, no ka mea e pili ana i ka mahele elua ame ekolu.
Wasinetona, Dek. 10. – Ua kamailio pu o Konela Spalding o Honolulu, ke keonimana e hooikaika nei imua o ka Ahaolelo Nui no ka holomua o ka uwea telegarapa, me Luna Senate Perkins i keia kakahiaka. Ua manao kona hui e hakoko ikika imua o ka Ahaolelo. Ua kue o Peresidena Kalivalana i ka haawi ana i na uku hoomau, aka, ma ka wa e noho mai ai ke au hooponopono Aupuni hou, me he mea ia e h@ ana ua bila kanawa @ a kakauinoaia hei e McKinley.
Kanaluaia ka Make o Generala Maceo
E hoike ama ka pupepa Washington Star, no ke kanalua o ma luna Aupuni ame na makamaka o Cuba e noho ana ma ke kulanakauhale o Wesinetona, no ka oiaio o ka lono e pili ana no ka make ana o Kenerala Maceo. A ua olelo pu ae nohoi lakou, ina no ua make io ua Kenerala kaulana nei o Cuba, aole no ia he mea e ho-uhaluia ai ka nee mua ana o na hooikaika ana a na poe aloha io ia Cuba, oiai aia no he mau alakai e ae he lehulehu loa i makaukau mau e lawe ai i kahi a Maceo i waiho hakahaka iho ai. Ua loaa mai la hoi i keia kakahiaka i ka nupepa Philadelphia Press he palapala i kakauinoaia e Mr. Gonzalo de Quesada, ke Kanikela o ka Repubalika o Cuba maloko nei o keia kulanakauhale:
“Aole i loaa mai i ke Keena Kuhina o Cuba ma Wasinetona nei he hoike pili Aupuni, no ka mea e pili ana i ka make ana o Kenerala Antonio Maceo, koe wale no kekahi lono i loaa mai ia Thomas Estrada Palma, mai kekahi mea mai i hilinaiia, a oia keia:
“Ua haalele iho o Maceo i ke oawa ma ka la 4 nei: o ka lono no kona make ana, aohe oiaio. Ke kauoha aku nei au ia oe, e hoole aku oe ia mea.”
“He mau la kakaikahi koe a loaa no na lono mai Havana pololei mai. Ma ka wa e hoike pili Aupuni ia mai ai e ke Aupuni o Cuba I kona mau luna Aupuni, ua make o Kenerala Maceo, a ua kohoia kekahi Lutanela Kenerala no ka pualikoa, o ia ka wa e hoike aku ai ke Keena Kuhina o Cuba ia mea maanei. Aia a loaa mai ia hoike, aole hiki ke manaoioia kela lono.
“Ina ua loohia io iho keia ulia poino mamuli o ka make ana o keia alakai wiwo ole, alaila, ma kahi auanei o ka emi ana iho o ko lakou mau manao koa wiwo ole, e hooi palua ia aku ana ko lakou ikaika. Ua hoike ae hoi o Kenerala Gomez, mahope iho o ka make ana o Marti ame Borrero, ma ka hoomaka ana o ke kaua, e haulehia ana paha na alakai, aka, aia no nae he poe e ae na lakou e pani i ko lakou mau makalua, a e hoomauia aku no ka nee mua ana o ke kaua a hiki i ke kuokoa ana o Cuba. I kinohi keia o ka hoomaka ana o ke kaua. Aka, ina paha i make o Maceo a o Gomez paha ma ia wa, ina paha ua hookuemi hope nui ia ka nee mua ana o ke kaua ma ka aoao o na Cuba.
“O Mekia Kenerala Calixto Garcia, ke alakai i kaua pu ai o Maceo ma ka hoouka kaua hope mai nei, a o ka alihikaua hoi nana e alakai nei i ka Oihana Koa ma ka Hikina, oia ka mea i manaolana loa, e lawe ae i kahi o Maceo, ke maopopo loa kona make, ma ke kulana Lutanela Generala, oia ka alihikaua nana i lawepio mai nei ke kulanakauhale o Guaimoro, mahope iho o ka ulupaia ana o kona mau pau he 14. Nana nohoi i luku a i hoohiolo aku i na pakaua pale o Cascorro ame San Miguel, ame kona lawe pio pu ana mai i na moku kaua kiai lako ai a lako kaua a ka poe Sepania.
“Aole wale nohoi o Kenerala Garcia ke kanaka hookahi no ka hoopiha ana i ka makalua o Maceo, aka, o Mekia Kenerala Rius Rivera kekahi, he kaeaea no ia ma ka hoouka kaua hope mai ne, he haumana no ia na Kenerala Gomeza, ua hoea aku la oia no ka mahele aina o Pinar del Rio.
“No ka mea e pili ana i na noonoo o na kanaka e paio la ma ka mokupuni o Cuba, ina i hiki ole i ka make ana o Marti i na la mua o ke kaua, ke ho-uhalu i ka nee mua ana o ke kaua, alaila (o ka make ana o kekahi alakai i keia la, aole ia he mea e makapo ai lakou no ke kulana oolea a lakou i hehi ai a paa i keia la, a oia mana ua aeia ia e ka Peresidena o Amerika Huiia maloko o kana palapala imua o ka Ahaolelo ame ka hoike a ke Kuhina Nui.”
Hela ame Keia
OLELO HOOLAHA I NA POE KUAI I NA APANA AINA O kEWALO.
O na poe apau i hookaa pau mai i ka lakou mau dala no ko lakou mau Apana Aina ma Kewalo, ke kauohaia aku nei e hele mai i ke Keena o Bruce Waring & Co., ma ka Poakahi, Ianuari 4, a loaa aku no ko lakou mau Palapala Kuai. A o ka poe hoi e uku hapa nei no i keia wa, a i loaa ole aku hoi ko lakou mau palalpala aelike, ma keia ke hoolahaia aku nei, ua makaukau ia mau pepa no ka haawiia ana aku ia lakou.
2631-tf
KUAI A KA ILAMUKU.
Mamuli o ka mana o ka Palapala Ohi Waiwai i hoopukaia e ka Aha Hookoiokolo Apana o Koolaupoko, Oahu, e kue ana ia Ahop (Ch) no ka pono o J. K. Paele ka mea hoopii, no na dala he $33.35.
Nolaila, ua ohiia e a’u a e hooliloia aku ana ma ke kuai ma ke kudala i ka mea koho kiekie, ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka Poaono, Ianuari 23, M. H. 1897, i na waiwai o Ahop, ka mea hoopiiia i oleloia maluna, a i hoakakaia ua mau waiwai ia malalo nei, ke ole e uku ia mai ua mau dala nei i olelo ia ame na lilo e ae apau e pili ana i keia mea.
NA WAIWAI.
55 1/4 eke raiki.
1 palau (plow)
1 koi ame 1 kipikua.
2 ili lei kauo kaa.
3 ohiu opala.
F. PAHIA.
Hope Makai Nui o Koolaupoko, Oahu.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na mea a pau o ke Kai Lawaia o Kahala me ka Pa Hale, ua lilo mai ia’u ma ka hoolimalima; ua hookohu aku au ia Akana Kalauki oia ka mana ma no ano a pau loa, a hoopii paha ma ke kanawai.
J. AEA.
Honolulu, Dec. 7 th , 1896.
2628-4t
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI
Ua h@huia mai ka mea nona ka @malalo ih@ nei i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o Julia K. Campbell, no Waihea, Maui, ma keia, ke heoiahaia aku mai o na @e apau he mau koi ka lakou i ua waiwai la e waiho mai ia mau koi Heko o eo@ mahina mai ka la aku o keia hoolaha ama, a-i-ole, e hoole mau loa ia aku no ia mau koi. O ka pe apau i aie i ua waiwai ia, ke kauohaia aku nei ma keia e hookau koke mai.
A.J. CAMPBELL.
Lunahooponopono o ka Waiwai o Julia K. Campbell.
Honolulu, Nov. 30, 1896
2627-5t
HOOLAHA A KE KAHU.
ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA Ekahi o ko Wawaii Pae Aino. Ma ka haua o ka waiwai o Kamai (w). Makakoa (w) ame Kahukikaa (k), he mau keiki oo ole.
Olelo hoolaha a ke Kahu e kuai kudala i kekahi kuleana o ka waiwai o J. W.Kahuila i make.
Mamuli o ka mana i loaa mai ia’u mai ka Mea Hanohano A. W. Carter, Lunakanawai Mua o ka Aha Kaapuni, Apana Ekahi ma ka la 17 o Dec., 1896. Nolaila ke hoolaha ia aku nei e kuai kudala ia aku ana na kuleana 1-40 o na keiki oo ole la iloko o ka waiwai o J. W. Kahuila o Kaneohe i make, mahope iho o na pule ekolu o ka hoolaha ia ana ma ka nupepa Kuokoa, ma Honolulu, Oahu, ma ka puka o Aliiolani Hale, Honolulu, Oahu.
E kudalaia ana keia aina ma ka la 4 o Ianuari, 1897, hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale.
Kamukuai oi maluna o $70.
I ka mea e lilo ai ka aina na lilo palapala.
MAKANUI.
Kahu o na keiki oo ole i oleloia maluna.
J. H. Barenaba, Loio.
Honolulu, Dec. 17, 1896 2629-3t
HOOKAHI (1000) TAUSANI APANA AINA MA ‘KAPIOLANI PAKA NO KE KUAI.
Aia no he 1000 a oi aku Apana Aina 50 kapuai laula a he 100 kapuai loa, mauka iho o Kapiolani Paka, e pili ana me na Pahale o Messrs. C. Brown, H. J. Nolte, Tom Hollinger ame kekahi poe e ae.
Ekuai ia aku ana keia mau Apana Aina me ka emi loa i ike oleia ma Honolulu nei mamua aku nei, a mahope mai hoi o ke Au I Nohoalii ai o Kauikeaouli Kalokomaikai Kamehameha III.
E hoomoeia ana ka wai i ka wa e makaukau ai ka poe kuai mai e kukulu i na hale.
O ke kumukuai o na Apana Aina mai ke $100.00 no na Apana a emi aku a kiki i ke $50.00
Aole wa maikai e ae e loaa ai na home.
E ae ia no ma ka uku liilii.
No na mea i koe e ninau ae ia
W. C. ACHI & CO.,
N Boroka o na Waiwai Paa.
Honolulu, Nov. 25, 1896.
2627-1m
Hoolaha Moraki.
HOOLAHA HOOKO MORAKI AME KE KUAI ANA.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka la 13 o Sepetemaba, 1888, mawaena o Keawekane (w) ame Kalua (k), kana kane mare, no Lahaina, Mokupuni o Maui, ia Jose Espinda o Lahaina i oleloia, i kopeia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope Palapala Hoolilo, maloko o ka Buke 112 ma na aoao 197, 19S ame 199, ke makemake nei au o Ellen G. Lyman, o Hilo, Mokupuni o Hawaii, ka mea i lilo mai ai (assignee) ua moraki la, ma o na palapala hoolilo lehulehu la, e hoko aku i ua moraki la no ka uha’iia o na kumu aelike i hoakakaia maloko o ua moraki la, oia hoi: ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka uku-panee i ka wa e oo ai.
Ke hoolaha pu ia aku nei hoi ma keia, e kuai kudala akea ia aku no na aina apau, na pono ame na mea apau e pili ana ma ua mau aina la, i paa a i hoakakaia maloko o ua palapala moraki la, maloko o ke keena kudala o James F. Morgan, ma Alanui Moiwahine, Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 18 o Ianuari, A. D. 1897, ma ka hora 12 o ua la@’la.
Penei i hoakakaia ai ka waiwai i paa maloko o ua moraki la;
He apana aina e waiho ana ma Lahaina ma ka mokupuni o Maui, me na pono apau ame na mea apau e pili ana i ua aina la ame na hale apau maluna iho, a i hoikeia na palena penei;
Hem. 42 ½ deg. Kom. 1 Kaul, ma ko Kahakai, Ak. 42 deg Hik. 1.18 Kaul, ma ko Lipi. Hem. 47 deg. Hik. 1.20 Kaul, ma ka Alanui, a hiki i kahi i hoomaka’i, a maloko o ia aina 1/8 eka, a oi aku paha emi iki mai paha.
Ellen G. Lyman.
Mea Paa Moraki
Kuike Dala. I ka mea e lilo ai ka aina ka uku palapala.
No na mea i koe e ninau i ka Mea Paa Moraki, a i ole, i kona mau Loio, Thurston & Stanley.
Hanaia, Honolulu, Dekemaba 16, 1896 2629-td
Vapo-Cresolene
He Laau Hoola Oiai no Oe e Hiamoe ana no ke
K@ Kalea, ka Hano, K@ Ho, ka Nalulu Kau, Anu
Ma ka wa e hoopunohuia ai ka uwahi o ke CRESOLENE ma loko o ke keena o ka mea ma’i, e loaa koke no ka oluolu. He ka mahao kona ikaika hooia, a ma la wa hookahi nohoi e kaohiia @ no ka pahola ana mai o na ma’i lele, ma o kona lilo @ he laau kiuai ma’i a he iaau pilikia ole nohoi no na keiki. Eku a@ ana e @ hana laau. E haawi wale ia no ka buke huakaka
HOLLISTER DRUG CO, Honolulu, H I. a@ Agena
HOOLAHA HOOKO O KA MORAKI AME KE KUAI
Ke hooiahaia aku nei ka @ i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookameia iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 27 o Aperila, A. D. 1892, e J. Manuakea o Kawela, Mokupuni o Molokai, ia A. J. Campbell o Honolulu, Oahu, Kahu, kopeia ma ke K@a Ka@u Kope o ke Aupuni. Buke 139 a ma na aoao 219-221, ke makemake nei ua A. J. Campbell, Kahu i oleloia, ka mea e paa nei i ka moraki , e hooko aku i ua moraki la no ka uha’iia o ka aelike iloko o ua moraki ia oia ka hookaa oie ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i ma mea apau, o keia mau aina apau, na pono hoaaina a me na pilikana iloko o ua moraki la a i kuhikuhi ia, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o W. S. Luce ma ke kihi o na alanui Moiwahine ame Papu ma Honolulu i oleloia ma ka Poakahi, la 4 o Ianuari, A. D. 1897, hora 12 awakea o ia la.
Penei i hoakakaia ai ua waiwai ia mloko o ua moraki la:
O keia mau apana aina apau e waiho ana ma Kawela, oia hoi.
1. O keia mau apana aina elua, no laua ka ili o 9 Eka ame 21 1-3 Pereka a i hoike pono ia hoi maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 6955, Kuleana Helu 3677 i hoopukaia ia Meau, kupunakane o J. Maunakea i oleloia.
2. O kela apana aina apau ma ke Komohana o kauhale o Kawela, maloko o laila he ili o 11.41 Eka, a oia nohoi ka aina i hooliloia aku ia Maunaloa, ka makuakane o J. Maunakea i oleloia, e na Kahu o ka Waiwai o W. C. Lunalilo, ma o ka Palapala Kuai la i hanaia ma Maraki 3, 1891.
3. Kela mau apana aina elua, no laua ka ili o 3 97-100 Eka, a oia kahi hapa o k Apana 28 o ke Kuleana Helu 8559B, ia W. C. Lunalilo a oia nohoi na aina i hooliloia aku ia J. Maunakea i oleloia, e na Kahu i oleloia, o ka Waiwai o W. C. Lunalilo, ma o ka l’alapala Kuai i hanaia ma lulai 19, 1880, a i kopeia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope Palapala Hoolilo, ma ka Buke 64, ma na aoao 297-29S.
4. Ka hapalua i mahele ole ia o kela apana aina apau e waiho la ma Makahakupeia, Kona, ma ka Mokupuni o Molokai i oleoia, maloko o laila he 50 Eka, a oia no ka aina I hoakakala maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 2544 i hoopukaia ia Maunaloa i oleloia.
O keia mau aina apu i hoikeia ae la, oia no na aina i hooliloia aku ia J. Maunakea i
oleloia e Magareta Campbell ma (et al.) ma ka Palapala Kuai i hanaia i Aperila 27, 1892, a i
kopeia maloko o ke Keena o ka Luna Kakau Kope Palapala Hoolilo, ma ka Buke 135, ma na
aoao 461-3
A. J.Campbell, Kahu.
Mea Paa Moraki.
Kuike ke dala. O ka Lilo Palapala i ka mea o lilo ai ka aina. No na mea i koe e ninau ia
J. M. Monsarrat.
Lolo o ka Mea Paa Moraki.
Hanaia, Honolulu, Dec. 11, 1896
2628-4t
HOOLAHA HOOKO O KA MORAKI
AME KE KUAI
Ke hoolahaia aku nei ka lohe i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia maka la 24 o Dekemaba, A. D. 1886, e Becky Kainapau, oia hoi, o Becky Kaueho ame G. W. Kainapau, kana kane mare o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia J. M. Monsarrat, Kahu no Makanoanoa Piikuahiwi, wahine mare a S. Piikuahiwi, o Honolulu i oieloia, kopela ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, Buke 9S a ma na aoao 468-8, ke makemake nei ua J. M. Monsarrat la Kahu i oleloia, ka mea @
paa nei i ka moraki, e hooko aku i ua moraki la no ka uha’iia o ka aelike iloko o ua moraki la, oia ka hookaa ole ia o ke kumupua ame ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.
Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i na mea apau, o kela mau aina apau, na pono hoaaina a me na pilikana iloko o ua moraki la a i kuhikuhi ia, e kuai ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o W. S. Luce ma ke kihi o na alanui Moiwahine ame Papu ma Honolulu i oleloia ma ka Poakahi, la 4 o Ianuari, A. D. 1897, hora 12 awakea o ia la.
A penei i hoakakaia ai no paiena o ua aina la:
O keia apana aina apau e waiho la ma ka ili o Mahaana, Halelea, Hanalei, ma ka mokupuni o Kauai, a he aina kanu kalo hoi ia, a maloko o laila he ili o 2 Eka, 2 Ruda ame 19 Pereka, a oia no ka aina i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3769, Kuleana Helu 10,955 ia Wahineiki a i hooliioia aku ia Becky Kainapau i oleloia, ma ka inoa o Becky Kueho e N. P. Palehua, ma ka Palapala Kuai i hanaia ma ka la 26 o Sepetemaba, 1881, a i kopeia maloko o ke Keena o ka Luna Kakau Kope Palapala Hoolilo, maloko o ka Buke 97, aoao 341.
J. M. MONSARRAT.
Kahu o Makanoanoa Piikuahiwi Mea Paa Moraki
Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka mea e lilo ai. No na mea i koe e ninau i ka Mea Paa Moraki.
Hanaia, Honolulu, Dekemaba 11, 1896. 2628-4ts