Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 2, 8 January 1897 — Nu Hou o na Aina E. HOEUEU RUSIA IA TUREKE. Na Kahoaka ke Kana Weliweli ma Europa. Liliuokalani ma Amerika Huiia. Hulili na Maka o Rusia ia lapana. Kela ame Keia Nuhou. [ARTICLE]

Nu Hou o na Aina E.

HOEUEU RUSIA IA TUREKE.

Na Kahoaka ke Kana Weliweli ma Europa.

Liliuokalani ma Amerika Huiia.

Hulili na Maka o Rusia ia lapana.

Kela ame Keia Nuhou.

RUSIA AME TUREKE. Konekakinopela, Dec. 2S.—Ua kuka pu ka Elele Kuhina o Rusia, ma ka Poaono nei, me ke Suletana Abdul Hamid, ma ke ano e hana pu ana ua Kuhina Rusia nei me na Kuhina noho o na Aupuni e ae, elike me Beritania Nui, Farani, Italia, Geremania, r.me Auseturia, no ka hooiia ana aku o ka maemae o na hana hooponopono Aupuni koko ma Tureke. Ua hoike aku la ke Kuhina Rusia i ke Suletana ame ke Aupuni o Tureke, ina e hooliloia na loaa i hoanaokoaia no ka liookaa ana i ka aie o Tureke, alaila, e umiiia ana na loaa o Tureke e na mana dala o Europa, a he hopena keia i hiki ole ke aloia ae. Ua hooia aku nohoi ua Kuhina Rusia nei, M. de Nelidoff, imua o ke Suletana, ua ae ka Emepera o Rusia e haawi i kana mau kakoo ana i mea e pālekana ai oia (Suletana) a e kakoo pu ana hoi i ka nolio mana Moi ana o ua Suletana la, ina e lawelawe ana na mana e ae o Europa i na keehina oolea aku maluna o ke Aupuni o Tureke. Eia nae, ua paakiki loa ka manao o ke Suletana, aole loa oia e ae iki i kahi mau hooponopono ana, ma ka'mea e pili ana i kona mau loaa, a ano e ae hoi, e komo aku iloko o na mana o Eui'opa. Ua hoike aku la ke Kuhina Rusia, ke ku nei ke Aupuni o Tureke ma ke kulana e onou aku ana i ka nohoalii ame ka mana hooponopono Aupuni alii Tureke iloko o ka pilikia kokoke loa. No keia hoike a ke Kuhina Rusia, ua pane mai la ua Suletana nei, me ke kuoo: ' Malia palia, owau ana ka hope loa o na Moi Tureke (Caliphs) aka, aole loa au e ae e lilo i Moi Ku'i helu elua elike la nie ko Aigupita (oia ke Khedive). Mawaho ae o keia mau olelo hoakaka a ua Kuhina Rusia nei, ua hoouna aku la oia he palapala i ka Aha Kuhina o Tureke a i ka halealii nohoi, a ua !ilo ia palapala ano nui mawaena o ka poai o na luna Aupuni. Ua hoike aku ua Kuhina Rusia la, ma na huaolelo maopopo, i ke kupono ioa no ke Suietana ke hooko aku i na olelo ao a na maua o Europa, a e pono iaia ke lawelawe pu melakou ma ka hooko ana aku eia na mea e hooholomuaia ai ka nohona maluhia. alaila, hoike aku la oia, ina e hoomau ana ke Suletana i ka hoopaakiki ana elike me kona manao iho, alaiia, e hoea mai ana no he mau hopena maikai ole loa.

E halawai hou ana na Eiele Kuhina apau no ke kukakuka ana i keia kulāna a ma keia hope aku elua a lakou halawai ana iloko o ka pnle hookahi, pela lakou e halawai mau ai a hiki i ka holopono loa ana o ka lakou mau olelo hoakaka imua o ke Suletana ame kona Aha Kuhina. E lawelaweia ana keia Riau kukakuka ana a ua poe Kuhina nei, me ka malu loa, a e hunakeie loa ia ana no ka lakou mea e hooholo ai. aole e hoikeia aku i kekahi poe luna o na Aupuni e ae i komo pu ole iloko o keia akoakoa ana. Ua iilo keia ke<s hina hana hope a ua poe Elele Kuhina la i mea ano nui loa ma ka poai a!ii o ke Sulētana, a me he mea la oia kekahl kumu nui i hoopukala ai kekahi kauoha Aupunl no ka hookuu ana i na poe pio Amnania ma Asia Minor,

a ke hookuuia nei keia poe i kela ame keia la. ma na puuluulu o 15 kanaka. LILIUOKA L ANI— IA PAX A—H 00 - HUI AUPUNI. Nu loka, Dek. 24.—E olelo ana ka mea kakau o ka nupepa Commerci.il Advertiser o Wasinetona. penei: 0 ka hoea ana mai nei o Liliuokalani, ka Moiwahine i pau. ia nei. he mea ia e loaa hou ai kekahi mau hoikeana hou. no ka mea e pili ana i ke kumuhana hoohui ana mai i ko Hawaii Pae Aiua. Mamuli o na kukai kamailio pu ana me ia. ua hoike mai ua Moiwahine ia i pau i kona kokua i ke kumuhana e hoohui ana i na Repuoalika elua. Aka. aole paha e manaoio loa ia koia olelo. Me-he mea la, o ka mea oiaio. oia keia, ua ike oia e hoea koke mai ana kekahi mau hana ano nui e pili ana ia Hawaii. a no ia mea, ua makemake loa oia e ohi i na pomaikai o keia mau hana ano nui, a oia kona mea o ka liiki ana mai nei. . Oiai na Kuhina Kupa ame Haki e waiho mai ana he mau hoike ulumahiehie no ka holomua o ke kumuhana hoohui Aupuni, eia ke Aupuni o lapana ke hoomakaukau malie nei l kekahi keehina ano nui e hoohana ai ke hiki

mai ka wa pono. He mea i maopopo loa, iloko o kekahi mau mahina i hala ae nei, ua hooikaika loa na Kuhina o ka Emepera o lapana, ma ka hoolaupai ana i ka Repubalika o ka Pakipika, me na poe lapana. 0 ke ano o keia, eia no ka hiki ana ia lapana ke olelo mai i kekahi olelo ma ka wa e hapaiia ai ke koho balota ana no ka hoohui Aupuni. 0 ka mea olaio loa, ke makemake loa nei na Kuhina o ua Emepera la o lapana, e hoopalahalaha aku i kona mana Aupuni. Iloko o na pule kakaikahi i hala ae nei, ua lilo ka Oihana Kuhina lapana maanei, ma ka hana hoiliili i na mea hoike apau e loaa ana, ma ka mea e pili ana i na kuikahi ame na aelike Aupuni i lianaia mawaena o keia Aupuni ame Hawaii. Ua hele aku lakou ma na keena leiimehu o na Komite o ke Senate a ua loaa na kope o kela ame keia palapala pili Aupuni ia Hawaii. oia hoi na palapala i ikeia i keia wa. He mea *maopopo loa, mamuli o keia noii akahele o ka lakou mau huli ana no keia mau palapala i ahu wale ai ko lakou mau manao, a lilo ia i mea kanmilio nui ia mawaena o na poai o na hoa o ka Ahaolelo i keia wa. O ka 1 īlo loa ana o na noonoo o na hoa o na Hale eiua iloko o na hebedoma i hala ae nei, ma ka ninau e pili ana ia Cuba. ua loaa loa i ua mau luna Aupuni lapana la ka manawa maikai e hoohana ai lakou i ka lakou hana me ka ulu e.le ana mai o na hoohuoi. Eia nohoi ke Kuhina lapana ke ake loa nei e na mea hoike apau e loaa ana, no ke kulana o ka Repubalika opio me na Aupuni e ae. L T a huliia na keena o na Komite o ke Senate ame na rumi waiho palapala no na mea hoike o keia ame keia ano, a i keia wa ua loaa i ua Keena Kuhina lapana la kekahi man mea hoike waiwai loa. Ua haawiia na uku kiekie ame na hooikaika ana mai keia poe aku i mea e loaa ai na mea apau e pili ana ia Hawaii. Nu Oliana, La., Dek. 23.—Ua āoea mai ka Moiwahine Liliuokalani i keia kakahiaka, i ukaliia e Mrs. Eleanor Graham ame na keiki, Harvey ame Annie, kana kauwa wahine āme kona keiki lawelawe. Haalele koke oia :a anei maluna aku o ka Louisville ame Nashville no ka Akau. Wasinetona, D. C., Dek. 25.—Ua hoea mai ka Moiwahine Liliuokalani i Wasinetona nei, ma kona alahele e kamoe loa ana no Nu Enelani, mai ka Hema mai ma ka hora 1:30 o ke kakahiaka. E hiamoe ana oia ia wa. aole hiki l:e kamailio pu me ia.

Bos*tona, Mass„ Dek. 25.—l*a fcoca mai o Liliuokalaai ia nei ma ka hora 9r30 o ke ahiahi, a ua halawai aku me ia , ma kahi hoolulu kaa, ma ?aA Square, o William Lee o ka hui o Le* & Shepard, ame Mrs. Lee, Mtss Lee. ame ka hoaloha kahiko o ka Moiwahiae oia o Kapena Julius A. Paimer. "Aole au i hoio mai nei ia nei e »ke ia Peresidena Kaliva!ana, elike me ka mea i hooiahaia," wahi ana. "O kVa huakai no'u ponoi iho uo ia. I fccie mai nei au e ike i na pilikana o fcuu kane i make."

Ua hoolahaia ae hoi, e hele ana k ka Moiwahine Eneiani. me ka manaolana e kokua mai ana ka Moiwahiue Vitoria iaia. ma ka hooikaika ana e loaa hou iaia ka nohoalii o Hawaii. Ua hoole ae oia i keia mea; i ka wa e pau ai kona noho ana ia nei, e huli hoi aku no ia i Hawaii. •'Manaoio anei oe, e hoohuiia ana o Hawaii ia Amenka Huiia?" i ninau aku ai kekahi mea kakau nupepa iain. "Aohe a'u mea e hoike aku ai ia oe no ia kumuhana," wahi a kana pane. I kona ninauia ana aku no ka mea e pili ana i ka Peresidena Kalivalana hana no ka ninau Hawaii, ua hoole uiai la oia. Ua like nohoi me ia kona ano makemake pane ole mai, i kona .va i ninauia aku ai no ke Aupuni o Peresidena Dole. Ua hoike mai oia. ma kena manao, he Aupuni mau ke Aupuni Re puhalika o Hawaii. Bosetona, Mass., Dek. 25.—Ua hala aku la ka Moiwahine (i pau) Liliuokalani no Brooklyn, a e noho ana oia ma kekahi hale ma ke kihi ma Cooledge, kokoke i ka home o Mr. ame Mrs. Lee, no kekahi wa i maopopo ole ka loihi. Mai noho nohoi ka"Moiwahine (i pau) ma ke ano malihini kipa, ma ka iiome o Mr. ame Mrs. Lee, koe wale no ka ma'i ana o Mrs. Lee, a hiki ole iaia ke hookipa mai iaia ame kona poe hoahele. Nolaila, ua imi o Mrs. Lee a ioaa nona. E hoonani maiau ia ana. Ua laulaha ae nei ka lono, e kuai ana o Liliuokalani i hale nona ma Brookline, a ma kekahi wahi paha e kokoke ana i Bosetona, a noho loa oia ia nei no ka wa mau loa. Aka, i:a pane nae ke Alii imua o kekahi mea kakau nupepa: "0 ko'u manawa .nua loa keia i lohe ai i keia mea." KEKAHI MOOLELO O KA MAKE ANA 0 KENERALA MACEO.

Nu loka, Dek. 27.—Ua loaa ami ia nei kekahi palapala i kekahi hoa o ka Hui o Cuba (Junta) mai ke kakauolelo mai a Kenerala Maeeo i make, a e noike ana ia i ka lono pili Aupuni mua loa no ka mea e pili ana i kona make ana. E hoike ana ua palapala la, penei: Aole i haawi kumakaia maoii :a aku o Maeeo iloko o na lima o ka poe Sepania, malalo o ka hae hoailona no ka maluhia a kukakuka ana hoi. Ua haalele iho oia i ke oawa nei me na liikoa he kanakolu. O kona make make. oia ka houluulu ana i na mahele koa apau o ka mahele aina o Havana. a e lele kaua aku no paha maluna o ke kulanakauhale ma ka wa e hala aku ai o Weyler no ke kahua kaua kuwano. 0 keia hoolala ana a Maeeo kai kumakaia ia aku i na poe Sepania, a ua hoohuoi wale ia na Dr. Zertucha i hana 1 keia hana. Ma Sana Pedro, e kokoke ana i Havana, hele aku la lakou ma kekahi alanui, aia ma kekahi aoao o ua alanui la he pa-pohaku i hoonohoia mai ai kekahi poe kipu pololei o na poe Sepania. Aia o Kenerala Maeeo ame Gomeza opio mamua loa oka huakai. oka wa no ia i kani like mai ai na pu a ka poe Sepania, a make iho la o Maeeo ame Gomeza. Pela nohoi o Justiz ame Nodarse, e ukali aku ana mahope o laua. ua make no laua. Ua hoehaia nohoi ka mea nana i kakau i keia palapala, eia nae ua pakele no ia. O ke koena iho 0 na alii ukali o Maeeo, ua pau lakou 1 ka holo. NA MAKA 0 KA BEA RUKINI IMUA 0 KA LA O lAPANA. Ladana, Dek. 25.—E hoike ana kekahi lono mai Parisa mai i ka nupepa Graphic: Ua oieloia, aia ke mo-ku la he aumokukaua Kukini o umikumamalua ka nui, ma V!adivostock no ke kiai ana ia lapana. kai haupu wale ia e lele kaua hou aku ana oia maluna o Kina. HE PAIO WIWO OLE MA CUBA.

N'u loka, Dek. 27.—Ua loaa mai he lono mai Key West mai i ka nupepa World. e hoike ana: Ua pau loa t ka make ka puaii kipu poioiei o Teseka <Texas) i hoio aku nei no Cuba, no ke true ana i na poe Sepania. He umikumamaiima ka nui o keia poe kipu pololei, a ua paio iakou me kekahē puaiikoa Sepani& nui no ka manawa o ellma hora ma ka mahele aina o Pinar del Rio. O ka nui o ka poe Sepanīa i pau i ka make ia iakou. ua pa-iua ihe ia i ko lakou huina, a ua oi loa aku hoi

na po<? i ho«haia. l'a hauoli loa uae na luna Aupuni Sepania no keia lukaia ana o kela po<? Teseka he umikumamalima. Ua ikeia he pualikoa o na Cuba ma kahi kokoke t ke kulanakauhale o Pinar del Rio, ma ke kakahiaka Poaha. a ua hoouna aku o Kenerala >felQuiro he elua mau mahele koa kaua lio no ka lele kaua ana aku maluna o lakou. A mahope iho o kekahi hoouka kaua kihakahaka, ua ikeia aku la he umikumamalima poe kanaka Teseka, a ua hahai loloa ia aku la lakou a komo iloko o kekahi wahi haiki. I ka ike ana o ka poe Teseka i ko lakou pilikia, ua nee loa aku la lakou iloko o ua wahi haiki nei. a pee mai la mahope o kekahi mau pohaku nunui. Ua leie iho la na koa Sepania mai luna iho o ko lakou mau lio a helo aku la a hoopuni ia lakou, me ke ki ana aku ika lakou mau pu. Ua panai mai la nohoi na kanaka Teseka wiwo ole i na ho-uina ana o ka lakou mau * pu, a ua oi aku mamua o ellma hora ke kaua ana . A iloko oia wa, ua maKe iho la eono o lakou, a he eha i hoeha ia, oiai nae he iwakaluakumamalima poe Sepania i make, a he umi paha a oi o lakou i hoehaia.

Ua hoounaia mai la kekahi hae 3 ka poe Sepania no ka haawi pio ana aku 0 ka poe Teseka i koe iho, aka, ua hoole aku lakou, me ka hooho an.i. "Ke hoomanao nei makou ia Maeeo." Ua lilo keia i mea e inaina loa ai ka poe Sepania, a ua hakaka hou lakou me ke oolea loa. He elua manawa ona Sepania i lele kaua aku ai imua o na poe Teseka kakaikahi i koe iho, he elua hoi manawa i hookuemi hope ia ai lakou, no ka alapine loa o na kipu ana a ka poe Teseka. Aka, i ka wa i nee ai na poe Sepania a ma kekahi puu kiekie mahope aku o na poe ua make iho la ka nui o lakou (poe Teseka) a koe he elua wale no; a ua hoomau no keia mau mea elua i ka paio ana me ka wiwo ole, a ua ku aku lnun iniua o na eneini no hookahi hora hou aku ka loihi. Mamuli oko laua makewai ame ka nawaliwali no ka nui !o'i o ke koko i kalie mai a laua aku, mai kekahi mau palapu i loaa ia laua, ua hooki laua i ke kipu ana, a mamua o ko laua okioki liilii ia ana e na pnhikaua a na Sepania hooho ae la laua. "Viva Cuba libre," (E ola o Cuba a kuokoa.) KEKAHI LONO NO KA MAKE ANA 0 MAOEO. Ua loaa ae kekahi mau lono malu, mai Key West ae, ma ka la 19 o Dekomaba aku nei, ua ikeia ua make o Maeeo, Gomeza opio ame iwakaluakumamalima poe e ae. mawaena oia poe he 1 elima Amerika, mamuli o ka haoaiia ana i ka laau make e Dr. Zertucha, mamuli o na a'oa'o ana a Ahumada .>.me Cirujada. KA NINAU O CUBA. Nu loka, Dek. 28.—E holke ana kekahi lono kuikawa mai Wasinetona mai. Ua laulaha ae ka lono. ua loaa mai kekahi palapala ano nui I ke Keena Kuhina e Sepania mai a Kuhina Nui Canovas mai, a maloko oia paiapala he mau kumumanao kekahi e pili ana no ka noonooia ana o ka ninau o Caba ma ke ano aha uwao. Aoie nae i lona ia'u ka hooiaio ana no keia lono, aka. ke hoike aku nei au, elike me ka mea i loaa mai ia'u mai kekahi mea mea i hilinaiia. O na lono i laulaha ae, ua ae o Senor Canovas i na kokua ana a Ameiika Huiia. a ua hoike pu mai hoi ia 1 nn kumuhana a Sepania e haawi aku ai i ka poe kipi. maluna nae o na mea a Amerika Huiia e hoike aku ai. Ua pau ae ne! na kukakuka ana a Kuhlna 01ney ame Senor Depuy de Lome no ka mea e plil ana l ka ninau o Cuba, a e waihoia aku ana Imua o ka Ahaolelo Nui, ke noho hou mai ia ma ka la 5 ae nei. Ua hanaia keia aelike m6mu!l o kekahi palapala i loaa mai nei mal ke Kuhina Nui Canovas mal i ke Kuhina Nui o Ameiika Huiia.

E haawi ana o Sepania i na kuma aelike i kona poe makaainana kipi ma Cuba, a oia roau eaea kana ! nonoi mai ai ia Amerika Hulia, nana e waiko aku !a man mea imua o na poe Cuba. A no kela hana maikai hoi a Amerika Hniia, e hana o S«paiiia I kuikahi panai-

like. « pIU ana I na naea i hana ponoi ia ma Cuba, a ma ist kulkahi e loaa ai ia Amerika Huiia ka ukula ana o kona aau poho mamuli o keta kaua. Ua hoaiai mai nohol o Kuhina N*l CanoTas. aole hiki ia S«panla, mamuli o kona makw ana i kona hanohano iho. ke hoike ae imua o ko ke ao uei, ua hookikinaia oia e Amerika Huiia e iawe ae i na keehina hana i hooholo!» ai e ia, Ua haawi mai oia i na m>a apau elike me kana e haawi tnai u 'i. oiai no nae ke kaua kipi e ne* ana. Aka, ua ae nae oia i na kokua aloha ana a Amerika Huiia. ma ke ano uwao, a ua ae pu nohql oia e huikala Uiul *ha aku i na poe kipi, ame ka hookoia ana 0 ke kanawai homaemae hou, ana o k ikala mai ai ma Culwi. 0 ke ano nae o ke Aupuni e haawiii mai ai i aa Cuba. wahi a kekahi Aupuni Sepania i hoike ae ai. he Aupuni kuokoa no ia i hoolaikiia kona ano, me ka hemo ole ana o kona noh* ana mai loko mai o ke Aupuni makua mai . oia o Sepania. Aole i& he Aupun! a Enelani i haawi ai no ka poe 0 Canada. O ka Sepania mea e makemake nel, e haawi aku I na poe kipl, ina lakou e haalele iho ana i ka lakou mau mea kaua, a oia nohoi kana e noi ku nei ia Amerika Huiia, oia ka hanaia ana ona kanawai e hoonoho ana i kekahi Aha Hooko Aupuni, a na ia Aha e noonoo i na mea apau e pili ana i oihana kalepa o Inia Komohana, ame ke ano o na helu auhau ana ame na lilo Aupuni, no ka pon o ke Aupuni kuloko. Ua loaa mai na hooh» ana niai Ladana mai, Berelina, Parisa aine Roin3 | no na lono i lauiaha ae. no ko na nmia | nui komo ana mai e akewkea i na huna j mawaena o Sepauia ame AmeHka llui« la no ka mea e pili ana ia Cul>a—aoho oiaio oia mau wawa olelo. KE XEE Ml'A LA NO NA CUDA. Ke iaulaha loa mai nei na hoonee j kaua ana a na poe kipi ma na kaiauiu he nui e hoopuni ana ia Havana. Ma | ka po Poaono iho nei. ua loheia aku la ! ka paapaaiua mai a na pu mai ke kuinnakauhale aku, a li«« iko wai.> ia aku 1 no na hale pauahi. Ua hoonna hwu j a | aku e na iuna Aupuni he mau puaii kuikawa hou no ke ku kiai ana. Ua ioaa mai he mau lono mai Art--misa mai, e hoike ana i kekahi mau hoouka kaua kihakahaka ana. a uo na | manawa he nui i lele knua aku ai na ! koa o River maluna o na mahele kc« ! Sepania, a he elua nae manawa a lakou i nee ai ma ia ano i loaa at he mau poino nui i na poe Sepania. Ua hookuemi hope ia mai na koa o Sana Maretini ma ke kakahiaka Voaono nei e kekahi pualikoa kipi ikaika, a ua hoonee hope ia mal lakou no ane- | ane hapalua mile. a hiki i ka loaa ana aku o na kokua ia lakou, a na ia mea 1 hoohuli ae i ke au o ke kaua. Ua laulaha ia ae, ua hooukaia kekahi kaua ma kahi kokoke i ke kulanakauhale o Pinar del Rio ma ka Poalima aku nel, a ua olelo ae na poe Scpania. ua lanakila lakou ma ia kaua ana. l' hoike £>e lakou u& hookauliiiiiia e ilakou kekahi pualikoa nui o na poe kipii. Ua hele kaua la aku ka batallona koa o Cuena, ma kahi kokoke i Matan2as. ma ka Poaha 'ku nei e kekahi pualikoa Cuba. a ua hookueml hope ia aku nae lakou. mamuli o na kipu ana mai ka papu mai ma Manlmaa. He 26 poe kanaka i make a i hoehala mawaena o na Sepania, a pela pu no ka nui o na poe Cul«. Ua 1110 pio aku nae mai na Sepania aku Ue mau Uko halelole ame na pu iiilii he nui hookahi pukuniahi uuku. Ua loaa aku he lono i ka Hui Cuba ma Nu loka, e hoike ana ua haaiele 'iho o Maximo Gomeza i ke oawa Ukina ma Moron. a nee komohana aku iaE hoike ana nohoi kekahl mau lono mai a Gomexa aku. ua ae na F<?pania ke houiuulu ia he puaiikoa nul o na pw hookahuU.Aup.nl ma ka mahel» aiaa o Santa Oianii, kokok» i Mataixa«. He mea pono i kela ame keia ohana ke ioaa ona laau lapaau mama no na ma'i o ka opn. ! laau lapaau puhiH ole no ka "Moku ino loa o ka lepo" (Diarhea) Nahu, Umii, Kolera ame i%a mai apau o ka opu, aoie he iaan lapaau oi aku o ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Klller). Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanaiiima. a ke bana man la nei i kela ame keia la, ma na aina apau oka hoaua nel O ka Hui Kuai Laau Lapaaa o Hollister. ka Agena.