Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 2, 8 January 1897 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

H- la kulaia Aupuni ka la 16 ae nei. H' mahina piha ma ka po o ka la 1> < keia mahina. \ia ka uwaea telepone o Hana, Maui, !•,' Konio la ilok o na kauhale o ka poe k» make ia ano uwaea olelo. i: nana ae i ka oukou mau leta e | \\;nho noi maloko o ka Hale Leta, eMke 1 ;n- ka makou e hoolaha aku nei ma makou pepa o keia la. M ! ka Poakolu o keia pule ae e huli 1 i aku ai ka mokuahi Australia ro Kapalakiko, me ka haliliali pu ana aku Mie "kinowailua" o ke Kuliina \ni» rika \Villis i make. I. hapaiia <iku ana ma keia mua aku hui kini popo pekupeku wawae m?w: ; ( | ia °«a opio Hawaii maoli. oke Keikialii" Cupid Kalanianaole ka Mhane nana.e hoeueu nei keia hana. Ma ka la 6 aku nei, Poakolu, i auli hni mai ai o Lunamakaainana E. C. \\in.ston niai Kapalakiko mai, maluna mai o ka moku lrmgarū, me kekahi pi'ulu waiwai hoi, he 593 puaa. Ma ka la Karisimaka aku nei, ua haawi niakana aku la o Wili liilii he mau palule huluhulu no na keiki hana a kona makuakane, Mr. W. H. Rice. Mahalo i na haku hana opu lokomaikai. Ua hoopauia ae nei o Mr. Ed. Towse, ka lunahooponopono noiau o ka nupepa *'Star" (Hoku) o Honolulu nei, a ua paniia iho kona makalua e Mr. Atkinson. i noho kahukula nui mua ai no ke Aupunl. Ma ka hookuku kini popo pekupeku wawae mawaena o ka Hui Honolulu ame ka Ilui Punahou-Regimana, i īaalamaia ai ma ka la 1 iho nei, ua lilo ka vo i kn Hui Honolulu; a ua ohi nele ka hui Punahou-Reiriniana. aohe he'.i. He nui ka poe e ninau mai nei ia makou. i ka wa e malamaia ai kela iialawai makaainana nui no ka noonoo i"« ana o ka ninau Hoohui Aupuni ine \merika Huiia. e na aoao kalai Aapuni elua. R oki aku ana o W. W. Dimond i knna wahine. ma keia mua iho. \ole anei i manalo kela inoa e o nei i kona halekuai, "O-iwi;" oia hoi, o ia iho la no i ka iwi aoao ponoi o ka oiwi. He inoa ino paha keia. ea? Ma ka 12 o Dekemaba. ua lawe ae la ke kuke paele o ke moku Diamond i Head i kona ola. me ka hoopaa ai>a i kekahi mea kaumaha ma kona kino a lele aku la iloko o ke kai, oiai ka moku e holo ana no Kapalakiko no ka hana hou ana. t*a lawe ae o Rev. J. A. Cruzan. k?la kahunapule i noho kahu ai no ka Ekalesia o Kaukeano i kahi wa i hala lilo ae nei. i ke kulana hmahooponopono o ka nupepa Ekalesia. Ka Pakipika. o loko o ke kulanakauhale o Kapalakiko. Pa ku i keia wa ka Hui Hawaii Kuai \ina. i Kaupalenaia. O kekahi aku ana k'ia ona Hui hoopomaikai ina kanaka H:\waii ma keia mua aku. E nana ae i olelo hoolaha oia hui e puka aku v.< i ma ka pepa o keia la. 1 a hoike ae ke "Kiai Loko" David Kt iiipio. no ka nui o na i'a e komo nei !,, ko o kana loko. ma ka hebedoma uoi i hala. he huina o 42.516. \ma:U.lS6; awa. 1,792; a holehole, 1 US: akule. 1.777. Mai Koolaupoko ai. 7.432 i'a: Mokuaeo. 7.551; Kaiia. 2r>«V a mai Maunalua mai, 3.051. M.imuli o ka piha loa o ka pepa o ia la i na manao he nui i koe o makou •aai ka helu mai o kela pule aku nei. ; hiki ole ia makou ke alo ae i ka kiiki o ke kapae ana i kekahi mau "..anao waiw&i nui o makou mai * * pa aku o keia pule. a mawaena o ia "mu manao o ka moolelo kekahi o ka Mea Huna Pohihihi o Hametona. E iwmanawiuiui. Ma ka huakai hoau mua loa aku nei « ka mokuahi Mauna Loa ma kona tnau awa ma Maui ame Hawaii ua pui kuna makahehi ia e na kanaka o la mau wahi. Ma Lahaina ua piha pono ka uwapo i na kanaka. a ma Kailua 'ioi. mawaena o ame 400 poe i ho!o *ku e makaikai iaia, a pela no ma Keauhoti. ua nui no ka poe i holo aku e makaikai. Ma Hookena ua manao o Simerson he mea pono 6 uooki i ka holo ana aku o na kanaka e makaikai iaia, oini ua lohi loa oia.

0 ka nui o na o Hono:'-;-: :■ c *' a ak": ,«•?! o D<=k<?stiVr,ai 5 - f,<s ' r - < "' •>*• h> 3:j kane. s ft* 21 7-a-Xa Hawaii hv na hhu! - n« 26. Ap. 1—!•>; Ap. 2—12: Ap. — 1:>: Ap. 4—9: Ap. .V~K». Ua Hk-e h'nna o na poe i makf nia keia malama 1 o r.w,kemaba iIWO me ka huina o ca ; mak* oia maiania hookahi no. ma ka ; M. H. 1 -%r+2. he 5-1. papa ahaaina niapmae ka Mr. J. K. Kri'inan:ano i hs.awi ae ai ma kona hon" - nan;. ma Alanui Kuakini. ma ka I» Hr »--r.uia i:m nf-i. F J e]a nohoi o Mr. David !. ma kona home, ame Mr. Pilipo, he mau papa ahaaina nohoi ka laua i hoowehiwehiia me na ono •> ka ia Hapenuia. ma ia alanui hookahi no. Ma ia mau wahi aku ko makou !*ana mea hou i makaikai ai. I*a hoao ia mai nei ka holo o ka mokuahi hou o ka Hui Mokuahi Pili Aina ma Kapalakiko, nona ka inoa e o ia la maiaila o Scray, ma ka la 22 o Dekemaba, a he 10.8 mile i ka hora ma ia wa. Mahope iho o kona hooili ukuna ana, ua haaleie aku paha ia ma ka la 30 o la mahina no Honolulu nei. E hoololi ia ana kona inoa ke hiki mai ia ianei ma ke kakahiaka o ka la apopo paha. I Ua pae maikai aku ko makou mak.imaka. Mr. J. H. S. Kaleo no Hana, Maui, a mai iaia mai i loheia mai ai, he ikaika maoli ka makani e pa ana* raa ka wa i hookomo aku ai ka mokunhi Kaulaudine no ke awa o Kauiki ma ke kakahiaka Poaha, Dec. 31, a e haule ko'iko'i ana nohoi na kulu paka-ua o Kulanihakoi. Ma ka hora 11 o ia knkahiaka haaleie ke Kalaudine ia Kiuiki a holo no ke awa o Hamoa. aole hiki iaiai ke hookomo ma ia awa no ka nui o ka ino. He wahi kaikainahine uuku ka Mr. C. M. Dixon, he kanaka kalepa kpmaaina loa ma Pleasant Ridge, FultOii Co.. Pa. a e loaa mau ana ia i ke kunu ! ho. aka, ma ka wa e ikea mua ia ai na ouli o ua ma'i la e kau mai ana maluna o ua kaikamahine la, ua haawi aku la kana wahine i ka LAAU KUNU A KAMALENA, a loaa mau no ka oluolu hikiwawe. He 25 a he 50 keneta no ka omole e kuaiia ana e na poe kawili laau lapaau apau ame na poe kuai laau; eßnson, Smith & Co., na Agena o ko Hawaii Pae Aina. *

PalapaUi mai na Aina mai.

l'a loaa liou mai 110 ia makou he palapala mai ko makou mea kakau e noho mai la no ma Santa Cruz i keia wa, mokuaina o Kaleponi. 0 keia palapala nae i loaa mai ia makou. ma ka inoa ia o kona luaui makuahine. Ia oe e kuu Mama a'u i aloha nui ai, a'u nohoi e hoomanao mau neL i na \va apau. me ka nui o ko'u aloha:— Aloha Happy New Year kaua: Ua halawai mai au, kau kaikamahine nei. me kau leta, ma ka Poaha iho nei. (Dek. 24). Ika po Poakolu nae ka loaa ana mai, na MaMer Horace Clapp i kii i kai o ka haleleta. Ia po nae, aole au i moe i ko makou hale (oia kahi o Lunakahiko Clapp ame ka ohana. ko'u walii hoi e noho nei i keia wa), oiai ma ia po ua hele au i ka home o kekahi mau hoahanau. oia o Brother ame Sister Smith. Malaila au i hiamoe ai ia po. 0 ko'u kumu o ka hiamoe nna ilaila, ua paa loa au ma kela Poakolu i ka hana mai ke kakahiaka mai a hiki uohoi i ka po, hora 12 paha a oi. pau ka'u hana ana. O ka'u hana i hana ai ia la. he hana ko (eandy) o na ano nohoi apau. Na'u wale no i iiana i keia mau mea no ke Karisimaka ae. Aole mea nana au i kokua mai i k'M.i hana. oiai aohe poe makaukau mawaena o ko onei poe hoahanau i ka hana ana i keia ano hana. Ua hana hoomnawanui no au a hiki i ka pau a»»a. 0 keia iho la ke kumu o ko'u moe ana 1 keia hale. I ke ao ana ae. hora S paha ia. lawe mai ana o Master Horace i ka leta a haawi mai ana ia'u Hauoli palena ole no hoi au i ka loaa ana mai o ua palapala 'la. 0 ka mea mua 'ioa 0 ka'u nana ana ilio o ke kenikeni. a 1 kuu ike ana iho nohoi. akahi no a mama ko'u manao a hauoli nohoi. N'ii no ko'u alohn ia olua, e o'u mau makua i ko olua hoomanao ana mai ia'u.

E Mama, ua hai mai nei oe i ka nui o kou aloha no'u. Ae; he oiaio no ia, aka, o ka'u nonoi ia oe. e hoomama aku oe ia oe iho imua o ko kakou Makua iloko o ka Lani. a Nana no auanei e kokua mai ia oe. Ke noho nei no au me ka hoomanawanui ma keia wahi. Ke hooikaika nei no ma ka hoomaamaa ana ia'u ma na hana apau e pono ai ka noho ana o keia mua aku; oiai ua ike an e kuu Mama aloha, o ka ike hana ke kokua o ka noho ana. He nui nohoi ko'u poe hoaioha e kii mai nei e hoi aku au me lakou e noho ai: aka, ua hoole aku au. me ka olelo ana aole hiki ia'u ke hoi me lakou, oiai aolo 0 Papa. i lohe i keia mea. ma kahi ana 1 kauoha ai in'u e noho: o ko'u wahi ia e noho ai. No ka mea e pili ana i ke kula nohopaa. aole i ioaa iki ia'u ka manawa e hele ai e huipu me na kumu. Ua ho.iia mai hoi au, he oi .loa aku ka maikai 0 ka noho mawaho nei. a na ke kumu no e hele mai i ka hale o ka haumana e ao ai. i ka haawina au i makemake ai. no ka $5.00 o ka mahina. I keia wa a'u e noho nei, ua 'aiki maikai loa ia'u ke hookani i ka piano. t"a hiki ia'u ke hookani ma na oi apau. a pela no me na emi. O na mele i maalo mua ole i ko'u maka. ua hiki la'u ke hookani koke. Aka, aole i pau kekahi mau hemahema ano nunui a'u 1 makemake loa ai e hoopauia aku. elike* me ka loaa ana o na kii maiau ana i na papa-ki i mea e loaa ai ka uhane ola (spiriO o ke mele i haknia (composition). He mea nui loa keia. Ma ,ka la Karisimaka iho nei. ua malamaia he papa-ahaaina raa ko mnkou nei haie. Ua hana au i na m«?a ono he nui. Na'u no i kuai i na mea e lawa pono ai keia raa« mea ai. he aneane $7.00 paha ko'u iilo i keia mau mea: a na'u ponoi no i hana i ua rs:au mea ono nei. Ua lawaluia e a'u ke kamano. pela nohoi kekahi ano i'a *» ae o onei i kapaia he earp. a o ka iK>i, he pol palaoa no. He pipi koala kekahi. Ua nal ka mahalo o ka poe i akoakai mai ina keia papa ahaaina. E Mama, na hana au i kela mau hana apau eo

Kkl • V:a inoa •- V;':'.: nana?;. c:;.i o Hr \i\~. , '•• '• s ~ .ik : : :. •. ; •• ; ; ; :r<«- h- tt.-: i l:\ .- o l * !«:• ok r >i — :%■ :■ r•? J3k<:x 'Hv kr-; jo no na kar.aka H.:.- > ■»an a Ka poe- puuwai hamana a ; olu- Ma ka p<3 ana iho. ?ja E3al« i> .i::.'t ' maso?j he anaina hiiole-lo ame hisf:?.! N-;i na poe ko'iko'i o Sarua Crur i mai. 0 ka aa keikikane han> h'- mau haioio'o no ka nioa e pili ir« i ka hanau ana o ka Haku. a o ka'iia kaikamahiee noho.i o ka himeai. aka. ma s!a jk> nei. mahope iho o ko"« limeni ana i ka'u himeni ku-pakahi a pau. ua kahea pinepine loa ia au e ninieni hookahi. oiai o Mrs. J. e. Olapp i hookani ai ma ka piano. Ua hitneni au ia "Aloha Oe:" "Malanai Anu ka Makani:" "Kuwiliwili iho Au; M "Maui no ka Oi:" "Xani wale Lihue:" ame kekahi mau himeni Ffawaii e ae nohoi. Makemake loa keia poe i na mele Hawaii. Ma keia !a Karisimaka nohoi. ua hauwi makana ia mai au e ko'u poe hoaloha o keia wahi. Na ka wahine mai a kekahi ona miliona e noho nei maanoi, a i lilo i hoaloha maikai loa no'u. he wati gula: na ka waKine mai hoi a Lunakanawoi. he mau kakini pa hihi kaekae wai gnla. a he elua mau komo gnla; he apa silika wai-liula ka kekahi hoaloha o'u: he mau o. pahi kala me mma kala ka kekahi poe; he mau p:ne omau lauoho ka kekahi a he mau pine i veleveta ka kekahi. O ka'u aku hoi ia lakou, he mau peahi Hawaii ame r.a laulaha. na mea nohoi au i hoouna mni ai, e Mama. Eia kekahi e Mama, nui nohoi ko'u aloha i ko'u lohe ana mai, ua hoea mai ka Moiwahine i Kapalakiko. Hoomanao mai la au i ka aina, hoomanao i na hoaloha. ko'u poe ohana nohoi a ia olua, a uwe iho la no au. Ikaika loa ko'u manao e ho'i aku, aka. no ko'u minamina loa i ka ike hookani piano ame olelo Beritania manao a\i e noho i hoomanawanui no au no hookahi a | elua paha makahiki i koe. Ua koi mai kekahi lede ia'u, nona ka inoa o Mrs. Johnson. e hoi au me ia e noho ai. Ua noho kumukula keia wahine no ke Kula Hanai o Hilo. Hawaii. mamua. Eia oia i Santa Cruz kahi i noho ai. Ke malama nei oia i kekahi keiki Hawaii. O David Makuakane kona inoa. 0 ka inoa o kona makuakane o Makuakane no. Ua hoolilo keia wahine ia'u i kaikuahine au no keia keiki. Aohe no he hewa «m.i. oiai he mau keiki maua e noho am i ka aina malihini nei. He wahine K;>ristiano keia. Mahalo au i kona kulana malama maemae. l T a lawe oia ia"u i kaikamahine nana. Ua olelo mai oia ia'u, e noho pu au me ia. a nana no e a'o ia'u i ka ike olelo E!nlani: a na Prof. Hasting e a'o ia'u i ka music. Na keia wahine nohoi e a'o ia'u i ka oihana kuke, nohona home a pela aku. E Mama, e ninau oe i ko Papa manao no keia mea. Na keia waliine haole no au i a'o i ka hana ana i na mea ono ame na caudies a'u i hana ai no ke Karisimaka. He mau la anu keia o makou e nono nei. He nui ka ua o keia mau la. He malie ka la Karisimaka, he keu hoi keia o na la ua nui wale ame ka mnkani. Aloha i ka ohana apau. Aoiie a'u palapala ia Papa no ka pokole o ka manawa. God be with you till me meet again. Kau kaikamahine ma ka aina mailhini. CECILIA KEALOHA POEPOE. Corner of Gault and Railroad 3ts«, Santa Cruz. Cal. December 2S. 1596.