Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 7, 12 February 1897 — KE A'O-HOKU. [ARTICLE]

KE A'O-HOKU.

Eia makou ke hoopuka aku nei i kekahi mahele hoonaauno i ao nui ia ma ke Kulanui o Lahainaluna, ma kona wa e ku ana he kula, e aoia ana na mahele ike a hoonaauao hoi ma ka Olelo Hawaii. Ua lawe mai makou i keia mailoko ponoi mai o ka Buke Kakaulima no ke "Aohoku" i hoomnkaukauia ai e Rev. S. E. Bihopa, kekahi o na kumuao oia kula. Ua ike makou he mahele hoonaauao waiwai nui keia no na Hawaii Opio e imi naauao nei i keia wa, a pela pu hoi me na Hawaii i loaa ole na hoomaheleia ana o keia ike i na wa i hala ae. MOKUNA I. 1. Pili ke Aohoku i na mea hea? Pili fce Aohoku i ke ano o na mea kino o ka Lani, ame ko lakou mau kanawai. 2. Heaha na meā kino oka Lani? Ēlua mahele nui o lakou: (a) O na Mea-Kino Hoomalamalama, oia no ka La, ame na Hokupaa, i ikea ma ko lakou malamalama iho; (e) O na Mea Hoomalamalama ole. oia no na Hoknhele (Planets), na Mahina, na Asterold, na Hokuwelowelo. No ka La mai ko lakou, malamalama e ikeia ai. Aohe o lakou malamalama ponoi. 3. Heaha la na Hokupaa? He mau'La no. elike me ka La o knkou. No lakou iho no ko lakou mala- | imalama. He mamao loa lakou, he pamiliona ka mamao i ko ka La. nolaila, Ihe makalii loa ka nana'ku. Ua koho wale ia, he mau Ohana Hokulele ko kela ame keia Hokupaa, elike me ko ka La ohana nui. 4. Heaha ka. Ohana La? (Solar System.) O ka La no ia. ame kona poe hoahelo apau e poai puni maii ana iaia. Oia no na Hokuhele ame It6 lakou poe Mahina, I na Asteroid, ame na Hokuwelowelo. j Aia no ka La mawaenakonu o lakou. j O ke kikowaena nui no ia; a nana no e ] kauo ia lakou me kona ume-kaumaha | nui, e poai puni iaia. 5. Heaha la na Hokuhele? Oia no kekahi poe mea-kins> nunaii, poepoe hoomalamalama ole: elike me ka Honua nei, e hoopuni mau ana i ka La ma na Alapoai poepoe. Ewalu ko lakou heluna. Ela nii inoa, mai ka mea kokoke i ka La, a hiki i ka mea mamao loa: ) Na milo kftiInoa Enelani. Inoa īlawaii. wale »» ai ka La m«i. 1. Mercury,Ukali 36,000,000 2. Venus, Hokuloa 67,000,000 3. Earth, Honua (nei)... 92,000,000 4. Mars, Holoholopinaau 140,000,000 5. Jupiter, Kaawela 481,000,006 6. Saturn, Naholoholo ... 881,000,000 7. Uranus, Urano 1,772,000,000 8. Neptune.Nepetune . ...2,778,000,000 Ua maheleia, elua Hokuhele Oloko, oia hoi o Mercury ame Venus, ua ikeia ma kahi kokoke i ka ĪĀ wale no; nokamea aia ko laua mau Ala-poai (Orbits) mawaena iho o ka Lā ame ke Alapoai o ka Honua nei. O ka mahele elua, oia na Hokuhele Owaho, oia o Mars. Jupiter, Saturn, Uranus. ame Neptune; nokamea, aia ko lakou mau alapoai mawaho o ke Alapoai o ka Honua. A ua ike pinepine ia ma ka aoao o ka Lani e kau kue ana i ka Lani. Ua hiki no ke ike aku i na Hokuhele, me ka maka wale no; koe o Uranus ame Neptune, me ka ohe-nana wale no laua e ikeia ai. 6. Heaha la na Mahina (Moons)? He mau hoku ukali keia na Hokuhele, a ua like na kino me ko kakou he uuku iho nae. Ua poai puni mau na Mahina i kekahi o na Hokuhele. He 18 ka nui o na Mahina i ikeia. penei: v No ka Honua 1 No Jupiter 4 No Saturn 3 No Uranus 4 No Neptune 1 Ua kapaia na Mahina he po« Hokuhele Papa-alua (Secondary Planets), a-i-ole-ia, he poe Hoku Ukali (Satelites). (E hoomauia. aku ana.)