Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 7, 12 February 1897 — HE MOOLELO NANI NO LUBIANA KASIMILA, [ARTICLE]

HE MOOLELO NANI NO LUBIANA KASIMILA,

MOKUNA IX Ka Hoolauna ana—Ke Kiu ma ke Alahele —Ka Pua-pana i Hoopuhiliia —Ka Olali o ke Kaula-kaka-ka ma ke Alahele Hoopakele—Hanu no nae ke Kiii. Mahope iho o ka pau ana o ka paina ahiahi, ua hoonohoia aku la na kiai ma kela ame keia wahi kupono e hoopuni ana i kahi hoomoana, a o na kanaka koa i koe iho, ua hoi aku la lakou e hooluolu. O Aridane hoi, ka oiwi kilakila i loaa ai ia Luhiana ma ka hiliio moeuhane, ua hoaumoe iho la ia maloko o kekahi hale-lole. Mamua nae o kona kailiia ana'ku e Niolopua e walea ana me..Hiku i ka aina moeuhane, aia hoi ua noho ihō la ia e kamailio ana me ka wainohia maikai me ka Naita Opio, i ioaa mua ai nohoi iaia i ka welelau lihilihi. Ua hoike aku o Luhiana imua ona no kana mau hoouka kaua ana, oiai ia e ukali ana i ka Emepera, ame kekahi mau mea e pili ana i kona mau la opio. Pela laua i hoohala ai i kekahi mau hora oia ahiahi a hiki wale i ko Ariadane hoi ana e hiamoe. I keia wa hoi, ku ae la o Luhiana iluna a haalele iho la i ka liale-lole. kahi a ka Ui Ariadane e hiolanl ana, a hele holoholo aku al ia ma ke kahua hoomoana. Oiai oia e hele ana; aia na manao uluku ke oni la iloko ona, me ka liaulani nui, a na ia mau hooulu manao mahiehie i hookalilo loa «a.ku ka hele āna. a paliee loa aku la ia mawaho aku o ke.knhiiE? hrjqmoniau kpii aole hoi oia i akeakoaia mai. aka. i ko'rm hoea ana'ku i kolu o :ia ko« kiai. ia \va i pane mai ai ia koa iaia: "E Sir Luhiana, ua kokoke loa oe i ke alanui Aupuni."" I:: wa pane aku la ia: "E kuu hoaloha maikai, aole au e hele aku ana a hoea ilaila. aole nohoi e liele ana a hoea i kahi e hiki ole ai au ke lohe mai i kou leo." Me keia mau huaolelo hoomau aleu la ia j ka hele ana. A oiai oia e hele ana, e noonoo ana oia uo Maaniona ame ahahui malu i lilo ai t oia i hoa a i lala, a oiai hoi kona noonoo e koia ana ma ia mau mea, ia wa oia i lohe aku ai i ka nakeke maloko o ka ululaau, ma kahi kokoke iaia. K\l iho la ia me ka hoolono ana, alaila, nana aku la oia iloko o ka pouli, e hoao ana e ike aku i ke kumu o ka nakeke, He mea oiaio, ike aku la ia i ka nee awiwi ana ae o kekahi mea pouliuli mai kekahi aoao a kekahi aoao o ke alanui mamua pono 'aku ona. Ma ka hoomaopopo aku, he kino kanaka no ia mea ana i ike aku ai, a ia wa. i lele awiwi aku ai ia (Luhiana) me kana pahikaua e paa ana ma kona lima. Kahea aku Ia ia i ka mea kino kanaka ana e ike aku ana mamua ona e ku iho, a e hoike mai iaia iho. Aka, ike aku Ia ia i ka nalowale ana ae o ua mea kino la maloko o kekahi puukiuki laau, a ma k§. wa i hoea aku ai oia ma ia wahi, aia hoi, aohe ana mea kin<j kanaka i ike aku ai. Aole 'nae i liuliu kana ku ana iho, me ka hoomau ana nohoi i ka nana ame ka hakilo ana, aia hoi lohe aku la ia i kekahi nakeke ma kahi mamao mai iaia aku, a lohe aku la ia i ke pohapoha o kekahi mau kapuai lio ma ke alanui, a ma kana hoomaopopo aku e kuu pau ana ua lio la i ka holo nui. I keia wa i pane ae Naita Opio nei: "He kiu keia na ka enemi tna ko makou 'alahele." Ma keia wahi, huli hope hou mai la ia, a i kona halawai ana mai me na koa kiai o ko lakou kahua hoomoana oia po, hoike mai la oia ia lakou i kana mea i ike ai i na minute mamua iho, me ka haawi ana hoi i ke kauoha ia lakou, he mea pono ia lakou ke makaala. I kona hoea ana i ke kahua hoomoana, halawai pu aku la ia me kona luianela, a hoike aku la oia imua ona i kana mea i ike ai. I ka lohe ana o ua lutanela la i keia mau olelo a Luhiana, ua hoounaia aku la he poe kiai hou ma na wahi mawaho aku o na wahi i paa i na kiai mua, me ke ano kokoke no nae o kela ame keia kiai i kahi ame kahL Ua haule iho la hoi o Luhiana a hooluolu iaia iho malalo o kekahi kumulaau, kahi nohoi ana ame Ariadane i kamailio ai ma ia ahiahi. I ke kakahiaka ana ae, halawai hou iho la ia me kona lutanela, a i kona ninau ana'ku iaia, ina paha ua ikeia e na kiai he hiohiona a mau helehelena hoohuoi, ua hoole mai la ka lutanela, aole i ikeia kekahi mea oia ano, pela ka hoike a na koa kiai apau; aka, ua ninau maf la nae ua lutanela nei ia Luhiana:

i. 'Ta maopopo no anei ia oe. e Sir Luhiana, he kanaka io no kau o ka ike ana i ka po nei?" "Aole o'u kanalua iki ma ia mea.. oiai ua ike pono ko'u mau maka i ke kino o kekahi kanaka, a ua lohe nohoi au i ke pohapoha ana o kekahi i2&u kapuai lio e holoia ana e ke J<anaka: a i *o ? u hoohui ana i keiaf mau mea elua i pili kokoke loa laua i kekahi ame kekahi, aole lōa e hiki ia'u ke kanalua ma ka olele ana ae, o ke kanaka a'u i ike ai ma ko'u alahele o ka po nei, ame ke kanaka nana e holo ana i ; ka lio nona na kapuai a'u i lohe ai e pohapoha ana ma ke alanui, hookahi no ia kanaka; a o ka'u alahele nae i hoomaopopo ai i ka holo ana o ua lio la, aia ma ke kukulu akau." i "Ua pono oe, e Sir Luhiana," wahi a ka lutanela i pane aku ai, me ka hoomau ana i ka olelo: "Ke ike nei au eia he poe kiu ma ko kakou alahele i keia wa. Aole no nae o'u hopohopo no lakou. Ma ko'u manao, ua hiki loa ia kakou ke kaua a ke paio lanakila aku me kekahi pualikoa o na enemi, ina no ua pa-lua ia ko lakou heluna i ko kakou. Hookahi nae a'u wahi e hopohopo loa nei, oia na poino kimopo e ulia ana maluna 0 kakou me ko kakou ike ole aku, a o kahi oi loa aku o ko'u hopohopo no keia ano hana hoohalua powa maoli, oia ke alahele mauna e hoea aku ai kakou i ke alahele huna e komo aku ai kakou iloko o na ululaau o kou liome noho kuahiwi; nolaila, mamua o ko kakou hookokoke ana'ku ia wahi, e hoouna aku ana au i poe koa e hele e hoomakakiu ia mua o ke alanui." I ka pau ana o ka paina kakahiaka. ua makaukau ae la na mea apau no ka nee ana'ku ma ke alahele huli hoi no ka home. Ua holo pu aku la hoi o Luhiana me ka Ui Ariadane ma ia kakahiaka me ko laua mau hiohiona mohaha maikai, ame ko laua mau houpo 1 hoopihaia me na owili manao ulumahiehie maikai no kahi ame knlii. He ui ia! Ile elua paha, hoi;a. u ka u«»c ami-u- - huakai ma ke nlaloa, ua hoea aku la w lakoiy, &a.. 3 .paha milA- k». w» v-: (iniw ii.ni «. aku ai iloko o ka ululaau o Bohethia Waide. ina lteiā waii i haawi ae ka lutanela alakai o ko ]iuali Naita r.ima Uiaula. e holo aku euno Kanalea i hilinaiia 110 mua a no lio])o nohoi o ke alahele. no ka hoomukakiu ia. mua ame hope o ke alahele. Ma keia waju i ku iho ai ua wahi piiplikaua lio uuku īa no ke kali aua no ka liuli hoi mai o na kiu, mai na welau elua mai i hoounaiaaku ai iakou. He oiaio. ua hooko aku la na kiu i ka hana i haawiia aku ia lakou e hann, a i ko lakou lioi ana mai hoike mni la lakou, aolie a lakou 7re:i i ikn ai. No keia mau olelo a na kiu. ua. hoomau aku la ka huakai i ka hele ana a hoea i ka nuku o kekahi pali, i like loa me ka nuku o Nnuanu. E kamoe ana hoi ke alahelē mai ua nuku nei ma ka aoao aku o ka pali, ma. ke ano kikeekee a hoea ilalo. Ma keia wahi, hoomaka aku la lea iho pakalii ana o ka huakai, aia nae mawaenakonu ponoi 0 ua huakai la kahi i hele ai o Lubiana. mahope iho o ka Ui Ariadane. I kela wa i hoopuiwaia ae ai na mea apau i ko lakou lohe ana i kekahi. leo kahea e wawalo koliuiiu ana mai ka welau mai o ka pali iluna. a o na huaolelo a lakou i lohe aku ai e nawe mai ana i ka Welelau o ka pali, oia keia: "E ka Naita Opio. ka Liona Oula o Eohemia, e makaala. E kulou iho kou poo imua." O ka wa nohoi ia o na mea apau i ike aku ai i ka lele ana mai o kekahi pua pana i hookuuia mai, mailoko mai o kekahi kaula kakaka, ma kekahi aoao mai o ka pali. a o kona alahele i oni mai ai, oia no ke alahele pololei e ku ae ai ke poo o Luhiana; aka, iloko no oia wa hookahi ua ikeia aku la ka oili ana mai o kekahi pua mai ka welau mai o ka pali a motfo pololei mai la ana kahi a Liihiana e hele ana, a ma ka wa 1 kulou iho ai kona poo ilalo, ua hookui mai la ua pua nei mai ka wekiu mai o ka. pali me ka pua i lele mai ai mai kekahi aoao mai o ka pali, oial he ano upoho ke kakai-pali ma ia wahi. I ka hookui ana o ua pua la mai ka wekiu mai o ka pali me ka pua mai kela aoao mai o ka pali, ua ahai loa ia aku la ia a haule iloko o ka ululaau malalo o ua mauna la, a pela iho la i pakele ai o Luhiana mai ka pua pana mai a ka. puuwai eleel6 i ike ole ia aku kona kino. A e kuu makamaka heluhelu, e ninau iho ana paha oe , owai la keia olali ma ka weiau o ka pali nona ka leo kahea i wawalo koliuliu ana iloko o na pepeiao o na poe apau o loko o ka huakai, a o ka mea hoi nana ka pua pana i hoohaliu aku i ka make a ka pua a ka enemi i hoouna mai ai no Luhiana? E kuu hoa hoinainau o kela nanea, aole keia he kanaka e aku, aka, o Oi'lanelo no ia, kela kanaka Moneka o Heremita, a kaua i ike ai ma ka Mokuna VIII. i hala aku nei. Ma ka wa i pakele ai o Luhiana, e like me ka kaua e ka makamaka heluhelu i ike *aē la, ua lohe hou ia aku la ka leo o ua kanaka la e kalahea punaiawele mai anat' ( "Aole āu e haalele ia oe, a nele oe. E hoomanao i ka manu o ke ao—ka pua pana hiapaiole o Bohemia. Aloha." (Aole i pau.)