Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 9, 26 February 1897 — Page 4

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Inger Hojfeldt
This work is dedicated to:  Daughters of Hawaii

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HAAWINA

KULA SABATI.

 

HAAWINA X MARAKI 7.

Ke kanaka Aitiopa i houhuliia i ka ma-

nawa Oihana x 26-40

            26 A @eio @ ai la ka anela o ka Haku ia @po i mai la.  @ E ku oe a e hele ma ke kukuluhema ma ke ala e iho aku ai mai Ierusalema a Gaza, he wananahele no hoi la.

            27 K@ a hele aia hoi he kanaka @ Aitiopa he @ luna nui na Ka@ @ moiwahine o Aitiopa, oia @ Kuhina Waiwai a pau, a @ hoi ia @ Ierusalema @

            28 @ ana ia @ noho ana ma@ halekaa a e heluhelu ao @ ka @ kaula Isaia.

            29 @ mai la ka Uhane ia Pilipo, E @ hoopili aku ia halekaa.

            30 Hele @ la o Pilipo, a lohe iho @ heluhelu ana i ka ke kaula @ ae la ia. Ua ike anei oe i ka mea @ heluhelu nei.

            31 I aku la kela. Pehea la e hiki @ ao ole mai kekahi iaʻu? Nonoi aku la o Pilipo e pii ae, a e noho pu me ia.

            32 Eia kahi o ka palapala ana i heluhelu ai. Ua alakaiia aku la ia me he hipa la i ka make: a e like hoi me ka hipakeiki i pane ole imua o ka mea nana e ako, pela no ia, aole i ekemu kona waha.

            33 I kona hoohaahaa ana, ua kailiia aku la kona hoaponoia: nawai la hoi e @ mai i kona hanauna? no ka mea, ua laweia aku no kona oia, mai ka honua aku.

            34 Olelo mai la ua luna la, i aku la ia Pilipo. Ke ninau aku nei au ia oe, i olelo mai ke kaula i keia mea nowai, nona iho anei, no kekahi mea e paha?

            35 Alaila oaka ae la o Pilipo i kona waha a na ua palapala la kana hoomaka ana e hai mai ai ia la, ia Iesu.

            36 A i ko laua hele ana ma ke ala loa hiki aku la laua ma kahi wai: Olelo ae ia ua luna la. Aia he wai, heaha ka mea e keakea mai iaʻu e bapetizoia?"

            37 I ae la o Pilipo, ina i manaoio oe me ka naau a pau, ina ua pono. I mai la keia. Ke manaoio nei au o Iesu Kristo oia ke Keiki a ke Akua.

            38 A kena aku la ia. E ku malie ke kaa. Iho pu iho la laua i ka wai, o Pilipo a me ua luna la, a bapetizo ae la oia la ia.

            39 A pu ae la laua mai ka wai mai, kaili aku la ka Uhane o ka Haku ia Pilipo, aole ike hou ae ua luna la ia ia. Hoi aku la no ia ma kona ala me ka olioli.

            40 Ikea ae la o Pilipo ma Azoto. I kona hele ana hai ae la i ka euanelio ma na kulanakauhale a pau a hiki aku la i Kaisareia.

            PAUKU GULA. Oih. 8:35. Alaila oaka ae la o Pilipo i kona waha, a ma ua palapala la kona hoomaka ana e hai mai ai ia Iesu ia ia.

            MANAO NUI. E pono no ke h@ p@ i ko Iesu oihana kalahala ma na palapala o ke Kauoha Kahiko.

            OLELO HOAKAKA. Ma kekahi hihio na kaaohaia o Pilipo e haalele la Samaria, a kaahele i ke kukulu hema ma ke alahele mai Ierusalema a hiki i Gaga. Malaila na halawai kino oia me ka pauku o ke alii wahine o Aitiopa. Ua holo oia ma kona kaa lio. Ua hele e aku oia i Ierusalema no ka malama ana i na aha@ Iudaio. He kanaka oia i hoohuliia i na olelo ao o Mose. Ua heluhelu oia me ka leo o ka palapala wanana o Isaia. Ua ninau o Pilipo ma paha ua hoomaopopo oia i na olelo i heluheluia. Ua noi aku ka pauku ia Pilipo e noho pu me ia, i wehewehe i kekahi mau pauku.

            26. Pilipo. Ka mea hai euanelio, aole ke aposetole, aka ke kuene oia hoi, diakono. Kukuluhema.-Ua unuhi kekahi poe, i ke awakea, GaZa. Kekahi kulanakauhale. P@setia, ma ke alaloa mai Heberona aku i ke kukuluhema a hiki i Aigupita. Waonahele.

            He aina i noho kawalawaia. 27. Kanaka.-Inoalika, kona inoa, paha. Aitiopa. He inoa pili laula i na aina ma ka hema mai Aigupita aku. Ua kapaia keia moku aina ke aupuni o Moroc, i kapaia ano la Abusenia. He mau mile 1300 mai Ierusalema aku. Kanedake.-He inoa pili laula i na Moi, e like me Parao, Kamehameha, a pela 'ku aole i kekahi moi hookahi. Waiwai.-Kuhina waiwai. 28. Heluhelu.-Me ka leo pu paha, a nolaila ua ike o Pilipo i kahi ana i heluhelu ai ma ke Kauoha Kahiko. 29. Hoopili.-Ua lanakila ka mea haiolelo mamuli o kona hopili ana i ke anaina ia ia. 30. Ike.-Aole lawa ke akamai ma ka heluhelu ana. Ua pono ke noonoo pono i ke ano o na manao. 31. Ao.-Ua makau loa ka Ekalesia Pope i na makaainana e heluhelu ana i ka Baibala, ke ole ko ke kahuna wehewehe ana. 32. Kahi.-Isaia 53:7, 8. 33.- Hanauna.-Ua pohihihi keia ninau. Pehea e maopopo ai? Ua manao kekahi poe ua pili keia i kona mau hoakanaka. Aole hiki i kekahi mea ke hai lea aku i ko lakou ano lawehala. Ua manao kekahi poe wehewehe na pili keia ninau i ko Iesu ano hanau ke keiki hanaukahi na ke Akua: pehea e hoomaopopo ai i keia ano akua kupaianaha? Oiai ua p@p@hiia a make o Iesu. 34. Nowai.-He pohihihi loa keia wanana no na ano kue o na olelo hoike, ua pili kekahi i ke ano akua, ua pili kekahi i ke ano kanaka, kekahi, kiekie: kekahi, haahaa. 35. Iesu.-Ois ke kumuhana maoli, aole kekahi mau olelo ao, paipai, hoonaauao: aka hao o Iesu iho, ke Akua kanaka. ko kakou: Mea Aloha. Hoola. Hui Kala. 36. Keakea.-Me he mea la, ua makaukau loa oia e hoike manaoio mamuli o ke ano hana o Iesu i kauoha mai ai. 37. Manaoia.-He hoike manaoia pokole loa keia: aka oia ka io maoli o ka pono Karistiano. 38. Kona.-A ku malie kona huakai a pau loa, e nana ana i kona hoike manaoio ana. Ua lilo paha lakou i ka makamua o ka Ekalesia Karistiano, e mau ana ma Abusinia a hiki i keia mau la. 39. Kaili.-Ma ke ano he hana mana paha: ma ke ano emoole wale no paha ko Pilipo hookaawaleia ana. 40. Azoto.-Oia no Azedoda ma ke Kauoha Kahiko. Iosua 15:46. he kulanakauhale nui he mau mile 10 mai Gaza aku ma ke akau. A haiolelo oia ma na kulanakauhale a pau loa a hiki i Kaiserea. Malaila oia i noho mau no ka wa mahope. Oihana 21:9.

            I. Ka mea imi noke, 26:31. Owai o Pilipo? Heaha kona oihana ma ka Ekalesia? I kona wa hai euanelio heaha ke kauoha i loaa ai i ia mai ka Haku mai? E pono anei ia kakou a pau loa e lohe ai i kela a me keia la i na kauoha o Iesu, ko kakou Haku hana? Ihea ua hoounaia 'ku o Pilipo e hai euanelio ai? Heaha ka nui o ke anaina nana i lohe ai i kona hai euanelio? Ua kupono anei ke hai euanelio i na kanaka pakahi, aole i na anaina nui wale no? Mahea o Gaza? Ma ka alahele me wai na halawai kino o Pilipo? Heaha ke kumu no keia kuhina waiwai Aitiopa i makaikai ai ia Ierusalema? Owai o Kanedake? Heaha ka palapala a keia kanaka Aitiopa i heluhelu ai ma kona holokaa ana? Heaha ka manao kuhikuhi o ka Uhane Hemolele ia Pilipo? Ma ko laua launa pu ana, heaha ka ninau o Pilipo o ke kanaka Aitiopa? Heaha ka olelo pane? Heaha kona kena aku ia Pilipo?

            II. Ke kumu ao naauao, 32-35. Heaha ka pauku pohihihi ana i heluhelu ai, Isaia 53:7, 8? Heaha ke kumu no ke kauoha ana i mau hipa oia no na mohai e kau ai ma ke kuahu? Pehea ke ano like o ka hipa i hookaumahaia 'ku ma ke ano he mohai, a me ko Iesu kaulia ana ma ke kea? Heaha ke kumu no ko na kanaka hoohenehene ana ia Iesu ma kona noho haahaa ana? Heaha ke ano o ka olelo ninau," nawai la hoi e hai mai i kona hanauna?" Ua lohe anei ke kanaka Aitiopa i keia wanana i weheweheia e pili ana ia Iesu, i kaulia ma ke kea he mau la mamua iho? Heaha ko Pilipo wehewehe ana? Ua pono anei ia kakou ke huli i na wanana o ka Baibala e pili ana i ko Iesu hoi hou ana mai? Pehea ka hoomaloka o na kanaka i keia mau la ma ka malama ana i na hana haipule ma na hale halawai?

            III. Ka hoike manaoio eleu loa, 36-40. A oiai na holo pu laua a hiki mai i ka punawai kahi a laua e kaawale ai, heaha ka ninau o ke kanaka Aitiopa? Heaha kona hoike manaoio? Ua manaoio aku anei oe ia Iesu ke Akua kanaka Nana e kalahala ai i ka poe hewa? Ua kupono anei keia hoike manaoio me ka bapetizoia ana i ka wa koke? Heaha na kumu no ka hoike ana 'ku pela i ka manaoio? A pau keia bapetizo ana pehea o Pilipo? He hana mana anei keia? Heaha ko Pilipo hana kumau? No keaha la na loaa ia kakou keia moolelo?

            MANAO PILI. 1. Ua hana anei oe i kou mau hana a pau loa malalo o ko ka Haku hoomalu ana? 2. Ua pono anei ke manaoio aku ia Iesu me ke komo ole ana i ka Ekalesia? 3. E loaa ana anei ko ke Akua kokua i ka poe imi? 4. Ua halalo anei oe i na Palapala Hemolele au i heluhelu ai? 5. E minamina anei oe ina paha ua hoomaloka oe ma ka halawai ana me kekahi elele mai ke Akua mai no kou pono uhane?

 

            Ua loohia o Mr. Ward L. Smith, o Frederickstown, Mo., i ka ma'i hi no 30 makahiki a oi. Ua maopopo loa iaia, he wa uuku wale no kona e ola ai a o ka pau no ia. Ua lawelawe lapaauia oia e kekahi poe kauka akamai loa o Europa ame Amerika, aole nae loaa ke ola loa. I kekahi la, loaa iho la iaia kekahi nupepa a heluhelu iho la i ka olelo hoolaha no ka LAAU OLA a Kamalena, no ke Nahu, Kolera ame ka Hi. Ua kuai oia i hookahi omole o na laau la, i ka lau mua ana no, loaa iaia ka oluolu, a mamuli o kona inu mau ana, ua ola loa ia. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau. O Benson, Smith & Co., na Agena no ko Hawaii Pae Aina.

 

HE MOOLELO NO

KEONIMANA KEO.

 

KA EUEU PUUWAI WIWO OLE-

KA HOOPAKELE O KA MEA NA-

WALIWALI-A O KA WELI HOI

A KA POE HAIHAI KANAWAI-

A O KA MOI O NA LUA ELI GULA.

 

MOKUNA I.

            He mea e ka malamalama oloko o ua keena la. Aia ma kekahi poo o ua pakaukau la, e noho ana he kanaka kino maikai maloeloe. He kanaka oia ma kahi o kanakolu-kumamalima a oi iki paha. He umiumi eleele ka haiamu ana ma kona auwae. O kahi mua nae au e hoomaopopo aku ai no ua kanaka la, oia no kona mau onohimaka, oiai ua like loa ka weli o kona mau onohi maka me ko ke tiga ahiu, e hoke ana hoi he kanaka kuemi hope ole oia ma kana mea e manao ai e hana. Ua hoike mai hoi na kahoaka o ua kanaka la, he puuwai eleele o ke ano maalea loa. Aole loa oia he kanaka pupuka, aka he kanaka au e ka mea malihini e kapa aku ai, he kanaka ui, eia nae, ua hiki ole i kana hoonalonalo ke huna iho i ka mea a ke Akua i kukuni ai ma kona helehelena. O ke kulana hoi o kona poe hoa e nonoho ana, ua hiki loa ke ike ia aku he poe lakou o ke kulana lapuwale loa, oiai ua kau okoa mai no ke kuni o ka pepehi kanaka ma ko lakou mau helehelena. Ua lako kela a me keia me na pu panapana ma ke apo ili ma ko lakou mau puhaka, a pela nohoi ua kanaka la ma ke poo o ke pakaukau. O keia kanaka i hoike ia ae la, oia no o Keaka Lona, kekahi o na alakai powa i weli loa ia e na poe a pau, a i kapa ia o "Kole lana," a o kela inoa i hea ia iaia ma ke awawa eli gula Keaka Lona, aole ia o kona inoa ponoi, aka he inoa kapakapa kela ana i kapa ai iaia iho, i mea e manao ia aku ai e kekahi poe he kanaka e oia. Nolaila ua kuhihewa na poe kamaaina a pau o kahi eli gula he kanaka e keia, oiai ina i maopopo i keia poe o Kole Iana keia, aole loa lakou e ae ana e pili ko lakou mau lihilihi maka a hiki i ka paa pio ana o keia kanaka. O kela poe kanaka hoi e nonoho pu la me ia, oia no kona poe hoa powa.

            I kela wa, o ke kanaka ma ka aoao akau o Kole Iana, a i ole ka mea hoi i kapaia ma keia moolelo o Keaka Lona ka mea e kamailio ana me  ke ano pihoihoi, a i ka hoomaopopo aku i na hiohiona o ko lakou mau helehelena mai ia Keaka Lona a me na hoa e ae maloko o kela ana, ua hekau iho ka haikea maluna o ko lakou mau papalina. I ka nana aku i ka helehelena o Keaka Lona, ua hiki loa ke hoomaopopo ia kau ua pihoihoi ino loa kona mau maka, e hoike ana ua hoohikilele loa ia kona naau iaia e hoolohe ana i na olelo a ka mea e kamailio ana.

            "Heaha keia mea hou au o ka hele ino ana mai nei?" wahi a Keaka Lona i ninau aku ai i ke kanaka ma kona akua, oiai akahi no ia kanaka a komo mai, oiai mamua o ke komo ana mai oia kanaka, ua akoakoa mua no o Keaka Lona ma, no ke kuka ana me kona mau hoa powa i ka mea kupono a lakou i hoopaa pio ai ma kekahi wahi o ua kakela honua la.

            "E ko'u haku, he mea ano nui loa ka'u a ua laki maoli au i ko oukou loaa ana mai nei e akoakoa ana. I a'u a me kekahi o na hoa e nanea ana maloko o ka hale inu rama o Kuke, a oiai hoi makou e kuka ana no ka lawe mai i kela wahi keiki kiu imua o kou alo no ke kau ana i ka hoopai maluna ona, ua hoohikilele ino ia ko makou naau mamuli o ke komo ana mai o kekahi kanaka ui mohaha kino loihi maloeloe, me he la he kino aka ka ua mea he palanehe me na pu panapana ma kona mau lima, a me ka leo kohu hekili, ua kauoha ia mai la makou a pau e haawi pio aku, a me ka nieniele mua ole, me he la ua maopopo mua no iaia, ua kauoha ae la oia i kahi opio a makou i hoopaa pio ai e ku a haalele iho i ua hale la, a e hele oia me ka lanakila: a mamua o ka hiki ana i kekahi o makou ke keakea aku, ua oili aku la ua wahi opio la, a nalo aku la iloko o ka pouli. Iloko hoi o ko makou nui hewahewa ua hiki ole ia makou ke kue aku i kela kanaka. He mea oiaio, he ano e loa no ke ano o kela kanaka, me he la he mana uwila kekahi ona. O ka mea ano nui loa nae e pili ana no ua kanaka 'la, oia no kona hoike ana mai i kona inoa, oia hoi kela inoa e weli nui loa ia nei e ka poe o ko kakou ano. Keonimana Keo!"

            "O Keonimana Keo!" wahi a Keaka Lona i hooho ae ai me ka leo nui, me ka haikea ana ae a kona mau papalina, me ka naka haalulu pu ana o kona leo i kona wa i hoopuka ae ai i ka inoa o ka moi o na Lua eli Gula. Ua kulou iho la ua o Keaka Lona no kekahi mau minute, a i kona ea ana ae, ua pahe mai la oia me ka leo kuoo imua o kona mau hoa, me ka weli ano e o kona mau onohi maka: "E o'u mau paku! Elike me ka mea a kakou a pau i lohe iho la, ina o Keonimana Keo io kela, alaila ke hai aku nei au ia oukou a pau ano, ua hoea mai ka hora a kela a me keia hoa oiaio o keia puali e hana ai me ka lokahi a me ka wiwo ole, a o ka'u kauoha ia oukou a pau e makaala kela a me keia me ka puuwai o ka hopo ole. E make o Keonimana Keo! Oia ka moto a oukou a pau e hiipoi ai me ka makee lea. He lohe pepeiao wale no paha ko oukou no keia kanaka aka owau nei nae, ua kuluma ko'u mau maka iaia, a ke hoike aku nei au ia oukou, aole loa he kanaka i hanau ia mai mai ka puhaka mai o ka wahine i like me kela kanaka. Ua hiki iaia ke luku me he mea ole la i na kanaka he nui a oi aku, aole hoi o ka poe lomaloma, aka o ka poe i hele a lae ula i keia mea o ka hakoko ana me na mea kaua. He mau makahiki i kaa hope ae nei, ua hopu pio ia au me ko'u puali holookoa mahope iho o ko makou paio hahana ana no na hora ekolu, a ua make he eono o ko'u mau hoa eleu a wiwo ole, a he elima i hoeha ia, a owau wale no ka mea i koe, a mamuli o kekahi ulia laki, ua holo malu au oiai na aoao e hakoko ana, a pela iho la au i pakele ai mai na lima kohu kupua o kela kanaka kamahao. Nolaila, ua hoohiki iho au, i ko'u wa e ike hou ai i kela kanaka e inu koke no ka poka o ka'u pu i ke koko o kona puuwai. Aole nae oia i maopopo ia'u ma keia inoa o'u e hea ia nei maanei. O kana inoa i hoomaopopo ai no'u, oia no ka inoa a oukou e o'u mau hoa i ike ai maloko o keia papu ikaka a kakou e haaheo mau ai. Kole Iana, ke alii wiwo ole o na Tiga inu koko o na kualono o Siera Nawata. Nolala, e make o Keonimana Keo!"

            "E make! E make!! E make o Keonimana Keo me ka hookaulua ole aku!" i hooho like ae ai na hoa a pau me na leo ahiu, me ka wawa ano e iloko o kela wahi, a i ka hoomaopopo aku i ko lakou mau helehelena hihiu o na kuahiwi.

            "Aia i hea oia kahi i noho ai i keia wa," i ninau ae ai o Keaka Lona i ka mea nana i lawe mai i ka nuhou.

            "Ua hookipa ia aku nei oia e kela elemakule lapuwale Kimo Paka." wahi a ka pane.

            "He elemakule kela a'u i akenui ai e make, aka i ko'u hoomaopopo nae, ua ano hoohuoi e no oia no'u a me oukou, nolaila oia kekahi o ko kakou enemi ino loa. Mai oi loa ko kakou pono ina i pau loa kela poe kamaaina i ka hopu pio ia e kakou mamua o ka hoea ana mai nei o kela kanaka. Aole aku la e nele ka hahai aku o kela elemakule ia Keonimana Ko i na mea a pau ana i hoomaopopo, no ka mea, ua ike no au ua hoomaopopo kela elemakule i ko kakou ano. Aole oia i hoopuka iki i kekahi mea, aka ua hiki loa nae ia'u ke ike ma o kona helehelena, a pela no hoi me kekahi poe @ iho o lakou, a k@ ole au e kuhihewa, ua kukakuka mau lakoiu i na mea e pili ana no ka nalowale honua ana o Hela a me kekahi poe e iho o lakou. Nolaila, he mea pono e hoomaka koke kakou i ka kakou hana i keia po no me ka hoopanee hou ole aku!" wahi a ua alii powa la, Keaka Lona.

            "Eia ka'u ninau: Owai ka mea nana i hoike aku nei ia Keonimana Keo no na mea e hana ia nei maanei nei?" i ninau ae ai kekahi o na hoa.

            "Ke ole au e kuhihewa na kela elemakule no i kakau leta aku nei ia Keonimana Keo a oia ke kumu o kona hele ana mai nei." i pane mai ai o Keaka Lona.

            "Ina pela, alaila, mai oi loa ka pono ina i make kela elemakule mamua o kona hoomaopopo ana i ko kakou ano maoli! wahi a kekahi kanaka o lakou.

            "He mea maalahi wale no ka i ana ae e make o mea ame mea, aka o ka hooko ana aku nae, he mea e loa kela, oiai e hoomanao oukou he kanaka wiwo ole kela, a he makaukau hoi i ka lawelawe ana me na mea kaua. Nolaila, ano ka wa no kela a me keia hoa oiaio o keia puali e kali ai i kana mau mea kaua no ke kau ana aku i ka make maluna o kela poe kamaaina a pau me kela luna hoi o kela poe kamaaina, kela kanaka i kapaia o Keonimana Keo. He mea hilahila loa no kakou nona ka heluna piha ke kanaono-kumamalima ke lanakila ole maluna o kela poe he eono wale no, oia hoi he elima poe kamaaina a he hookahi wale no hoi kela malihini. Nolaila, ma ka mana i loaa ia'u ma ke ano he alii kiekie no keia puali hanohano, ke kauoha aku nei ia oukou a pau e liuliu koke. Ia oe hoi e Keoni, (ke kanaka nana ka mea hou i lawe mai) e hele pu ae kaua i keia wa, oiai he makemake au e hele e kaua e hoomakakiu mua mawaho o ka hale o Kimo Paka," wahi a Keaka Lona me ke kuoo, a me ka pihoihoi ole. He oiaioa, i konohi o kona lohe ana mai no Keonimana Keo, ua hoohikilele ino loa ia kona naau, aka i ke akakuu ana iho, ua hoi hou mai la no kona kulana mau o ke akahele a me ka wiwo ole. H@ kanaka o Keaka Lona, a i ole o Kole Iana i ai lolo i keia mea he powa, a he lima koko menemene ole, oiai aole e pau ka heluna o ka poe i make iaia me kona mau lima ponoi ke helu ia ma kona mau manamanalima a me kona mau manmana wawae.

            (Aole i pau.)

 

(Mai ka Aoao 1 mai.)

ke anu ikaika, aole oia i haalele iki i lani, ka Moiwahine i pau o Hawaii, i kona mau rumi ma Shoreham, mai ka wa mai ana i hele aku ai i ka Hale Keokeo. Mawaena o ka poe i hele aku e ike iaia i keia la o Luna Senate Perkins o Keleponi kekahi.

KE KAUA MA CUBA.

            Nu Ioka. Feberuari 8.-E hoike ana kekahi lono mai Key West mai i ka nupepa World, penei: Ke mauliawa nei ko Havana nei poe, no ka wiwo launa ole mai o na poe kipi, ka poe hoi na lakou i ulupa i kekahi papu pohaku e kiaiia ana e Mekia Fondeviela me na koa Sapania, mawaho koke ae o Guanaba@ ma ka Poaono aku nei.

            He hale keia o ekolu hale ke kiekie, a na hanaia nohoi a paa. Aia maloko oia wahi he 100 koa Sepania. I ke aumoe, ua lele malu mai la he 200 poe Cuba a hopu pio iho la i na poe koa kiai mawaho me ka palanehe loa, a hiki ole ia lakou ke haawi ae i na leo hoohikilele. A mamuli o ke kuhihewa o ke koa kiai puka e komo aku ai iloko o ka hale, ua weheia mai la ka puka, eia nae ua ki mai la ua koa kiai Sepania nei i kana pu mawaena o na pualikoa Cuba e holomoku aku ana iloko, a make iho ia o Lutanela de Rosna. Ua hoopuehu liilii ia na poe Sepania, a weliweli hoi na luku ana a ka poe Cuba. Ua puhiia ka hale i ke ahi, a o kahi o ua papu la i kailiia me ka laau kahi i a ia e ke ahi, a o kahi i koe, oia hoi ka pohaku, ua hoopahuia me na owili dainamita.

KOHO BALOTA NA WAHINE MA KA MOKUAINA O MAKEKUKETA.

            Bosetona (Mass.), Feb. 10.-I keia la i koho ai ke Komite Ahaolelo no na Hoololi Kumukanawai, ma ka aoao e kokua ana i ke kapaeia ana o ka huaolelo "kane" mailoko ae o ka hoololi i manaoia no ke Kumukanawai, a no ia kumu e loaa ana ka pono koho balota i na wahine.

KUEIA KE KUIKAHI AHA UWAO MAWAENA O AMERIKA HUIIA ME ENELANI.

            Wasinetona, Feb. 1.-Ua manaoio loa ia, aole e hooholoia aaa ke kuikahi Aha Uwao i manaoia ai e paa mawaena o Amerika Huiia ame Enelani e ka elua hapakolu o na poe Senate ke waihoia mai ia kumuhana imua oia Aha. I keia wa, ua loaa i ke komite o ko na Aina E he elua mau hoololi no ua kuikahi la, a ma ia ano ua aneane e lilo ua kuikahi la i mea waiwai ole. Ua manao kekahi poe Senate, aole keia o ka wa kupono e hoaoia ai e nakiikii i ko Amerika mau lima, oiai na ninau pili Aupuni koikoi ke ulu nui nei imua ona.

LIULIU KO RUSIA MAU MOKUKAUA.

            Ladana, Ian. 30.-Ua loaa he lono mai Odessa mai i ka nupepa Times, e kamailio ana no na hoomakaukau koa ame na aumokukaua ma ka aoao o Rusia. Ua hoike mai keia lono, aia na aumokukaua o Rusia ma ke Kai Eleele ke ku la me ka makaukau i na wa apau. He ehiku ka nui o na mokukaua hao, he mau mokukaua liilii iho, he mau waapa topido ame na mea pale aku i na topido. O keia mau moku apau, ke a mau la ko lakou mau ahi me ka makaukau no kekahi hana. A no ka mea hoi e pili ana i ke aumokukaua Rukini ma Sebastopol, wahi a ka mea kakau o ka nupepa Times ma Odessa, aole i ikeia ko lakou ku ana ma ke kulana maikai loa no ka hakaka elike me ko keia wa.

 

MO'A I KAPUAHI A LEKE.

Nupepa Kuokoa e.-

            Welina oe:-Ma ka Poakahi, Feberuari 15, ua hopuia o Opu no ka "lemu hao," mamuli o ka eleu o ka Hope Ilamuku H.R. Hikikoki i hiki mai nei i Molokai nei. Ua loaa pono iho la ia pookoi ma ia hana aiwaiwa: ua nui kona wa i hana ai ia hana.

            Ma ka la i haiia ae la, ua ikeia aku kekahi poe kanaka no Wailau mai me na haawe ukana ma ke kua, a ua hiki ae o Hikikoki ma kahi o Kauka Moliki, a ua kauia aku i ka ohe hoonui ike, a ua komo ka hoohuoi iaia. Nolaila, me ka eleu oia i holo hou mai ai a loaa kekahi makai, kii i ka luna makai oonei, a ua hoopukaia he palapala huli ame hopu ia wa, a ua hiki mai kela poe ma kekahi hale, a ku ana na makai a huli ia na opeope a loaa aku la e moe ana ua eu la iloko o ka puolo o Opu a mawaho hoi kekahi o ka hale a lakou e noho ana, a o ka paa iho la no ia.

            Ma ka Poalua, ua hookolokoloia, a hoomoe. Poakolu ae, ae no ua hewa. Ka-pi ka paakai, hookahi haneri dala me na koina, aole hana paahao.

            Ina o ka luna makai oonei, aohe eu ae, pela no na makai: aohe hoi o ka lunakanawai, he kulai wale no kana, pau ka"moon" palahalaha ka lima, a komo i ke eke. He nawaliwali maoli na lima hooko Aupuni maanei, aohe eueu ae, oiai he nui loa no na poe oia ano e noho nei aole he paa iki.

            Me keia mau anoai ke hooki nei au e inu i ka wai hui o Kupeke, a me oe ko'u hoomanao poina ole a huai hou aku ke loaa hou kahi mea hou.

            Owau no me ka oiaio.

            DAVID PAWAA.

            Kupeke, Molokai, Feb. 20, 1897.

 

            Ua hoao pono maoli au i ka LAAU KUNU a KAMALENA, a ua hoomaopopo au, oia kekahi o na laau maikai loa no ke kunu-ho a'u i ike ai. Hookahi no inu ana, na lawa, eia nae ua inu pinepine nae au. E ola ana ke anu e loohia iho ana i ka'u poe keiki ke inu i keia laau. Ke hoike kanalua ole aku nei au, he laau maikai loa keia no ke kunu-ho ame ke anu iloko o na keiki. Geo. G. Wolfe, Kakauolelo o ka Aha Kaapuni, Fernandina, Fla. E kuai ia ana e na poe kuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., na Agena no ko Hawaii Pae Aina.

 

Hoolaha Kumau.

 

Aole loa e maikai a oluolu ke

ola ana e kekahi mea kino uhane @ ina he aaiole kona akepaa a hiki @ ke lawelawe i kana mau hana @ ka hololea. E hahai ana ka nahele a me na nawaliwali e ae ma ka @ ali o ke ake ponalo. He @ oiaio keia i hooiaio ia ma na w@ na poai oluolu akau iloko o ka@ ha keneturia, o na

 

HUALE A AYERS

oia wale no ka LAAU HOOLA AKE maikai loa i ikeia. E hoola ana i ka lepopaa, ka nalulu eha, na maʻi oloko o ka opu, a ma ke ano LAAU OHANA aohe ona lua e like ai.

 

O ka Ayers Sasaparila, oia

ka Laau Hoomaemae Koko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hooponopono ana ia loko o ke kino @ke o ka ili, e hoopau ana i na malu@lu kanaka. E pepehi a ulupa ana i na PUHA, e hoola ana i na poha@ha hi o ke ola ana a e kipaku loa ai i na ano maʻi a pau. O ka poe maʻi no ka wali pono ole o ka ai, ka nawaliwali mau a ano maʻi e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau.

 

SASAPARILA A AYERS.

He laau e hooikaika ai i ka nawaliwali, a e hoopuipui mai ai i ke kino. Ma ka inu ana i keia laau, e hoonoono ia ai ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke ola ana.

 

O ka Ayers Cherry Pectoral

laau, aohe lua ma ka hoola awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUU EHA. E hoola ia na KUNU KALEA a me na maʻi pili i ke ake me ka hikiwawe loa.

            O na Huaale a Ayers, na Sasaparila a me ka Ayers Cherry Pectoral, aia kahi e loaa ai ma ka Hale kuai o ka

Hollister Drug Co. Lt.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2514

 

KAKELA

ME

KUKU

Ka Halekuai Nui

-O NA-

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANA A PAU

Na lako pili hao kukulu hale,

Na kepa,

Na lei ilio,

Na kaulahao ilio,

Na Pahi,

Na Upa,

Na kope hulu,

Na Pulupulu.

PALAU LIO

Na mea mahiai,

Na au i,

Na au ko,

Na kua bipo,

Na lei bipi,

Na kaulahao bipi,

Na uwea pa,

Na kaa palala,

Na mea piula,

Na ipuhao.

Makau me Aho Lawaia

Na iliwai,

Na kaula,

Na hulu pena,

Na pulumi,

Na pena, me ka aila,

No kopa,

Na aila mahu,

Na pakeke,

Na pakeke hao,

Na kapu hao,

Na pauda,

Na kukaepele,

Na uwiki, a me

Na ipukukui.

Mikini Humuhumu aulana

Wilcox, & Gibbs Hookhi Lopi

ka Remington, Elua Lopi.

A me na ukana he nui loa o kela ano a me keia ano.

Kakela me Kuke

2@