Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 12, 19 March 1897 — Page 2
| This text was transcribed by: | Ruth S. Goldstein |
| This work is dedicated to: | UH Sea Grant |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaba Mana @ooko
@ aku ai o TH @ K@misina no na @ Wai no ka Apana @
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina@
Keena K@, Mareki @ 1897
@
I keia la i ho@kohuia aku ai o J. A. SCOTT @. I @ona Hoomalu no ka @apa Alanai no ka Apana A@hau o @ Mokupuni o Hawaii. ma kahi o W. W. Goodale Esp., i waiho mai.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Maraki 1, 1897.
2642-3t
I keia la i hookohuia aku ai o JOHN W. NEAL, ESQ., i hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Kawaihau, Mokupuni o Kauai.
Eia ka Papa i keia wa:
S. N. Hundley, lunahoomalu.
Daniel Lowell, ame
John W. Neal.
J. W. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Maraki 5, 1897.
2641-3t
I keia la i hookohuia aku o G. W. NAWAAKOA, ESQ., i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Waianae, Apana o Waianae, Mokupuni o Oahu, ma kahi o C. A. Newman.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Maraki 1, 1897.
2640-3t
OLELO HOOLAHA NO KA HOOPAU A WEHE ANA I KA HUI ALAHAO HAWAII.
MA KA HANA O KA HOOPAU A WEHE ANA I KA HUI ALAHAO HAWAII.
I KA POE APAU E IKE MAI ANA I KEIA OWAU O JAMES A KING, Kuhina Kalaiaina o ka Repubalika o Hawaii. Aloha :
OIAI. ma ka la 4 o Ianuari, A. D. 1897, na waiho mai ka Hui Alahao Hawaii. he Ahahui e ku ana malalo o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, imua o ke Kuhina Kalaiaina. he palapala noi, me kakahi Palapala Hoike, e hoike mai ana, ma kekahi halawai ana o kona Poe Paa Kuleana, i kaheaia no ia hana na hoololoia e ke koho balota ana a ekolu hapaha o na Poe Paa Kuleana o loko o na Hui ‘la, a ua kakauinoaia hoi na Palapala Hoike la e Samuel G. Wilder, ka Peresidena, ame Charles Falk. Kakauolelo, ka Peresidena Nui ame ke Kakauolelo o na halawai la, a ua kopeia hoi ua Palapala Noi la ame ka Palapala Hoike maloko o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina.
A OIAI. @a haawiia ka hoolaha ana maihope mai oia wa, ma ka olelo Enelani ame ka olelo Hawaii no na la he kanaono, maloko o ka Nupepa Hawaiian Gazette he nupepa puka i kela ame nkeia hapalua hebedema, a maloko o ka “Nupepa Kuokoa.” i hoolahaia maloko o ke Kulanakauhale o Honolulu, oia hoi, mai ka la 5 mai o Ianuari a i ka la 2 o Maraki, 1897, maloko o ka Nupepa “Hawaiian Gazette” puka hapalua hebedema, a mai ka la 8 mai o Ianuari a i ka la 5 o Maraki, 1897, maloko o ka Nupepa “Kuokoa.” a ua waiho @u ia mai i keia Keena na Palapala Afedevita oia mau hoolaha nupepa ia ana, a ua hoopili pu ia me ka Palapala Kumu o ke Noi ame ka Palapala Hooia.
A OIAI. a maopopo ia’u o ke koho balota ana i hooiaia maloko o laila, ua lawelawe io ia ia hana, a ua maopopo nohoi ia’u o na koi apau maluna o na HUI ALAHAO HAWAII la. ua ukuia a ua hoopama.
`NOLAILA, ANO I.A. E IKE AUANEI OUKOU, mamuli o keia mau kumu. a, aole hoi i ikeia kekahi kumu kue, nolaila, ma keia ke kukala aku nei au, ua hoopauia, ma keia ua Hui la, oia hoi, ka HUI ALAHAO HAWAII a o ka haawiia ana mai o kona Palapala HoQh@ na hanaia ma ka la 5 o Iulai, A. D. @, ma keia, na neia aku ia, ma ka aoao o ke Aupuni Hawaii.
HAAWIIA malalo o kuu lima ame ke Sila o ka Oihana Kalaiaina, i keia ia @ o Maraki, A. D. 1897.
(Kakauinoaia) J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
2642-3t
HOOLAHA PA AUPUNI.
I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXV o na Kanawai o 1888, ua hookaawale aku au i keia la he pa no ka hoopaa ana i na Holoholona Hele He@a ma Kaupo, Maui, maluna o ka Aina Aupuni o Kumunui, ma Kaupo, ma ka aoao mauka o ke Alanui Aupuni.
I kulike ai me ka Pauku 2 o ka Mokuna XXXV o na Kanawai o 1888, i keia la ua hookohu aku au ia J. W. Kawaakoa i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni maluna ae.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Maraki 2, 1897.
2649-3t
@AI O KA HOOLIMALIMA @ N AMABA @ HILO HAWAII
Ma ka Poakolu. Aperila 7, 1897, ma ka hora 12 o k@ awakea, ma ka puka ma @ alo o ka Hale Oihana Hooko Honolulu, Oahu, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea na hoolimalima o kela mau Apana Aina Aupuni e waiho ana maloko o ka Mahele A. kihi o na Aianui Waianuenue me Uwapo. Hilo, Hawaii, oia hoi:
Apana 8. Uku hooolimalima oi aku $3@ no ka makahiki.
Apana 9. Uku hoolimilima oi aku $2@ no ka makahiki.
E hookaa mua ia ka uku hoolimalima o kela ame keia hapaha makahiki.
Manawa—he 30 makahiki.
O keia kuai, mamuli no ia o keia mau kumu: O ka mea e @o ai keia mau hoolimalima, e kukulu no oia iloko o na makahiki mua eha o ka manawa hoolimalima maluna o kela ame keia apana, he hale a mau hale pale-ahi, ma ka pohaku uinihapa paha, pohaku a hao paha, ma ke ano maikai e aponoia ana e ke Kuhina, no ke kumulilo hoi aole e emi iho malalo o $7,500, a e hoopaa pauahi ia hoi ua poe hale la, no ka huina i eimi ole iho malalo o ka elua-hapakolu o kona waiwai io, no ka pomaikai o ka Mea Hoolimalima (Lessor); a e hana hou ana hoi (repair) i ua hale la iloko o ke koena aku o ka manawa o ka hoolimalima, koe wale no na loli ana mamuli o na mea maa mau i ka hanaia; a ma ka wa e poino ai ua hale la no ke ahi, alaila, e hoopau koke ia ua poino la a poho hoi, ma ka hana hou ana a kukulu hou ana paha, a i ole ia, e haawi mai i ka palapala hoopaa pauahi i ka Mea Hoolimalima (Lessor).
A eia hou, mamuli o ke noi i kakauia mai e ka Mea Hoolimalima mai (Lessee) a o kona mau hope paha mamua o ka pau ana o ka manawa, alaila, e haawiia aku no ua mau wahi la me na hana hou apau, ke hooko pono ia na kumu apau i hoikeia ae la e ka Mea Hoolimalima mai (Lessee) no ke kudala, ma ka holimalima no ka manawa aole e oi aku mamua o iwakalua makahiki, ke ole ua mau wahi la e hooliloia no ka pono o ka lehulehu, a ma ia ano, e loaa aku no i ka Mea Hoolimalima mai he hoike mua ia ana’ku ma ka manawa aole e emi iho malalo o hookahi makahiki. A e malamaia hoi ua kuai kudala la, ma ka manawa i oi ole aku mamua o eono malama, aole hoi e emi malalo o hookahi mahina, mamua ae o ka pau ana o ua manawa ‘la.
E ikeia no ke Kii o na Apana i hoike ia ae la ma ke Keena Kalaiaina, Honolulu, a ma ke Keena o A. B. Loebenstein, Hilo, Hawaii.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb. 25, 1897.
2640-3t
HOOLAHA HUI I HOOHUHA.
MA KA HANA NO KA HOOPAU ANA I KA HUI MAHIKO O PAUKAA.
Oiai, ua waiho mai la ka Hui Mahiko o Paukaa, he Hui i Hoohuila, i kukulu ia a e ku ana malalo a mamuli o ka mana o na Kanawai o Ko Hawaii Pae Aina, elike me ke Kanawai e pili ana ia hana, he palapala noi, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, no ka hoopau ana i ua hui la, me kekahi palapala hoike i hoopili pu ia me ia, elike me ke koi a ke kanawai.
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia i kela kanaka ame keia kanaka, a i na kanaka nohoi apau loa, i loaa na kuleana, ma kela ame keia ano, iloko o ua hui la, he mea pono ke waihoia mai na olelo kue no ka aeia ana o ua noi la, maloko nei o ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Poakolu @A 14 o Aperila, A. D. 1897, a mamua @paha oia la, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia ma ua hana la, e hele kino mai ia ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 A. M. o ua la la, e hoike mai i kumu, nokeaha la e ae ole ia ai ia noi.
JAMES A. KING.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feberuari 6, 1897.
2637-9t
HOOLAHA AINA AUPUNI.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, aia he 34 mau apana aina, mai ka 10 a 50 eka, ka nui o ka apana hookahi ma Kaiwiki. Hilo. Hawaii, e weheia aku ana no ke noi ia ana mai ma ke Keena o E. D. Baldwin, ma ka hora 9 A. M., ma ka Poalua, Maraki 30, malalo o na olelo o ke Kanawai Aina o 1895, no na Kuleana Aina Dala Kuike a Kuleana Kuai Hoolimalima paha.
No na mea i koe, e ninau ma ke keena o E. D. Baldwin. Hilo, a ma ke Keena Aina, ma Honolulu.
J. F. BTOWN.
Agena no na Aina Aupuni.
Keena o na Aina Aupuni, Honolulu, Maraki 10, 1897. 2641-td
HOOLAHA NO NA AINA AUPUNI.
Ma ka Poaono, Maraki 20 ae nei, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, Honolulu. e kuaiia aka ai ka Hoolimalima i ikeia ka Hi o Kapaina ma Waiehu, Maui e komapu ana me na “Aina” Poa@ma, a maloko o lalia he aneane 15 eka. oi iki aku a emi mai paha.
Manawa—21 makahiki.
He hookaa mua ia ana i kela ame kieia hapalua makahiki.
J. F. BROWN.
Agena no na Aina Aupuni. Honolulu, Feb. 23, 1897. 2639-td
HOOLAHA O NA AINA AUPUNI.
Ma ka Poaono. Aperila 10, 1897 hora 12 awakea. ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo. Honolulu, e kuaiia aku ai he hapa o ka Aina Aupuni o Kapahulu. ma ka aoao Hema o Leahi, a i ole ia, o Diamond Head, maloko o laila he 3 46-100 eka ka area.
Na Kumu: Dala Kuike ma ke Dala Gula o Amerika.
Kumukuai oi aku maluna o $350,00.
No na mea i koe, e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, Honolulu.
J. F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni.
Keena Aina Aupuni, Honolulu maraki 12, 1897. 2642-td.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki - - - - - $2.00
No Eono Mahina - - - - - 1.00
Kuike ka Rula
PUKA 1 2 3 4 5 6
ANA Pule Pule Pule Pule Pule Pule
@ Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
@ Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
C. G. BALLENTYNE, Luna Nui
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu.
POALIMA. : : : MARAKI 19, 1897.
Ma ka makou hoakaka ano nui e pili ana i ka Hoike a Ke Kuhina Waiwai, ma ko makou pepa o ka pule i hala, ua ikeia he $93,627.26 ke koena dala ma ka Waihona Waiwai o ke Aupuni ma ka la 31 o Dekemaba, 1896. Ina nae e hoolaweia ka huina o $1,904.-190.92, na lilo iloko-oia makahiki, mailoko mai o ka huina o $1, 975, 321.88, no loaa iloko oia makahiki, e koe ana he $71,130.96. Nolaila o ka loaa ana o kela huina $93, 627.26, mamuli ia o ka huiia ana aku o $71,139.96 me $22,496.30, ke koena i koe ma ka waihona ma ka la 31 o Dekemaba, 1895.
Ka Manao o Peresidena Ma Kinele o Amerika i keia wa ma na Hana Kuwaho o Amerika Huiia.
Ma ka haiolelo a Peresidena Ma Kinele i haiolelo ai ma kona la i hoonohoia ai ma ka noho Peresidena o Amerika Huiia. ma ka la 4 o Maraki, he haiolelo loihi ia a piha me ka noeau kalaiaina pili kuloko a kuwaho. Ma ka mahele nae o kana haiolelo e pili ana i ko Amerika Huiia Kulana me na Aupuni e ae, oia ka makou i unuhi mai nei a waiho aku imua o ko makou poe heluhelu. a pela pu hoi me ko makou manao hoakaka no ia wahi o kana haiolelo.
“O @ alahele hana maa mau loa a Amerika Huiia mai ka wa i hookumu ia ai ke Aupuni, oia ka hoopulapula ana i na launa maluhia ana a noho aloha me na lahui apau o ke ao nei, a ua kulike keia ma ko’u noonoo no ka kakou hana o keia wa. Ua pulama hoi kakou i ke keehina hana o ka maua’e ole ana aku me na hana o na Aupuni kuwaho, a he heehina hana hoi ia i hookumuia me ka naaauao e Wasinetona, e malama ana hoi ia kakou iho mailoko mai o na hihia o ko kakou komohia ana’ku, ma ke ano poe hoa hui a poe enemi paha, aka, e waiho ana kakou me ka hoonioni ole aku ia mau mea me ia poe, a na lakou no e hooponopono i ka lakou mau hana iho. O ka kakou hana auanei, oia ka hoomau ana aku ma ka@lawelawe hana kuwaho ana, me ke kuoo ame ka hanohano, e hana ana hoi me ka pololei, ewaewa ole, me ke kiai makaala ana i ko kakou hanohano lahui, a e koi mau ana hoi e hooko aku i ke kanawai no na pono o na kupa Amerika ma na wahi apau. Aole e ae aku ko kakou kulana kalai Aupuni kuwaho i ka mea i oi aku mamua a i emi iho paha malalo o ka mea maoli i kuleanja ai kakou. Aole o kakou makemake i na hoouka kaua na’i Aupuni, a e pono hoi kakou a pale loa i na hoowalewale ana no na holanu aina. Aole lawelaweia ke @ Aupuni kuwahe @ nuhoi @ moohihia kuloko a @ mawaenao na konaka.
O kela ae la na @ a Peresidena Ma Kine@ @puka @ ma ka mahele o kana @ pili ana i ko Amerika Huiia Kulana hana me na Aupuni @ ae. M@ keia mau olelo e ike ana kakou @ i hoike mai o Peresidena Ma Kinele e hoihoi mai ana oia i ke Aupuni Moi o Hawaii nei. Aole nohoi oia i hoike mai. na Amerika Huiia i hookahuli i ke Aupuni Moi o Hawaii nei aka. eia hana olelo maopopo no ka Amerika hana i hooko mau ai mai ka wa mai o kona hookamuia ana a kukuluia ana hoi he Aupuni. me na Aupuni e ae. oia keia: “O ke ala hele hana maa mau loa a Amerika Huiia, mai ka wa i kukuluia ai he Aupuni, oia ka hopulapula ana i na launa maluhia ana a nohona aloha me na lahui apau o ke ao nei.” Ua olelo pu ae nohoi oia e hoihoi no na paio ame na hakoko kalaiaina kuloko ana a kekahi Aupuni me na poe ponoi no o loko oia Aupuni, a e maua’e ole mai no o Amerika Huiia ma ia mau hana. Ua olelo ae nohoi oia, aole makemake o Amerika Huiia i na kaua na’i Aupuni, a e kapae loa ana hoi i na keehina hana hao aina. Ua pololei keia mau manao o Ma Kinele. Aole o makou hoahewa i keia mau manao.
Mai ka mua a ka hope o keia manao, aole i ikeia he hookahi wahi mahele manao e hoomakili mai ana he wahi lihi manao hoomaopopo no ka hoihoi hou ia ana mai o ke Aupuni “Moi” o Hawaii nei.
A ma ka aoao hoi o ka poe “Hoohui Aupuni” o Hawaii nei, na loaa anei ia lakou he manaolana iloko o keia mahele manao o ka haiolelo a Ma Kinele? Ke ae aku nei makou. A penei e maopopo ai: Ua maopopo loa, ua olelo o Ma Kinele, aole ona makemake e loaa ona panalaau ia Amerika Huiia, mamuli o ke kaua ana, aole nohoi mamuli o ka hao wale ana. O na hana lima ikaika maoli o na ano apau, oia ka Ma Kinele e olelo nei, aole oia na hana a Amerika Huiia e hana ai i mea o loaa ai ia mea he panalaau nona. Aka, o ka loaa ana ia Amerika Huiia he panalaau, mmuli o ke kuikahi e hanaia ana mawaena o Amerika Huiia ame ke Aupuni e makemake ana e hooihui aku me ia, aole i hoole mai o Ma Kinele ia manao. O ko Amerika Huiia hana ana i Kuikahi Panailike ma Hawaii nei a haawi ai o Hawaii Aupuni Moi ia Puuloa ia Amerika Huiia, he hana ia i kapae ole ia mai e Amerika Huiia, a aole nohoi e Ma Kinele. O ka hana “Haawi aina” ma ke kulana liilii loa, aia no ia ma ka wa i hookumuia ai a paa ke Kuikahi Panailike mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia. Oia hana, aole ia he hana imi panalaa mamuli o ke kaua ana mai Amerika Huiia ia Hawaii nei, aka, ua loaa ia Amerika ke awa o Puuloa ma ke ano panalaau nona, mamuli o ke kuikahi. Ina ua loaa ke awa o Puuloa ia Amerika mamuli o ka haawi maoli ana’ku a ka Mana Kau Kanawai a Mana Hooko hoi o Hawaii Aupuni Moi. mamuli o ka hana kuikahi ana a na Mana Aupuni elua, me ka haawi ole ia ana e koho balota ka lahui ma ia hana, nokeaha hoi e hiki ole ai ke hookoia ka haawi Aupuni a Mana Aupuni, o Hawaii nei ia Amerika Huiia. Mamuli hoi o ka aelike kuikahi ana o na Aupuni elua?
Aia o Ma Kinele ma ka aoao kue loa i ka manao ana mamuli o ke kaua ana e loaa ai o Cuba, elike me na koi hookikina ana a kekahi poe Luna Senate o Amerika Huiia: a pela no ko Ma Kinele manao ma ka mea e pili ana ia Hawaii nei. Aka, ina haawiia aku o Hawaii nei ia Amerika Huiia, mamuli o ka mana kuikahi i aponoia e na Aupuni elua. aole auanei e nele ana ko Ma Kinele ae; a pela nohoi me Shereman, ke Kuhina Nui.
Ka Haiolelo a Luna Senate Perkins o Kaleponi no ke Kuikahi Panailike.
Ma ka nupepa P. C. Advertiser o ka Poakolu nei. Maraki 17, 1897. i hooiahaia ae ai ka haiolelo piha a Luna Senate Perkins o Kaleponi i haiolelo ai imua o ka Aha Senate o Amerika Huiia ma ka malama o Iulai, 1894, ma ka aoao e kakoo ana i ka hoomauia o ke Kuikahi Panailike mawaena o Amerika Huiia ame Hawaii nei.
Mahope iho o kona hoakaka ana no kona piha mahalo i na huaolelo i puka mai ka waha mai o na Luna Senate Morgan o ka mokuaina o Alabama. ma ka mea no e pili ana i ke Kuikahi Panailike, ua olelo ae la ia:
“O ka ninau e noonoola nei i keia wa imua o kakou, he ninau ano nui ia, aole wale no i ke Aupuni holookoa, aka, ma ka mea hoi e pili ana i na kapakai o ka Pakipika. O ko kakou kulana pili launa ana me ko Hawaii Pae aina, he okoa loa ia mai kekahi
lahui mai ma ke keehina wawae o ke Akua. O ka mikanele Amerika ke kanaka paionia mua i hoea aku ma keia mau mokupuni o ka Pakipika. Malaila oia i kau ae ai i ka hae hoku. Malaila oia i hana aku ai i kana hana@ aloha ame ka m@ao maikai; i kanaka. @ Kuku@ i na @
I’a kakou @ ka @ Luna Senate no ka @ Amerika @ Wahi ana ua @ kona @ makemake e lawei@ oiha@ pili kale@ me Hawaii nei mamua @ o Kina @ ame na mokupuni o Suma@ na ame ia@ ame kekahi poe mokupuni e @ o ka Moana Inia. Alaila kehakeha ae la kana olelo ana penei.
Ia’u nei, he mea ohiolu loa no’u i ko’u noonoo ana ae aia hookahi wahi mawaho aku o kekahi awa Amerika—a oia wale nohoi kahi hookahi ma ke ao holookoa nei apau i ike pinepineia ai ka hae hoku panio mamua o na hao e ae. A o na awa ‘ia. oia no o Honolulu.
Mahope iho o kona hoikeike ana ma na huahelu maopopo no ka huina waiwai i loaa i na Aupuni elua. mamuli o na waiwai o laua i komo aku iloko o kekahi aina ame kekahi. ua olelo ae la ia:
“O ka pau ana o ke kuikahi (panailike) oia maoli no ka nele ana o kakou i ko kakou noho mana pookela ana. a he hoopai hoi ia e hahai ana mahope o ka hana hewa ana. Ke ku makaukau nei o Canada ame beri@ania Columebia e hana kuikahi me ko Hawaii Pae Aina. Ua nonoi aku na agena o keia mau Aupuni iloko o ka makahiki i hala ae nei e hanaia ona kuikahi kalepa, aka, ua hoole mai nae kela poe a hoea mai no i keia wa, oiai, mamuli o keia aelike i hoopaaia ai mawaena o lakou ame kakou, ua oleloia. aole hiki ia lakou ke hana i kuikahi hou aku elike me ia, me kekahi aina e ae. Aka, ma kia wa nae e hoopauia ai keia kuikahi, e ku makaukau ana lakou e hana i kuikahi me kekahi Aupuni e aku.”
A ma ka hapa hope o keia haiolelo, hoike ae la ia penei:
“O ke alahele hoopau i ke kuikahi, he oiaio, ua pihakui ia me na ouli o ka poino, a o ka hoole ana aku ia mea, he hana karaima ia. E mokuhia aku ana ka nohona hoaloha o kekahi Mana Aupuni makamaka, he uuku nae ia, aka, he ano nui nae, e loohia ana he poino hiki ole ke paniia i ka oihana kalepa i houluia mamuli o ke kuikahi: ka haulehia ana o ko kakou hae, ka manao opa pu o kekahi mana Aupuni ikaika i kekahi wahi Aupuni nawaliwali: ka ilo ana aku o kekahi kiko aina auo nui, elike me ka mea i kuhikuhiia mai nei e ka Luna Senate mai Alabama mai, a o ka waiwai io o keia wahi (oia o Hawaii nei. L. H.) ua ike ia ia e kela ame keia Aupuni, a o kona lilo ana mai a kakou aku he mea ia no kakou e mihi ai i kahi la e hoea mai ana. * * * O keia mau mea apau, e ku mai ana lakou ma ke ano he ouili ia no ka manawa, no lakou hoi na ano e lilo ai kakou i poe makapo a aloha aina ole, ke ike ole kakou ia mau ouli.”
O keia n huaolelo koikoi a oolea a kela Luna Senate i hoopuka ai ma ka aoao e kakoo ana i ke Kuikahi Panailike mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia. A pehea la oia i keia la? E kakoo ana no anei oia i ka hoomau ana aku i keia kuikahi, elike me kana i haawi ai i na hooikaika ana ma ka malama o Iulai o ka makahiki 1894? A i ole, e haawi ana anei oia i kana
kakoo ana ma ka aoao o ka hoohui moli ana aku ia Hawaii nei me Amerika Huiia, i hoomauia ai ka welo ana o ka hae Amerika maanei: a. e mau loa ai hoi ka mana oikelakela o na Amerika maanei elike me kana i hoike ai ma keia haiolelo?
Ina aole oia e kokua ana i ka “Hoohui Aupuni” maoli, alaila, e kakoo ana paha oia i ka hoomauia ana aku o ke Kuikahi Panailike.
Uku ke Aupuni Repubalika i ka Haawina Dala o Kaiulani.
Ma ka aoao 5 o ka Hoike a ke Kuhina Waiwai. malalo o ke poo “Na Lilo” (Expenditures). ua ikeia, “No na Lilo Kivila. a pela ku,” he huina dala o $43,506.92. A maloko o keia haawina i komo aku ai na haawina uku hoomau. A no ko makemake e ike pono, ma paha, ua loaa aku i ke “kama’liiwahine” Kaiulani he wahi mahele dala o loko o keia huina dala, elike me ka haawi ana a ka Ahaolelo o ka makahiki 1896 aku nei, ua hoomaopopo ia mai la ia makou, ua loaa aku i na Agena o ua “Kama’liiwahine” la ma Honolulu nei he huina dala o $2,000. O keia ka hapalua okoa o kona haawina dala i haawiia ai e ka Ahaolelo, nona ka huina o $4,000.
Ke hoike aku nei makou i keia, ma ke ano ua paa ka aelike mawaena o ke Aupuni Repubalika ame ke “Alii Opio” e lilo ke Aupuni i mea haawi a kokua aku i ke “Alii,” a e lilo hoi ke “Alii” i mea lawe pomaikai mai ke Aupuni aku. Pau ae la keia hapa o ke pohihihi. Ua haawi aku, a ua laweia. A eia ka olelo kaulana a kahiko:
“E hea i ke kanaka e kipa maloko,
E hanai ai a hewa e ka waha,
eia no ka uku la o ka keo.”
O ka Poakolu iho nei o keia pule, oia ka la hanau o ka Moi Kauikeaouli. a pela pu nohoi ko Keoni Kamaki.
E nana ae ma na olelo hoolaha e puka aku nei ma ko makou pepa o keia la. Na hoolaha Aupuni ame na hoolaha e ae.
Na Hoalohaloha no H. Haole.
He nui na palapala hoaloha@ na makamaka @ na @. Haole @ make i loaa ma@ no ka hoolaha aku ma @ Kuokoa nei eia na@ makamaka a hoea @ keia helu o ka makou pepa e p@ka aku nei i keia ia a nolaila eia makou ke hoopuka aku nei i kela mau palapala no ka pomaikai o ka ohana ame na hoaloha o ka mea @ hala aku. He lima lawelawe o J. Haole no keia nupepa. a he hoaloha pilipaa loa @ no keia pepa, a ua hooikaika mau oia ma na hana e holomua ai ke “Kuhana Pookela no Ka Lahui Hawa@ Ma ia ano i lawe ai ka luna@ nopono o keia pepa i na koikoi apa o ka haawi ana i kekahi wahi o ka pepa o keia la no ia mau olelo @ lohaloha. me kona hoomaopopo ana no nae, ma keia hana ana. ua ma@ ia ka pomaikai heluhelu laulaha @ na poe e ae i pilikana ole me@ makou luna hooikaika. J. Haole i hala: aka. ke lana nei no ko makou manao e oluolu ana no ko makou p@ heluhelu e ae mai i ke Kuokoa e hoik ae i kona manao aloha a manewanewa no kekahi o kona mau @ kokua i hala aku ma ke ala hoi hou ole mai.
I’a lawa kakou me keia mau manewanewa. a e oluolu na makamaka mai hoouna hou mai i na kipona manao o keia ano. oiai. he haiki kah@ kuleana “aina” i loaa i ka Lunahooponopono no ka mahiai ana no ka pono akea o ka lehulehu.
Ka Hale Lapaau Waiona me Opiuma.
Mr. Lunahooponopono. –
Aloha oe: Ke noho nei kakou m@ ka palaka ame ka lokoino, ame ka pala@ alelo o ka uhane, e omo ana @ oluolu a ko ke Akua lokomaikai i haawi mai ai me ka umauma lahala @ ame na pono ame na lokomaikai @ he nui wale me ko kakou hoomana@ ole ae i keia mau mea i na la e i a kakou noho pokole ana maluna o keia ili honua. Ea! Aole anei kakou e kulou iki iho a hoomanao ae na kela lima mana a lokomaikai nui wale e kau k@ nawai nei keia mau mea he nui wa@ no ko kakou mau pono? Ae. H@ m@a oiaio, nana no.
Mamuli o kona lokomaikai. na @ komoia ke ahonui ame ka noeau kuliu iloko o kekahi kauaka e noho ana ma kela aina oi kelakela o ka naaua@. American Huiia: a mahope o na makahikiloihi o kona imi ana me ke akahele, ua loaa aku la iaia he mea huna. He mea hoi i oi aku ka makamae mamua o na momi, oia hoi ka loina o ka lapaau ana i ka poe i lilo i kauwa, a i luahi na ka waiona, ka opiuma ame na mea ino e ae a ko ke kanaka ikaika e hiki ole ai ke paio aku.
Nolaila, e na makamaka ame na hoaloha o ko kakou aina kulaiwi nei @ hea aku nei keia leo, he leo no k@ aloha me ka oiaio. Eia ke ku nei he hale lapaau malalo o ka lawelawe ana a kekahi o na kauka oi kelakela o ka ike me ka makaukau, ame na luna nuioluolu a kohu makaua me ka makaukau ame ka hauoli e hapai ae ia o@ ka mea i poino malalo o kela mau daimonio ino weliweli a ka paradaiso nani a ke Akua i haawi mai ai ia oe am@ a’u—oia hoi ka “Hagey Insitute,” malalo o na hookele ana a Mr. T. E. Cowart ane Mr. J. H. Kirkpatrick, oia hoi na keonimana na laua i lawe mai i keia mea maikai nui wale ma ko kakou mau kaiaulu nei. Aka, i keia wa na@ eia malalo o ka hookele ana a kekahi o ko kakou poe keonimana oiaio a kuonoono o ka aina nei, a he poe i aloha ia oe ame a’u e Hawaii ponoi.
O ka luna nui hou i hookohuia oia @ o Mr. F. Wilberton, he kanaka oluolu a waipahe ma kie kuyka ana ame k@ kaunu ana. Nolaila, o kela ame keia @ makemake ana e hemo ae mailoko mai o kela luakupapau polopolona a kela mau nahesa wahia he waiona ame ka opiuma, e hiki no ke kipa mai. E loaa no oia ma ka hale lapaau ma Alanui Hotele, ma Ewa iho o kahi noho a Kauka Makalu, a i ole, e hiki no k@ kauoha mai iaia a oia no ke hele kin@ aku ma ko oukou mau home ma k@ kahea ana ma ka telepone helu 7@.
E na makamaka, owau kekahi o na luahi i hauhoaia a paa e kela mea h@ opiuma no na makahiki loihi, a na like ko’u ola ana ame ko’u noho ana le luahi maopopo no Gehena. Aole au h@ malihini i ka hapanui o oukou, ua ik@ a ua kamaaina. Ina la mamua iki ak@ o ko’u lapaauia ana, ua like au me h@ kupapau la i make kahiko e hoolele @ ana mamuli o ka mana o kekahi man@ kupua. I keia la, ua lanakila au maluna o kona hueloawa, a na keia loina lapaau hoi e paopao i ke poo o kela mau nahesa weliweli. E hoomaikaiia ka inoa o kela Kahikolu Mana Loa.
Me ke aloha.
F. METCALF.
Honolulu, March 14, 1897.
He mea pono i kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau mama no na ma’i o ka opu. I laau lapaau puhili ole no ka “Moku ino loa o ka lepo” (Diarhea) Nahu, Umii, Kolera ame na ma’i apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku o ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer). Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima, a ke hana mau ia nei i keia ame kela la, ma na aina apau o ka honua nei. O ka Hui Kuai Laau Lapaau o Hollister, ka Agena.