Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 12, 19 March 1897 — Page 3

Page PDF (1.42 MB)

This text was transcribed by:  Josette Kaleohano
This work is dedicated to:  Kaleohano, Naihe & Gonsalves Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@ @HAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

@ @ aku o lulai 5. 1895

 

@

@

@

           

A.     M.  A. M.   P. M.   P. M.   P. M.

@ A Waianae 6:44                  ____    1:32                 ____    4:16

@ o Ewa         7:19                 9:10                 2:07                 3:51                 4:51

@ @ @                       7:50                 9:48                 2:38                 4:22                 5:22

@ Honolulu    8:23                 10:30   3:11                 4:55                 5:55

 

@ awe ana na kaa ahi hali ukana i ua kaa @ kapapa ekahi.

 

@

            Luna.                                       F. C. SMITH,

Luna Kuai Palapala Holo

---------

 

NU HOU HAWAII

---------

 

@ @maimai ko George Sea. kakau@ ka “halewai.” E waiho nei i @wa.

 

@ a haiki o kahi kuleana mahiai i @ ia makou ma ke kalana-aina @ Kuokoa nei, nolaila, ua kapaeia @ mau manao waiwai nui o ma@

---------

 

@ @ hou ia nei ke alanui Moi.  @ a huli Ewa aku o ka uwapo Haa@.  Ke paeliia mai la o luna @ ke ahua ma kea lo iho o kahi @ mamua.

---------

 

@ a makuahi Kina o ka Poaha o @ @ aku nei, ma kona haalele ana @ Honolulu nei no Iapana, i kau @ Miss Helen Wilder, ka maka’I @ mua loa o Hawaii nei, no na @ a o ka aina pua laniuma.

---------

@ awakea Poalua nei, ua hoehaia @ Pake nona ka inoa o Lui Pake @ Pake okoa aku, nona ka inoa Wong @, maloko o ka Hale Keaka @ me kekahi mea paahana hao, @, he lehulehu loan a Pake i ha i keia Pake.

---------

 

@ hoopukaia nei ma ke keena oi@ o ko makou makamaka F. J. @ ka buke i kapaia “Historical @” e pili ana i ka hookahuli Au@ o 1893.  He 25 keneta ke kumu@.

 

---------

 

            Ma ka po o ka Poakoiu o ka pule i @ na lilo mailoko aku o ka hale@ o kekahi Pake, nona ka inoa o @ Sing, ma Alanni Nuuanu, he mau @ dala kakaikahi me na ki-ka he @ i kekahi piko pau iole.  Aole i ikeia @ kolohe i keia wa.  Ke hanauia nei no @.

---------

 

            O ka loaa o ka “fea” i malamaia ai @ o ka pa-hale o Kaleleonalani, @ @ kihi o na Alanui Beritania me @, ma ka auina la Poaono nie, @ $@.  He aneane $150 i koa ma @ balota.  He $200 paha na lilo.

 

---------

 

            Eia ka lawelawe pa’iia ana o ka @ Moolelo o Kamehameha I., i hooponoponoia iho nei e Mr. R. w. Wili@ mai ka moolelo mai a S. M. Kaakau, ia Thomas P. Spencer, kekahi @ Hawaii loea a akamai ma ka @ hoonoho hua.

 

---------

 

            @ manaoia iho nei he mea pono i @ Makai-Kui David Kaapa ke holo @ @ ka Mokupuni o Maui e hoolu@ @ a na makaukau oia no ka holo @ ma ka Poalua nei, eia nae ua loaa @ he hana ano nui i ka Oihana @ o Honolulu nei, a ua waihoia @ ma kona lima, oia ka aihu ia @ $@ mai a Anita Pere aku.

 

---------

 

            @ hoopuka mai ka Aha Kiekie i @ hooholo ma ka Poakolu nei, @ mea e pili ana i ka hihia koi @ @ kino a kekahi poe Iapana @ mai ai e ka moku Shinshiu@.  E hoopau ana i ke noi a e wai@ i na Iapana hoohalahala ma ka @ ke Luna Dute Nui, oiai he mana @ ma ke kanawai e nana ai ma no hihia.

 

---------

            @ ae nei ka nupepa P. C. @ o ka Poakolu nei i ka hai @ @ a Luna Senate Perkins, ma @ malama o Iulai o ka makahiki 1884, @ o ka Aha Senate, ma ka aoao e @ ana i ka hoomauia ana o ke @ Panailike mawaena o Amerika Huiia ame Hawaii nei.

 

---------

 

            Ma ke kakahiaka o ka la 20 o Feberuari 1895, ua loohia au i ka rumatika @ aku la ma kahi moe a hoea i @ 21 o Mei, ia wa i loaa mai ai ia’u @ o ka LAAU HOOLA A KAMALENA.  I ka hamo mua ana, ua @ au e ila loa mai ka eha mai, @ loa o ka hamo ana, o ke oia no @ @ o ka manawa pokole, ua hiki @ ke ala a hele i o a ia nei.         A. T. @, Luverne, Minn.  E kuaiia ana @ na poe kuai laau lapaau.  BENSON, SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.

 

            Ma ka Poakabi, Poalua ame Poakolu i noho ai ka Aha Kiekie e hoolohe ka hahia hoopai a nonei palapala @ @ a na poe Iapana i @ aole i @ ia @ ka pono o ke komo ana mai i Hawaii nei.  Ola hoi kekahi poe @ @ mai ai e ka mokaa@ Iapana @ @.  Piha pono ke keena hookolokolo i na Iapana i kela ame @ la.

 

---------

 

            @ @ @ @ a 30 paha @ @ @ na o keia i’a @ loa o Ewa---oia ka @---mai kuono kai aku o ke awa lau o na aina la i ka i’a hamau leo, akahi no a ike hou ia.  I’a manao wale ia, no ka maikai o ke konohiki o ka aina i keia wa, oia ke kumu o ka hoea hou ana.  O kea no paha o keia, ua maikai ke Aupuni Repubalika e ku nei i keia wa.

 

---------

 

            Ma ka po Poakahi nei i weheia ai ka hoikeike holoholona noeau maloko o kekahi hale-lole ma ke kihi o na Alanui Alakea me Beritania.  Ua piha i na makaikai.  He nui na hana akamai a keia poe holoholona, oia na lio ame na miula.  Ua hiki i kekahi wahi lio ke wehe i ka pahu palapala a kona kahu a lawe mai ia i ke kenikeni i waihoia malaila i kona kahu, alaila, hoi hou a lawe mai ia i bila banako.

 

--------

 

Ma ka weheia ana o ke Kau o ka Aha Kiekie ma ka Poakahi nei, ua hoike mai ia ka Lunakanawai Kiekie, mamuli o ka noho loihi loa ana o Lunakanawai G. W. A. Hapai ma ka Oihana Lunakanawai Apana no Hilo a piha na makahiki he 20, me ka hoopono, ua hooliloia oia i hoa no ka Papa Loio Hawaii, a haawila iaia he laikini e lawelawe i ka oihana loio ma na aha apau o ke Aupuni.  Ua loaa pu nohoi ma keia wa hookah no he laikini loio piha ia Mr. Henry Smith, kakauolelo o ka aha Kiekie, oiai ua lawelawe oia i kana hana me ka hoopono ame ka pololei.

 

---------

 

            O ka hana pookela loa a kela ame keia kanaka kalepa, oia ka lawe ana a lilo na manao maikai o kona poe kuai mau@ a ke hana nei pela ka hui laau lapaau mikiala o MYERS & ESHLEMANN.  Sterling, Ill., a ua hooiaioia mai ia mea ma o keia manao ia mai a Mrs. Eshlemann mai:  “Iloko o 16 makhiki o ko’u kamaaina ana ma ka oihana kuai laau, aole loa au i ike, a i kuai aku, a i hoao he laau lapaau i like ka holopono me ka LAAU HOOLA KOLERA, NAHU a HI a KAMALENA, E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau.  BENSON SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.

 

---------

 

LAWE I KONA OLA IHO.

 

---------

 

            Ma ka po Poaha o keia pule aku nei, maloko o ka hale-lio o loko o ka pahale noho o William Auld, luna nui mua o ka halema’i pupule, i loaa aku ai ke kino make o Alexander Gray.  He kanaka opio keia nona na makahiki he 26.  Ua lawe oia i kona oia iho mamuli o kona hoomailo loihi ia ana e kekahi ma’I kau.  Ma keia po i lona aku la kona “kino-wailua” maloko o ka hale-lio, ua loaa pu aku ia he pu raifela ma kona aoao.  Ua nakiikii oia i kekahi kaula ma ke kiko kula’I o ka pu, me ka hooku pololei ana i hoopaaia ai ma ke “kiko,” a kani ka pu, a lilo kona oia.  Ua hanalele iho oia ia loko o ka hale moe o kona Ohana a hele aku la maloko o ka hale-lio e hooko ai i keia hana manaonao.

            Ua hanauia oia ma ka Mokupuni o Maui, a malaila no oia i lawelawe hana ai no kekahi wa loihi, pela nohoi ma Honokaa, Hamakua.

 

---------

 

KE A’O-HOKU.

 

---------

 

(Hoomauia.)

 

MOKUNA IV.

NO KA LA @SUN.

 

            @.  Heaha ko ka La uhi mawaho loa? 

            Ua uhiia ka La mawaho ae o kona poepoe olinolino e ka uhi ea paapu a manoanoa, he 500 mile a oi ae, a i ike ole ia e na maka no ka hapa o kona malamalama.  I ka wa e hunaia’i ka  maka o ka La e ka Mahina, ua ikeia keia ea, mawaho ae o ka lihi eleele o ka mahina.  Na keia ea e pale i kekahi hapa o ka malamalama o ka La i puka ole aku iwaho.

            Eia nohoi kekahi mea i, ikeia i ka wa i pouli ai ka La i ka Mahina.  He mau puu ulaula nunui me he ao ia mawaho o ka ili o ka La.  He kiekie loa keia mau puu he 40,000 a hiki i ka 100,000 mile.  He ea Hydrogen keia mau ao.  Ua ikeia keia ma o ka ohe Spectroscope.

            Me ka Spectroscope i keia wa ua hiki i ka poe akamai ke naua pono aku i keia mau ao i na manawa apau@ aole i ka wa pouli wale no.  A eia kekahi mea kupanaha i ike pinepineia.  Ua puai ino mai ka La i na puai enaena, a lele iluna lilo loa, elike me ka Mokuaweoweo hoopuai ana i kea hi.  Eia nae, he 150,000 mile ka lele ana iluna o kekahi puai enaeua ahi o ka La.  Ua ikeia kekahi puai ahi ana ma ka M. H. 1874, ua lele iluna, 450 mile i ke sekona hookah.  He mahu hao kona ano! A ua ikeia kona pii ana, 150,000 mile a ano nalowale aku ia.  Lilo paha i mau poka hao i ka wa i maalili ai.  No ka mama lou o kona hookikina ia ana, ua hele loa ia, aole hiki i ka umekaumaha e huki hou mai. 

6.  Heaha ke kaumaha o ka La?

            Ua pa @ ko ka hoa@, a o @ paap@ @ @ ma ke kaumaha @ @ he @ ke ka wai.

            Ua anaia ke @ @ ka Honua, @ La, ka Mahina amen a Hokuhele @, ma ka nui o ko lakou @ maha ana i kekahi ame kekahi.  He hoh@ loan a mia o keia helu ana, a he akamai loa ka naua ana ma na hale ohe-nana nunui.  Ma ia maou wahi e maopopo ai na lalau makalii o na a@, ma ka ume ana o lakou i kahi ame kekahi.

 

7.  Heaha ia kekahi mo@io o ka La?

            He mo@io nui ko ka La me kona Ohana pu ma ka hohonu o ka lani mawaena o na Hokupaa.  Ma kahoohalike ana o na palapala hoike o na makahiki i halal no na degree La@itu ame Loni@ o na Hokukpaa, me ko keia wa, ua maopopo na nee ike no na Hokupaa.

            Ma ka huli ana, ua manaoia e holo pu ana ka La ame kona Ohana, he 154,000 mile i ka makahiki hookah.  E nee ana i ke kukulu o ka ohanahoku o Hercules.

 

--------

 

MOKUNA V.

 

1.        Heaha na Papa Helu o Mercury ame Venusa?

 

NO MERCURY.

 

                                                                                                                       

Mile.

Kaawale mai ka La mai           35,700,000

            “          Periheli                        32,000,000

            “          Apoheli                       39,000,000

Manawa Kaapuni                    87.97 la

            “          Kaa Iho                       24.09 hora

Anawaena                               2993 mile

Paapu i ko ka Honua   1.25

Nui Paailiona i ko ka Honua 0.054

Kaumaha         “          “          “          “   0.067

Malamalama   Periheli                8.27

            “          “          Apoheli               5.45

Hi-o Alapoai   70 deg. 0 min. 4.5 sek.

 

NO VENUSA.

 

MILE.

Kaawale mai ka La mai                       66,600,000

            “          Periheli                                    66,830,000

            “          Apoheli                                   66,370,000

Manawa Kaapuni                                224.7 la

            “          Kaa Iho                                   23.35 hora

Paapu i ko ka Honua               0.95

Nui pailiona i ko ka Honua     0.880

Kaumaha         “          “          “          “          0.838

Malamalama    Periheli                        1.92

Malamalama   Apoheli                       1.90

Hi-o Alapoai   3 deg. 23 min. 29.5 sek.

2.        Pehea o Ukali (Mercury) i ka nana ia ana aku?

No kona kokoke ana i ka La, aole i ike pinepineia.  Ma na malama o Maraki ame Aperila, m e Augate ame Sepatemaba e ikeia’i ma kahi kokoke loa i ka La.  He kino uuku kona, he lilelile nae ka nui o kona malamalama, e kokoke ana i ka La.

 

3.        Heaha ka Helehelena o Venusa?

Ua oi kona olinolino i ko na Hokuhele e ae apau loa.  Ma ka ohe-nana ua ikea kona helehelena elike me ko ka mahina, he poepoe i kahi wa, he hapalua poepoe i kahi wa, he oioi i kahi wa.  Ma ka nee ana o na kiko e Akaka ai kona manawa kaa iho.

 

4.        Pehea ka malamalama ame ka wela o Mercury me Venus?

 

He ratio kue ka malamalama i ke square o ke kaawale o ka mea hoomalamalama; a peia nohoi ka ratio o ka wela.  Nolaila, he pa 8.27 ko Mercury malamalama i ko ka Honua ma kona periheli, nokamea, he 32.92 kona kaawale ia manawa.  Ua like ko Mercury wela ana i ka La, me ka wela o ka Hao Ula.  Nolaila, ua maopopo loa, aohe mea ola kupu, aohe nohoi mea ola kino, ma kela Hokuhele, no kona wela loa.

 

            O ko Wenus malamalama me ka wela, he papalua ia i ko ka Honua.  Nolaila, he hiki paha na mea ola malaila, aole nae Akaka.  Ina paha he manoanoa loa kona ea, e paleia paha a wela loa o na kukuna o ka la: aka, aole paha  pono ia kakou ke manao he like ko laila mea ola me ko onei.  Aole no paha he holoholona, aohe kanaka malaila.

                                                                                                (Aole i pau.)

 

---------

 

KE AO PILIOLELE ENELANI.

---------

@ NA PANUNOA HULI HOPE---RELATIVE PRONOUNS.

 

            O ke Paniinoa Huli Hope, oia ke paniinoa e pili ana kana kuhikuhi ana i kekahi haiinoa a paniinoa paha i ku mamua ae ona iloko o ka hopunaolelo, a kuhikuhi pu hoi i ka mamalaolelo a hopunaolelo mahope aku ona.

            Penei:  I have found the Sheep which was lost---Ua loaa ia’u ka Hipa i nalowale ai.  That is the Boy who gave you the apple---O kela ke keiki i haawi mai ai i ka ohia ia oe.  He is blessed who help the poor---Ua hoomaikai ia oia ka mea i kokua i ke kanaka ilihune.

            Hoakaka:  Ma ka hopunaolelo mua mainna ae nei, ua ikeia o “Sheep” ka haiiuoa; o “which” ke paniinoa huli hope.  E kuhikuhi ana heia paniinoa i ka haiinoa “Sheep.” A pela pu hoi me na mamalaolelo “was lost.”  Nolaila, ua like o “which” me he huaolelo la e hoohui ana ia “Sheep” ame “was lost.”  Ma ka hopunaolelo elua; o “Boy” ka haiinoa: o “who” ke paniinoa huli hope.  E kuhikuhi ana no keia paniinoa ia “Boy” ame ka mamalaolelo “gave you the apple.”  Ma ka hopunaolelo ekolu; o “H” ke paniinoa (pili-kino); o “who,” ke paniinoa huli hope, e kuhikuhi ana ia “He,” amen a mamalaolelo “helped the poor,” a hui kahi ame kahi.

 

            @ @ @ kulana hoohui ma@ leie i hoaa i na @ @ @ @ kapena @ @ @ @ @ @ @ @.  O keia @ @ @ @ @ @ I keia @ @ @ @ @ lakou @ i ana @ @ @ i ken a @ @ @.  O @ @ aole hiki i keia ane paniinoa @ hope ke.  @ @ @ ma ka @.

           

Eia na paniinoa huli @ who, which, that ame what.

 

Ua hoohanaia o “who” no na kanaka: o “which” no na holohoiona @papa haahaa@ amen a mea kino oia hanu ole: o “that” hoi, ua pili no i na kanaka amen a mea e ae, a ua lawe oia i kahi o “who” ame “which” i kekahi wa.

 

Ua hiki o “who” ame “which” ke hololi ani ia penei:

 

Helukahi ame                                                              Helukahi ame

           Helunui.                                                                                 Helunui

  Auikumu---Who.                                                        Which.

  Auikohai---Whose.                                         Whose.

  Auialo---Whom.                                                         Which.

  Aole hoi hiki ia “that” ame “what” ke hoololi ani ia.

 

        O ke Paniinoa Huli Hope “what,” he paniinoa ia i hoohanaia me koua hikimua ole (antecedent), a ua like aku no kona ano me ko “that which,” aka, e kuhikuhi ana no nai ia i kekahi hikimua i hoonaloia, a i ike ole ia hoi iloko o ka hopunaolelo.  Penei:  “What” is done cannot be undone.  O ka mea i pau i ka hanaia, aole hiki ke hoopauia.

 

            O na Paniinoa Huli Hope Hui (Compound Relatives) na loaa no ia ma ka hoohui ana’ku ia “ever” ame “soever” ia “who,” “which” ame “what.”  Ua kapaia keia mau Paniinoa Huli Hope Hui he mau Paniinoa Huli Hope pili laula (indefinite relative pronouns).

 

            Penei i hoololi aui ia ai o “Whosoever:

 

            Auikumu---Whosoever.

            Auikohai---Whosesoever.

            Auialo---Whomsoever.

                                                                                    (Aole i pau.)

 

---------

 

KA LUAKINI HOU O KALAUPAPA.

 

---------

 

Hon. H. P. Baldwin ka Puuhonua---Eo

No ia Maui. O Maui no ka Oi.

 

            Ma kela pule aku nei i hala, ua hoike aku au ia oe Mr. Lunahooponopono, no ka loaa aua mai o ka Hon. H. P. Baldwin leta makamaka ia’u, ua ne oia e kokua mai ia makou ma ke kukulu ana i halepule hou ma kahi o ka hale mua e ku nei i keia wa me ke kulana pihoiholia no ke kahiko a apulu.

 

            He mau malama ae nei eono a ehiku i hala ka hooikaika ana o na lala (haumana) o ke Kula Sabati no keia hana nui, a ua hoahuia e lakou na dala he $241.00 ma ka malama o Sepatemaba ame Okatoba o ka makahiki i haia.

            Ma ka huakai a ke Kahu Kuikawa, Rev. D. Kaai, i hoio aku ai no ka ahahui Lunakahiko o ka Mokupuni o Maui, ua lawe pu aku oia me ke kii o keia hale, i hoomakaukau mua ia e kou mea kakau.  A i ka ike ana o na lala o ka Papa Hawaii i ke kii o keia hale a ko Kalaupapa nei mau haumana e ake nei e kukuluia, ua hoopuiwa nui loa ia lakou, a ua haawiia mai ka ae a ka Papa Hawaii ma o Rev. D. Kaai ia, e kokua ana ka Papa Hawaii no keia hana nui i $2,000 a e hoomaka koke ia ka hana o ka hale.

 

            Mamuli o ko makou hoomaopopo maoli ana aole i loaa ia makou ka hapalua o na lilo i manaoia no keia hale hou o ke akua Kiekie Loa, a ke auamo nei no hoi ka Papa Hawaii i ka malama ana i ke ooia o ko makou kahu, amen a Ekalesia nawaliwali e ae a puni ka Pae Aina, ame ka malama pu ana’ku hoi i ke ola o ko na aina pouli ma ka hema, ua hooholo iho la ke kahu e waiho ana i keia hana nui iloko o ka poho o ko’u lima, me ke kau ana mai o kona mau maka maluna o’u e pono ai keia mau mea apau me ka holopono.  Oia hoi ka’u i auamo ai iloko o keia mau la, me ka u-i a nana hou ole aku iaia i hope, oiai no hoi na hoopuukahua, na hoopohala amen a olelo hooiloilo a ka poe Iudaio e ahu mokaki ana ma o a maanei o keia Kahua Ma’I Lepera.

 

            Ua kokolo malie aku no au imua, me ka huki malie ana i keia momi nanui lua ole, maluna ponoi aku o na lae o ko makou poe hoolaha nupepa imihala a manaoino me ka maopopo ole ia lakou o ka loihi o na lima o Iehova Sabaota.

            He olaio, ua loaa mai la ka pane a ka Hon. H. P. Baldwin, i kakauia ma Haiku, Maui, ma ka la 23 o Ianuari i hala, e i mai ana, aia a paa ka luakini nani o Lahaina, nona na lilo he $10,000 a oi, alaila oia kululu i ko Kalaupapa nei halepule, a nona hoi na lilo apau i manaoia he 5,000, a kou mea kakau hoi e hoike aku nei ia oe aole o Hon. H. P. Baldwin he mea e aka, he puuhonua oia no keia hanauna hou o Hawaii iloko o keia mau la hope o keia kene@uria e hele nei.

            E hoomaikai nui ia ka poe naau aloha; e hoomanao mau loa ia hoi ka lima kokua ikaika o na hana pono.  A ma kekahi wa kupono o keia malama e hoounaia aku ai ia oe e Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii ke kii o keia hale nani.

            I ka hookuu ana i keia kakau pokole ana ia oe a mawaho ae o ua mea @ he mau @ @ @ @ aku i @ oiuoiu e @ @ e @ @ aku @ @ @ i paha i ka @ aloha.  @ ka pule a ka @ @ @ @ @ ka Hon. H. P. Baldwin i ke akua.  Aloha nui @ Lunahooponopono @ ua @ e ka @ @.

@ @ @

Kaka@ o ke @ @ ame @ Ekalesia o Kalaupapa

 

---------

 

Hoolaha Mana Hooklokoolo.

 

AHA   HOOKOLOKOLO    KAAPUNI.

Apana Ekahi, o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o Wainee @, o Honolulu i make.

Ma ka waihoia ana mai imua o ka aha Hooko Kauoha, ma

La 9 o Maraki, M. H. 1897, he Palapala i oleloia, oia ka Palapala Kauoha Hope Loa a Wainee (w) i make, ame kekahi Noi e hookoia ua Palapala la, a no ka hoopuka ana aku hoi i na Palapala Hooko ia Keala (w), ka mea nana i waiho mai keia noi.

            Ua kauohaia ma keia, o ka Poalima, la 9 o aperila, M. H. 1897, hora 10 a. m. o ua la ia ma ke Keena Hookolokolo, ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia kahi ame ka manawa i koho ia no ka hooiaio ana i ua Palapala Kauoha la, ame ka hoolohe ana i ua noi la, a ma ia wa hoi a ma ia manawa e hele mai ai kekahi mea kuleana a kue i ua Palapala Kauoha la, ame ka haawiia ana o na Palapala Hooko Kauoha.

Hanaia Honolulu. Maraki 10, 1897.

Na ka Aha:

J. A. THOMPSON,

2641-3t                                                                                                Kakauolelo.

 

---------

            Iloko o ka Aha Kaaupai apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii.  Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o Samuel H. K. Mahelona, Ethel K. Mahelona a me Allen C. Mahelona, he mau keiki oo-ole.

            No ka mea ua waihoia mai he palapala hoopii e ke Kahu Malama Waiwai.  Emma Mahelona, e nonoi ana e kuai kudala ia ka mahele hookahihapaha (1/4) kuleana o na keiki oo-ole I oleloia, iloko o na aina e waiho @ ma Moanalua, Oahu, Kalii a me Pauwalu, Koolau, Maui.

            Nolaila, ma keia ke haiia aku nei ka lono i na poe apau i kuleana, o ka POLIMA la 2 o APERILA, 1897, hora 10 kakahiaka, ma Aliiolani Hale, Honolulu, Oahu, oia kahi a me ka manawa e hoolohe ia ai o ua palapala hoopii la, a e hoike mai lakou nokeaha la e ae ole ia ai ke noi a ke Kahu Malama WaiWai.

            Honolulu, Maraki 3, 1897.

Na Ka Aha

P. D. Kellett, Jr.,

2640-3t                                                                        Kakauolelo.

 

---------

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA

Apana Hookolokolo Kaapuni Eha.  Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ke Keena.  Ma ke Kauoha.  Ma ka Hana o ka Waiwai o PEKA KAPULE (k), PAHUKULA KAPULU (k), IAUKEA KAPULE (k), KALANI K. KAPULE (w), he poe keiki oo ole.  He kauoha e hoolaha i ke Noi e hookohuia i Kahu Malama a Hanai.

            Ke hoike haahaa nei ke Noi a H. B. NALIMU, ka makuakane hoahanau o na keiki oo ole i hoikeia ae la, ma ka la 28 o Okatoba, A. D. 1890, ua hookohu pono ia o Keliipuleole (k), o Hamakua, Hawaii, i Kahu no na Kino ame ka Waiwai o ua poe Keiki oo ole nei, a ua make hoi o Keliipuleole i oleloia ae nei, ke Kahu, aole hoi kahi mea i hookohu ia ma kona wahi, ma kea no Kahu, a no ka malama ana hoi i ua Waiwai Paa la.

            Nolaila, ma keia, ke nonoi aku nei kou mea noi, e koho keia aha i kekahi kanaka kupono e lawelawe i ka Oihana Kahu Malama no na Kino ame ka Waiwai o na Keiki oo ole i haiia ae la.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI, la 3 o Mei, A. D. 1897, ma ka hora 9 A. M. ka wa e hooloheia ai ia Noi, maloko o ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ia wahi e hele mai ai na poe apau i kuleana ma ia hana, a hoike mai ina paha he kumu ka lakou e ae aole ia ai ua Noi la.

            Hanaia Hilo, H. @., Maraki @, A. D. 1897.

                        Na Ka Aha:

DANIEL PORTER.

2640-3t                                                                        Kakauolelo.

 

---------

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA

Hookolokolo Eha, Ko Hawaii Paeaina.  Ma ka Hooponopono waiwai.  Ma ke Keena.  Ma ka Hana o ka Waiwai o KANALOA (k) o Hilo, Hawaii.  He kauoha e hoolaha i ke noi hooia Hooilina.

            Ma ka heluheluia ana ame ka waihoia ana mai o ke nei a IOSIA VAN INGEN o Hilo, Hawaii, e olelo ana, ua make kauoha ole o KANALOA (k) o Hilo, Hawaii, ma Hilo, Hawaii, ma ka la                   o 1896, me ka waiho ana iho he waiwai ma Ko Hawaii Paeaina nei, a e nonoi ana e hooholo ka Aha i na hooilina o KANALOA (k) i oleloia.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI.  Mei 3, A. D. 1897, ma ka hora 10 a. m. oia ka manawa i hookaawaleia no ka hoolohe ana i ua Noi la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa ame ia wahi e hele mai a ka poe apau i pili i ua hana la, a hoike mai i kumu ina paha he kumu ka lakou, nokeaha la e ae ole ia ai ua Noi la.

 

Hanaia, Hilo H. @. Feberuari @ 1897.

F. G. HITCHCOCK

@  o ka Aha Kaap@ Apa@ Eha.

@                                                        D@ PORTER

@ @ KA Aha Kaa@ Apa@ Eha.                  @(@)

 

---------

Hela ame Keia.

 

OLELO HOOLAHA HUI.

 

---------

            Ua haohui ae nein a mea @ @ ua inea malalo iho nei, no Honolulu laua i elua, ma ka Mokupuni o Oahu.  Repubalika o Hawaii, maloko o kekahi Hui, no ka @ihana hookomo ana mai am eke kalepa ana i na mikini kakaulima amen a kaa hehihewi-wawae, na kinipopo, na lako paani popo @enisa, amen a waiwai paani e ae, no ka hana ana ne ke kuai aku a hoolimalima ana aku i na kaa hehihehi-wawae amen a mikini kakau-lima, malalo o ka inoa Hui, ka “Hawaiian Cycle and Manufacturing Co.”

            Hanaia Feberuari 23, 1897.

                                    ARTHUR W. PEARSON

                                    THOMAS W. HOBRON.

                                                            2639-3t

---------

Hoolaha Moraki.

 

HOOLAHA MAKEMAKE HOOKO MORAKI AME KUAI AKU A KA MEA PAA MORAKI

---------

            Ke hoolahaia aku nei ma keia mamuli o ka mana @ amen a mana @ ae i paa maloko o kekahi palapala moraki i hauaia ma ka la 9 o Dekemaba, A. D. @, i ha@ e Wong Tim, Wong Aehaa, Young @, Chow Aleeng, Yong Chan Hen. Wong @, Young ahi, Wong Akau, Ah Sam, Kam Hoon, Ng Akee, Akau, Lau Ahi Chung Kum, Lia Chong ame Ah Fong, e hana ana malalo o ka inoa hui TONG T@K COMPANY, ia James A. Hopper, i kopeia ma ke Keena Kakau Kope o na Palapala, ma Honolulu, maloko o ka Buke 121, aoao 11@ a nee aku i hope.

            Ke makemake nei o James a. Hopper i oleloia, e hooko i ua Moraki ia, no ka hahakiia ana o na kumu i paa maloko o ua Moraki la, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ke kumupaa ame ka uk@panee ma ka wa e oo ai.

            Ke hoolaha pu ia aku nei nohoi ma keia, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu, mai ka la aku o keia olelo hoolaha, e hoolahaia aku no, no ke kuai, ka waiwai i hooliloia a i paa ma o keia Moraki ia, a e kuai kudala akea ia aku no ma ka rumi kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poakahi, la 5 o Aperila, A. D. 1897, ma ka hora 12 awakea o ua la la.

            O ka waiwai e kualia aku ana malalo o ua moraki la, na hoakakaia penei:

l. Kela hoolimalima mai a D. P. Bishon mai a ia Y. Anin ame Ahuna, i hanaia Okatoba 1, 1883, i kopeia maloko o ke Keena Kakau Kope Palapala o Honolulu, maloko o ka Buke 84, ma ka aoao 165, no ka manawa o 25 makahiki, oia hoi, he 58 @ eka, ma ka $10 no 14 makahiki, a @ $20 no ka eka, no umi makahiki, @ ke kuleana hoolimalima hoi i @ @ ia ma ia palapala: a oia hoolimalima ua hoolilo pono ia ia Tong Tuck Co. i oleloia.

2. Kela hoolimalima mai ka Hui Hanai Holoholona mai o Kawailo, ia Tong Tuck, i kakaaia Maraki 1, 1884, no ka manawa o 10 makahiki, ma ka uku holimalima o $@00 no ka makahiki, am eke kuleana hoolimalima i hoolilo pu ia ma ia palapala.

3. Kela hoolimalima mai ka Hui Hanai Holoholona mai o Kawailoa ia Tong Tuck, i hanaia ma ka la 14 o Mei, 1889, no ka manawa o umi makahiki, ma ka uku hoolimalima, no ka makahiki, he $12.50 no ka eka, a no 7 45-100 eka, am eke kuleana hoolimalima i hoolilo pu ia ma ia palapala.

4. Kela hoolimalima mai ka Hui Aina o Paalaa @ ia Lau Chow ame kekahi poe e ae e lawelawe hana ana malalo o ka inoa hui o Tong Tuck Co., no ka manawa o ewa@ makahiki mai Dekemaba 1, 1899, am eke kuleana hoolimalima i hoolilo @ ia ma ia palapala.  O ka aku hoolimalima @ he $3@ no ka makahiki.

A pela p@hoi me @ @ apau, na mea i kakuluia, na kahua kau lai @, na hale hoahu, na holoholona o na ano apau, na palau, na haro, na @ @, na lako hana o na ano apau, na @ amen a waiwai e ae i keia wa maluna iho, a i pili hoi me na mau kuleana hoolimalima nei, a o kahi pahi o lakou.

           

JAMES A. HOPPER.

                                                                        Mea Paa Moraki.

He kuike ke Dala.

O na lilo no na palapala i ka mea ia e kuai mai ana.

No na mea i koe e @ ia Kinney & Ballou, Honolulu, na @ no ka @ Paa Moraki

2641-@

 

 

---------

 

CURES WHILE YOU SLEEP

Vapo-Cresolene

MAMULI o ka @ @ ka @

CRESOLENE @ @ hapa @ @ ke

@ @ @ @ loa @ ka @ @

@ ana i na Ohe Maka@ o ka @.  He @

Launa o@ ka @ pono o @ @ ana i ke

@ Kalea am eke @ @.  He laau maikai

@ @ @ @ @ @ aku i @ @ lele, a pela

Aku.  E loaa @ @ @ @ @ ke @

@ e na @ @ @ a pau

HOLLISTER DRUG CO.,

HONOLULU. H I., AGENTS.

 

---------