Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 29, 16 July 1897 — Page 4

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Heidi Ramsey
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HAAWINA

KULA SABATI.

HAAWINA IV.—IULAI 25

Ko Paulo hai euaneiio ana ma Aienai.

Oihana 17:22-34.

 

    22 Alaila ku mai la o Paulo mawaenakonu o Areiopago, i mai la, E na kanaka o Atenai nei, ke ike nei au, ua ikaika loa oukou i ka malama i na akua, ma na mea a pau.

    23 No ka mea, i ko’u hele ana ae, nana aku la au i ko oukou mea e hoomana’i. a ike au i kekahi lele, ua palapala maluna penei. NO KE AKUA IKE OLE IA. No ka mea, o ka mea a oukou e hoomana naaupo aku ai, oia no ka’u e hai aku nei ia oukou.

    24 O ke Akua nana i hana i ke ao nei, a me na mea a pau iloko, o ka Haku no ia o ka lani a me ka honua, aole ia e noho maloko o ka hale i hanaia e na lima;

    25 Aole hoi ia i malamaia e na lima kanaka, aole nae ia i nele i kekahi mea; nana no i haawi mai nei i ke ola i na mea a pau, a me ka hanu, a me na mea a pau;

    26 A nana no i hana i na lahuikanaka a pau i ke koko hookahi, i noho lakou ma ka honua nei; aia hol, ua paa i kona manao kahiko ka hope o na wa, a me na mokuna o ko lakou wahi e noho ai.

    27 I imi lakou i ke Akua, ina paha lakou e haha a e loaa no ia, aole hoi ia e loihi aku o kela mea keia mea o kakou;

    28 No ia mea, maloko ona e ola nei, a e hele nei, a e noho nei kakou; e like me ka olelo a kekahi haku mele o oukou, He poe keiki kakou nana.

    29 Ina he poe keiki kakou na ke Akua, aole pono ia kaou ke manao i ko ke Akua ano, ua like ia me ke ula, a me ke kala, a me ka pohaku i kalaiia ma ke akamai a me ka noonoo o ke kanaka.

    30 Hoomanawanui mal la ke akua i na wa o keia naaupo ana; aka, i keia manawa, ke kauoha mai nei ia i na kanaka a pau ma na wahi a pau loa, e mihi:

    31 No ka mea, ua hoomaopopo oia i ka la e hookolokolo ai i ko ke ao nei me ka pono i na kanaka ana i olelo ai; ua hoike pono mai hoi oia i ka oiaio o ia mea i na kanaka a pau, i kona koala ana mai ia ia, mai ka make mai.

    32 A lohe lakou i ke alahouana o ka poe make, hoohenehene kekahi poe; a i mai la kekahi, E hoolohe hou aku paha makou ia oe i keia mea.

    33 No ia mea, hele aku la o Paulo mai waena aku o lakou.

    34 Aka hoi, pipili aku la kekahi poe ia ia, a manaoio aku la, o Dionusio, no Areiopago, kekahi o lakou, a me kekahi wahine o Damari kona inoa, a me kekahi poe pu me laua.

    PAUKU GULA. Ioane 4:24. He Uhane ke Akua: a o ka poe hoomana ia ia, he pono ia lakou ke hoomana aku ia ia me ka whane a me ka oiaio.

    MANAO NUI. E pono no ke malama i ke Akua ano hookahi ma na hana kulike i kona lokomaikai.

    OLELO HOAKAKA. I ka wa a ka poe hoomaau no Tesalonike mai i hahai ia Paulo no Beroia, ua hoouna aku kona mau makamaka iaia i Atenai ma kekahi moku. Ua noho iho la o Sila laua me Timoteo ma Beroia, ua haupu pioloke ae la ka manao pihoihoi a me ke aloha ino maloko ona. Ma ka nana aku ua piha loa ke kulanakauhale me na kii akua. Ua haiao mau o Paulo me ka hoike aku i ka naaupo o ka poe hoomanakii. Ua halawai he mau kumuao me ia, no ka ninaninau ana iaia e pili ana i kona mau haiao ano e. Ia wa, ua haiolelo o Paulo, a lilo keia kaiolelo i haawina Baibala no kakou i keia Sabati.

    22. Areiopago,-- ka puu kailimoku, pela ke ano o keia inoa. He mau puu 4 maloko o ke kulanakauhale o Atenai, o keia kekahi. O Atenai ke kikowaena o ke akamai ma na palapala a me na kii, a noke ko Atenai ma ka imi mau ana i na mea hou. Ua kukuiuia 1556 makahiki, a malaila na kamaaina 180, 000. He kulanakauhale alii o ke aupuni o Helene ano me na kamaaina he 100,000. O ka aha o Areiopago oia no kekahi aha no ka hooponopono ana i na hana o na lehulehu. Ua noho na lala a puni ka mea i hookolokoloia, oiai a puni o lakou ma kahi i kapaia ka lua hoana na makaainana. O ke kahua o ka luna o ka puu oia no 180 kapuai loa, 72 kapuai laula. 23. Naaupo, -- i unuhiia ma ke ano maikai ae, me ka ike ole ana i kona inoa. Aole keia kuahu “no ke akua ike ole ia,” aka, “no kekahi akua i ike ole ia.” 24. Haku,---e a@@ ana, aole nae i kaupalenaia maloko o na luakini nani, aole loa maloko o na kii nani. 25. Nele,--- aole iini oia i wahi kokua. O ko kakou aloha oia no kona mea i imi ai. 26. Hookahi,---he oiaio ano nui keia, oiai ua maa mau i na lahuikanaka e hoowahawaha kahi i kekahi: aka, he mau hoahanau na kanaka o kela ame keia lahui. Hope,---o ka la, ka hooilo, ka mehana, ke kupulau, a pela’ku. Mokuna,---na palena o na mokuaina okoa. Haha,---elike me ka mea makapo, oiai ua poeleele na kanaka ke oie ka hoike ana mai ka Baibala mai ke Akua mai, e pau loa ai na pohihihi lehulehu. Loihi,---me he mea la ua hana wale ke Akua i ka honua, aiaila waiho wale. 28. Maloko,---aole mamao aku, kokoke nae, oi aku ke ano pili mamua o na wawae a me ka hanu i ke kino kanaka. Keike,---ma ke ano like pu me kona ano, a kohu e launa pu me ka Makua ma ka lani. 29. Kalaiia---oiai aole hiki ke kalalia ka uhane o ke kanaka. 30. Naaupo---a nolaila aole like pu ke ano lawehaia me ko ka poe ike pono. Mihi---oia no ke kauoha a na mea hewa apau loa e lohe ai. 31. Kanaka,---oia no o Iesu. Hookolokolo,---aole me na manao la’ineinei, aka nae mamuli o ka nana pono ana i ka oiaio maoli, aole kapakahi kona ike, aole kipe me kona aha. Hoala,---a lilo keia hana mana i kumu hooiaio i ko Iesu kulana maoli a me ko lakou uku ma keia ao mamuli o na hana o keia ao. 32. Hoohenehene,---aole nae he kumupale kupono keia. 34. Pipili,--- aole nui loa na mea i hoohuiia i ka manaoio: he elua mau mea koikoi i oleloia, aole nae ikeia laua, koe nae ko laua mau inoa wale no.

    I. Hoomoakaka ana i ke ano hookahi o ke Akua oiaio, 22-26. Mai Beroia ua hele aku o Paulo ihea? Heaha kekahi mau mea ano nui e pili ana ia Atenai? Heaha na mea nui loa a Paulo i ikemaka ai ma Atenai? Heaha kona manao a me kona mau hana ma ka nana ana i ka nui o na kii akua? Heaha ka hana o kekahi poe i lohe ai ia ia? Heaha ke Areiopago? Ua maikai anei ko Atenai ma ka malama ana i na akua lehulehu? Heaha kekahi kuahu a Paulo i nana ai ma Atenai? Ua kapili wale no anei ke Akua i ko keia ao, a i ole paha ua hana kumu a hooponopon loa? Heaha ke ano pili o kela ao i ke ano Akua hookahi? Heaha ke koikoi o na hoomana? He mau hana hoomalie anei lakou, hoomalimali paha? Heaha ka manao kumu o na moolelo lahui a pau loa? Pehea e hookoia ai ka manao kumu o ke Akua e pili ana i keia lahui Hawaii? Ua maikai anei ka lili o na lahui kekahi i kekahi?

     II. Hoomoakaka ana i ka hana koikoi o na kanaka e pili ana i ke Akua oiaio, 27-30. Heaha kekahi hana koikoi no kela ame keia kanaka no ko Paulo oleloao? Mahea e loaa ai ia kakou ke Akua? Hiki anei i kekahi kanaka ke ole i hookahi sekona ke ole ka mana o ke Akua? Heaha ko kakou ano pili iaia? Ua kupono anei na kii e hoomoakaka ai i ke ano maoli o ke Akua? Ma ko ke Akua imi ana i ke kanaka e ola’i lakou, heaha ke kauoha mua? Hiki anei i ka mihi wale no ke hoola i na kanaka?

    III. M 9,- neu,--b Epion1 QP, g w

    III. Hoomoakaka ana i ka la hookolokolo nui, 31-34. Heaha kekahi hana a ke Akua i na kanaka a pau loa i ka wa mahope? Heaha kekahi kumu hoiaio i ka la hookolokolo nui? Pehea i hoomoakakaia ai kela la nui o ko Ieso alahouana? Ma ka make ana, e pau loa anei kakou a lilo i mea ole, a i ole paha, heaha ka olelo hoike oiaio e pili ana i na kanaka mahope o ko lakou make ana? Ua lanakila anei o Paulo ma keia haiao? Ua ae aku anei kekahi i ka oiaio? Ethia mau papa okoa o ka poe lohe? I ka papa hea oe e pili nei?

    Manao nui. 1. Ua imi anei oe a ike oe i ke Akua oiaio? 2. Ua kilo aku anei oe i ka la hookolokolo nui? 3. Heaha ko Iesu ano pili ia oe i keia la? 4. Ua malama anei oe i ko ke Akua kauoha e mihi? 5. Ua hana mau anei oe ma ke ano he keiki a ke Akua Hemolele?

 

NA MOHO HOLO BALOTA

    Nupepa Kuokoa,---

       Aloha oe:---Ua lohe wale ia mai na moho holo balota malalo iho nei, oia hoi keia: Mai Kohala Makani Apaapaa mai oia no o Mr. Kalua Kahookano; North Kona, Mr. Scoot; South Kona, G. P. Kamauoha; Kau kua makani, D. W. K. Kaaeamoku, Wm. Thompson, Aila (Pineki), J. H. S. Martin, kaeaea no o ka Hale Ahaolelo o na kau i hala ae nei; W. J. Yates, hope makai nui e noho nei. Ua lohe wale ia e waiho aku ana oia i kona hookohu hope makai nui a e holo balota ana. Ua kupono no, no ka mea, he keiki no Kona kai opua i ka lai, ka mea nana e rula na ale o ka moana ame na kanawai o ka aina. Imua e na pokii a inu i ka wai awaawa, wahi a Kamehameha. He mea maopopo aia ka noho hanohano mawaena o G. O. Kamauoha, J. H. S. Martin ame W. J. Yates. Me ke aloha.

MAKAAINANA REPUBLIC.

Hookena, S. Kona, July 12 th , 1897.

 

NA KUMU I LILO AI KA LAAU OLA A KAMALENA I LAAU POOKELA NO KE NAHU, KOLERA AME KA HI.

 

1.      E loaa hikiwawe loa ana ka oluolu ke eha ka opu, ke nahu a loohia paha i ke cholera morbus.

2.      Oia wale no ka laau lapaau puhili ole ma na ma’i hi-koko a hi maoli i hele a ikaika loa.

3.      Oia wale no ka laau e ola ai ka hi kau loihi.

4.      Oia wale no ka laau e ola ai ke nahu haoa.

5.      Oia wale no ka laau e ola ai ka hi-koko laulaha.

6.      Oia wale no ka laau hiki ke hilinalia ma ka wa e loaa ai i ke cholera infantum.

7.      Oia wale no ka laau puhili ole no na ma’i o ka opu.

8.      Aohe ulu mai na hopena ino mahope iho o kona inuia ana.

9.      He maikai a palekana nohoi ka inu ana.

10. He oi loa aku na ola i hoopakeleia e keia laau i ko kekahi laau e ae ma ke ao nei apau. E kuaila ana e na poe kuai laau lapaau apau. O Benson, Smith & Co., n Agena ma Ko Hawaii Pae aina.

 

HE MOO ELO NO KA

LEDE ISABELA,

KA MEA I KAPAIA:

Ka Anela Nani o ka Malamalama.

 

    Hemea oiaio, aole no paha he wahine hookahi ma Enelani holookoa e hiki ana ke launa pu aku me Francis Levisona me ka lilo ole o kona naau ame kona puuwai holookoa iaia. Aole wale o kona ui ame kona kilakila, aka, o ka pahee ame ke akamai lua ole ma ka hoowalewale ana me kana mau huaolelo pahee a hoopunihei naau.

    Mahope iho o kela hoopuka ana a Francis Levisona i kona manao ia Lede Isabela, ua hoopihaia ko Isabela naau me ka weliweli nui, oiai ua maopopo iaia, ina e hoomau ana laua i keia mau launa pu ana ma kahi mehameha, he mea maopopo oleaku ka hopena e hoea mai ana; no ka mea, ua ike no o Isabela he wa no e haawi aku ana paha oia i kona kino holookoa ia Francis Levisona ke hoomauia keia mau launa ana.

    I keia mau noonoo e kuku mai ana me he mau akaku la imua o kona mau onohi-maka, aia no o Francis Levisona ke kuu la i kana upena me ka maunu hoowalewale o na huaolelo pahee a ke satana.

    “E kuu Isabela, ka ui o na ui, ka mea hookahi nana i ao mai i ko’u puuwai i keia mea he aloha, mai lokoino mai oe ia’u! E lilo no au i kauwa nau i na la apau a ka hanu e noho ana iloko o keia kino holookoa iloko o ka imu enaena no kekahi wahi lauoho hookahi o kou poo; a ua lilo hoi ka meheu o kou mau kapuai wawae i mea hoano na ko’u puuwai i na wa apau, a maluna o na mea apau he onohi daimana oe na ko’u mau noonoo e haaheo mau ai i na la apau, a o kou akaku e maalo mau ana ia imua o ko’u mau maka i na wa apau; a i ko’u la haaheo o na wa hookahakaha o ko’u pualikoa e lilo no oe i papale mahiole no’u.”

    Maanei he mea pono e hoike aku au ia oe e ka makamaka heluhelu i ke kulana o Francis Levisona, oia hoi, he kapena oia no kekahi puali o ke alo alii o ka Moiwahine Vitoria, oiai mamuli o kona kulana kaukaualii ua papahiia mai kela hanohano maluna ona. He mea maa mau ia ma Enelani o ke aoia o na keiki o na ohana alii ma ka oiLede Isabela, ua hoopihala ko Isabela kou wa e puka mai ai ua haawi koke ia ka hookohu ma kekahi kulana aliikoa elike me kona makaukau.

    He nui a lehulehu wale na olelo hoowalewale a Francis i hookakale aku ai imua o ka lede nohea. Aole loa he wahi manao iki i loaa iloko o Francis Levisona e more ia Lede Isabela, oiai o kona makemake wale no e hoohaumia iaia a e hana apau kona lealea. Oiai, he kanaka oia i hele lehia i kela mea o ka hoowalewale i na wahine opio, ua maopopo no iaia, ua aloha o Isabela iaia, no ka mea, ua ahuwale iaia ma ke ano o na onohimaka i kona wa e huli mai ai a kamalilio iaia, ame ka piha hauoli o na maka o ka ui ke ike mai iaia i kona wae hoea aku ai. Ua ike pu nohoi oia ke hakoko nei ko Isabela lunaikehala no kela aloha iloko o kona puuwai, a na ia mea i haawi mai i ke koa ame ka hopohopo ole iloko o kona naau e hoowalewale ia Isabela me ka maalea apau i loaa iaia.

    Ma ia po iho, ia Lede Isabela e nanea ana maluna o kekahi noho koki iloko o ke kihapai pua, a o ka mea a kona puuwai e hana ana i kela wa o ka noonoo nui no kela mau huaolelo i kaanaia mawaena o Francis ame ia ma ia auina ia no.

    Ua kiola pau mai la hoi ke aliiwahine o ka po i kona malamalama konane me ka nani nui, a he mea oiaio, o kekahi paha keia o na po nani loa a Isabela i ike ai.

    Iaia hoi e nanea ana, ua hoohikilele ia kona naau i ka ike ana’ku i kekahi wahine e maalo ae ana ma kahi kokoke loa i kona wahi e noho ana. He aahu eleele ko ua mea la mai luna a lalo, ame ka palanehe i ano like me he kinowailua la, hele pololei mai la ua mea la a ku mai la imua o ko ianei alo, aka aole nae he hiki iaia nei ke ike aku i na helehelena o ka wahine, oiai ua uhiia a paa a koe wale no he wahi uuku no ka ihu ame ka waha. I ko Isabela hoomaopopo aku ma ke kulana o ka oiwi kino ame ka ano o ka hele ana, he wahine opiopio wale no ka mea nona keia kulana hoopahaohao. Ku malie iho la ua wahine la no kekahi mau sekona me ka pane ole mai, me he la e hoomaopopo mai ana oia ina paha o ka mea keia ana i makemake ai . I ka maopopo lea ana paha i ua wahine la, ua pane mai la oia me ka leo nahenhe o ke kuina lede oiaio maoli:

    “E kala mai oe e ka lede maikai ia’u! Eia anei au imua o ka Lede Isabela?”

    “Ae, e ka malihini,” wahi a Isabela i pane aku ai me ke ano pahaphao o kona naau no ke ano o keia lede hele po.

    “E hoonaniia na lani kiekie loa! Ua laki loa au i kou loaa ana ia’u ma keia wahi, oiai he mea ano nui loa ka’u e hoike aku ai ia oe! Oia hoi keia: Mai puni iki oe i na olelo hoowalewale a kela nahesa ino, oia hoi o Francis Levisona,” wahi a ua wahine la i kamailio mai ai.

    I kela wa hoi ua wehe ae ia oia i ka uhi o kona maka, a he mea e ka hikilele o ko Isabela naau i ka ike ana’ku he wahine opiopio ui launa ole keia mea nana kela mau olelo, aka, ua hele nae a ano haikea kona mau papalina, me he la ua kau iho na lima lokoino o ka hookaumaha naau maluna o kona mau noonoo.

    Mamua o ka hiki ana ia Isabela ke pane aku, ua kamailio hou mai la ua wahine malihini la:

    “E hoomopopo mai oe, e kuu lede maikai, i na hana lokoino a ka nahesa ma ko’u mau papalina haikea. Mai ko’u mau ia opiopio mai a hiki i na la mua o ka makahiki i hala, aole loa au i ike iki i keia mea he kaumaha ame ka hilahila. Ua hanaiia au e ko’u mau makua me ka makee nui, aka, i na la mua nae o ka makahiki i hala ua launa iho la au me Francis Levisona, a he ekolu mahina mahope mai o kela wa ua punihei au me ko’u uhane apau iaia me ke aloha kupouli, me ko’u manao iho oia paha kekahi o na kanaka opio maikai hookahi a ke Akua i hana ai. Ua hoohiki mai la oia imua o’u e mare ia maua. Nolaila, mamuli o keia aloha kupouli iloko o ko’u naau nona, ua lele makapo aku la au iloko o keia kawa a’u e mihi mau nei a hiki wale no paha i ka uhi ana o ka lepo maluna o keia kino mainoino. Iloko hoi o keia paulele makapo, ua ae aku la au i kana mau mea apau e olelo mai ai, a e nonoi mai ai hoi. Nolaila, ua haawi aku la au i ko’u kino mailuna a lalo iaia. He ekolu mahina mahope mai, ua ike iho la au ua hapaiia au, a no ia mea, a i mea hoi e uhiia, ai keia hewa, ua nonoi aku la au iaia he mea pono e mareia maua me ka hoohakalia hou ole aku, oiai ua hapaiia au. I kona lohe ana i kela mau olelo a’u, oiai na waimaka e hiolo ana ma ko’u mau papalina, ua pane mai la oia me keia mau olelo: ‘Aole loa au e mare me kekahi wahine i hapai mua i ke keiki! Aole au i ike aku malia na kekahi wahi lapuwale paha kena keiki!’ Auwe, i kela wa, akahi no au a ike i ke ano maoli o kela kanaka, me kona ike no oia ka mea mua loa nana i hoopoino ia’u, a iaia hoi au i ike ai i keia mea o ka hewa maoli ma ke kino, a oia wale no, a ua maopopo no iaia oia no ka makuakane o kela keiki; a iloko hoi o ko’u ehaeha ame ke kaumaha ua pane mai la oia ia’u me he la he wahine au i loaa iaia maloko o na hale hookamakama.

    “I na la nae ana e hooikaika ana e hoowalewale ia’u, he aku ka pahee a me ke kohu waimeli o kana mau mapuna olelo! O! e kuu lede maikai, e lawe oe i keia mau huaolelo a’u a hoomanao iho ma ke ano he leo keia no ka minamina ame ka makee ia oe. Nolaila, mai punihei iki oe i kela kepolo nui!

    “Aole loa au e haaleie iki i ka hookol ana mahope o kona meheu a hiki i ke kaulaiia ana o na hana lapuwle a kela kanaka imu o ke akea! Mamuli o na lede opiopio o Ladana nei, he mea pono e hoomaikeikeia ke ano oiaio maoli o Francis Levisona imua o ke akea i mea e pakele ai lakou mai na maiuu ooi mai o kela nahesa ino!

    “E kaala mai oe e kuu lede maikai ia’u no keia mau olelo a’u ia oe, oiai e hoomanao oe e ka lede hanohano aole he mea lealea na ko’u naau ka hele ana mai imua o kou alo a kamailio aku i keia mau huaolelo, aka, mamuli nae o ka pono ame ka maluhia o ko’u mau hoa o ka aoao nawaliwali, he mea pono e hoakaka aku au i kela mau mea.

    “He mau la loihi i hala ae nei, ua kiai mau mai au i na hana hoowalewale a kela Francis Levisona ia oe. He mea oiaio, ua nui ko’u mahalo ia oe e ka lede maikai no kou kupaa mai na hana hoowalewale ino a keia kanaka lapuwale. A ua lohe au he kaikunane hanauna oia nou e ka lede, aka, aole lao nae oia e hooka’ulua iki ana mai ka hoohaumia ana ia oe ina he meahiki ke loaa oe iaia. E kala mai nae oe ia’u no kekahi mea hou a’u e kamailio aku ai ia oe i keia wa ano, a mai huhu hoi oe ia’u, no ka mea, o ka’u mau mea apau e kamailio aku ai, no kou pono ame kou maluhia no ia, a oia hoi keia:

    “Ua maopopo no ia’u ua hoopihaia kou puuwai maemae me ke aloha no kela kanaka, ka mea hoi i kupono ole e holoi mai i kou mau kapuai wawae e kuu lede maikai! Mamuli o keia haawina i loaa ia oe, ua ulu mai ka hopohopo iloko o ko’u naau nou. He pinepine na po a’u i kiai mai ai ia oe, a ua ike hoi au i na po i pili ole ia e kou mau lilihiiihi maka no na manao uluku e hoohiahaai ana i kou mau noonoo. No ia hopohopo o’u i hoomanawanui ai i ka hele ana mai e hookaakaa ae i kou mau maka i mea nou e ike ai i ke ano maoli o ua kaikunane la ou”

    He mea e ke kahaha o ko Lede Isabela naau i keia mau huaolelo ana e lohe nei mai na lehelehe mai o keia wahine malihini. I kekahi wa na manao iho la oia he mau imihala wale no keia a ka wahine, aka, iaia nae e nana pono ana ma na maka o ka wahine miihini, ua hoike mai na hiohiona apau he oiaio a he oiaio wale no na mea a pau a ka wahine malihini i hoopuka mai ai.

    I ka hooki ana iho o ka wahine malihini i kana kamailio ana, ua pane koke aku la o Lede Isabela:

    “E ae mai oe e kuu lede malihini ia’u e pahola aku i ka’u mau hoomaikai ia oe n kou lawe ana e hooluhi ia oe iho ma ka hele ana mai e haawi mai i na oleloao maikai no ka hoopakele ana ia’u mai ka haule ana iloko o ka nenelu o ka punihei mahope o na manao aloha haumia. Ke lawe nei au i kau mau ao maikai a hiipoi me ka pulama mailani m ko’u naau i na la apau o kou ola ana. Nolaila, ma keia hope aku e hoomanao oe, ua hamama mau ko’u puuwai nou, a pela hoi me ka ipuka o ko’u home ia oe. I na wa apau au e makemake ai e hele mai e ike ia’u, mai kanalua oe no ka hele ana mai.

    “He mea oiaio, ua hoopihaia ko’u puuwai me ke aloha nou, a noia mea e hele mai oe iou nei.”

    Ia lede Isabela e kamailio ana, ua hiol mai la na waimaka ma na lihilihi maka loloa o ka wahine malihini, a kiheahea iho ia hoi ma kona mau papalina loloa, e hoike ana ua hoopihaia kona puuwai i na mapuna leo oluolu a waipahe o ka Lede Isabela. Me ka leo ano haalulu ka lede malihini i panai aku ai ma kona aoao no ka leo hoomaikai a poloai pumehana a ka lede opio waipahe.

    “Ua nele au i na huaolelo kupono e hiki ai ia’u ke pahola aku i kou mau manao hoomaikai no kou lokomaikai kiekie loa e ka lede hanohano. No kau poloai ana mai nei ia’u no ka hele ana mai ma kou home nani nei, he mea pono e hoike aku au ia oe, aole au he mea kupono no ke komo ana aku maloko o na paia eehia o kou home nani, no kamea, he wahine au i kehiaheaia me na paumaele o ka hewa; a aole loa o’u makemake iki e hoohaahaaia kou kulana kiekie a hanohano e kekahi wahine o ko’u kulana paumaele. Aka, he mea hiki no nae ia’u ke hele mai e ike ia oe maloko nei o kou kihapai pua nani nei ma na hora o ka po, no ka hooikeike mau aku ia oe i na mea kupono au e hiki ai ke kapae loa i kela kanaka. Nolaila, e akahele oe, a mai hoao hou oe, e kuu lede maikai, e hiipoi i na hiohiona o kela Francis Levisona ma kou puuwai maemae. Me keia mau wahi huaolelo ao haahaa, ke hoi nei au no ko’u wahi noho, oiai ua loihi loa au, a malia paha ua ala kuu wahi pepe mai kona hiamoe ae.”

    I kela wa, a me ka palanehe ilike ke ano me ka ano o na kinowailua, ua oloio aku la ka lede o ka aahu eleele maloko aku o na hihipea o na mea kanu o ke kihapai pua, a iloko o na sekona pokole loa ua nalohia aku la oia mai ka ike a na maka o ka Lede Isabela.

    I ka hala ana’ku o ka lede malihini, ua noho iho la ka Lede Isabela me ka nalu ana o kona naau no keia halawai kapaianaha ana me keia lede malihini ame kana mau oleloao, ka mea hoi nana i hookaakaa ae i kona mau maka a ike i ke kulana oiaio maoli o Francis Levisona. He mea e hoi ka eu o kona ili ame ka naka o kona kino holookoa i kona hoomanao ana ae i kona laki mai kona haule ana iloko o ka hewa me kela kanaka. Hoomanao ae la oia i na huaolelo hoowalewale a Levisona ame kona aneane ana e haawi iaia iho iloko o na lima o kela kanaka hoowalewale.

    Iaia no nae e nalu ana i keia mau mea, ua hoopuiwaia oia i kona ike ana aku e ku mai ana o Francis Levisona ma kona kua me ka mino-aka ma kona mau papalina. Me ka pane leo ole o ua Levisona la, ua apo koke iho la kona mau lima ma ka puhaka o Isabela, a mamua o ka hiki ana ia Isabela ke hoomaopopo ae i ka mea e hanaia mai ana maluna ona ua honi iho la ua Francis Levisona la ma na lehelehe palupalu a laahia o ka lede nohenohea.

    Me ka puiwa nui o Isabela i ku ino ae ai, a me ka leo kuoo o ke kulana lede oiaio, ua huli ino mai la oia, me kona kino maloeloe, a me kona mau onohi maka e huila la me he mau hoku la o ka po pouli kalae, ua pane mai la oia:

    “E Francis Levisona! He oi ko’u kahaha nou ame keia mau hana hilahila ole au. E hoomanao oe, he kulana ko’u o ka lede, aole hoi au he mea ulupa wale nau. O keia mau hana au i hana iho la maluna o’u. ua hoike mai ia i ke ano maoli o kou kulana. Oiai, ina he manao oiaio maoli kou ia’u ma ke ano he mea nau i aloha io ai me ka manao maikai, aole loa oe e aa iki ana e hana elike me kau i hana iho la. Ua manao anei oe he ipukuha au i ke kuha wale ia i kela ame keia wa au e makemake ai. Nolaila, i keia wa ano, e hoolohe mai oe ia’u, no ka mea, he mau wahi huaolelo pokole ka’u e makemake nei e hoike aku ia oe:

    “He mea oiaio, akahi no au a kamailio ia oe me ka moakaka lea. Ma keia wa akum ke hai aku nei au ia oe, mai hele hou mai oe e ike ia’u ma ke ano au i hoomaamaa ai, no ka mea, ano , i kela wa, ke kapae loa nei au i na noonoo ana ia oe mai ko’u puuwai aku.

    E hele huli oe a puni ke ao nei, aole loa e loaa ia oe kekahi laau lapaau elike me ka Kamalena Laau Ola no ke Nahu, Kolera ame ka Hi no na ma’i o ka opu. He oluolu a palekana ka inu ana, a he hiki nohoi ke hilinai ia. E kuaila ana e na poe kuai laau lapaau apau Benson, SMith & CO., na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.

 

@oolaha Bumau

Ka Ayer Laau Kunu

 

    No ke Anu. Kunu. Ma’i ma ka Puu. Puu Eha. Anu ame ka Ma’i Ai Ake hoomaka hou. Aohe lua e loaa al ka Laau Kunu a Ayer. O keia ka laau kunu kaulana loa i ikeia ka hololea o na lapaau ana maloko o ka Oihana Lapaau, a ua apono loa na Kauka lapaau ma kela ame keia wahi. E hoomahani ana ia i ka nai ana i ka pale lahilahi i pili aku ai ka ma’i. wawahi i ka male paakiki e kunukunu a e maneo ai ka puu, hoopau i ke kunu ana, a loaa hoi ka oiuolu. Ma ke ano laau pale pilikia kokoke loa noloko o ka ohana o ka Ayer Laau Kunu ka helu ekahi Aohe lua o keia laau no ka hooia aua, ke Kunu Ho. Kunu Kalea. Puu Eha, ame ne ma’i apau o ke Ake-mama i loohia mau ai ka poe opiopio. Aohe ohana i palekana, ke ole e loaa ia iakou.

 

KA AYER LAAU KUNU

OIA HOI

KA AYER CHERRY PECTORAL,

 

I homakaukauia e

Dr. J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass., U. S. A.

 

    E makaala loa no na laau hoohalikelike kumukuai emi. Ka inoa o keia laau, oia ka AYER CHERRY PECTORAL. E ikeia ana keia in@@ mawaho o ka wa-hi, a maloko nohoi o ko kino o kela keia omole.

    Ke pookela o na laau no ka malama ana, ka hooulu ana me ka hoonani ana i ka lauoho, oia ka AYER LAAU HOOULU LAUOHO.

    Aole e kepia ke poo, ola na ma’i puupuu, aole hoi helelei ka lauoho. Ina maloohaha mai ka lauoho, hinawenawe a ano hina mai, alaila, na keia laau e ho’iho’i hou ae a kona ano mua a hooulu lupalupa ae la i ka lanohoa. Ma na wahi apau, o keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua lil@@ ia i punahele a i hoapili no na lede ame na keonimana.

 

Ayer’s Hair Vigor

I homakaukauia e

Dr. J. C. Ayer, Lowell, Mass., U.S.A.

Na Medaia Gula mai na Hoikeike Nui o ke Ao

Hollister Drug Co. Lt.

Na Agena ma ka Pauaina Hawaii.

KAKELA ME KUKE

Ka Halekuai Nui

-O Na-

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANA A PAU

 

    Na lako pili hao kululu hale, Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao ilio, Na Pahi, Na Upa, Na kope hulu, Na Palavala. PALAU LIO Na mea mahiai, Na au @@@ Na au ko@, Na kua bipi, Na lei bipi, Na Kaulahao Bipi, Na uwea pa, N kaa palala, Na mea pi@ia, Na ipuhao.

 

Makau me Aho Lawaia

 

    Na iliwai, Na kaula, Na hulu pena, Na palumi, Na pena, me ka aila. Na kopa, Na aila mahu, Na pakeke. Na pakeke hao, Na Kapu hao, Na panda, Na kukaepele, Na uwiki, a me Na ipukakui.

 

Mikini Humuhumu aulana

Wilcox, & Gibbs Hookhi Lo@s

ka Remington, Elua Lopi.

     A me na ukana he nei loa o keia ano a me keia ano.

Kakela me Kuke