Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 30, 23 July 1897 — Page 2
| This text was transcribed by: | Ryan I Sueoka |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko
I keia la ua hookohuia aku o Charles H. Pulaa, Esq. i Agena Hooiaio Palapala Aelike Hana no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 16, 1897.
2660-3t
OLELO HOOLAHA PA AUPUNI.
I kulike ai me ka Pauku I o ka Mokuna XXXV o na Kanawai o 1888, i keia la ua hoololi au i ke ku ana o ka Pa Aupuni, ma ka Apana o Kohala Akau, Hawaii, mai Honomakau aku a i Honopueo, Kohala Akau, Hawaii.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Honolulu, Iulai 19, 1897.
2660-3t
I keia la i hookohuia aku ai keia poe keonimana mahope ae nei i poe hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, oia o
George Clark, Lunahoomalu,
JNO. Leonhardt
J. K. Nahale
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 6, 1897.
2658-3ts
I kulike ai ma ke kuhikuhi o ka Mahele 4, o ka Pauku 103 o ke Kumukanawai:
MA KEIA KE HOOLAHAIA aku nei o ka hoololi i manaoia malalo nei i hooholoia ai kona heluhelu ekolu ia ana e ka Hale o na Lunamakaainana i ka la 12 o Mei, 1896, a iloko o ka Hale senate i ka la 16 o Mei, 1896, penei:
HE HOOLOLI I MANAOIA I KA PAUKU 63 O KA REPUBALIKA O HAWAII, E LIKE ME KA PAUKU 103 O IA KUMUKANAWAI.
O ka Pauku 63 o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai elike me keia mahope iho nei:
PUKU 63—NA POO O NA KANAWAI. “I hookahi no manao ma kela ame keia Kanawai, a e hoakakaia ma kona poo.”
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 1, 1897.
2657-12t
HOOLAHA O NA AINA AUPUNI.
Ma ka Poakahi, Augate 9, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, Honolulu, e kuai kudala akea ia aku ai:
Ka Hoolimalima o 744 eka o ka Aina ma Honokaia, Hamakua, e moe ana mai kahakai mai a hoea ma kahi aneane elua mile mauka aku oia wahi.
Eia keia aina i keia wa malalo o ka hoolimalima i ka Hui Mahiko o Honokaa, a e pau ana hoi ma ka la 1 o Okatoba, 1898.
Manawa Hoolimalima—21 makahiki mai ka la 1 aku o Okatoba, 1898. Ka uku hoolimalima oi aku mamua o $2,776.00 na ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.
No ke Kii o ka Aina, a no na mea aku i koe, e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, Honolulu.
J. F. Brown,
Agena o na Aina Aupuni.
Honolulu, Iulai 12, 1897.
2659-td.
HOOLAHA NO NA AINA AUPUNI.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, he 13 mau apana aina ma Awini, Apana o Hamakua, Hawaii, i hiki ke nonoiia malalo o na kumu aelike kuikawa no ka hookaa dala ana a pela hoi no na hana hou, mahope aku o keia la a hoea i ka Poaono, Iulai 24.
O ka apana aina o loko o keia poe apana ae la i nonoi ole ia mai malalo o keia mau kumu kuikawa, mamua o Iulai 24, e weheia aku ana no ma ia la a mahope aku no ke noiia ana mai malalo o na noi no na pono kuai, hoolimalima a kuleana ma ke dala kuike.
No na mea i koe, e ninau ia CHAS. WILLIAMS o Honokaa, Hamakua, a i ole, ma ke Keena o na Aina Aupuni ma Honolulu.
J. F. Brown,
Agena o na Aina Aupuni.
Iulai 19, 1897. 2659-td.
HOOLAHA AINA AUPUNI.
Ma ka Poaono, Iulai 24, ma ka hora 12 awakea, ma ke Keena Oihana o E. D. Baldwin, Hilo, Hawaii, e kuai kudala akea ia aku ai, malalo o na kumu aelike kuikawa ma ka hookaa dala ana ame na hana hou, he 5 apana aina ma Puna, Hawaii, penei:
KAMAILI.
Apana. Eka. Kumukuai oi aku.
11 89.50 $492.25
12 96.90 484.50
14 99.20 548.90
KUPAHUA.
3 25.00 $42.00
4 24.00 72.00
He mea pono e loaa i na poe e noi mai ana na makaukau ame na hoakaka i koiia e ke Kanawai Aina.
E loaa no na hoakaka piha o keia mau apana aina ae la ke noi mai ma ke Keena o E. D. BALDWIN, Hilo, a i ole, ma ke Keena Aina, Honolulu.
J. F. Brown,
Agena o na Aina Aupuni.
Iulai 7, 1897. 2659-td.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula.
PUKA ANA 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule
1 iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50
2 iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, a hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO .
C. G. BALLENTYNE, Luna Nui
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu.
POALIMA IULAI 23, 1897.
Ke Kumuhana Mawaena o Iapana ame Hawaii.
Maloko o na nupepa puka la Olelo Enelani o ka auina la Poakolu nei, i ike iho ai makou i ka hoakaka mai ke Kuhina mai o ko na Aina E, no ka mea e pili ana i ke kumuhana e paa nei he aumeume mawaena o Hawaii nei ame Iapana; a oiai he manao nui loa keia i puka mai ai, nolaila, aole hiki ia makou ke hoopuka aku i ua manao la no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, a no ka lahui nohoi, ma ko makou pepa o keia la, oiai aole i lawa ka manawa ia makou no ka unuhi ana ae a loaa kona kino olelo Hawaii, nolaila, ua hookaulua makou i ka hoopuka ana’ku i ua manao la a hoea i keia puka hou ana’ku o ke Kuokoa i keia pule ae.
Ma ko makou nana ka-holo ana i keia mau manao hoakaka a ke Kuhina e pili ana no kana mau pane ma ka aoao o ke Aupuni Hawaii, imua o ke Kuhina Iapana maanei a pela nohoi ka ia Kuhina i ke Kuhina Hawaii, ua ike makou he mau mahalo manao ano nui loa kekahi e hoike moakaka ana i ke kulana oiaio maoli i ku ai ke aupuni Hawaii ma o kona Kuhina Nui la, oia ke Kuhina no ko na Aina E, a pela hoi me ke Aupuni o Iapana, ma o kona Kuhina la maanei.
O ka mea ano nui loa ma ko makou hoomaopopo ana ma keia hoakaka a ke Kuhina, oia ka ae ole ana o ke Aupuni o Iapana, ma o kona Kuhina la maanei, e komo kino maoli na noli ame na huli ana a na aoao hoopaapaa elua ma ka io maoli o ke kumuhana, oia hoi, ka nana maoli ana i ke ano i komo mai ai na Iapana i hoihoi hou ia aku ai e ke Aupuni Hawaii no kahi a lakou i laweia mai ai, a pela pu hoi me ke kanawai kuloko o ke Aupuni nei e hooponopono ana i ke ano e aeia ai na poe malihini o ko na aina e e komo mai iloko nei o Hawaii, pela nohoi me na mea e ae e pili ana i na keehina hana i lawelaweia e ke Aupuni Hawaii e kona mau luna Aupuni—ma ka Mana Hooko ame ka Mana Hookolokolo—aka, ua mau ka pipili ana o na koi ana a Iapana ma o ua pono la i loaa iaia ma o ke kuikahi la o 1871.
O kekahi manao ano nui o keia hoakaka ana a ke Kuhina Nui o ke Aupuni Hawaii, oia kona hoike ana’ku imua o ke Kuhina Iapana ua ae ke aupuni Hawaii e waiho i keia kumuhana no ka noonooia ana iloko o kekahi Aha Uwao e aelikeia ana e na aoao elua.
Ma ko makou hoomaopopo ana, ma ka wa e puka aku ai keia mau hoakaka apau, ma ko makou pepa o keia pule ae, e ike iho ana ko makou poe heluhelu ua kulike loa na kumu hoakaka ma ka aoao o ke Kuhina Hawaii me kekahi mau manao alakai o keia pepa i na wa i hala ae nei.
Ke Kulana o ka Ninau Hoohui Aupuni.
A hoea mai i ka la i haalele aku ai ka mokuahi Australia ia Kapalakiko, oia hoi ka la 13 iho nei, aole i hoihoi iki aku ke Komike Senate o ko na Aina E i ka lakou hoike no ka mea e pili ana i ke Kuikahi Hoohui Aupuni Hawaii. Oiai nae ua manaoia e hapai ana kela Komite i ka noonoo ana i na mea apau e hoopuni ana i ua kuikahi la, ma ka aoao kokua a kue, ma ka la 9 aku nei, nokamea, oia ka la i kauoha ai ka Lunahoomalu oia Komite e noho lakou no ka hoomakaukau ana e haawi aku i ka lakou hoike iloko o ka Aha Senate. A hoea mai nae i ka wa i haalele aku ai ka Australia ia Kapalakiko, aole i loaa mai he lono e hooia ana ua haawi keia Komite i ka lakou hoike iloko o ka hale e hiki ai ia kakou ke manao iho ua kokoke loa ua kumuhana nei ma ke alahele o kona hookuia ae me ka lanakila, no ka hoopanee hou ia aku paha no kahi wa okoa aku, a no kona hooleia paha. No keia mea, eia ke kulana maopopo o ke kuikahi i keia wa, aia no ia ke “hone ae la i ke kumu o ka hana” iloko o ka poai o ke Komite o ko na Aina E, a ma ka wa e haalele ai keia kumuhana ia Komite e “hone hou aku ana no ia i ke kumu o ka hana” iloko o ke kino maoli o ka Aha Senate.
O keia hele ana o ke kuikahi mai keia Komite aku a komo iloko o na Senate, oia ka mahele ekolu o ka hana pili iaia; a o ka haawi ana o ka Aha Senate o ka lakou koho ana maluna oia ninau, oia ka mahele eha o ka hana, alaila, pau pono na “hone” ana he eha “i ke kumu o ka hana.” He elua mahele i hookoia o keia hana, oia hoi, mai ka Mana Hooko aku a komo iloko o ka Aha Senate, a mai ke kino mai o ka Aha Senate komo i ke Komite o ko na Aina E.
Ke ike maopopo mai la ka lahui i ke kulana e ku nei keia kumuhana iloko o ka Ahaolelo Senate o Amerika Huiia; a oiai aole i hookuuia ka Ahaolelo i keia wa, nolaila, ke lana nei no ko makou manao, aole no i pau ka wa pono i keia wa e noho nei ke Kau Kuikawa o ua Ahaolelo la o Amerika, e hoomau ia aku ai ka nee ola ana o ke kumuhana hoohui Aupuni.
Ma keia wahi ke olelo maopopo nei makou penei: Ma ka wa e hooholoia ai ke Kuikahi Hoohui Aupuni a Hawaii me Amerika Huiia, oia ka wa e ko lanakila ai ka makou mau hooikaika ana; a ma ka wa hoi e hooholo ole ia ai keia kuikahi e ke koho ana a ka elua hapakolu o na Senate e noho ana ma ka wa i kohoia ai ia kumuhana, oia ka wa e hauoli ai na “Roialiti.”
Ko ke au nei Papa Huli Honua.
I ko kakou kiei a halo ana aku ma o a maanei o ko kakou poepoe honua nei, e nee ana mai ka welau hema, a mai ka hikina mai hoi a hoea i ke komohana, a ma na aoao nohoi apau o keia hoku-hele a kakou e noho nei, e ike ana kakou i ka Papa Huli Honua holookoa o ke ao nei e waiho mai ana imua o kakou me ka maopopo.
A oiai hoi kakou e nana ana i keia papa kamahao o ko ka honua nei noho ana, aole paha he mahele hana oi loa aku o ka waiwai nui no kakou iho ke nanaia aku mawaena o na hana ano nui apau e maalo nei ma ka papalina o keia papa huli honua o ke ao nei elike me ke kulana hana i komo ai, e komo nei nohoi a e komo aku ai nohoi o Hawaii maloko o ka poai o na hana kalai Aupuni kuwaho.
Ma ka hapa poepoe komohana nei, iloko hoi o ka Moana Pakipika, ua lilo o Hawaii uuku i kumu hoonioni pili Aupuni kuwaho, a hoalealeia la na kupikipikio ame na hu’e hanupanupa ana a na ooloku ale o na aumeume pili Aupuni mawaena o Hawaii ame Iapana, a e kakaa loa ana hoi keia mau ooloku a hapapa i na aekai o Amerika Huiia. O ka hapa komohana keia mai ka aina puni ole mai o Amerika.
Ke huli aku hoi kakou ma ka Moana Atelanika, ma ka hikina aku o ua aina puni ole la o Amerika, e ike ana no kakou i keia ooloku hookahi e hanupanupa ana ma Cuba, me ka hoaleale ana ae nohoi ma na aekai hikina o Amerika, oiai o Sepania e hooulu mai ana i kana mau hooulu kai hoee ana mai Europa mai.
Ke nana aku kakou maloko o Europa ponoi, aia no o Tureke ame na mana Aupuni e ae oia aina puni ole, ke kuehu la i na hoolele olelo pili Aupuni ana mawaena o lakou iho no na mea e pili ana i na palena aina o Tesalia.
I ka houluulu ana i keia mau mea apau a akoakoa i kahi hookahi, a i ole ia i ka nana ana’ku i keia mau hiohiona apau e uluaoa nei ma ka papa huli honua o ko ke ao nei noho ana, ma ka mahele pili kalai Aupuni, ua hiki ia kakou ke ike iho eia na aoao apau o ka poepoe honua ke pioo nei iloko o na uluaoa kuio. Ma Europa nae, ua nininiia ke kiaha o ka inaina mawaena o Helene ame Tureke, a ke hooulukuia la hoi ke kiaha o ko Europa nohona maluhia e ke Suletana o Tureke. Nolaila, o ka hanini ame ka hanini ole ana oia kiaha oia ka ko ke ao nei e kali nei me ka pihoihoi nui. Hookahi nae mea maopopo ma keia kaua i huluaaia ae mawaena o na Aupuni o Tureke ame Helene, oia keia, aole loa i lele na Aupuni e ae o Europa me ka limaikaika e kokua me ia ikaika hookahi nohoi i kekahi o na Aupuni paio, oiai nae he pilikana a pilikoko pili kokoke loa ka Moi o Helene ame ko laila mau aliiwahine no na poo kalaunu nui o ua aina puni ole la. Aka, ua kaohi kela ame keia o lakou i ko lakou mau lima iho, a puili ae la ma ko lakou mau umauma, me ka hookuu ana i ko lakou mau leo pili Aupuni e kupinai hoooloku ma o a maanei o ka papa huli honua o ko ke ao nei noho ana.
Ia lakou hoi i hoi hou mai ai a nana i ka hapa poepoe honua komohana nei, ke ike nei kakou aia o Hawaii ame Iapana ke owiliia nei e kekahi wiliau kalai Aupuni e hoea aku ai laua i ka ninini ana i ke kiaha o ka inaina, ke ole e hoomauia ko laua alakai ana i keia kulana kalai Aupuni maluna o ke alahele a na kanawai kuloko o ka aina nei, pela hoi na kanawai lahui ame na kuikahi, no ka hooponoponoia ana me ka maikai ame ka maalahi. Aka, oiai nae e hoopioo ia ana ka huina aouli o ko Hawaii nei noho Aupuni ana e Iapana, ka mea lako pono i na mokukaua apau o ka ikaika, aia no ka waa Aupuni o Hawaii nei ke kaalo la iloko o ka moana kai hanupanupa i hooniia e Iapana, malalo o na hoomalu ana a na eheu o ka “Aeto,” ka manu hookahi o ke ao nei i oleloia, oia ka mea nana e pani i ka maka o ka la. A ua oleloia ae, ina e hoopaakiki loa ana o Amerika i ka hoohui ana’ku ia Hawaii nei me ia, alaila, e hoomau ana o Iapana i kana kue ana ia hana a hoike maopopo ia ka puana oiaio oia hana iloko o ka uwahi poepoe o ka pu, ame ka oi o ka pahikaua. Ua wawaia mai nohoi, e huliamahi ae ana ko Europa mau Aupuni e kakoo ia Iapana ma keia hana. Ina he oiaio keia, alaila, ua kaikaiia mai la ka papa hana o ka wawahiia ana o ka “hue” o ko ke ao nei maluhia mai Helene mai a hoea i Hawaii nei, a pela nohoi mai Cuba mai a hoea ia nei, a oia ano hookahi nohoi mai Kina mai (ma kona wa i kaua ai me Iapana) a hoea ia nei. Pela io anei? E haawi mai ana anei o Enelani i kona mau koko makamae no ke kokua ana i na Iapana koko kaokoa loa mai ko kana mau keiki oiwi iho? Aole anei i oi aku ka hookokoke pilikana i loaa i ka Moi o Helene i keia la i ke Aupuni o Enelani i ko Iapana? Ina ua kunana wale o Enelani aole i kokua i ke Aupuni Kristiano o Helene e paio ana me ke Aupuni Mahomeda o Tureke, alaila, e kokua ana anei oia i ke Aupuni o Iapana i ano like loa ke kulana hoomana o ko laila lahui me ko ka poe Tureke, a paio ae ia Amerika “Karistiano?” He kanalua nui loa ko makou i ka haawi ana i na hooia “Ae” no keia ninau. Nolaila, o ke ana a makou i kaupaona ae la ia Enelani o ka makou kumu alakai hookahi no ia e hoopili aku nei i na aupuni e ae o Europa. Aole loa lakou e hele mai ana e kokua ia Iapana ina e hooulu ana o Iapana i ka hana “hoaleale a ka ua ukiu” me Amerika Huiia. Aole—aole loa no. Ole i keia la, ole no i ka la apopo, a ole mau loa aku no.
A ina e haawi ae ana na Aupuni o Europa i ka lakou mau kakoo ana i na kue a Iapana, alaila, heaha ka hopena e ikeia ana ma ia hana ana? Ma ko makou manao, eia ua hopena la: E onouia ana o Iapana e na aupuni e ae e wawahi iaia iho mamuli o kona hooku’i pu ana me na kakai pali o “Mauna Pohaku” ma Amerika, oiai ua ike na Aupuni nui o Europa o ko Iapana ku ana he Aupuni mana nui ma ka nu’a komohana o ka moana Pakipika, elike me ko Enelani ku ana he Aupuni mana ma ka nu’a kai hikina o ka moana Atelanika mai Amerika aku, he pohaku hoohihia loa ia e kuia ai lakou ma ka moana Pakipika nei. Nolaila, ke manao wale nei makou, o ko iapana komohia ana iloko o kekahi hakoko oolea maoli me kekahi mana Aupuni i oi aku ka ikaika mamua o Hawaii, he “O-u ana ia i ka maka o ka wauke oi opiopio.”
Nolaila, ke ku nei ko ke Ao nei Papa Huli Honua elike ae la me ka makou mau hoikeike. O ka hope oia keia: E ko ana ka hoohui Aupuni a Hawaii e koi nei i keia la. Aole iloko o ka uwahi o ka pu ame ka oi o ka pahikaua, aka, iloko no o ka hoonee ana me ka maluhia maikai.
Ka Manao o ke Kuhina Nui o Iapana no Hawaii nei.
Maloko o ka nupepa “Eke Leta o Iapana,” o ka la 7 aku nei, i ikeia ai ka unuhina Olelo Enelani o kekahi kukai kamailio ana mawaena o Kauna Okuma, ko Iapana Kuhina no ko na Aina E, me kekahi mea kakau o ka nupepa Yomiuri Shimbu, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoolaha aku nei makou i na olelo a ua Kuhina la, me ka manaolana e ike iho ana ko makou poe heluhelu maloko o keia manao, aia he wahi uiuiki malamalama e hoike mai ana i ke kumu nui o ko Hawaii nei Kuhina Nui ae ana e waihoia ke kumuhana e moe nei mawaena o Hawaii ame Iapana, ma ka mea e pili ana i ka hoopae limahana, imua o kekahi Aha Uwao, e hui pu ana hoi me ia hana ka ninau hoohui Aupuni. penei na olelo a ua Kuhina nei:
“Ua hoikeia ae, ua haohao loa ke Keena o ko na Aina E a ua piha ooloku hoi no ka mea e pili ana i ka ninau Hoohui Aupuni Hawaii. Aohe oiaio oia mea. E kala kahiko loa ke kau ana o ka hana hoohui Aupuni ma ka papa hana kalai Aupuni. Ua laweia mai ia mea o ka aoao Repubalika ma ka wa e noho peresidena ana o Harisona, a e hapai hou ia mai ana no ia hana ma ke kohoia ana mai nei o McKinley. Ua noonoo pono no ke Aupuni o Iapana no ia mea ma kona wa i wehe ai i na kukai olelo pili Aupuni ana me Hawaii no ke mea e pili ana i ka moohihia hoopae limahana, a nolaila, aole i hoopioloke iki ia oia no ia mea, aka, ua launa koke aku oia me ka Aha Kuhina ma Wasinetona no ia kumuhana. O ka mea oiaio maoli, ua loaa ka ikaika i ke kumuhana hoohui Aupuni i keia wa, mamuli o na komo ana aku nei a na makaainana Iapana iloko o na oihana kalepa lehulehu i lawelawe ia ai e na kupa Amerika mamua aku nei, a mai keia kumu maopopo mai nohoi ma kahi o 3,000 poe Amerika ma ko Hawaii Pae Aina, aia maluna aku o 20,000 na poe Iapana. Oia hoi, o na Iapana ka akahi hapaha okoa o ka huina lahui holookoa, a o ko lakou pii mahuahua ana, ua hopohopo ia e lilo holookoa ana ka Pae Aina ia lakou. Nolaila, ua lilo ka nanehai e pili ana i ka hoopae limahana Iapana i kumu na ka Aha Kuhina Hawaii e hoala hou ai i na hoonioni ana no ka hoohui aupuni.
“O kekahi kumu, mamuli ia o ko Amerika Huiia hoololi hou ana i kona Bila Kanawai Dute, a manao iho la e hookau mai i auhau dute o $30 paha no ke tona kopaa Hawaii, ka mea nae i komo dute ole iloko o Amerika mamua aku nei. O kahi puka wale no e loaa ana no ke kopaa dute ole ia, no ke tona hookahi, he $23. Nolaila, o ke kau ana iho he dute o $30 no ke tona, ua like ia me ka papa maoli ana mai i keia kopaa aole e komo aku ilaila. Ua kauia hoi kela dute i mea e malamaia ai ka pomaikai o aneane hookahi haneri ame kanalima tausani wahi hana kopaa maloko o Amerika no lakou hoi ka pono i koiia ai he 10,000 kanaka e uku he kumukuai kiekie loa no ke kopaa. He noonoo lalau loa keia. Ua ike na poe kanu ko o Hawaii aohe wahi o lakou e pakele ai mai keia dute mai, koe wale no ka okoma maoli ana ia Hawaii e komo a hui me Amerika Huiia, a nolaila, eia lakou ke hana nei i na hana apau e hiki ana ia lakou i mea e hookoia ai keia hopena.
“A no ka mea hoi e pili ana ia kakou iho, he moakaka loa ka kakou mau kumu o ka hookokoke ana aku nei i ke Aupuni o Amerika ma ka wa i loheia mai ai ua kakauinoaia ke kuikahi, oia hoi: Aia o Hawaii ke ku nei mawaenakonu o ka moana Pakipika, he 2111 mile mai Kapalakiko mai, 23000 mile mai Kanada mai, a he 3000 mile mai Iapana aku nei. Oia kahi e kipa ae ai na moku e kaahele ana mai ke komohana aku nei a hoea i ka hikina, a i Auseteralia, a e loaa ana hoi ia wahi he kulana waiwai loa ma ka wa e moku ai na alawai o Nikaragua ame Panama. Nolaila, ua makemake loa ia kona ku ana he Aupuni kuokoa, a o kona komo ana ma ke ano he panalaau no Amerika Huiia, he mea ia e hoomaua’e ai i na pomaikai o na mana Aupuni e ae maloko o ka Pakipika, nolaila, ua konoia mai makou e kue aku i keia hana me ka ikaika e hiki ana.
“Eia hou, o ka hoohuiia ana o Hawaii, he mea ia e hoopilikia nui ia ai na pono ame na pomaikai i loaa ia Iapana ma o ke kuikahi la me Hawaii. Maluna o keia mau kumu elua i lauana aku ai makou me ke Aupuni o Amerika Huiia. Mahope iho o Iapana, o Enelani kekahi i komohia iloko o keia kumuhana, a he mea maopopo, aole paha ia e noho mumule mai ana. O Geremania ame Farani nohoi kekahi, me he mea la, aole no paha e ole ka loheia ana’ku o ko laua mau leo. Aka, mawaho ae o na Aupuni apau, o Iapana kai hele aku nei imua o ke Aupuni o Amerika, a nolaila, e ulu mai ana ka ninau, Heaha la ka Iapana e hana ai ina e ko ana ka hoohui Aupuni? Eia: E kue ana ia a hoea i ka hopena.
“E ku mau aku ana o Iapana ma ka ike ole ana i ko Hawaii hoohuiia ana aku ia Amerika Huiia.
Ma ka wa e hiki ole ai ke hooholo ole ia kekahi keehina hana kuwaho ke hooholo ole ia e kekahi Aupuni oia wale iho no, alaila, e hoea mai no auanei he hui ana o elua a ekolu paha Aupuni. A ina e hui lokahi na Aupuni apau i kuleana ma ia kumuhana a koi ikaika lakou e hanaia ka mea pono, aole loa e nele ana ke ko o ka lakou koi. He oiaio, ua launa palapala aku nei makou me na Aupuni o Beritania, Geremania ame Farani no ko makou launa ana aku nei me Amerika Huiia ma keia kumuhana, aole paha e liuliu a loaa mai no ia makou he pane mai a lakou mai. Aohe kumu e hiki ai ke pukalaki no ia mea.”
FRANCIS A. CLARK.
O ke kanaka keia nana i kukulu mua i ka hui imi pono Karistiano nona ka halawai nui i malamaia mai nei ma Kapalakiko. he kanaka naauao oia.
KE KUHINA WAIWAI HOU.
Eia iho malalo nei ke kii o ke kana o hookohuia aku nei e ke Aupuni Hawaii i Kuhina Waiwai no ke Aupuni.
THEO. F. LANSING,
Ua hanauia keia kanaka ma Saratoga, Nu Ioka, aneane 45 makahiki i kaa hope ae nei. I ka 20 o kona mau makahiki ua haalele aku oia i na mokuaina o Kapalakiko. Mai laila kona nee ana a hoea i Hawaii nei, a lilo o Hawaii nei i home aloha nona.
He kanaka makaukau loa keia ma ka oihana malama buke waiwai, a ma ka oihana kalepa nohoi.
KA OLELO HOOHOLO HOOHUI AUPUNI.
Ma kekahi palapala i loaa mai a Mr. Greene o ka hui kalepa o M. Phillips ia Theo. F. Lansing o Honolulu nei, i kakauia ma ka hora 1:45 auina la o ka la 13 o Iulai, ua hoikeia kekahi manao penei: “O ka loaa ana mai nei no ia o kekahi lono telegarama mai kekahi poe mai ma Wasinetona mai e hoike ana e waiho aku ana o Luna Senate Morgan i kana olelo hooholo hoohui aupuni iloko o ka Aha Senate ma keia auina la, a ma ka la apopo paha.”
KA ONI A HAWAII HE MOKU NUI.
Ma ka la i ku mai ai ka mokuahi Austalia, ua ikeia ka iho ana aku o ke Kanikela Amerika Haywood i kai o ka uwapo, a aole i liuliu iho hoea mai ana ke Kuhina amerika Sewall, a pii mai la laua no uka nei o ke kulanakauhale, aole nohoi i liuliu iho hoi hou aku la ka lana no kai o ka uwapo, me ka ukaliia ana e Adimarala Beardslee, a mai ka uwapo aku holo aku la ka Adimarala ame ke Kuhina Sewall no luna o ka Piledelpia, oiai i huli hoi mai ai ke Kanikela no uka nei. Mahope iho o ke kau ana’ku o ka Adimarala ame ke Kuhina no luna o ka moku, ua holo mai la ke kapena o ka mokukaua Mariona, me ka aahu pili oihana no luna o ka moku Adimarala.
Ua olelo ae ka nupepa Chronicle o ka huina nui o na poe i akoakoa ae ma Kapalakiko i kela halawai Karistiano nui i malamaia mai nei malaila, mai na wahi e ae mai, he 11,224. A no Kaleponi ponoi iho, he 12,694; huina nui he 23,918.