Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 30, 23 July 1897 — NUHOU HAWAII [ARTICLE]

NUHOU HAWAII

Wela ka hao i ka Hoohui Aupuni. E nana ae i na olelo hoolaha hou e puka aku nei ma ko makou pepa o keia la. Ua lauahea ae ka lono e mare aku ana o Albert Francis Judd opio me Mlas Madeiine Hatawela. Ma na lono hope i ioaa mai nei, ua huii hoi aku la no ke "Kamaliiwahine" Kaiulani no Enelani, a, aole no he maikai loa o kona ola kino. E hoea mai ana no Honolulu nei o Kuhina Damon ame Mekia laukea, ma ka mokuahi Dorika e ku mai ana no onei ma ka ia 3 o Augate ae nei. Ua haawi makana aku o Kuhina Damon he 100 dala gula Pelekane (i kapaia he Dala Gini) no ka Waihona Halemai ma ka inoa o ke Keikialii o Wale. Ua nee ae nei ke kumuknai o ke kopaa ma na makeke o Amerika a hoea i ka 3% keneta. Ma ka la 7 o lulai nei he keneta ke kumukuai, a ma ka la 12 mai he 3% keneta. Ua lilo ae nei o Mr. Gibson, ke kumu iiui o ke kula Aupuni o Waimea, i Hope Kahukula Nui. A ua hookohuia aku hoi o Mr. J. P. Scott i kumu nui no ua kula la o Waimea. Ma ka paani kinipopo mawaena o na Hui Hoku ame Regimana f kela Poaono aku nei, ua lilo ka lanakila i ka Hui Hoku. He 14 puni a ka Hoku ia 4 Wale no puni a ka Hui Regimana. Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Australia i huli hoi mai ai o D. L. Naone no Honolulu nei. Oia kekahi lala o ke Komite o na Ahahui Hooikaika Karistiano i Kapalakiko aku nei. Aia ma ka Poaha, lulai 29, o keia pule ae e hookolokoloia ai ka hihia o na koa marina elua o luna o ka Piledelepia i pepehi mainoino ai ia Yoshida, he lapana, imua o ka Aha Apana o Honolulu nel. Ua loaa mai nei no ia makou he palapala mai ko makou mea kakau mai e noho mal la i Santa Cru2, oia o Ceeilia Kealoha Poepoe. Aia ma ko makou pepa o keja pule ae e hoopuka aku ai makou i ua palapala la. Ma ka Poaono aku nei i ku mai ai no Honolulu nei ka moku Hokuao mai Kapalakiko mal iloko o na la holo he 1S mai laila mai. A ua manao wale ia e haaiele iho ana oia ia anei no na moknpnni hema ma ka la apopo. Ua kakauinoa kekahi poe o Kalihi ae nel i hiki aku ko lakou nui i ka 200 ma kekahi palapala noi ia Mr. Paine. ka luna nui o ke "kaa hapa-umi" o Honolulu nei, e hoohele loa la aku ke alanui hao o uka o Kapalama a hoea S Kalihl. Ke manaoia nei e pau ana ka hanaia ana o ke alanui hou o ka pali o Nuuanu ma ka hapa waena o ka mahina o Novemaba ae nei, a kupono nohoi no ka hele la aaa e ka lehulehu. Ua kanalua nae kekahi poe ike anaina a ell alanui nohol i keia manao. He mea pono t kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau mama no na mai o h opu. I laau lapaau puhili ole no ka "Moku Ino iot o k& lepo** (Diarhea) Nahu, Umii # Kolera ame ba oal apau o ka opu, aole he iaau lapaau oi aku o ka maikai eiike me ka PERRY DAVTS LAAU PENIKILA (Paia KiHer). Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima» a ke hana mau la ne* ! kela ame keia la, ma na aina apau o ka ho&ua iiei. O ka Hui Koal Laau Lapaau o HolU«t«r, ka Arma.

E malamaia ana ka heihei waapa e lilo ai ke kulana mobo o Hawali nei ma ia ano haoa,. ma ka Poaono elua o Sepaiemaba, ma ke awa o Puuloa., Ma ka Poaono ekolu aku be heihei waapa nui raa ke awa ae nei o Honoialu. O ka mokukaua lapaoa Takachiho i manaola ai e ku mai ana ia nei ma kahi o ka Kaniwa he niokn ia o 3.709 tona. 0 ka mokukaua Oregcna. ina oia e ku mai ana ia nei. he moku ia o 10,<XK> a 01 tona. Ua oieioia he wahi bebe wale no o Piledeiepia ke pili aku oia ma kona aoao. Ua hookohuia ae nei e ka Peresidena o Mr. Theodcre F. Lansing i Kuhina Waiwai, ma kahi o Kuhina Kupa i pau. mamuli o ke kanpale Kumukanawai. A me he mea la ma ka wa e hoi mai ai o Kuhina Damon e waiho aku ai 6 Mr. Lansing i ka oihana no ka pono o Kuhina Damon. Ma ke kai huakai luhiie ma Ladana, ua kau 0 Kuhina Damon me na Elele Kuhina 0 Korea ame Romania ma ke kaa mua loa 0 ka huakai. Ma ka la 24 0 lune aku nei na paina pu oia me ke Keikialii 0 Wale ma Malaboro Hale, a i kahi la mai paina pu oia me ka Meia o I>adana ma Mansion Hale. E hele huli oe a puni ke ao nei, aole loa e loaa ia oe kekahi laau lapaau elike me ka Kamalena Laau Ola no ke Nahu, Kolera ame ka Hi no na ma'i oka opu. He oluolu a palekana ka inu ana. a he hiki nohoi ke hilinai ia. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina. * Ma ka mokuahi Australia 0 ka Poa~ lua nei i huli hoi mai ai 0 Mr. R. D. Waldbridge, kekahi 0 na hoa 0 ka Hale Ahaolelo Hawaii, a iaia i holo mai ai maluna 0 kona kaa a hoea i ke kihi o Mika Holo ua lohe aku la ko makou kiu hanu mea hou i kona olelo ana ae 1 kona kalaiwa kaa penei: "The annexation treaty is safe." (Ua palekana 110 ke kuikahi hoohui Aupuni.) Imua o Lunakanawai Wilikoki o Honolulu nei, ma kela Poaono aku nei, i hoopaiia ai kekahi poe opio kamaaina o loko nei o ke knlanakauhale, no ka hewa pili-waiwai ma ka Hotele Hawaii ma ka po Poaha aku nei. He umi ka nui o keia poe. Ekolu o lakou i hoopau wale ia ko lakou hihia, a he ehiku hoi poe i hoopaiia ma ka $25 me $2 koina 0 ka mea hookahi. Ma ka Poalua nei, mawaena paha 0 ka hora 9 ame 10 o ke kakahiakā, i lawe aihue ia aku ai e ke kolohe he huina o $100 mailoko aku o ka hale o J. Truka, he kanaka hana noloko o ka hale hana ili o A. Chisholm. O kahi i komo ai o ka aihue malalo ae ia 0 ka hale, mamuli 0 ka weheia ana ae o ka papahele. Ua laweia keia mau dala mailoko mai o ka pahu. Ua loaa ole hoi i ka mea aihue mailoko mai o ua pahu la no he huina o $600. Ua ike nae kekahi poe kokoke ia wahi he haole Geremania me elua Pake e "kamana" ana i ka papahele o ka hale. Aole hoi i hoohuoiia ke ano o ka lakou hana a hiki wale i ka ikeia ana 0 keia $100 i nalowale. "I kela kau makaiii aku nei, loohia ia iho la kekahi* 0 ka maua poe moopuna i ka ma'i, he nahu ikalka loa ma ka opu," wahi a Mrs. E. G. Gregory o Frederickstown, Mo. "Puhili na laau a ko maua poe kauka, alaila, hoao ibo la maua i ka Kamalena Laau Ola no ke Nahu, Kolera ame ka Hi, a o ke ola koke no ia, E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., na ma Ko Hawaii Pae Aina, *