Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 31, 30 July 1897 — Page 2
This text was transcribed by: | Lynda Patterson |
This work is dedicated to: | In Memory of Edmund Y.M. Fu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
Kuahaua Koho Balota.
Oihana Kalaiaina,
Honolulu, Iulai 28, 1897.
I kulike ai me na hooko ana o ka Pauku 80 o ke Kumukanawai, ke hoolahaia aku nei ka lohe, e maiamaia, ana he Koho balota Nui no na Lunamakaainana a puni ka Repubalika mawaena o na hora 8 a.m. ame 5 p.m. o ka Poakolu. la 29 o Sepatemaba, 1897.
O na Apana Koho Balota, na Mahele Koho, na Wahi Koho ame na Luna Nana, eia lakou malalo iho:
APANA 1.
Hilo, Puna ame Hamakua, Mokupuni o Hawaii.
Mahele ekahi-O kela apana apau o Puna e hookoe ana ia Keaau ame Olaa.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Pohoiki.
Na Luna Nana:
H. J. Lyman,
H. Rycroft,
Richard Lyman.
Mahele Elua-Na aina o Keaau ame Olaa ma Puna, ame kela hapa o Hilo e moe ana mai ka palena o Puna a hiki i ke kahawai o Honolii.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Hilo.
Na Luna Nana:
G. K .Wilder.
G. W. A. Hapai,
W. A. Hardy.
Mahele Ekolu-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Honolii a hiki i ke hakawai o Kawainui.
Wahi Koho: Halekula ma Papaikou.
Na Luna Nana:
G. E. Thrum,
R. T. Forest,
A. F. Linder.
Mahele Eha-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Kawainui a hiki i ke kahawai o Waikaumalo.
Wahi Koho: Halekula ma Honomu.
Na Luna Nana:
J. K. Dillon,
W. D. Schmidt,
B. B. Macy.
Mahele Elima-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Waikaumalo a hiki i ke kahawai o Kaula.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Laupahoehoe.
Na Luna Nana:
Wm. G. Walker,
E. W. Barnard,
Richd Ivers.
Mahele Eono-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Kaula a hiki i ke kahawai o Kalopa (kahawai o Kuliu).
Wahi Koho: Halekula ma Kaohe.
Na Luna Nana:
A. Lidgate,
Robert Horner.
...
Mahele Ehiku-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai aku o Kalopa a hiki i ke kahawai o Malanahae.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Honokaa.
Na Luna Mana:
F. S. Clinton,
Edwin Thomas,
M. V. Holmes.
Mahele Ewalu-O kela wahi e moe ana mai ke kahawai o Malanahae a hiki i ka palena o Kohala.
Wahi Koho: Halekula ma Kukuihaele.
Na Luna Nana:
Wm. Horner,
George Koch,
L. R. Madeiros.
APANA 2.
Kohala, Kona ame Kau, Mokupuni o Hawaii
Mahele Ekahi-Oia o Kohala Akau.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kohala.
Na Luna Nana:
W. P. McDougall,
G. P. Tulloch,
L. Haina.
Mahele Elua-Oia o Kohala Hema.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waimea.
Na Luna Nana:
W. S. Vredenberg,
J. Crowley,
H. Akona.
Mahele Ekolu-Mai Kohala Hema a hiki i ka palena Akau o Holualoa, Kona Akau.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo ma Kailua.
Na Luna Nana:
George Clark,
S. Haanio,
Thomas Aiu.
Mahele Eha-Mai ka palena Akau aku o Holualoa a hiki ame ke komo pu aku o Keel, Kona Hema.
Wahi Koho: Halekula o Kona Waena.
Na Luna Nana:
Wm. Wright, Jr.
D. P. Namanu,
R. Wassman.
Mahele Elima-Mai ka palena Hema o Keel a hiki i ka palena Akau o Kau.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Hookena.
Na Luna Nana:
T. K. R. Amalu,
D. K. Naahielua,
J. S. Kauwa.
Mahele Eono-Mai ka palena aku mawaena o Kona Hema ame Kau a hiki i ka palena komohana o Punaluu.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waiohinu.
Na Luna Nana:
J. H. Waipuilani
W. J. Yates,
O. K. Apiki.
Mahele Ehiku-O ke koena aku o ka Apana o Kau.
Wahi Koho: Halekula o Pahala.
Na Luna Nana:
W. P. Fennell,
Ikaaka,
G. W. Paty.
APANA 3.
Na Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai.
Mahele Ekahi-O kela hapa o Molokai e komo pu ana o Kalawao ame Kalaupapa.
Wahi Koho: Halekuai o Kalaupapa.
Na Luna Nana:
...
...
...
Mahele Elua-O ke koena aku i koe o ka Mokupuni o Molokai.
Wahi Koho: Hale Hookiolokolo o Pukoo.
Na Luna Nana:
Geo. Trimble,
H. Manase,
A. Kamai
Mahele Ekolu-Ka Apana o Lahaina ame ka Mokupuni o Lanai.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Lahaina.
Na Luna Nana:
Henry Dickenson,
A. N. Hayselden,
W. J. Sheldon.
Mahele Eha-Ka Apana o Kaanapali.
Wahi Koho: Halekula o Honokohau.
Na La Nana:
R. C. Searle,
David Taylor, Jr.,
David Kapuku.
Mahele Elima-Oia ka hapa o Wailuku e moe ana ma ka Akau o na puuone me ke komo pu o Waihee ame ka Mokupuni o Kahoolawe.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Wailuku.
Na Lana Nana:
Goodale Armstrong,
D. L. Meyer,
W. T. Robinson.
Mahele Eono-O ka hapa i koe o Wailuku, koe aku ka Apana o Honuaula.
Wahi Koho: Hale Dute ma Kahului.
Na Luna Nana:
E. H. Bailey,
...
W. O. Aiken
Makele Ehiku-Ka Apana o Honuaula.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Honuaula.
Na Luna Nana:
J. M. Napulou,
G. K. Kunukau,
S. E. Kaleikau.
Mahele Ewalu-O kela hapa apau o ka Apana i ikeia o Kula ame kela hapa o ka aina o Hamakuapoko e moe ana ma ka Hema ame ke Komohana o ke awawa o Maliko a mauka o ka laina e holo ana mawaena o ke alanui mai Kaluanui a hiki i ka halepaahao o Makawao, ame ka laina e moe ana mailaila aku.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Makawao.
Na Luna Nana:
F. W. Hardy,
Geo, Forsyth,
Manuel Cabral.
Mahele Eiwa-Ke Koena o ka Apana o aMkawao a hiki i ke kahawai o Oopuloa.
Wahi Koho: Halekula o Hamakuapoko.
Na Luna Nana:
W. F. Mossman,
W. E. Shaw,
P. N. Kahokuoluna.
Mahele Umi-Kahikinui, Kaupo ame Kipahulu.
Wahi Koho: Halekula o Kipahulu.
Na Luna Nana:
Patrick McLean,
W. B. Starkey,
J. K Piimanu.
Mahele Umikumamakahi-Mai Kipahulu a hiki ame ke komo pu ana o Makapuu.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Hana.
Na Luna Nana:
F. Wittrock,
J. Grunwald,
B. K. Kaiwiaea.
Mahele Umikumamalua-Ka Apana o Koolau a hiki i ke kahawai o Oopuloa.
Wahi Koho: Halekula o Keanae.
Na Luna Nana:
James P. Saunders,
D. W. Napihaa,
G. W. Kaiohai.
APANA 4
O kela hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ka Hikina ame ke Komohana o ke alanui o Nuuanu, ame ka laina e holo pololei ana mai ka Pali aku o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.
Mahele Ekahi-O kela hapa apau o ua Apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia o Kona, a e moe ana ma ka Hikina o alanui Punahou, ame ka laina e holo ana mailaila aku a mauka a makai.
Wahi Koho: Hale Hooulu Mea Kanu o ke Aupuni, hookui ana o na alanui Moi ame Waikiki.
Na Luna Nana:
Geo. Manson,
A. C. Pesano,
John Kea.
Mahele Elua-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena Komohana o ka Mahele Ekahi ame ka laina e holo ana penei malalo iho: Mai kai loa mai o ke alanui Hema, pii ma ke alanui Hema, i na alanui Moi me Alapai, a mai ke poo o Alanui Alapai a hiki i ka pahuhae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina; mailaila aku ma ka lapa ma ka aoao hikina o ke awawa o Pauoa a hiki i ka piko o ka mauna.
Wahi Koho: Halekula Alanui Beritania.
Na Luna Nana:
J. A. Magoon,
W. C. Wilder, Jr.,
M. I. Sylva.
Mahele Ekolu-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena komohana o ka Mahele Elua ame alanui Nuuanu, a mauka o alanui Kula ame ka laina e holo pololei ana mai ka huina o na alanui Kula ame Puowaina a hiki i ka pahuhae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina.
Wahi Koho: Ma ka hale i ke komo ana aku i ke kahua o ka luawai i kai nei, ma alanui Nuuanu.
Na Luna Nana:
W. H. Hoogs,
J. D. Holt,
F. P. McIntyre.
Mahele Eha-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona a e kaupalenaia ana e na Mahele Elua ame Ekolu, na alanui Beritania ame Nuuanu.
Wahi Koho: Halekula Alii.
Na Luna Nana:
J. M. Vivas,
James Nott, Jr.,
T. P. Cummins.
Mahele Elima-O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e ka Mahele Elua, ke alanui Beritania, alanui Rikeke ame ke awa.
Wahi Koho: Kapuaiwa Hale.
Na Luna Nana:
\ Alex. Lyle,
G. W. King,
D Logan.
Mahele Eono-O kela hapa apau o ua apana i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e alanui Rikeke, alanui Beritania, alanui Nuuanu ame ke awa.
Wahi Kono: Hale Bele.
Na Luna Nana:
Henry Smith,
W. L. Eaton,
J. M. Camara, Jr.
Mahele Ehiku-O kela hapa apau o ua apana ia i komo ai ka apana hookolokolo ame auhau o Koolaupoko, a e moe ana ma ka Hikina ame ka Hema o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.
Wahi Koho: Halekula o Waimanalo.
Na Luna Nana:
...
...
...
APANA 5.
O kela hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ke Komohana ame ka Akau o ke alanui Nuuanu ame ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.
Mahele Ekahi-O kela hapa apau o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Koolaupoko e moe ana ma ke Komohana o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lea o Makapuu.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kaneohe.
Na Luna Nana:
Wm. Henry,
E. P. Aikue,
Frank Pahia.
Mahele Elua-Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Koolaulaoa.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Koolauloa.
Na Luna Nana:
C. J. Judd,
W. K. Rathburne,
J. H. Barenaba.
Mahele Ekolu-Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Waialua.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waialua.
Na Luna Nana:
Edward Hore,
Frank Halstead,
Alfred Kalii.
Mahele Eha-Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Waianae.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waianae.
Na Luna Nana:
Sam'l Andrews,
G. W. Nawaakoa,
Isaia Halualani.
Mahele Elima-O keia hapa apau o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Ewa e komo pu ana o Hoaeae ame Honouliuli.
Wahi Koho: Keena Heluhelu o ka Mahiko o Ewa.
Na Luna Nana:
H. J. Gallagher,
D. B. Murdock,
Joseph Fernanadez.
Mahele Eono-O ka hapa i koe o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Ewa.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Ewa.
Na Luna Nana:
Frank Archer,
J. M. Ezera,
S. Hookano.
Mahele Ehiku-O kela hapa o Honolulu, a i ole o Kona, e moe ana makai o alanui Moi mai ka laina mai o Ewa a hiki i ke alahaka o alanui Moi, ame na wahi apau mauka o ua alanui la mai Ewa mai a hiki i ke alanui e pii ai i uka o ke awawa o Kalihi.
Wahi Koho: Halekula Hoopololei.
Na Luna Nana:
W. L. Wilcox,
W. R. Sims,
J. F. Clay.
Mahele Ewalu-O keia hapa apau o Honolulu, a i ole ia o Kona, e moe ana ana mauka o alanui Moi mai ke alanui nui mai e pii ai i uka o ke awawa o Kalihi a hiki i alanui Liliha, ame ka laina e holo ana mai ke poo mai e kamoe ana i ka laina o alanui Kauka a hiki a pili i ka lapa ma ke Komohana o ke awawa o Nuuanu.
Wahi Koho: Hale o ka Hui Kaa Hapaumi, kihi o ka pa Kula o Kamehameha.
Na Luna Nana:
Ed. Towse,
R. W. Cathcart,
R. H. Baker.
Mahele Eiwa-O kela hapa apau o Honolulu, a i ole ia o Kona, e moe ana mawaena o ka Mahele Ewalu ame alanui Nuuanu, a mauka o ka laina e holo ana ma alanui Kula, ke kahawai o Nuuanu ame alanui Beriania.
Wahi Koho: Halekula o Kauluwela.
Na Luna Nana:
A. V. Gear,
C. A. Peterson,
Peter Souza.
Mahele Umi-O kela hapa apau o Honolulu, a i ole ia o Kona, a e kaupalenaia ana e na alanui Moi, Liliha ame Kula, ke kahawai o Nuuanu, na alanui Beritania ame Nuuanu.
Wahi Koho: Hale Kaawai Pake.
Na Luna Nana:
J. Effinger,
Aki K. Akau,
Henry Davis.
APANA 6.
Na Mokupuni o Kauai ame Niihau.
Mahele Ekahi-Ka Mokupuni o Niihau.
Wahi Koho: Halekula.
Na Luna Nana:
...
...
...
Mahele Elua-O kela hapa o ka Apana o Waimea e holo ana mai ka Mahele Elua mai a hiki i Puanaana.
Wahi Koho: Halekula o Kekaha.
Na Luna Nana:
W. E. Smith,
David Kua.
...
Mahale Ekolu-O kela hapa o ka Apana o Waimea e holo ana mai Hanapepe a i laina i kaupalenaia mawaena o Waimea ame ka Mahiko o Kekaha a e holo ana me ka hoomau ma ia laina a hiki i ke kai.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waimea.
Na Luna Nana:
J. F. Scott,
C. B. Hofgaard,
J. H. Kapuniai.
Mahele Eha-Mai ame ke komo pu o Kalaheo a hiki ame ke komo pu o Hanapepe.
Wahi Koho: Halekula o Hanapepe.
Na Luna Nana:
H. C. Perry,
...
Kamaka.
Mahele Elima-O ka Apana o Koloa a mai ka hookui ana mai Lihue a hiki ame ke komo pu o Lawai.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Koloa.
Na Luna Nana:
J. K. Burkett,
W. H. Neal,
J. K. Farley.
Mahele Eono-Ka Apana o Lihue.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Lihue.
Na Luna Nana:
R. W. T. Purvis,
W. T. Lucas,
H. D. Wishard.
Mahele Ehiku-O kela hapa e moe ana mai Papaa a hiki ame ke komo pu ana o ka aina o Wailua.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kapaa.
Na Luna Nana:
S. N. Hundley,
F. B. Smith,
J. Kawelo.
Mahele Ewalu-O kela hapa e moe ana mai ka muliwai o Kalihiwai a hiki a komo pu me Papaa.
Wahi Koho: Halekula o Kilauea.
Na Luna Nana:
John Bush,
W. P. Huddy,
J. Lono.
Mahele Eiwa-O kela hapa i koe mai ka muliwai o Kalihiwai a hiki i ka palena Akau o ka Apana o Waimea.
Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waioli.
Na Luna Nana:
J. Kakiha,
C. H. Willis,
J. C. Davis.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
2661-9t
Hoolaha Mana Hooko
I keia la ua hookohuia aku o Charles H. Pulaa, Esq., i Agena Hooiaio Palapala Aelike Hana no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.
J. A. KING.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 16, 1897.
2660-3t
OLELO HOOLAHA PA AUPUNI.
I kulike ai me ka Pauku I o ka Mokuna XXXV o na Kanawai o 1888, i keia la ua hoololi au i ke ku ana o ka Pa Aupuni, ma ka Apana o Kohala Akau, Hawaii, mai Honomakau aku a i Honopueo, Kohala Akau, Hawaii.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Honolulu, Iulai 19, 1897.
2660-3t
I kulike ai me ke kuhikuhi o ka Mahele 4, o ka Pauku 103 o ke Kumukanawai:
MA KEIA KE HOOLAHAIA aku nei o ka hoololi i manaoia malalo nei i hooholoia ai kona heluhelu ekolu ia ana e ka Hale o na Lunamakaainana i ka la 12 o Mei, 1896, a iloko o ka Hale Senate i ka la 16 o Mei, 1896, penei:
HE HOOLOLI I MANAOIA I KA PAUKU 63 O KA REPUBALIKA O HAWAII, E LIKE ME KA PAUKU 103 O IA KUMUKANAWAI.
O ka Pauku 63 o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai elike me keia mahope iho nei:
PAUKU 63-NA POO O NA KANAWAI. "I hookahi no manao ma kela ame keia Kanawai, a e hoakakaia ma kona poo."
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 1, 1897.
2657-12t
HOOLAHA O NA AINA AUPUNI.
Ma ka Poakahi, Augate 9, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, Honolulu, e kuai kudala akea ia aku ai:
Ka Hoolimalima o 744 eka o ka Aina ma Honokaia, Hamakua, e moe ana mai kahakai mai a hoea ma kahi aneane elua mile mauka aku oia wahi.
Eia keia aina i keia wa malalo o ka hoolimalima i ka Hui Mahiko o Honokaa, a e pau ana hoi ma ka la 1 o Okatoba, 1898.
Manawa Hoolimalima-21 makahiki mai ka la 1 aku o Okatoba, 1898. Ka uku hoolimalima oi aku mamua o $2,776.00 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.
No ke Kii o ka Aina, a no na mea aku i koe, e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, Honolulu.
J. F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni.
Honolulu, Iulai 12, 1897.
2659-td.
KA
Nupepe Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula.
PUKA 1 2 3 4 5 6
ANA. Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
Iniba 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
C. G. BALLENTYNE, Luna Nui
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu.
POALIMA IULAI 23, 1897.
Ke Koho Balota o na Lunamakaainana.
Ma ko makou pepa o keia la e ikeia ai ka hoolaha Aupuni no ke Koho Balota Nui a ke Kumukanawai i kauoha mai ai no ke koho ana i na Lunamakaainana a puni ka Pae Aina. O ka la e lawelaweia ai kela hana, e ka poe i loaa na kuleana no keia hana, aia no ia ma ka la 29 o Sepatemaba, 1897 ae nei, aneane elua mahina mai keia la aku.
O keia kau koho e hoea mai ana, oia ke kau koho balota mua loa a ke Kumukanawai i hoakaka mai ai e malamala ma keia la. O keia koho ana no na lunamakaainana wale no ia, oiai aia ke kohoia ana o na "Senate" ma ka Poakolu hope o Sepatemaba, 1899, aneane hookahi makahiki a oi iki mamua mai o ka wa i koila ai ka lahui koho balota o Hawaii malalo o ke Kumukanawai, e koho i Peresidena hou no ka Repubalika o Hawaii ma o ka Ahaolelo la.
O ka poe e puka ana i poe Lunamakaainana ma keia koho ana o lakou na wahaolelo o ka lahui e noho aku @ ma ke Kau Ahaolelo e noho mai ana ma ka Poakolu ekolu iloko o Feberuari, 1898. Ua ili ke koikoi maluna o keia poe, ma ke kau ana ame ka hooholo ana i na rula hooponopono, oia hoi na kanawai, no ka pomaikai laulaha o ka lahui holookoa, ma na mea e pili ana i ko lakou mau pono kivila na hooulu pomaikai kuloko o kuwaho, ame na launa pili Aupuni e ae. O ka hemahema e hanaia ana e keia poe, ua ili mai no na hopena oia hemahema maluna o ka lahui, a o ke Aupuni paha. Nolaila, o ka loaa ana o na kamaka makaukau a kupono e lilo i poe wahaolelo iloko o keia Kau Ahaolelo @ oia ka hana i koiia ai ka lahui koho balota o Hawaii nei e hana aku ma ka la 29 o Sepatemaba ae nei. A mai keia wa aku a hoea i ua la la, he mea pono i ka poe i loaa na kuleana koho balota e kaana pono iloko o lakou iho no na poe kupono ke lilo mau wahaolelo no ka lahui ma keia kau koho balota ae.
Kela Ninau Iapana.
Ma ko makou pepa o keia la e ike ai na poe heluhelu o keia pepa i kekahi mau manao hoakaka mai a Kuhina Kupa mai o Hawaii nei no kona aoao e ku nei ma ka ninau pili ia Hawaii nei ame Iapana ma ka hoopaapaa hoopaelimahana.
He aneane o ka hapalua okoa o na mea i puka ma ka nupepa Advertiser o ka Poaham Iulai 22, 1897, ke puka aku nei ma ka pepa o keia la, a he hapalua okoa aku paha ka mea i koe.
Oiai, ua kali makou i ko makou manao hoakaka akea no na mea i hoopukaia e ke Kuhina Hawaii a hiki i ka loaa ana mai, a loaa ole mai paha, e ka pane a ke Kuniha Iapana, oiai nae ua lomalomaia mai e pane ana no oia ma ke ano pili Aupuni no kekahi mau mea i kamailioia e Kuhina Kupa ma kana olelo hoakaka. Aka, hookahi a makou mea hoike aku imua o ke akea, oia hoi mamuli o ka nee pili Aupuni ana ae nei o ke Kuhina Hawaii imua o ke ao naauao holookoa o ka poepoe honua, ua lilo keia kumuhana mawaena o Hawaii nei ame Iapana i keia wa i waiwai no ka lehulehu, oiai nae he hoike ex-parte (hookahi aoao) waie no i ikeia ae nei imua o ke akea, a ina e kue ole ia keia keehina hana a ke Kuhina Hawaii e Iapana, ma o kona Kuhina noho la maanei, a i ole ia, e hoolaha akea ae nohoi ke Kuhina Iapana i na olelo hoakaka ma kona aoao o keia ninau, no ke kue ana paha i kekahi mau mea i hoolahaia e ka Kuhina Hawaii, alaila, ua haalelel like na aoao hoopaapaa ma keia ninau i na kuka'i olelo pili Aupuni oihana keena ana, a ua koho laua a i elua e lilo ko ka lehulehu manao (public opinion) i lunakanawai nana e kaupaona like i ka laua mau hoopaapaa ana; nolaila, ina ae o Iapana, ma o ka hana ana a kona Kuhina noho maanei, e oili ae a ku imua o ke akea ma na kalai olelo ana no ka ninau i awaiaulu ia ai mawaena o ko laua mau Aupuni, alaila, aole anei he mea maikai no Iapana e ae ai oia i ke koi a ke Kuhina Hawaii, he oi aku ka pono e noonooia keia ninau imua o kekahi Aha Uwao i aponoia e na aoao elua.
Ma ko makou manao, he keehina "poo-loihi" keia a ke Kuhina Hawaii e hoonee hana aku nei imua o ko Iapana poe loea kalaiaina a kalai Aupuni hoi.
NA MEA HOU O KAWAIHAE.
He elua mau hale inu kope o Kawaihae nei i keia wa, no na keiki no o ka aina pua, oia hoi, no Choy Chong a no Ah Soy, i noho poo ia nae e Mrs. Rahaba Kaaihue. O ka hale hope nae ka oi aku o ka laki, e piha mau ana @ na la a pau.
Ma ka la 3 o July, ua malamaia he paina luau maloko o Keaolani Hale, no ko makou hoaloha maikai William Hookuanui, no na makamaka a me na hoaloha i kokua aku iaia ma ka hoolana ana i ke kuna Niaulani a me ka moku kiakahi Hiilawe. Ua malama ia he mau lealea ku i ka hauoli mai ka hora 2 p.m. a ka hora 10 o ka po me ka maluhia, aole he mau leo o ka okala i loheia. Eia na lealea i malamaia: 1. Hulahula haole; 2 Himeni; 3. Hookani Guitar me Violin a na keikikane a me na leo sweet o kekahi mau kaikamahine ohohia ma ia hana. Ua ai ke anaina i na mea i hoolakoia e William Hookuanui a ua lawa. Malaila pu ae ma ia papaaina o Mr. J@ Maguire. He heihei lio kekahi ma ia la i malamaia mawaena o Mr. Hookuanui me K. Pai, a ua eo i ka lio o Mr. William Hookuanui.
Ma ka la 10 me 12 o July ua malama hou ia he paina hoomanao no ka pakele ana mai make o 14 poe lawaia o Kawaihae nei i hele i ka lawaia Aku ma ka la 11 o July, 1891. He elua wahi i malamaia ai ka paina ana, ma kahi o Mr. J. Kanehaku no k. Pai a me kahi o Wm. K. Davis. He luluu i na mea ai a ua mau keiki olulo la o ka moana. E mahalo nui ia keia hoomanao ana oiai ua loaa ka palekana mai ke Akua mai.
Ili a Naha a Schooner Niaulani.
Ua ili a naha o Schooner Niaulani ma Makalawena, aia ma ka lae o Pohakuloa, oiai o Capt. Wm. K. Maialoha ua hoi no uka o ka aina a o ka malama moku. Jno. W. Mailou, ua holo aku no Kona i Kailua no ka lawe ana i kekahi mau ukana ma ka waa me ka kahi mau sela. Ua ku ka moku me ka hilinaiia hoi he paa ke kaulahao hou loa. oiai o ka loaa ana mai no la ma Honolulu mai ia pule, eia nae ua hau@ ia manaolana ana pela. Oiai ke kape@ e hiolani ana no uka, ua ikea aku la e kekahi poe aia o Niaulani i uka o ka hao ao a e ku nei me kona mau kia a o lalo ua weluwelu. He nui ke aloha o kou mea kakau la Wm. Hookuanui, ka ona o Niaulani, ma kona hoomnana-wanui ana, me ka li'a nui ana i pono no keia mua aku e loaa mai ana mai keia luhi ano nui ana i hapai ai. E hoomanao e ka makamaka a e hookanaaho i ka manao kaumaha, oiai o ke Akua no ko kakou luna nui maluna ae o na mea a pau. "Aia hoi, he wa ko na mea a pau. He wa hauoli a he wa kaumaha. E kau aku i ko kakou mau kaumaha maluna ona." Owau iho no me ke aloha nui i ka ona o Niaulani a me ka ohana a pau.
THOS. S. K. NAKANELUA.
Kawaihae, Hawaii, July 23, 1897.