Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 32, 6 August 1897 — "Wela ka Hao!" Hiu Au a Wela, Lawe no a Lilo! Go! Ulala-ga-Hao! Go! [ARTICLE]

"Wela ka Hao!"

Hiu Au a Wela, Lawe no a Lilo!

Go! Ulala-ga-Hao! Go!

Aole paha he wa e ae iloko o keia kikina hukihuki kau3a iho nei i like ka piha kuineki o na kanaka makaikai no ke ohohia "hukihuki kaula" elike la me ko ka po Poaono nei, ka hele a 'ie-i lvohala, aia i ka nuku na kanaka," a hooke-ke maoli hoi o loko o ka halepaikau Aupuni ma "Haimoeipo." A o ka ume-kiko-waena ikaika loa nana i hoakoakoa aku i keia anaina kanaka nui hewahewa oia no ka hukihuki kaula paio hookelakela ikaika mawaena o na keiki oniu hamare hao o ka Hale Hana Hao o Honolulu ame kekahi puulu o na kanaka Potugala i waeia me ka maiau loa. He 10 paha minute a hoea aku i ka hapalua hora 8, ikeia aku la na keiki Potuerala kino nunui a "puipui a ka lawaia" e hele ae ana me na helehelena kanalua ole no ko lakou wahi o ka hana. Ua haawi ae ke anaina he mau leo huro o ka mahalo ia iakou. Aole nohoi i upu wale iho, aia hoi, puka mai la na keiki oniu hamare hao o 'Tlakoheo," me ke ano hinanawe o-mamali, me na helehelena nae e hoike mai ana. "E wela ana ka hao" ia ahiahi. Eia iho na inoa ame na kulana o kela ame keia Hui: HUI POTUGALA. Kulana. Inoa. 1 P. Fernandes 2 Ant. Querino 3 J. Correa 4 M. Caetana 5 M. Candalario 6 J. Medeiros Heleuma —D. J. L. Mattos HUI "WELA KA HAO." Kulana. Inoa. 1 Keaka Kahilipulu 2 Joe Enos 3 Kolomona Pipikane 4 Kawika-opio (Kilipaki) 5 Joe Kua 6 Luia Kahiona Heleuma Joe Morse O ka'huina paona huiia o na poe ma ka aoao o na Hawail he 1,117. Ke kanaka mna, he 138 paona, a nee mai la elike me keia, 184.187,160,147, 146,195 a o ka heleuma i kapaia i kahi wa he "kaohi," he 195 paona. O ka Potugala huina koikoi ua oi aku mamua o keia. Me he mea la no nae paha he 20 a 30 paona paha ka oi aku o ko na poe Potugala koikoi I ko ka Hui "Wela ka Hao." O Henry Bell ke "Kapena" o "Wela ka Hao," a o J. M. Camara. keikoeke nohoi o ka inoa mua, oia ke Kapena o ka Hui Potugala. Ua paa iho la na lima o na aoao elua i ke kaula o ka hana, a i ka ninaula ana, "Ua makaukau anei oukou?" O ka wa ia i lino ae ai keia ame keia moho i na io huki o ko lakou mau kino. I ke kani ana ae o ka pu hoailona kauoha no ka huki, oia ka wa i nlele ai na aoao elua no ka "iehua mua" o ka oee 0 kahi aoao 1 kahi. a o ka mea i ikeia, oia no ka lilo mua ana I na keikl Hawaii ka lanakila haaheo o ka neeu ana mai o na keiki Potugala he 9 iniha mai ko lakou kulana mua maJ. A ia wa i puia ae al o loko o ka haJe 1 na leo buro ohohia o ka lehulehu "Wela k% Hao!" Aka, mamuli o ka hooikaika ana a na Potugala ua neeu hou ihop? he aneane 3 iniha paha. Alaila, hapai hou na keiki o "Wela ka Hao" i ka huki ana. aia hoi ua neeu hou mai la ko lakou mau hoa paio. I ka hiki ana 1 ka hora S me 40 minute. ua ikeia ka nee loa ana o ke kaula ma ka aoao o na Hawaii, a pela no i hoooeenee mau la ai a hoea wale i ka hora 8 me 47 minute, a o ka wa ia i kani al ka po e hoike ana i ka eo, oia hoi, ua lanaklla na keiki oniu hamare o "Weia k& Hao." Ua oleioia, ua hoomaka ka hukl ana ma ka hora 8 me 25%mi2mte a pao ma ka hora S me 47 m!nute, nolaila, oa like me 21% minute i hooukaia al keia hakoko k&alana mawaena o na Hawaii ame na Potugala a lilo ae la ka lanakila ia "Wela ka Hao." Ua oleiola he mau tausani dala ka lilo ma keia haiia. Ua nui na poe i piii O kekahi poe Pukiki, ua piii pao maoli no i na dala i hoomakaulilia e lakou iloko o hookahi makahiki i hala ae nel, a ua lilo ia hana ana t mea hooplHkia nui ako i kekahl poe o lakoo. Ina nae he olaio na 2oso i loheia ooa4. ifa ka «a I lanakila ai oa keiki Hawaii oa paiakoli o ioko o ka haie i na leo huio o na kanaka I hele a piha plholhoi m*k& hauoll t