Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 34, 20 August 1897 — Ka Mokuahi "Kina." [ARTICLE]

Ka Mokuahi "Kina."

0 kekahi ninau ano nui i leomo ae nei iioko o ka Aha Kaapuni o Honolulu nei l keia mau ia kokoke iho ia, oia no ka mea e pili ana i ka hihia o ka mokuahi "Kina." Ma ke ano nui e pili ana i keia hana, eia ka mea i inaopopo ia mnkou: Ua liio mai keia mokuahi "Kina" ia Konela Makapolena, no ke kumukuai o 5 kilina (ma ke ilaia Petlekane) ua like paha ia me $1.25 ma o kakou nei: oiai nae o ka waiwai io maoli o ka moku i keia la, he $400,000. Ma Enelanl i lawelaweia ai ka hooliloia ana mai o keia moku ia Makapolena, a he hae Pelekane kona hae e holo moana ai. Aka, ua koi o Makapolena i ke Aupuni Hawaii e ku nei i keia wa e hoopaaia ua moku "Pelekane" la, a ma kekahl olelo ana, o ua moku la o ko na aina e, malalo o ka Hae Hawaii. Ua hoole ke Aupuni, ma o ka Aha Kuhina la, aole e ae i ke noi a Makapolena. Mamuli o keia hoole ana o ke Aupunl I keia nol, ua kukuiuia keia hoopii, a Ina e hoea aku ka hopena o keia hana i ka aha hope loa o loko o keia Aupuni, o haawi ana i ka pono no ka mea noi, oia o Makapolena, alaiia, he mea maopopo loa e iii ana ke kolkoi o ka hopii koi poho a Makapolena mahma o ke Aupuni, a e paa ana hoi ia kol maiuua o ke Aupuni, a na ka poe hookaa auhau e auamo i keia koikoi. O keia ka hopena e loaa ana i ka lahui hookaa auhau ame ke Aupuni o Hawaii nei. lloko o na pilikia pili Aupuni elike me keia ke ano, he kuleana maopopo ko na wahaolelo o ka lehulehu e hooneeia ana e ka mana o ka Papa PaM, e kamailio akea ai i ko lakou mau manao alakai, ma ka aoao hoahewa a kakoo aku paha 1 na hana a ke Aupuni. a lakou i ike ai he mear e pono a e poino ai paha na "ohua iahui" o Ha ""halau hale" Aupuni o Hawaii. Nolaila, i ko makou kamailio ana ma keia ninau, ke makemake nei makou e olelo aku penei: 0 ke noi a Makapolena e hoopaaia ka mokuahl Kina malalo oke ano he "moku Hawaii, ,, ' he xioi kanawai no ia, a ua ke ka&awai e alakai i ka hookoia ana ame ka hooko ole ia ana o keia noi: aole hoi na ka manao hu wale, a lana wale ae o ke kanaka, elike me koua makemake iho, maiuuli paha o ka inalna i ke Aupuni. a lealea i ka aoao e kue ana i ke Aupunl. A ela ke kanawai: "Aole e pono ke kakau hoike ia kekahi moku ma keia Aupuni, aoie hoi e luanaoia kekahi moku he moku Hawaii i loaa na pomaikai i pili i na moku Hawaii ke oie o!a ka waiwai ponoi o kekahi kanaka kupa a mau kanaka hookupala paha o kela AupunL" Na Kanawai i Hoohuihulia. Pauku 630. A 0 ka heluhelu ana o keia Pauku ma ke "Kanawal Kirila" e hooponopono hou ia nei i keia wa, penei no ia; "Aole e pono ke kakau hoike ia kekahi moku ma keia Repubalika. aole hoi e manao ia kekahi moku he moku Hawaii i loaa na pomaikai I pili i na moku Hawaii ke ole oia ka waiwai ponoi o kekahi kanaka kupa a mau kanaka hookupaia paha o keia Repubalika." O ka ninau. He kupa anei o Makapolena no ka Repubalika o Hawaii nel? Eia ka oielo a ka Mahele I, o ka Pauku 17 o ke Kumukanawai e ku nel: na kanaka apau i hanauia, a i ole ia, 1 hookupaia raa ko Hawaii Pae Aina, a i noho malalo o ka mana o ka Repuballka, he mau kupa lakou no ia Repuhallka." A ua maopopo i na kamaaina kahlko o Hawaii nel he Hawall hanau o Makapolena no Hawaii nei; nolaiia» he "kupa" no ka Repubatika o Hawaii (T). A ma ka nana ana i na mea e ae ma ke kanawai, e pill ana i na hana o keia hlhia. ua manao loa makou, he mau mea ano nui ilo ia I pooO ke kaliia na hoakaka kalai nupepa ana a hikl i ka wa e puka mai ai ka olelo hoohoio a ka Aha.