Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 35, 27 August 1897 — Ka Enemi o ko Hawaii Holomua. [ARTICLE]

Ka Enemi o ko Hawaii Holomua.

| Oiai na hoaloha oiaio o Hawaii nei i e hooikaika ana e loaa ia Hawaii ka | nohona palekana a lanakila maoli, ma ka nohona hooulu waiwai holomua, mamuli o ko lakou ake nui ana e loaa ke kulana Aupuni oni paa a kulanalana ole, mamuli o ka hoalii nui ana mai o na makaainana o kekahi Aupuni hou i ulu mohaha kona ikaika ame kona mana ma ka pe'a hikina o ka "hapa poepoe hikina," aia no na enenii o ko Hawaii nohona holomua ke hooikaika hoomaha ole la ma Amerika Huiia i mea e hoopuhiliia ai na hooikaika ana a na hoaloha oiaio o Hawaii. Ua ike a ua hoomaopopo pono ko makou poe heluhelu, o ke Kuikahi Panailike. oia ka mea nana i hooulu nui ! i ka holomua o ka oihana mahiko, mahi raikl ame na oihana mikiala e ae o loko nei o ka aina. Mamuli o ke ola ana o keia mau oihana, i hoolaia ai na aina kuleana o na kanaka, ma kela wahi keia wahi o loko nei o ka Pae | Aina, i komo nui aku ai ka oihana ; mahiko ame ka oihana mahi raiki; a | peia pu hoi me na aina i komo aku ai ! ka oihana mahi kope. O ka poe no lakou na kuleana nui i laupaiia iho me keia mau oihana hoouiu waiwai. o lakoo ka poe e ohi nei he mau loaa makahik! mamuli o na hooiimalimaia. Ke huU aku nei ka mea aina i hoolimalimaia i ka mea noho hoolimalima no kana dala. ma ka mahina paha a ma ka makahlki paha; a o ka mee noho hooiimaiima hoi. ke nana ako nei ia no kahi e hikl al iaia ke uku ae i ka | ona aina, ma o na pomaikai la a ke | Kuikahi Panaiiike i haawi tnai ai iaia, ( mamuli o ke komo dnte ole ana o ke | kopaa paha. niiki paha a waiwai Ba--1 waii paha. 1 aeia e komo dute ole iloko | o na makeke o Amerlka, I hui pn la (me na pomaikai i hooulnia e kona ike ' kalai waiwa! iho. O ka pomaikai e loaa ana \ ka mea noho hoolimailma ; aina mamuli o ke Kulkahl Panailike. { | e heJe mal ana ia e hoopiha aku i na f wahi he lehulehu ioa. eiike me ka uku lana i ka nktt hooiimalima aina, na | lima hana. ka ukapanee o ke dala kumawaiwai 1 hoohanaia ai ma ka aina, ame na liio iehaiehu e ae; a o ke koena iho. mailoko mai oia man hoolilo lehuiehu, o ko ka me« hooulu waiwai ia. Nolail», o ke kulai ana a hiaa ke Kui-

kahi Paaailike. oia k«? pani-ka aaa i 'so po>wai e loaa mai ai i k? «uui.i'm hooulu waiwai ka (iaU ■> ai ke hoo'&aheia mai a U>aa h*» r-""*siv-kai i ka ona aina arue ke kaaakA lin-.i-haaa. Neie ka mea aina at»ke me.i i\zk e hooHmaiima koaa aiOA; a nt»l<* *>; k»? kanaka hana aoae mea naua h». limalima eaai i koaa ike a mak.v.:'x.v: haaa; a o ka hopeoa maopopo o;a ana, o4a ke ku kiai aoa eaai e» ks -;!> hu&e azae ka pololi ma ka ipu'&a o X * kanaka Hawaii- O keia piiikia ha«* Ka ka enemi o ka holoaiua o Hawaii i loa ai e loaa tuai i na kanaka Haw,v., mamuii o ko iakou hooikaika. ar,.\ -» kulai I ke Knikahi Panailikt\ A hana nae kela poe o Hawa;: t keia hana \ mea e hoopaaia ai ko iakou mau pomaikai piiikino iho. n.e k.\ nana ole ia o na pomaikai io ro\oU .> na kanaka Hawaii maoii o loko nei > ka aina. Aka. ua hoopuhUiia nae manao o ua poe ia e na hoaioha oi.ilo o Hawaii. oiai ua mau no ka paa *n.\ 0 ke Kuikahi Panaiiike. no ka maa maopopo ole. A oiai hoi na hoaloha o Haw.U: : ake loa ai e hooi loa ia aku ka ik.\ik \ o keia kulana hoolaupai pomaika: t . - ko nei o ka aina. mamuli o ka loaa ar. \ he launa plll kokoke ioa ana o Ha-v;v: nei me Amerika Huiia. mamuli pihi o kekahi Kuikahi Panaiiike hou. a : ole ia. mamuli hoi o ka hoolilo m.\ ana ia Hawaii nei i kalana aiua nuoi: no Amerika Huiia. aia hoi. ua ik:: i ka oni ikaika ana o na enemi o ko H.iwaii holomua ma Amerika Huiia. .1 :a iohe mai makou eia i Hawaii nei 1 k» i \va na koi ikaka ana a ua poe !.v K\ \ kekahi poe ke paipai ikaika nuii n-: | na kanaka Hawaii e kakauinoa ma'.i:--» [ o na paiapala hoopii e noi ana : K i Ahaolelo Nui o Amerika Hniia. aol,» • ae mai i ke kumuhana hoohui Aup :n: A okeia kumuhana hoohui Aupuni ::ao. ka hana a na hoaioha oiaio o ko H\waii nei pomaikai e hooikaika n:* ka pauaho ole. ia ka waiwal o ka aina o k* poe mea aina kuleana e noho hoolin:.\- | iimaia nei i keia wa e na poe ni;k ii.\ hana, ina e pau ae ana ke K.u , .k.vh; Panaiiike. oiai hoi aole i iiio o Ha-aal; nei i hana a i lihi pili Aupuni m.m': uo Amerika Huiia? Eia ka moa popo: Ma kahi o ka ohi ana o ka inea aina he loaa daia maopopo mamuli <> ka hoolimalima i keia ame keia m.ikahiki, oiai e mau ana ke Kuikahi Panailike, e ohi ana oia i ka nele. A ina hoi e hoopauia ana ke Kuikah: Panailike, a ioaa ka Hoohui Aupuni. a Hoohui Aina hoi, alaila. o na i»o--maikai manawa i loaa ia Hawaii m ;. mamuli hoi o ke Kuikahi 110 ka pono o kona poe ona aina a mikiaia hana hoi, e hooi loa ia aku ana ia. a hoomahuahua loa ia aku hoi n i pomaikai e loaa ana ia lakou. mamui; o ke ku ana o Hawaii Aupuni i ' pan ilaau" no Amerika Huiia. Aka nae, o ka poe na lakou e panikn nei keia auwaha hooiaup«'ii pomaika maluna o Hawaii. mai na kapakai ma: 0 Amerika Huiia. oia no ka Hui Ho•>maemae Kopaa i kapaia M Sugar Trust.' Ua ike lakou. ina e lilo o Hawaii nei i "panalaau" no Amerika Huiia. alaila. e hoopolno nui ia ana ka Oihana Hoomaemae Kopaa a iakou e paa nei i k«»ia wa ma ke ano he kumu hoowaiwai nui ia no lakou, oiai ma ka hui ana o Hawaii me Amerika. e hiki ana i ko !lawaii nei poe kanu ko ke kukulu i Jioomaemae kopaa no lakou iho. » i Hawaii nei no e hoomaemaeia ai k i lakou kopaa. O ke ku he halo lnv)maemae kopaa ponoi iioko nei «> Ha waii, he haawi ana mai ia he hool.oipai pomaikai ana i ko Hawaii nei pe kanu ko, a ma ia ano ua hoopii hou ia :u n\ anuu o na dala hoolilo a ia poe maloko ponoi o ka aina nei, oiai e h:ki 1 ana ia lakou me ka hoiolea e hana p <- •'a 1 mea e hooulu mohaha maikai ia ka holopono o ka oihana mahiai k » A mamuli auanei o ka loaa ana ho «>!a maikai ia oihana, e hoeueu hou ia ao ai ka pii maikal ana ae o ka holopon-» o na oihana mikiaia e ae o Hawaii n^: 0 ke ola lupalupa maikai ana o na oihana mahiai ame ka oihana kaW-i a iloko nei o ka aina, oia ka hooulu ana 1 ke dala gula ma na kaiaulu apau > Hawaii, e nele ole ai ke kanaka Hawai ; mikiala hana a imi pomaikai i ke kaana ana iho he wahi huna oia dnl i. ka mea hoi i loaa kakaikahi loa ma k« hapa uuku o na kuaalna aku nei i wa. 0 kela pomaikai ka kela Hui Hoomaemae Kopaa e hooikaika nei e lon ole i na kanaka Hawaii ona aina, a ikhana hoi, mamuli o ko iakou eiak - make ana e hoopauia ke Kuikahi P l -- nailike, a o ka oi aku hoi, aole e ho--holoia ka Hoohui Aupuni. Aka. o k\ nelo nae e loaa ana i ua Hui Hoonwmae Kopaa la, oia ka waiwai p loaa ana ia Hawaii no ka pono o kona j mikiala hana; a o ke ko ana o ka kemake o ua Hul Hoomaemae Kopaa !a e hoopaula ke Kaikahi Panailike, a e loaa ole ia Hawaii ka pono o ka Ho<>hui Aupuni, oia ka loaa ana o ka p<v maikai nui i ua Hui Hoomaemae K > paa la, a hoea mai hoi he nele maluna o Hawaii, ke kumu e kakuiuia \: na kanaka Hawaii miklala hana ma ke kulana o ka nele ame ka ilihunB hooi loa ia aku ana hoi ka eieel* ino o keia nele ana o ua poe Hawai; mikiala hana nei. mamuii o ko !ako i komo kino maoli ana aku e keku.i i keia enemi o lakon. oia hol ke "Hr Hoomaemae Kopaa," ma ko lakou han.\ ana i na hana e keakea ana i ka ho! - poao ana o ka Hoohui Aupuni, a I o> ia, ma ka hoopauia ana paha o k > Kulkahl PanalUke.