Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 37, 10 September 1897 — KAU KUIKAWA O KA AHA SENATE, 1897. [ARTICLE]

KAU KUIKAWA O KA AHA SENATE, 1897.

1.,A HANA 1. —SKFT. 8. i kulike ai mc ka Olelo Kuahaua a k;t pf-ro««irtena o ke Aupuni Hawaii e k'i 7i"» i kHa wa. malalo o ka inoa "Ka ; uhnlika o Ha%vnii." e kahea ana e n -i.'o ka Aha S«nate. ma ke ano "Ka« Kuikawa," ma ka hora 12 o ke awakea Ponkolu, la 8 o keia mahina, pela uo i l.ooKoia ai me ka hala ole. Mamua o ka hoea pono ana aku o ka | manawa i ka hora 12 ponoi o ke awa- » ua akoakoa ae la na Luna Senate apau maloko o ke Keena Ahaolelo, oia ke keena ma ka eheu Waikiki o ka Halp Oihana Hooko. He nui nohoi a lehulohu loa na poe makaikai i hoea aku malaila. Na aliikoa o ka mokukaua Atnerlkn liennington. ke Kanikela Amerika Haywood, ame kekahi poo maka hanohano e ae he nui, kal hoea kino aku ma ke kahua halawai o ka Aha Senate. I ka hiki pono ana o Ua manawa i ka hora 12 o ke awakea, ua noho ka Aha, a o Peresidena Waila ma ka noho. Ma kana kauoha ua heluheluia ka Olelo Kuahaua a ka Peresidcna o kf> Aupuni no ka noho ana o ka Aha Sonatc ma ke Kau Kuikawa. i ka pau ana o ka heluheluia ana o ua Oleln Kuahaua la, ua kauoha o Peresi(lena Wnlla la Rev. Mr. Edraondson o 'ta mokukaun Piledelepla e alana ae oia i mau huaolelo pule, elike me ka men mau I na Ahnolelo Hawail. Ma ke noi a Luna Senate Kikila Baraunu. e kohoia ona Komite Kuikawa no ka hoike ana aku imua o ka Peresiilena ua makaukau ka Hale no ka hana, nolaila. ua kohola o I«airaana ame Wi-; iikoki i Komlte. Ua hoike mai ke Komite i ka hoi ana mai imua o ka Hale. ua makaukau ka Peresidena e hoouna mai I kana palapala. Vn lawela mai ua palapala la e Mr. Porter. Knkauolelo o ke Keema o ko na Aina K. a haawiin ae la ia Kuhina Kupa. a nana i haawi aku ia Pereslde-1 na Waila. Penei ke ano nui o ua palapala la: Mamuli o ka mana i haawiia mai ia'u e ke Kumukonawai ame ke apono ana o ka Aha Kuhina, ua hana au he Kuiknh! Hoohui Aupuni mawaena o ka Kepuhnlika o Hawaii ame na Mokuaina Huiia o Amerika. a i kakauinoaia hoi e na elele mana piha o ha Aupuni elua. ma ke kulanakauhale o Wjis!netona. ma ka la 16 o lune, A. D. 18&7. ' Ke hoouna aku nei au me keia i ua kuiknhi 1a i ka Aha Senate no ka noonooia ana o ka ainau e pill ana i ke apono ana ia mea. malalo o ka mana Kumukanawai i loaa ia Atoa. E pill ana me keia, makemake au e poloni aku i ko oukou mau noonoo ana no kekahi mau mea ano nui e pili ana me keia man kumuhana. l T a kukuluin ke Aupuni Kulkawa. ka niea hol i panl aku mahope o ke Aupuni Monakia (Alli) ma ka Ja 17 o lan\»ari. A. D. IS3S. no ka lawelawe ana i na hana o ka lehulehu a hiki i V;n wa ai na olelo hoohui Aupuni me na Mokuaina Hulia o Amerika. l'a ikeia nae ka hoea ana ma! o kekahi kaulua \ hoomaopopo ole ma ka hooholola ana oia olelo aeHke hoohul Aupuni: nolalla. ua hoonohonohoia a kukalala ka Repubalika o Hawali ma ka ia 4 o lulal, A, D. A penei na olelo o ke Kumnkanawai o ka Hepuhaiika hour "Ma keia. ua aela a ua hoomanaia V.a Peresidena. me ka apono o ka Aha Kuhina. e hana i kuikahi hoohui aina. a i ole la, oihana kalepa mawaena o ka Repuhallka o Hawaii ame na Mokuaina o Amerika Hulpuia, malalo nae 0 *e aponoia e ke Senate." hooholo bo{ ka Ahaolelo o ka Repuba)ika» ma kona mau nohona he 01010 hooholo hol. e kakoo ana i ka hoohui Aupuni a ke Aupuni Ktjikawa ame ka Repubalika o Hawali. 0 na kumu hoi i uiu mai a! ke apono ia ana o keia kumnhana ma ka !a l? o lanaaH. A. D. ola no keia: Ka holapuia ana tui kula&a kuloko e paa ai ona Aupuni onipaa * na popilikia ame aa hihia nul « mahnahua ame ka pii mahuahua ana ma! o kekali! kumu hoopoUio ( ka lahui HaWail o k«ia wa, mAmoi! o ka

hoopae limahana kuwaho. i kaupalena ole ia ka heluna komo mai, a he poe e waihoia aku nei no ko oukou noonoo ana f oia ka pauku e olelo ana. e mau no ka paa ana o na kanawai ame na hooponopono oihana dute ana o Hawail nei i kue ole i ke kuikahi e noonooia nei. aole hoi i kue i ke Kumukanawai ame na kuikahi o Amerika Huiia, a hiki i ka wa e hoololiia ai e ka Ahaolelo Nui; a o ke kau kanawai ana nae o ka Ahaolelo Nui ma ia ano ; e hoea mai ana ia mahope o ka hoike e waiho mua ia aku ana imua o ua Aha la, mai na Komisina aku elima, he elua hoi o loko oia poe he mau mea o noho ana ma ko Hawaii Pae Aina nei, a na ia poe e hoike aku i na kanawai hoi a lakou i manao ai ua kupono no Hawaii nei. Pela iho la e loaa ai ka hooholoia ana ona kulana Aulahui hoi i like ole na kulana hoonaauaoia ana me na l«ulana malamalama o ka ike i kukuluia iloko nei o ka aina: elua—ka pii mahuahua ana o na iini panalaau hou o T\a mana aumoku nui (o ke ao nei) maloko nei o ka Moana Pakipika, a he mea hoi ia e ku ai ke kulana kuokoa mau o ko Hawaii Pae Aina ma ke kuiana maopopo ole; ekolu—o ka loaa ana oke kulana onipaa o na launa ana me na Mokuaina Huiia o Amerika, he mea ia e weheweheia ae ai na kumu hooulu waiwai mailoko ponoi ae oka aina nei; a, eha—a he manao onipaa hoi. oia hana. no ka pomaikai oi aku ia no na kanaka apau o keia mau mokupuni. Ke ku nei no keia mau kumu apau i konoia ai ka hana hoohui Aupuni aku me na Mokuaina o Amerika Huiia. a 0 na hana i ikeaia mahope mai, na mea i hooiaio mai i ko lakou waiwal io ana. E poloai aku nohoi au i ko oukou mau noonoo ana no ke keehina hana hoaloha a hoomalu hoi a ke Aupuni o Amerika Huiia maluna o keia Aupuni. mai ka wa mua loa mai i hoomakaia mai at kona mau launa Aupuni kuwaho ana. 0 kekahi mea ano nui o ke kuikahi nuni no ka Panalaau o Hawaii. a pela nohoi e paleia aku ai ka poino e ukali p.na mahope o na hana hoololiloli kuiana nohona Aupuni. Ma ka waiho ana aku i keia keehina hana apo nui na oukou e noonoo, e kono aku au ia oukou. o oukou no na wahaolelo no na pono o ka lahui Ha-1 waii holookoa o kela ano fceia ano. a ! wa ka Inoa hoit a. aole hoi o'u kanalua \ tr»a ke alahele e hoea aku a oukou i ka oukou olelo hooholo, e alakaiia ana oukou e na noonoo hoopono a aloha aina, no ka hooholomua ana aku i ka pomaikai oi aku a mau loa hoi o ka aina. Alaila. waiho mai 1a o Kuhina Kupa 1 ke kope olelo Hawaii o ke kuikahi i kakauinoaia ai ma Wasinetona ma ka la 16 o lune, 1897. Ku mai o Peresidena Walla a hoakaka mai ina paha e manao ana ka Aha Senate e noonooia ke kuikahi ma ka Aha Hooko (ma ke ano malu) a ma ke akea paha. Ua nonoi o Luna Senate Waterhouse e hookuu akeaia n& kamailio ame na noonooia ana o ke kuikahi. Ua kokua 0 Kikila i keia noi. a ua hooholoia ke nof me ke kue ole ia. Alaila, heluhelu raai ke Kakauolelo, oia o Clay. i ke kuikahl holookoa, (E nana ae m» kekahi wahi o ka pepa o keia la.) Ma Ke noi a Luna Senate Hoistein o Kohala Akau. n& waihoia ke kuikahi 1 ke Komste o ho na Aina E, oia hot o BaJau«ina» Baraunu ame Kauhane. Hoopaneoia hoi lta noonooia ana o ka iua o na palapala a ka Peresitlena e pUi ana no na inoa i loaa na hookohu oihana Aupuni i kupono ke aponoia e ke Senate. U& walho mai hoi o Kuhina Kupa he palapala hou ao mai ka Peresi<iena mai. a penei ke ano nui oia palapaia: **Ke hoouna aku nei au me kela no ko oukou noonoo i keia olelo hooholo ame kekahi palapala hoopii, i aponoia ma kekahi halawai ana o na kanaka Hawaii. i waihoia mal imua o*u ma ka la i nehinei e kekahi komiie i kohoia no ia hana. 15 uleall pu ana me kela palapala he palapala hoopii kekahi e nonol ana, aoie e ooonoo ke S<raate i ke Kuikahi Hoohui Aupuni a hiki i H va « maopopo ai manao o na kanaka Hawali mamuli o kekahi koho baiota ana ma ke ano "Plebiscite." Ma ke noi a Ho!st«in ua waihoia ka palapaia a ka P*r**id«na ame ka pa> lapala hoopii i ke Komite o ko na Aina R Mamuli o k« noi a Waterhou»e e hoopaae* ka Hale no ka raake ana o ka Mw Hanohano Godfrey Rhode« (Kapeoa Rok«). kekohi hoa kahiko ioa o ka Ahaolelo o ke Aupani i pau. ua hoopan«« ka HaW a noho hou ma ka hora 10 tu au o ka Poaha, Sept 9.