Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 41, 8 October 1897 — AHA EUANELIO O HAWAII. [ARTICLE]

AHA EUANELIO O HAWAII.

La Hana 1, Sept. 23, 1597. Akoakoa ka Aha ma ka luakini o Haili. Hilo. hora 10 a. m. Lunahoomalu S. W. Kekuewa ma ka noho. Weheia na hana me ka himeni ame ka pule. Hoomaopopoia na lala: Haili, Rev. S. L. Desha, Kaluaokahaku ka elele: Onomea, Rev. D. Kahooio, komite. me Hakalau, me Rev. C. M. Kamakawiwoole. J.' Waiohinu elele: Hamakua Huiia. Rev. M. C. Kealoha, P. Kaaekuahiwi ka eleie; Kohala Akau Rev. S. W. Kekuewa, Manu ka elele; Waimea, Rev. S. C. Kekuewa, komite; W. Kohala, Rev. S. C. Luhiau ame S. Kohala; Kekaha. Kapa ka elele; Kailua ame Helani, Rev. W. M. Kalaiwaa, S. W. Kawewehi ka eleie: Kealakekua ine Kona Waena, Moku ka elele; Pukaana. M. Kaaipuaa ka elele; Kaohe me Milolii, Rev. J. Nua; Kalapana me Opihikao, Rev. Z. M. Naahumakua, Kanuha ka elele: Puula. Ohia ka elele: Olaa, Rev. J. Kamoku, Kaluna ka eleie. Na lala mau, Emesona, Kaiana, Kaiawe me Whitmore.

Ua kohoia o Kekuewa i Lunahoomalu a o W. M. Kalaiwaa i Kakauolelo. Koho ka Lunahoomaiu i na Komite mau: l..Komite Imi Hana: Emesona, Kahooio, Desha. 2. Komite Imi Haawina: Kamakawiwoole, Kealoha, Waiohinu. 3. Komiie o na Hookohu: Kamoku, Nua, Kalawe, 4. Komite Haipule: Desha, Kamakawiwoole. Kalaiwaa. Na Emesona i ka hoike a ke Komite Imi Hana. Hapaiia ke kumuhana 2, Hoike o na Kihapai. Na Kahooio i ko Onomea me Hakalau ame Laupahoehoe, a na Kamoku i kana Na Kamoku i ka hoike a ke Komite 0 na Hookohu. Ua aponoia ka hoike. I T a apono ka Aha ia Moku he eiele aohe hookohn. Na Kealoha i kana, waihoia a ke kumuhana ola kahu. Na Kekuewa i ko Waimea ame Kohala Akau: na Luhiau i ko W. Kohala me S. Kohala; na Kaiaiwaa i ko Kekaha, Kaiiua me Helani, Keaiakekua me Kona Waena, Puka&na, Kaohe me Milolil. Ua koho ka Aha i ke Kakauolelo 1 Komite haawi aku i ka mahaio ia Mose Hu no kona haawi ana mai i kekahi mau eka aina no ka Ekaleeia 0 Kaohe me Milolii. Na Naahumakua 1 ko Kaiapana me Opihikao, me Puuia: na Kamoku i ko Olaa. Hoopanee ka Aha a hora 2 auina la me ka pule a Desha. Akoakoa hou ka Aha a hoomakaia na hana me ka pule a Nua. Kumuhana 3. Na Palapala Hoopii. Na ke Kakauolelo ! heluhelu mai i ka paiapala o Kaohe ame Miloiii. e kahea ana la Nua. Waihoia i ke Komite Imi Hana. Nana mai no i ko Kekaha. e aela ko lakoa Komite e noi dala iwaena o na Ekaiesia o keia Mokupuei. ua apono !oa ia. Na Kekuewa i ka hoike o ke koena aie o Waimea. Ua hoo~ holo ka Aba e koho i Komlte e pane

aku ia J. Kalino. Kohoia o Desha, Ka-n-aka. Ka!aiwaa. Xa !>-sba ka hoik» Vihap'ii o Haīli. Knmunana 4. Na Hoīke KomUe. Xa I>sha i ka hoike o ka bana ma Kohala. Aponoia. Na Kamaka i ka hoīke a#;»i *!ala o Laup-ahoehoe. he $>.«» i īoaa. Na Naahumakua i ko Puuia: waihoia i ke KomUe me na Luaa Eka!esia. Na Uesha i ka hoike o ka palapaia kahea *.;t Ns:a. «a apono lakou ia palapala a waihoia ia Nua. Na Kekuewa e hoek«« iaia no ka noho Komlte ana no ka 3H o ka Ekalesia o \Yaim*a. apoaoia. i*a pane nial o Nua, ua ae eia i ka palapaia kahea o Kaohe aie ilUoUi. l'a kohoia ke Komite Hoonoho: Kalaiwaa, Lono. Waiau. I^azaro. Kumuhana ■>. Oihana Kuwaho. t*a hoomauia na haawina mua o na Ekaiesia. Na Desha i ka hoike a ke Komite no ka aie o Puuia. aole i holopono. a rua ke kuka hou ana, ua kohoia o Desha, Kamoku i Komiie Paipai e hoopau ae i na dala i koe. Hoopanee ka Aha a hora !>:3O me ka himeni ame ka puie a ke Kakauolelo.

La Hana 2, Sept. 24, IS9T. Akoakoa hou ka Aha. Malamaia ka hapaiua hora haipule. Ua hoolohe ka Aha i na olelo a Whitmore ame Rev. Jaekman, he kahunapule no Kikako. me ke kahunapuie haoie o Hilo. me ko na Pukiki. Ua kahea inoa ia, Heiuhelu ia ka mooleio a aponoia. Hoike Komite: Na Kawewehi i ka hoike noi daia o ka luakini o Mokuaikaua. Mahele (o) o ke Kumuhana 6. Na Kula Hanai. Na Liwai Lyman i hoike mai no ke Kuia Hanai o Hilo. Ua nui na hoakaka o na hoa. Hoopanee ka Aha a hora 2 auina ia me ka puie a Luhiau. Hui hou ka Aha ma ka hora i ololoia. Puie o Keaioha, a kamaiiio o Keku-ewa-no ke Kula Kaikamahine o Kohala. Mahele (a) Ola Kahu. Ua kohoia 0 Desha, Kekuewa, Kamaka i Komite noi dala ola kahu. Na Emesona he oleio hooholo: Ma ka manao o keia Aha o ka Mokupuni o Hawaii e noho nei i keia ia 24 o Sept., 1597, (1) He mea pono i kela ame keia makahiki he $1,800 e puunaueia ai iwaena o na Ekalesia nele o keia Mokupuni; (2) E lilo o Desha i Lunahoomalu no keia Komite no ke ola kahu, 1 puuku no ka imi ana i keia mau dala iwaena o na makamaka koikoi o ka aina, a no ka puunaue ana i na dala loaa iwaena o na kahu ekalesia elike me ka hooholo ana o ka Aha; (3) Na ka puuku e hoike mai imua o ka Aha i na dala i loaa, me na dala i haawiia i'kela ame keia halawai ana. He mea po.no i na kahu e hookomo pu mai ma ka lakou mau papa helu i na loaa mai ka Papa Hawaii mai, ame na kokua mai na hoaloha mai.

Na Emesona i heluhelu mai he palapala mai a Kauka Bond mai no kekahi lala o ka-Aha. oia o Kealoha. Ua hoopanee ka Aha a hora 8:30 ai>opo.

La Hana 3, Sept. 25, 1897. Akoakoa ka Aha. Malamaia ke Kumuhana 1. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Hapaiia ke koena no Kealoha, a kohoia i Komite, Kamaka, Keoloewa, Manu, no ka hele ana e ninau i ka wahine oke kahu o Kohala Akau, a ina e holopono na mea a ke Komite e ninau ai, e hai aku i ka Papa Hawaii a na ka Papa e noonoo, a hoomauia ka uku ana ia Luhiau, Kamoku, Kahooio, Naahumakua ma ke $50 pakahi. Kohoia o Desha, Kamaka, Kekuewa i Komite e hui pu aku me Kalawe no na lonolono wawa mua. Mahele (e) Na Ekalesia kahu ole. Ua hoomauia na Komite mua, o Kamoku no Puula, o Desha no Olaa. Mahele (i) Na luakini, hale kahu. hale halawai. Ua haawi mai o Waiohinu he makana i ka Ekalesia o Hamakua Hikina i kekahi aina o umi anana la loa me ka laula.

Mahele (u) Na keiki a ka Aha. Ua apono loa ia o Joseph Kaneakala, Alose Kaaipuaa. e komo i ke Kula Kahunapiile, Mahe (h) Na mea kinai pono. Aohe mea. Mahele (k) Na Komite a ka Aha no Honolulu: Kamaka no ka Aha, o Kahooio no na Ekalesia, Mahele (1) Hoike Puuku. Na Kamaka i kana. Aponoia. Kumuhana 7. Heluhelu Haawina. Aole. Kumuhana 8. Kahi ame ka wa e noho ai ka Aha. Hooholoia: E noho ma Kohanaiki, Ekalesia o Kekaha, N. Kona, i ka malama o Maraki, 1898. Aponoia e hoouna i ka moolelo i ke Kuokoa. Na Kahooio he olelo hooholo: Ke haawi aku nei keia Aha i ko lakoii mau hoomaikai i ka Skalesia o Haili, ame na makamaka i kokua pu mai i na mea e oluolu ai na lala o ka Aha, He mau olelo paipai mai a Whltmore mai., a hoopanee ka Aha me ka himeni aine ka pule. W. M. KALAIWAA, Kakauolelo o ka Aha.

0 kahi e loaa ai o na kii hooleleaka maikai loa a kuiike me ka heiehelena, a pela nohoi me na kii hoonuiia ae o ko lakou mau kulana, aia no ma ka halepai kii o "Polena Ma" (Theo. P. Severin) ma Alanui Nuuanu, ma ke poo o ke Alanui Pauahi, e pili ana i ke Aianui Nunanu. He oluolu no ka uku. E haawi hou ia ana maloko o ka luakini o Kaumaka pili ka Aha Mele mau i hookumuia ai e ko laila Kahu Ekalesia. oia o Rev. E. S. Tlmoteo, ma ke ahiahi o ka la apopo (Poaono. Okatoba 9). Ua makemakeia na mea apau e hele ae e hooiohe i na leo mele e houheuheneia mai ana. O ka poe apau i manao aole e ola ka hi mau. e pono e heluheiu i ka Mr. P. E. Grisham r o Gaars Mil!s, La.. i oielo ai no ia mea. oia hoi: "He inai au na ka ma'l mau. mai ka wa kaua mai, & na hoao nohoi au i na ano iaau iapaau apau no ua ma i ia. A mahope nae» ioaa iho la ia'u ka iaan lapaau e oia ai ia ma'i. a oia ka Laau Ola a Kamaiena no ke Nahu, Kolera ame ka Hi." Ua hiki loa ke hiilnalia keia iaau no ke oia o ke nahu, cholera, morbus. hi-koko ame ka h! maolL He oloolu ka inn ana } a he pohili oie hoi ma ka hoola ana. £ kuaiia ana ena poe knal laau iapaau apau. B«n8on, Smith & Co.. na Ageoa ma ko Hawaii nei Paa Aina. •